Stan wojenny

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) – partia komunistyczna rzàdzàca Polskà w latach
1948–1989. Jej poprzedniczkà by∏a Polska Partia Robotnicza.
Post´powanie doraêne – przyspieszony tryb post´powania karnego, bez prawa odwo∏ania si´ od wyroku.
Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym WolnoÊci i Ich Rodzinom – zaczà∏ dzia∏aç
14 grudnia 1981 r., usankcjonowany dekretem prymasa Polski z 17 grudnia 1981 r. Mia∏ siedzib´ przy
koÊciele Êw. Marcina przy ul. Piwnej w Warszawie.
Rada Paƒstwa PRL – kolegialna g∏owa paƒstwa w PRL, mi´dzy innymi z uprawnieniami wydawania
dekretów z mocà ustawy (ale jedynie mi´dzy sesjami sejmu). W sk∏ad Rady Paƒstwa wchodzili:
przewodniczàcy, czterech zast´pców i jedenastu cz∏onków.
Rozmowy kontrolowane – rozmowy telefoniczne prowadzone w okresie stanu wojennego (po przywróceniu
∏àcznoÊci telefonicznej 10 stycznia 1982 r.) rozpoczyna∏y si´ od komunikatu: „rozmowa kontrolowana,
rozmowa kontrolowana...”. Kontrola po∏àczeƒ telefonicznych trwa∏a przez nast´pnych kilka
miesi´cy.
Stan wojenny – 1. Forma stanu nadzwyczajnego, przewidziana w prawodawstwie PRL na czas wojny
albo zagro˝enia bezpieczeƒstwa wewn´trznego paƒstwa. 2. Okres w historii Polski, w którym obowiàzywa∏
stan wojenny (13 grudnia 1981–22 lipca 1983 r.).
Strajk okupacyjny – tak zwany polski strajk, protest robotników domagajàcych si´ spe∏nienia swoich
postulatów, którzy pozostajà na terenie zak∏adu, ale nie podejmujà pracy oraz nie dopuszczajà do
niej ∏amistrajków.
Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „SolidarnoÊç” (TKK) – kierowa∏a w latach
1982–1987 dzia∏alnoÊcià solidarnoÊciowego podziemia.
Weryfikacja (akcja weryfikacyjna) – przeprowadzone w pierwszych miesiàcach stanu wojennego
czystki kadrowe – g∏ównie w Êrodowisku dziennikarskim, ale te˝ w administracji paƒstwowej i na
wy˝szych uczelniach. W ich wyniku zwolniono z pracy osoby zaanga˝owane w niezale˝nà dzia∏alnoÊç,
przede wszystkim w NSZZ „SolidarnoÊç”, oraz sympatyzujàce z nimi.
Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) – pozakonstytucyjny organ w∏adzy utworzony
w zwiàzku z wprowadzeniem stanu wojennego, z∏o˝ony z wy˝szych oficerów wojskowych (poczàtkowo
z 20 oficerów i genera∏ów WP), z gen. Wojciechem Jaruzelskim na czele. Jak wynika z dokumentów,
WRON ukonstytuowa∏a si´ w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. (niektórzy z jej cz∏onków o swym
uczestnictwie dowiedzieli si´ z radia). Przez propagand´ okreÊlana mianem „administratora stanu wojennego”,
w praktyce by∏a jedynie cia∏em fasadowym.
Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) – formacja paramilitarna utworzona na
mocy uchwa∏y Rady Ministrów z 24 grudnia 1956 r., przeznaczona do likwidacji „zbiorowych naruszeƒ
porzàdku publicznego”. S∏yn´∏a z brutalnoÊci i bezwzgl´dnoÊci (stàd te˝ popularne rozwini´cie
skrótu ZOMO: „zw∏aszcza oni mogà obiç”), sta∏a si´ symbolem stanu wojennego. Rozwiàzana zarzàdzeniem
ministra spraw wewn´trznych z 7 wrzeÊnia 1989 r.
„Zwyczajny obywatel” – zwrot u˝ywany przez propagand´ stanu wojennego na okreÊlenie Lecha
Wa∏´sy. Spopularyzowany przez rzecznika prasowego rzàdu, Jerzego Urbana.
11
s∏ownik poj´ç