Raport - Romet dhe Riciklimi i Mbetjeve ne Korce - EPER Center

5
Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Korçë”
riciklimi. Aktiviteti i riciklimit ka një ndikim të rëndësishëm në punësimin e njerëzve që
përfshihen në të, një ndikim të madh në ekonominë e vendit dhe sidomos në mjedis.
Mbetjet bashkiake të gjeneruara në Korçë nuk ndahen në origjinë formalisht në përbërës të
riciklueshëm, megjithëse po bëhen përpjekje.
Në Korçë ekzistojne sisteme të organizuara me të paktën katër hallka (megjithëse jo të gjitha
të formalizuara) në zinxhirin e industrisë së riciklimit e cila përfshin disa sektore si: metalet
me ngjyra (alumin, bakër, bronx, zink, plumb), metalet feroze (hekur, çelik), plastikën
(polietilen, polipropilen, pet), letrën dhe kartornin, bateritë, pajisjet elektrike dhe elektronike
(vetëm ripërdorim), qelqin (vetëm ripërdorim). Sektori me i zhvilluar është ai i riciklimit të
metaleve, por vitet e fundit janë zhvilluar edhe sektorët e tjerë (megjithëse riciklimi i qelqit
mbetet ende prapa).
Këto hallka klasifikohen si më poshtë:
(i) kompanitë e mëdha të riciklimit;
(ii) qendrat e mëdha të grumbullimit të skrapit;
(iii) pikat e grumbullimit; dhe
(iv) kolektorët individuale.
Në Shqipëri ekzistojnë mbi 12,520 kolektorë Rom (0.6% e popullsisë së Shqipërisë apo 1%
e popullsisë në qytete) që angazhohet në mënyrë informale me mbledhjen e materialeve të
riciklueshme. Ata (konsiderohen si pjesa me e varfër dhe e rrezikuar e shoqërisë) punojnë
intensivisht, papushim sidomos në vend-grumbullimet e mbetjeve dhe landfille duke bërë të
mundur kështu që një pjesë e mirë e materialeve të riciklueshme të rikuperohen, përzgjidhen
dhe të përpunohen nga kompanitë e riciklimit apo të eksportohen nga kompanitë
eksportuese.
Pjesa më e madhe e kolektorëve Rom rreth 62% janë meshkuj. Rreth 40% e tyre i përkasin
grupmoshës 26-35 vjeç. Për fat të keq në këtë punë të rëndomtë angazhohen edhe fëmijët
pasi grumbullimi i mbetjeve është veprimtaria kryesore me të cilën sigurojnë të ardhura
familjet Rome përveç një pjese të tyre, që përfitojne edhe nga ndihma sociale. Gati 80% e
tyre punojnë deri në 8-të orë ditë në kushte të vështira. Grumbullimi i mbetjeve bëhet
kryesisht me duar dhe pa mjete mbrojtëse. Gjate intervistimit të kryer, kolektorët Rom kanë
shprehur si nevojë pajisjen e tyre me mjete e vegla që do t’i ndihmonin në punën e tyre si
maska, doreza, uniforma, çizme, karroca, mjete transporti, etj.
Kolektorët individualë mbledhin materiale të riciklueshme (kryesisht metale, kanaçe alumini,
bateri makinash, pajisje elektrike e elektronike, letër, karton, qese e shishe plastike), ku të
munden: nga kontenierët e mbetjeve në rrugë e lagje, vend-grumbullimet dhe landfillet e
mbetjeve, qoshet e rrugëve, zonat ish industriale apo ato funksionale që gjenerojnë mbetje,
etj.
Pjesa më e madhe e kolektorëve rreth 88% grumbullojnë hekur dhe kanaçe të përdorura,
rreth 81% grumbullojnë alumin, 70% grumbullojne bakër, 51.1% grumbullojnë plastika të
ndryshme, 7.8% grumbullojnë qelq për ripërdorim dhe vetem 1.1% grumbullon letër. Ata i
shesin materialet e riciklueshme kryesisht në pikat e grumbullimit gjë e cila ndikon në një
çmim më të ulët që u ofrohet dhe rrjedhimisht në më pak të ardhura.