Nowe - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności
Nowe - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności Nowe - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności
zapewnić również odpowiedni poziom rzetelności przekazywanych informacji będących w polu zainteresowania badawczego. W proces organizacji badania oraz dobór osób zaangażowani byli przedstawiciele lokalnych podmiotów udzielających wsparcia osobom bezdomnym. Tok każdego z wywiadów podporządkowany był scenariuszowi opracowanemu w oparciu o wytyczne Zespołu Badawczego i realizowany był z zachowaniem ustalonej w wytycznych metodologii. 5.1. Ogólna charakterystyka barier (problemów) społecznych na obszarze, na którym zawiązane zostało Partnerstwo Lokalne (ujęcie z wypowiedzi osób kluczowych dla systemu wsparcia osób bezdomnych). a) hierarchia problemów społecznych w ujęciu osób kluczowych Większość osób wypowiadających się podczas wywiadów wskazywała na bezrobocie jako główny problem dotykający społeczność lokalną Nowego: „jesteśmy jedną z bardziej zagrożonych gmin stopą bezrobocia z uwagi na to, że po prostu przemysł u nas powoli upadł, a nasza struktura gminy jest strukturą wiejską i cały obszar wiejski to są byłe środowiska popegieerowskie, które jak gdyby gdzieś tam pozostały z tyłu podczas tej całej transformacji.” Do załamania rynku pracy w Nowem doszło po upadku fabryki mebli – jednego z głównych pracodawców obecnego w gminie od wielu lat. W szczytowym okresie fabryka zatrudniała około 1000 osób. Zdarzały się jednak inne ujęcia głównych problematyk społecznych Nowego. Jeden z respondentów wskazał jako główny problem „nierobotność”: „wszyscy najprawdopodobniej mówią, że to jest bezrobocie, ja z tą koncepcją się nie zgadzam, ja bym to zdefiniował, że to jest nierobotność i to jest główny problem, a to jest różnica w mojej opinii”; „niechęć do podejmowania aktywności zawodowej”; „ludzie tutaj są niechętni do pracy”. „Drugi problem, który bezpośrednio za nim idzie to jest niezaradność, wynikająca właściwie z pierwszego problemu. Trzeci problem to jest niepełnosprawność, tu są jakby dwa bieguny niepełnoprawności: niepełnosprawność właściwa i niepełnosprawność wmawiana przez instytucje, bo niestety mamy do czynienia tutaj z taką patologią, gdzie bardzo łatwo jest zostać niepełnosprawnym i uzasadnić swoją nierobotność. To jest duży problem dla pracowników socjalnych”. Z zestawienia dwóch wyżej przytoczonych wypowiedzi dotyczących bezrobocia wyłania się porządek dwóch możliwych perspektyw opisów zjawisk społecznych zachodzących w Nowem. W pierwszej z nich (perspektywa zewnętrzna) wskazywane są obiektywne fakty, które kształtują kondycję lokalnej społeczności. Opisane są zmiany gospodarcze generujące bezrobocie i wywołujące konkretne zjawiska np. migrację ludności w poszukiwaniu zatrudnienia w innych miejscach regionu. Z drugiej strony wypowiedź kreśląca nastawienie społeczne, czy specyficzne postawy adaptacyjne obserwowane wśród mieszkańców Nowego, klientów systemu pomocy społecznej (perspektywa wewnętrzna). Pomimo tego, że druga przytoczona wypowiedź niejako sama stawia się w opozycji do wyrażanych powszechnie opinii, że głównym problemem jest bezrobocie, to należałoby raczej zauważyć, że treści nie antagonizują się a raczej uzupełniają. Pokazują, że upadek dużej firmy i inne towarzyszące temu zmiany powodowały realny wzrost bezrobocia. W takiej sytuacji następowały różne reakcje społeczności lokalnej – część mieszkańców reagowała konstruktywnym zachowaniem (zmiana miejsca zamieszkania, poszukiwanie pracy w innych miejscach, być może własna działalność gospodarcza), inna część natomiast uległa procesowi biernego korzystania z oferowanej pomocy i uzależniła się niejako od lokalnego systemu zabezpieczenia społecznego. Ta druga grupa z racji swojej obniżonej mobilności, niskiej motywacji do zmian i z racji długoletniej adaptacji do egzystencji na minimalnym poziomie aspiracji życiowych stanowi główną grupę odbiorców systemu wsparcia Nowego. 24 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W rozmowach ponadto zwracano uwagę na zjawisko emigracji zarobkowej młodego pokolenia („młodzi stąd uciekają”) oraz brak dopływu do lokalnej społeczności młodych osób: „jest to małe miasteczko, jest to środowisko hermetyczne i to jest też pewien mankament, gdzie z jednej strony jest dla starszych osób duże poczucie bezpieczeństwa, bo mogą wieczorami się poruszać, wiadomo jeden drugiego zna, mało tego są koligacje rodzinne, więc czują się bezpiecznie, ale z drugiej strony brak tej świeżej krwi, napływu nowych ludzi, nowego spojrzenia, nowych kierunków, otwarcia się na potrzeby obecnego rynku.”. Powyższa wypowiedź dotyka istotnego problemu, jaki wiąże się z zagadnieniem zmian społecznych w małych środowiskach, a mianowicie pokazuje pewnego rodzaju dychotomię potrzeb społecznych: po jednej stronie opisane zostały takie cechy społeczności Nowego jak niewielki dystans pomiędzy jej członkami - wszyscy się znają, są ze sobą skoligaceni. Cecha ta pozwala zaspokoić poczucie bezpieczeństwa i identyfikacji z szerszą grupą społeczną. Pozwala tez żywić nadzieję członkom takiej społeczności, że w obliczu kryzysu nie będą zostawieni sami sobie. Cechy te mogą powodować jednak również negatywne skutki takie, jak pewnego rodzaju zamknięcie (hermetyczność) na to co nowe – na nowe idee, rozwiązania, sposób życia, nowych ludzi. W tym kontekście przywołano przeciwstawne potrzeby zmiany, odświeżenia, rozwoju i podążania za wyzwaniami obecnego czasu. W sytuacji, w której większość społeczności bardziej przywiązana jest do wartości bezpieczeństwa, przewidywalności i skoncentrowana jest na utrzymaniu ich, przeprowadzanie jakichkolwiek zmian może napotykać na duży opór, czy wręcz może być niemożliwa. Dlatego też wymogiem skutecznego oddziaływania jest dostosowanie odpowiedniego tempa zmian (ewolucja raczej niż rewolucja) i doprowadzanie do odpowiedniego rozumienia i podzielania przekonania o konieczności ich wprowadzenia. Relacjonowano, że widoczne jest starzenie się społeczności Nowego. Tę relację należałoby wzmocnić systematycznym rozpoznaniem zmian w strukturze demograficznej Nowego. Faktyczne zwiększanie się udziału seniorów w ogóle populacji może mieć doniosłe skutki, również w odniesieniu do sytuacji osób bezdomnych. Po pierwsze sam proces starzenia się populacji może dotykać bezpośrednio grupę osób bezdomnych. W takiej sytuacji należałoby się przygotować na profilowanie usług realizowanych w odniesieniu do osób bezdomnych pod kątem potrzeb, jakie zgłaszane są przez bezdomnych seniorów i ujawniane w procesie wsparcia tej grupy. Po drugie efekt ekonomiczny, jaki niesie za sobą konieczność zwiększania wymiaru wsparcia seniorów (nie bezdomnych) może powodować zmniejszanie dostępnych zasobów finansowych np. na inwestycje w infrastrukturę w systemie wsparcia osób bezdomnych. Formy zabezpieczające całodobową opiekę i pielęgnację są jednymi z najbardziej kosztownych form wsparcia społecznego. W społecznościach starzejących się niezmiernie wartościowe stają się inicjatywy animacji wsparcia sąsiedzkiego, wolontariatu czy alternatywnych dla domów pomocy społecznej form świadczenia opieki. W tym kontekście alarmująca staje się informacja, że oferta usług opiekuńczych, jaką jest w stanie zapewnić gmina, nie pokrywa zgłaszanych i identyfikowanych potrzeb lokalnych. Z zagadnieniem starzenia się populacji Nowego wiązano również problematykę osamotnienia w środowiskach osób starszych. Wskazywano również na fakt wieloletniego pozostawania wielu osób w systemie pomocy społecznej: „całe rodziny, pokolenia obecnie są już beneficjentami naszego ośrodka pomocy społecznej”. Informacje o długoletnim korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej zawsze powinny być wnikliwie analizowane. Z faktem pozostawania przez wiele lat w systemie pomocy społecznej zawsze wiążą się bardzo niekorzystne zjawiska. Z jednej strony utrwalanie postaw bierności społecznej i ciągłe obniżanie aspiracji egzystencjalnych wśród osób korzystających z pomocy. W tym kontekście pojawia się również inne bardzo niekorzystne zjawisko – dziedziczenie biedy. Wzrastanie nowego pokolenia w ramach wzorców przekazywanych przez rodziców – klientów pomocy społecznej. Jest również druga strona negatywnych skutków długoletniego korzystania osób i rodzin ze wsparcia pomocy społecznej. Do takiego stanu rzeczy adaptują się również struktury pomocowe. Pracownicy socjalni w pierwszym odruchu próbują doprowadzać do znaczących zmian, później w 25 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
- Page 1 and 2: RAPORT KOŃCOWY DIAGNOZY LOKALNEJ D
- Page 3 and 4: WSTĘP 1.1. Cel główny oraz cele
- Page 5 and 6: � najpowszechniej występujące n
- Page 7 and 8: najważniejsze problemy osób pozos
- Page 9 and 10: (1.317), średnim ogólnokształcą
- Page 11 and 12: tworzyć mieszkania chronione dla o
- Page 13 and 14: Złożona Oferta Partnerstwa Lokaln
- Page 15 and 16: Społecznej, informację o spotkani
- Page 17 and 18: trzeciego sektora Stowarzyszenie Ku
- Page 19 and 20: f. Ustalenie, czy organy posiadają
- Page 21 and 22: ubezpieczenia zdrowotne (wykonano 3
- Page 23: otrzymują też kobiety i jak ta sy
- Page 27 and 28: degradacji poczucia obowiązku pła
- Page 29 and 30: wyjątkowym problemem Nowego to pod
- Page 31 and 32: stanowić zalążek profilaktyki be
- Page 33 and 34: stanie dojść do momentu, w który
- Page 35 and 36: g) Plany związane z rozwojem syste
- Page 37 and 38: planem jest uruchomienie mieszkania
- Page 39 and 40: Tabela nr 2. Najbardziej niezbędne
- Page 41 and 42: Analizując dane dotyczące wysoko
- Page 43 and 44: Tabela nr 11. Poziom kapitału spo
- Page 45 and 46: zamieszkania (90%) oraz posiadanie
- Page 47 and 48: a. Dbałość o wysoką jakość do
- Page 49 and 50: liczbie środowisk do obsługi, jed
- Page 51 and 52: . PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ PROWADZĄC
- Page 53 and 54: ANEKS 1. LISTA ANALIZOWANYCH DOKUME
- Page 55 and 56: 3. więcej niż 5 razy 4. trudno po
- Page 57 and 58: 13.1. Czy posiada Pan/i dowód osob
- Page 59 and 60: 7. Podjąłem/podjęłam edukację
- Page 61 and 62: 12. W innym miejscu, w jakim?......
- Page 63 and 64: Temat ogólny Zagadnienia szczegó
- Page 65 and 66: Temat ogólny Zagadnienia szczegó
- Page 67 and 68: Temat ogólny Zagadnienia szczegó
zapewnić również odpowiedni poziom rzetelności przekazywanych informacji będących w<br />
polu zainteresowania badawczego. W proces organizacji badania oraz dobór osób<br />
zaangażowani byli przedstawiciele lokalnych podmiotów udzielających wsparcia osobom<br />
bezdomnym. Tok każdego z wywiadów podporządkowany był sce<strong>na</strong>riuszowi opracowanemu<br />
w oparciu o wytyczne Zespołu Badawczego i realizowany był z zachowaniem ustalonej w<br />
wytycznych metodologii.<br />
5.1. Ogól<strong>na</strong> charakterystyka barier (problemów) społecznych <strong>na</strong> obszarze, <strong>na</strong> którym<br />
zawiązane zostało Partnerstwo Lokalne (ujęcie z wypowiedzi osób kluczowych<br />
dla systemu wsparcia osób bezdomnych).<br />
a) hierarchia problemów społecznych w ujęciu osób kluczowych<br />
Większość osób wypowiadających się podczas wywiadów wskazywała <strong>na</strong> bezrobocie jako<br />
główny problem dotykający społeczność lokalną <strong>Nowe</strong>go: „jesteśmy jedną z bardziej<br />
zagrożonych gmin stopą bezrobocia z uwagi <strong>na</strong> to, że po prostu przemysł u <strong>na</strong>s powoli upadł,<br />
a <strong>na</strong>sza struktura gminy jest strukturą wiejską i cały obszar wiejski to są byłe środowiska<br />
popegieerowskie, które jak gdyby gdzieś tam pozostały z tyłu podczas tej całej transformacji.”<br />
Do załamania rynku pracy w <strong>Nowe</strong>m doszło po upadku fabryki mebli – jednego z głównych<br />
pracodawców obecnego w gminie od wielu lat. W szczytowym okresie fabryka zatrudniała<br />
około 1000 osób. Zdarzały się jed<strong>na</strong>k inne ujęcia głównych problematyk społecznych<br />
<strong>Nowe</strong>go. Jeden z respondentów wskazał jako główny problem „nierobotność”: „wszyscy<br />
<strong>na</strong>jprawdopodobniej mówią, że to jest bezrobocie, ja z tą koncepcją się nie zgadzam, ja bym<br />
to zdefiniował, że to jest nierobotność i to jest główny problem, a to jest różnica w mojej<br />
opinii”; „niechęć do podejmowania aktywności zawodowej”; „ludzie tutaj są niechętni do<br />
pracy”. „Drugi problem, który bezpośrednio za nim idzie to jest niezaradność, wynikająca<br />
właściwie z pierwszego problemu. Trzeci problem to jest niepełnosprawność, tu są jakby dwa<br />
bieguny niepełnoprawności: niepełnosprawność właściwa i niepełnosprawność wmawia<strong>na</strong><br />
przez instytucje, bo niestety mamy do czynienia tutaj z taką patologią, gdzie bardzo łatwo jest<br />
zostać niepełnosprawnym i uzasadnić swoją nierobotność. To jest duży problem dla<br />
pracowników socjalnych”. Z zestawienia dwóch wyżej przytoczonych wypowiedzi dotyczących<br />
bezrobocia wyłania się porządek dwóch możliwych perspektyw opisów zjawisk społecznych<br />
zachodzących w <strong>Nowe</strong>m. W pierwszej z nich (perspektywa zewnętrz<strong>na</strong>) wskazywane są obiektywne<br />
fakty, które kształtują kondycję lokalnej społeczności. Opisane są zmiany gospodarcze generujące<br />
bezrobocie i wywołujące konkretne zjawiska np. migrację ludności w poszukiwaniu zatrudnienia w<br />
innych miejscach regionu. Z drugiej strony wypowiedź kreśląca <strong>na</strong>stawienie społeczne, czy<br />
specyficzne postawy adaptacyjne obserwowane wśród mieszkańców <strong>Nowe</strong>go, klientów systemu<br />
pomocy społecznej (perspektywa wewnętrz<strong>na</strong>). Pomimo tego, że druga przytoczo<strong>na</strong> wypowiedź<br />
niejako sama stawia się w opozycji do wyrażanych powszechnie opinii, że głównym problemem jest<br />
bezrobocie, to <strong>na</strong>leżałoby raczej zauważyć, że treści nie antagonizują się a raczej uzupełniają.<br />
Pokazują, że upadek dużej firmy i inne towarzyszące temu zmiany powodowały realny wzrost<br />
bezrobocia. W takiej sytuacji <strong>na</strong>stępowały różne reakcje społeczności lokalnej – część mieszkańców<br />
reagowała konstruktywnym zachowaniem (zmia<strong>na</strong> miejsca zamieszkania, poszukiwanie pracy w<br />
innych miejscach, być może włas<strong>na</strong> działalność gospodarcza), in<strong>na</strong> część <strong>na</strong>tomiast uległa procesowi<br />
biernego korzystania z oferowanej pomocy i uzależniła się niejako od lokalnego systemu<br />
zabezpieczenia społecznego. Ta druga grupa z racji swojej obniżonej mobilności, niskiej motywacji do<br />
zmian i z racji długoletniej adaptacji do egzystencji <strong>na</strong> minimalnym poziomie aspiracji życiowych<br />
stanowi główną grupę odbiorców systemu wsparcia <strong>Nowe</strong>go.<br />
24<br />
Projekt współfi<strong>na</strong>nsowany ze środków Unii<br />
Europejskiej<br />
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Change language