Raport - Romet dhe Riciklimi i Mbetjeve ne Korce - EPER Center

Recommendations

Info

12 Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Korçë” Pikat e grumbullimit (apo Scrap yards) (shih Foto 2) tipikisht rreth 500 m 2 secila, janë kryesisht biznese familjare që shërbejnë si hallkë ndërlidhëse midis kolektoreve individualë Rom dhe qendrave të mëdha të grumbullimit duke koordinuar aktivitetin e tyre. Çdo pikë grumbullimi ka edhe një numër të dedikuar kolektorësh Romë (shih Foto 3) që e furnizojnë rregullisht, pavarësisht se nuk janë gjithmonë të qëndrueshëm, pasi kanq tendencë të largohen dhe të shesin materialet e tyre tek ajo pikë që ofron edhe çmimin më të lartë. Këto pika janë të vendosura kryesisht afër vend-grumbullimeve të mbetjeve, në zonat industriale apo anës rrugëve kombëtare. Të gjitha proceset e punës në këto pika, përfshire edhe një përzgjedhje paraprake kryhet pothuajse me dorë. Foto 1: Qender Grumbullimi Foto 2: Pike grumbullimi Foto 3: Kolektor Rom Hallka e katërt e zinxhirit të furnizimit përbëhet nga kolektorët individualë. Në Shqipëri (sipas Studimit të IFC, 2006) ekzistojne mbi 12,520 kolektorë Rom (0.6% e popullsisë së Shqipërisë apo 1% e popullsisë në qytete) që merret në mënyrë informale me mbledhjen e materialeve të riciklueshme. Ata (konsiderohen si pjesa me e varfër dhe e rrezikuar e shoqërisë) punojnë intensivisht, papushim sidomos në vend-grumbullimet e mbetjeve dhe landfille duke bërë të mundur kështu që një pjesë e mirë e materialeve të riciklueshme të rikuperohen, përzgjidhen dhe të përpunohen nga kompanitë e riciklimit apo të eksportohen nga kompanitë eksportuese. Në vitin 2007 në Shqipëri ricikloheshin rreth 221,000 tone. Vitet e fundit janë bërë përpjekje nga projekte të ndryshme donatore dhe OJF për rritjen e ndërgjëgjësimit të mbarë publikut për përfitimet që vijnë nga riciklimi. Aktiviteti i riciklimit ka një ndikim të rëndësishëm në punësimin dhe mirëqenien e njerëzve që përfshihen në të, një ndikim të madh në ekonominë e vendit dhe sidomos në mjedis. Shoqata e Ricikluesve të Shqiperisë themeluar në vitin 2007 po lobon fort për çështjet lidhur me riciklimin dhe mjedisin si edhe iniciativa të reja. Megjithatë, ndihet nevoja e trajnimeve në të gjitha hallkat e zinxhirit të furnizimit si në aspektin teknik ashtu edhe në atë financiar sidomos për të krijuar akses në burimet finananciare e investime. Qeveria Shqiptare në kuadër të integrimit të Shqipërisë në BE dhe në bashkëpunim me programe donatorësh është në procesin e transpozimit të të gjithë Raportive të Komunitetit Evropian në legjislacion mjedisor kombëtar për të krijuar kushte të favorshme për zhvillimin e metejshëm të kësaj industrie. Në këtë proces po angazhohen të gjitha nivelet e pushtetit vendor e qendror me qëllim që legjislacioni i ri (është ende në proces miratimi një pjesë e paketës së mbetjeve të riciklueshme sipas MMPAU) të zbatohet me rigorozitet. Objekti kryesor i legjislacionit është reduktimi i mbetjeve, mbrojta e mjedisit dhe shëndetit të njerëzve. Për këtë arsye janë vendosur edhe afate dhe objektiva specifike për sasitë e mbetjeve që duhen ricikluar. Deri në vitin 2018, Shqipëria duhet të riciklojë 25% të mbetjeve që gjenerohen.
13 Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Korçë” III. GJENDJA AKTUALE DHE NEVOJAT E KOLEKTORËVE ROM Sipas vlerësimeve jozyrtare, numri i Romëve në Shqipëri ndryshon nga 80.000 në 120.000, në mes 2.5 dhe 4.7 përqind e popullsisë totale të 2.8 milion 4 . Norma e parashikuar e rritjes së popullsisë Rome është 3%, më e lartë se ajo e popullsisë shqiptare të raportuar në rreth 1.9%. Romët janë të shpërndarë pothuajse në të gjithë territorin e vendit (kryesisht në lagjet e ndara), ose në fshatrat pranë qyteteve. Numri më i madh i Romëve është i përqendruar në Shqipërinë Qendrore dhe Juglindore në fushat e Korçës, Durrësit, Elbasanit, Fierit, Beratit, Korçës, Pogradecit, Bilishtit, Gjirokastrës, Delvinës, Krujës dhe Shkodrës. 5 Për një kohë të gjatë minoriteti Rom përballet me përjashtimin social që ka çuar në papunësi të lartë dhe në norma në norma të larta të analfabetizmit deri në katër herë më e lartë se sa shumica. Me gjithë rritjen ekonomike të Shqipërisë në fillim të viteve 1990, niveli i lartë i papunësisë, varfëria dhe pabarazitë rajonale mbeten sfida të frikshme. Kriza e fundit financiare përkeqësoi situatën ekonomike për Romët: të ardhurat mesatare për frymë për komunitetin Rom janë rreth 3.3 herë më pak 6 se popullsia jo-Rome, dhe më shumë se 80% e komunitetit Rom jeton në varfëri ekstreme. Të ardhurat mesatare mujore të një familje Rome në bazë të anketës janë 68 euro, krahasuar me 174.5 euro për jo-Romët që jetojnë pranë tyre. Të ardhurat mujore të 51% të Romëve nuk e kalon 50 euro, ndërsa gjysma e popullsisë jo-Rome fitojnë të ardhura mbi 150 euro në muaj 7 . Të ardhurat e familjeve Rome zakonisht vijnë nga punësimi në nivele të ulëta, shpesh në sektorin jo-formal. Profesionet më të zakonshme përfshijnë grumbullimin e mbetjeve të riciklueshme, pastrimin e rrugëve dhe punë sezonale në sektorin e bujqësisë, apo shitjen e rrobave të dorës së dytë. Këto vende pune iu sigurojnë të ardhura shumë të ulëta familjeve Rome. Shkalla e papunësisë për individët Rom që kanë përfunduar arsimin fillor është 39%, për, individët Rom që kanë përfunduar arsimin e mesëm është 15% dhe për individët Rom që kanë përfunduar arsimin e lartë është vetëm 8%. Mbi 92% (sipas MMPAU) e popullësisë Rome punojnë me mbledhjen/grumbullimin e mbetjeve të riciklueshme. Shpesh, puna me mbejtjet është e vetmja alternativ për mbijetesën e familjeve Rome. Kolektorët individuale mbledhin materiale të riciklueshme (kryesisht metale, kanace alumini, bateri makinash, pajisje elektrike e elektronike, letër, karton, qese e shishe plastike, ku të munden: nga kontenieret e mbetjeve në rrugë e lagje, vendgrumbullimet dhe landfillet e mbetjeve, mjedisi, qoshet e rrugëve, zonat ish industriale apo ato funksionale që gjenerojnë mbetje, etj. Zakonisht kolektorët konsiderohen si shtresa më e varfër e shoqërisë Shqiptare, të cilët e kanë identifikuar grumbullimin e mbetjeve si një mënyrë për të siguruar jetesën e tyre. Sipas studimit të IFC, Vleresimi i industrise se Riciklimit, 2006, jane gjetur keto rezultate: 4 Rezultatet paraprake te numrit total te popullsise sipas Census 2012 5 Strategjia Kombëtare për përmirësimin e kushteve të jetesës së minoritetit Rom, Këshilli i Minitrave 2003 6 At Risk Roma and the Displaced in Southeast Europe, UNDP, 2006, p. 8 7 At Risk Roma and the Displaced in Southeast Europe, UNDP, 2006, p. 9
Page 2 and 3: 2 Raport “Romët dhe Riciklimi i
Page 4 and 5: PËRMBEDHJE EKZEKUTIVE 4 Raport “
Page 8 and 9: I. HYRJE A. OBJEKTIVI I RAPORTIT 8
Page 16 and 17: Tabela 3. Shpërndarja e kolektorë
Page 18 and 19: Grafiku 7. Shpërndarja e Romëve s
Page 20 and 21: Grafiku 11. Numri i kolektorëve Ro
Page 28 and 29: Tabela 25. Çmimet e materialeve si
Page 30 and 31: Grafiku 27. Shpërndarja e kolektor
Page 32 and 33: V. REKOMANDIME 32 Raport “Romët
Page 36 and 37: VI. LITERATURA 36 Raport “Romët
Page 38 and 39: 38 shumë se një zgjedhje në rast
Page 42 and 43: 27. Çfarë aktivitetesh të tjera

Raport - Romet dhe Riciklimi i Mbetjeve ne Korce - EPER Center

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?