Raport - Romet dhe Riciklimi i Mbetjeve ne Korce - EPER Center

Recommendations

Info

10 Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Korçë” II. INFORMACION I PËRGJITHSHËM PËR INDUSTRINË E RICIKLIMIT DHE ROMËT NË SHQIPËRI Riciklimi është një nga industritë më të zhvilluara në botë duke shndërruar pothuaj të gjitha llojet e mbetjeve në të mira materiale. Materialet e riciklueshme mblidhen, seleksionohen, përpunohen, prodhohen dhe tregtohen si produkte të reja. Kjo industri gjeneron rreth 160 bilione dollarë në vit dhe punëson mbi 1.5 milionë njerez në të gjithë botën. Sa me i zhvilluar të jetë një vend ekonomikisht aq më shumë mbetje gjenerohen, dhe aq më i madh është potenciali për të ricikluar, rrjedhimisht aq me të larta janë edhe përfitimet ekonomike të këtij sektori. Sasia vjetore e mbetjeve të ngurta bashkiake që gjenerohet varion nga më pak se 200 kg/banorë në vendet në zhvillim deri në 300 – 800 kg/banorë në vendet e zhvilluara (sipas Mbetjet e Ngurta Bashkiake në SHBA: 2003 “Fakte dhe Shifra”). Zakonisht këto janë mbetje të përziera (amballazhe, metale, plastikë, qelq, pajisje elektrike, bateri, etj) dhe shpesh në to gjenden mjaft materiale të riciklueshme. Në vendet e zhvilluara raporti mbetje organike me mbetje të ngurta është 50% - 50%, kurse në vendet në zhvillim ky raport është 70% me 30%. Zhvillimet demografike dhe ekonomike të Shqiperise gjate 15 viteve të fundit kanë treguar një rritje intensive të qyteteve gjë që ka sjelle edhe rritjen e konsumit të të mirave materialeve, rritjen e importit të mallrave dhe modernizimin e stilit të jetesës. Të gjitha këto kanë ndikuar në rritjen e mbetjeve të ngurta bashkiake të gjeneruara. Në Shqipëri gjenerohen rreth 386,728,650 kg mbetje në vit, që do të thotë se mesatarisht çdo njëri gjeneron 126 kg mbetje të përziera në vit (sipas Studimit te IFC: Vlerësimi i Industrise se Riciklimit në Shqipëri, 2006). Përbërja e mbetjeve të ngurta bashkiake në Shqipëri sipas studimit të IFC (2006) është: skrap metalik 7%, letër dhe karton 17%, plastikë 10.5%, qelq 4.5% dhe 61% mbetje të tjera ku pjesën më të madhe e zenë mbetjet organike; kurse sipas studimit te INPAEL (2010) përbërja e mbetjeve është: 5.66% metale, 8.97% leter, plastike 10.72%, qelq 4.55, organike 51% dhe pjesa tjeter mbetje të tjera. Vihet re tendence në rritje
11 Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Korçë” e gjenerimit të mbetjeve e rrjedhimisht të materialeve të riciklueshme. Kështu po të krahasojmë vitin 2007 me ate 2006, rritje është mbi 16%. Sipas studimit te IFC ne vitin 2008 “Vlerësimi i Projektit - Lidhjet e Riciklimit” ka rezultuar se në Shqipëri riciklohej mbi 17% e materialeve të riciklueshme të gjeneruara në Shqipëri, pjesa tjetër eksportohet për përpunim në vende të tjera. Po kështu është përllogaritur se potenciali për investim në sektorin e riciklimit në Shqiperi kap shifrën prej rreth 29,7 milione Euro. Megjithatë duhet theksuar se ky sektor është ende në fazat e zhvillimit të tij dhe se çdo ditë vihen re ndryshime të dukshme, pavarësisht problemeve të ndryshme që ndeshen duke filluar që nga mënyra e hedhjes dhe asgjesimit të mbetjeve. Mbetjet bashkiake të gjeneruara në Shqipëri nuk ndahen në origjinë formalisht në përbërës të riciklueshëm, megjithëse po bëhen perpjekje. Në Shqipëri ekzistojnë sisteme të organizuara me të paktën katër hallka (megjithëse jo të gjitha të formalizuara) në zinxhirin e industrisë së riciklimit e cila përfshin disa sektore si: metalet me ngjyra (alumin, baker, bronx, zink, plumb), metalet feroze (hekur, çelik), plastikën (polietilen, polipropilen, PET), letrën dhe kartornin, bateritë, pajisjet elektrike dhe elektronike (vetëm ripërdorim), qelqin (vetem ripërdorim). Sektori më i zhvilluar është ai i riciklimit të metaleve, por vitet e fundit janë zhvilluar edhe sektorët e tjerë (megjithëse riciklimi i qelqit mbetet ende prapa). Më poshtë paraqitet skema e thjeshtuar e hallkave në industrinë e riciklimit të përbëra nga: kompanite ricikluese ose eksportuese, qendrat e mëdha të grumbullimit të materialeve të riciklueshme, pikat e vogla të grumbullimit dhe kolektorët individualë, kryesisht Romë. Kompanitë e riciklimit në Shqipëri vitet e fundit janë shtuar dhe mund të numërohen mbi 20 – 30 kompani të përmasave të konsiderueshme kryesisht të përqendruara në zonën Korçë dhe Durres, si dy nga rajonet më të mëdha e më të zhvilluara njëkohësisht ku edhe gjenerimi i mbetjeve është në sasi të konsiderueshme. Këto kompani janë të lidhura me qendrat e mëdha të grumbullimit të cilat janë furnitoret e tyre primarë. Qendrat e mëdha të grumbullimit (shih Foto 1) të materialeve të riciklueshme ( zënë rreth 5,000 m 2 ) janë kompani të mëdha private të shpërndara në të gjithë territorin e Shqipërisë që grumbullojnë dhe tregtojnë këto materiale në varësi të çmimit më të mirë ose tek kompanitë e riciklimit ose tek kompanitë eksportuese. Ato kanë edhe mjetet e pajisjet e tyre bazë që nevojiten për ngarkimin, shkarkimin, prerjen apo transportin e materialeve të riciklueshme. Pothuajse të gjitha këto qendra të mëdha kanë edhe pikat e tyre të grumbullimit që mund të variojnë nga një deri në disa pika për një qendër.
Page 2 and 3: 2 Raport “Romët dhe Riciklimi i
Page 4 and 5: PËRMBEDHJE EKZEKUTIVE 4 Raport “
Page 8 and 9: I. HYRJE A. OBJEKTIVI I RAPORTIT 8
Page 16 and 17: Tabela 3. Shpërndarja e kolektorë
Page 18 and 19: Grafiku 7. Shpërndarja e Romëve s
Page 20 and 21: Grafiku 11. Numri i kolektorëve Ro
Page 28 and 29: Tabela 25. Çmimet e materialeve si
Page 30 and 31: Grafiku 27. Shpërndarja e kolektor
Page 32 and 33: V. REKOMANDIME 32 Raport “Romët
Page 36 and 37: VI. LITERATURA 36 Raport “Romët
Page 38 and 39: 38 shumë se një zgjedhje në rast
Page 42 and 43: 27. Çfarë aktivitetesh të tjera

Raport - Romet dhe Riciklimi i Mbetjeve ne Korce - EPER Center

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?