Stan wojenny

Nr 35
Opracowanie S∏awomira Cenckiewicza Operacja wprowadzenia stanu wojennego w TrójmieÊcie
(strajk w Stoczni Gdaƒskiej)*
12 grudnia 1981 r. oko∏o 22.00 uczestniczàcy w obradach Komisji Krajowej NSZZ „SolidarnoÊç”
w Gdaƒsku (w sali bhp w Stoczni Gdaƒskiej im. Lenina) Zbigniew Bujak otrzyma∏ wiadomoÊç telefonicznà
z Warszawy o koncentracji wojska i milicji oraz zerwaniu po∏àczeƒ teleksowych 1 .
Oko∏o godz. 24.00 posiedzenie zosta∏o zamkni´te i jego uczestnicy udali si´ do domów i pobliskich
hoteli (które ju˝ by∏y otoczone przez jednostki ZOMO), cz´Êç skierowa∏a si´ w stron´ dworca PKP
Gdaƒsk G∏ówny z zamiarem powrotu do domu (W∏adys∏aw Frasyniuk, Zbigniew Janas, Zbigniew Bujak,
Jan Olszewski, Zbigniew Romaszewski, Bronis∏aw Geremek, Tadeusz Mazowiecki). Wi´kszoÊç
czo∏owych dzia∏aczy Zwiàzku nie spodziewa∏a si´ wprowadzenia stanu wojennego ani zakrojonej na
szerokà skal´ akcji internowania.
W nocy z 12 na 13 grudnia rozpocz´∏o si´ realizowanie operacji „Jod∏a”, która w Gdaƒsku zak∏ada∏a
internowanie cz∏onków Prezydium Komisji Krajowej wracajàcych na noc do hotelu. W ten sposób
uwi´ziono wi´kszoÊç cz∏onków KK i Rady Programowo-Konsultacyjnej OÊrodka Prac Spo∏eczno-
-Zawodowych przy KK 2 .
Po pó∏nocy do swego mieszkania w dzielnicy Gdaƒsk Zaspa wróci∏ Lech Wa∏´sa. Oko∏o godz. 1.00
przybyli do niego dzia∏acze Ruchu M∏odej Polski z informacjami o aresztowaniach. Mimo to Wa∏´sa
po∏o˝y∏ si´ spaç. Oko∏o godz. 2.45 nad ranem obudzi∏ go dzwonek do drzwi. Przyjechali do niego I sekretarz
Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdaƒsku Tadeusz Fiszbach i wojewoda gdaƒski Jerzy Ko-
∏odziejski, a wraz z nimi oddzia∏ specjalny milicji z ∏omami i ci´˝kim sprz´tem przeznaczonym do wywa˝ania
drzwi. Po krótkiej rozmowie wyprowadzono Wa∏´s´ z domu, zawieziono na lotnisko w R´biechowie,
stamtàd przetransportowano samolotem do Warszawy, póêniej zaÊ do Chylic. Nast´pnie
Wa∏´sa by∏ przetrzymywany w Otwocku i Ar∏amowie w Bieszczadach 3 .
Z cz∏onków Prezydium Komisji Krajowej internowania unikn´li mi´dzy innymi Bujak, Frasyniuk,
Andrzej Konarski, Miros∏aw Krupiƒski, Eugeniusz Szumiejko, Jan Waszkiewicz. Bogdanowi Lisowi
i Bogdanowi Borusewiczowi tak˝e uda∏o si´ uniknàç zatrzymania – Lis opuÊci∏ swoje mieszkanie
i ukry∏ si´ u znajomych, Borusewicz przedosta∏ si´ zaÊ do Stoczni Gdaƒskiej, gdzie przygotowywano
strajk 4 .
Oko∏o godz. 1.15 w nocy oddzia∏y ZOMO w sile oko∏o 400 funkcjonariuszy dokona∏y szturmu na
siedzib´ Komisji Krajowej i Zarzàdu Regionu Gdaƒskiego NSZZ „SolidarnoÊç” w dzielnicy Wrzeszcz
(przy ul. Grunwaldzkiej). Po odci´ciu pràdu i sforsowaniu krat milicja bez przeszkód zatrzyma∏a
wszystkich przebywajàcych tam dzia∏aczy Zwiàzku. Oko∏o godz. 2.00 przewieziono ich do Pruszcza
Gdaƒskiego, a po przes∏uchaniu – do obozu internowania w Strzebielinku ko∏o Wejherowa 5 . Poza Ar-
* Opracowanie to jest skróconà wersjà tekstu, jaki ma si´ ukazaç w ksià˝ce poÊwi´conej stanowi wojennemu przygotowywanej
w wydawnictwie IPN.
1 M. ¸opiƒski, M. Moskit, M. Wilk, Konspira. Rzecz o podziemnej „SolidarnoÊci”, Gdaƒsk–Warszawa 1989, s. 13.
2 Por. J. Kuroƒ, Gwiezdny czas. „Wiary i winy” dalszy ciàg, Londyn 1991, s. 251–252; W stanie, Warszawa 1991, s. 13. Zob.
tak˝e: Lista internowanych ekstremistów „SolidarnoÊci” i nielegalnych organizacji, „G∏os Wybrze˝a”, „Dziennik Ba∏tycki”,
„Wieczór Wybrze˝a” (wydanie wspólne), 17 XII 1981.
3 L. Wa∏´sa, Droga nadziei, Kraków 1990, s. 241–245.
4 M. ¸opiƒski, M. Moskit, M. Wilk, op. cit., s. 59–60; 13 grudnia. Zapomnieç o tej dacie, „Gazeta Morska” (regionalny
dodatek do „Gazety Wyborczej”), 13 XII 2000.
5 Zbiory Oddzia∏owego Biura Edukacji Publicznej IPN w Gdaƒsku, S. B∏a˝ek, Stan wojenny – spojrzenie po XX latach. Praca
konkursowa oparta na wspomnieniach ojca, Zygmunta B∏a˝ka, s. 3–5; ankieta dzia∏alnoÊci opozycyjnej wype∏niona przez
Arkadiusza Rybickiego (w zbiorach Piotra Semkowa); J. Mur [A. Drzycimski, A. Kinaszewski], Dziennik internowanego
(grudzieƒ 1981–grudzieƒ 1982), Gdaƒsk–Warszawa 1989, s. 11.
75
wybór êróde∏