Stan wojenny

Relacja Mariana Kuleckiego 1 Z roku na rok
Nr 32
Tworzy∏em struktury „SolidarnoÊci” w Zak∏adach Chemicznych Organika-Benzyl w Skar˝ysku-
-Kamiennej od samego poczàtku, to jest 1980 r., a póêniej, po zmianie miejsca zatrudnienia, nale˝a∏em
do niej w „Mesko”. Przed grudniem 1981 r. nastroje u nas w mieÊcie by∏y spokojne, niczego nie przewidywaliÊmy.
[...]
W soboty i niedziele mieliÊmy zmiany 12-godzinne, gdy˝ pracowaliÊmy w ruchu ciàg∏ym. 12 grudnia
1981 r. akurat zast´powa∏em koleg´ i zmiana mi si´ wyd∏u˝y∏a do 24 godzin. Moje miejsce pracy,
tak zwana hartownia, znajdowa∏o si´ przy bramie wjazdowej do „Mesko”. [...] Tamtà noc z 12 na 13
grudnia zapami´ta∏em doskonale.
Wszystko zacz´∏o si´ oko∏o godziny 18. Us∏yszeliÊmy warkot silników samochodowych i odg∏os
wje˝d˝ajàcych pojazdów. To nas zaskoczy∏o, zw∏aszcza ˝e dzieƒ by∏ wolny i póêna pora. Otworzyli-
Êmy drzwi i zobaczyliÊmy samochody wojskowe. Wysypali si´ z nich ˝o∏nierze – pod bronià, w he∏mach.
[...] Przez okno patrzyliÊmy, jak wojsko zajmowa∏o zak∏ad. W pierwszej kolejnoÊci podmienili
stra˝ przemys∏owà na wartowniach.
O godzinie 20–21 ktoÊ zaczà∏ ostro dobijaç si´ do naszych drzwi. Brygadzista Stanis∏aw Maƒtusz
otworzy∏ i wtedy do pomieszczenia wesz∏o kilku ˝o∏nierzy z podporucznikiem, wszyscy w he∏mach,
z bronià wymierzonà w naszym kierunku. Oficer powiedzia∏ nam, ˝e zosta∏ wprowadzony stan wyjàtkowy
– nie wojenny. [...] Doda∏, ˝e w∏adz´ przej´∏o wojsko i wszelkie nieodpowiedzialne dzia∏ania
mogà spowodowaç nieobliczalne skutki. ˚o∏nierze mieli rozkaz interweniowaç – takich s∏ów u˝y∏ –
w ka˝dej podejrzanej sytuacji, a w skrajnych przypadkach otworzyç ogieƒ. ByliÊmy zaskoczeni, nikt
si´ nie odezwa∏. Kiedy ˝o∏nierze wyszli, zamkn´liÊmy si´ i przesiedzieliÊmy tak do rana. [...]
W nast´pnych dniach odczuliÊmy, na czym polega tak zwana w∏adza wojskowa w zak∏adach. [...]
Przed Bo˝ym Narodzeniem dowiedzieliÊmy si´, i˝ jesteÊmy teraz zak∏adem zmilitaryzowanym, co pociàga
za sobà mi´dzy innymi zmiany w kodeksie pracy. W skali internowaƒ zorientowa∏em si´ dopiero
po po∏udniu 13 grudnia i w dniach nast´pnych. W zasadzie ca∏e zak∏adowe w∏adze „SolidarnoÊci”
i najbardziej aktywni dzia∏acze w „Mesko” zostali zatrzymani.
[...] Z tych najbardziej opornych internowano mi´dzy innymi Edmunda Borowca i Mieczys∏awa
Woêniaka, a reszt´ niewygodnych usuni´to z pracy. Pami´tam, ˝e wykorzystano ten moment, aby
zwolniç cz´Êç pracowników z innych zak∏adów – tych, którzy nie byli na listach internowanych, ale
stanowili „zagro˝enie” dla kraju. [...]
W czasie wielkiego postu, na wiosn´ 1982 r., zacz´∏y si´ pojawiaç nielegalne druki ulotne w „Mesko”,
zrobione na powielaczu spirytusowym. [...] Pierwszy kontakt z tymi drukami mia∏em przez [...]
Stanis∏awa Maƒtusza, który poprosi∏ mnie o rozprowadzenie oko∏o 50 sztuk ulotek wÊród znajomych.
[...]
GdzieÊ w lutym mój znajomy Krzysztof G∏omb poprosi∏ mnie na spotkanie do koÊcio∏a pod wezwaniem
NajÊwi´tszego Serca Jezusowego. [...] PostanowiliÊmy wtedy zorganizowaç – pod egidà KoÊcio-
∏a – TrzeêwoÊciowe Duszpasterstwo Ludzi Pracy. Sta∏o si´ ono przykrywkà dla naszej dzia∏alnoÊci
konspiracyjnej, która wówczas na dobre si´ rozpocz´∏a. [...] Po roku zamieniliÊmy siedzib´ na Sanktuarium
Matki Bo˝ej Ostrobramskiej [...].
Nasza dzia∏alnoÊç przechodzi∏a ró˝ne etapy, w zale˝noÊci od sytuacji w kraju. Na poczàtku ogranicza∏a
si´ do cyklicznych spotkaƒ, na których omawialiÊmy bie˝àcà sytuacj´ w Skar˝ysku i w kraju.
[...] Póêniej zastanawialiÊmy si´, co mo˝emy zrobiç w mieÊcie. Z czasem na naszych zebraniach za-
1 Marian Kulecki (ur. w 1940 r.) – robotnik, dzia∏acz NSZZ „SolidarnoÊç” w Zak∏adach Chemicznych Organika-Benzyl i Zak∏adach
Metalowych im. gen. Karola Âwierczewskiego „Predom-Mesko”. W stanie wojennym pracowa∏ w podziemnych
strukturach „SolidarnoÊci” w Skar˝ysku-Kamiennej.
69
wybór êróde∏