Stan wojenny

Nr 31
Relacja Dariusza Mrzyg∏oda 1 Bibu∏a na Podbeskidziu
W 1980 r. wstàpi∏em do Niezale˝nego Zrzeszenia Studentów, dzia∏ajàcego w Filii Politechniki
¸ódzkiej w Bielsku-Bia∏ej. Poczàtkowo by∏em szeregowym dzia∏aczem, nast´pnie zosta∏em wybrany
na cz∏onka Komisji Uczelnianej. Wraz z kolegà Andrzejem Kabatem prowadziliÊmy bibliotek´ NZS.
Do naszych obowiàzków nale˝a∏o równie˝ gromadzenie nowych zbiorów. DoÊwiadczenia z tej pracy
przyda∏y nam si´ w czasie stanu wojennego, kiedy zaj´liÊmy si´ drukiem. [...]
W poniedzia∏ek 14 grudnia [1981 r.] postanowi∏em pójÊç na uczelni´. Spotka∏em tam kilka, mo˝e
kilkanaÊcie osób. W ciàgu nast´pnych dwóch–trzech tygodni spotykaliÊmy si´ w ró˝nym sk∏adzie, zazwyczaj
w mieszkaniach prywatnych, ˝eby podyskutowaç. Mimo szoku wywo∏anego wydarzeniami
z 13 grudnia doszliÊmy wspólnie do wniosku, ˝e trzeba coÊ dalej robiç. Pomys∏y by∏y ró˝ne. [...]
Pierwsze tygodnie, a nawet miesiàce stanu wojennego wspominam jako okres partyzancki, ale
w negatywnym tego s∏owa znaczeniu, bardzo nieprzyjemny. Do poczàtku roku 1982 nie prowadzili-
Êmy w∏aÊciwie ˝adnej dzia∏alnoÊci opozycyjnej. [...]
Poniewa˝ dzia∏alnoÊç uczelni zosta∏a zawieszona, spotykaliÊmy si´, jak wspomnia∏em, w gronie kilkunastu
osób – podobnie myÊlàcych i czujàcych. Wtedy jeszcze nie obowiàzywa∏y zasady klasycznej
konspiracji. Nie u˝ywaliÊmy pseudonimów, skrzynek kontaktowych czy kwater. Spotkania odbywa∏y
si´ z regu∏y do po∏udnia, w tajemnicy przed naszymi rodzinami. Pomimo szoku i ogólnego przygn´bienia
wydawa∏o nam si´ czymÊ oczywistym, ˝e trzeba si´ do czegoÊ wziàç. Za najlepsze rozwiàzanie
uznaliÊmy wydawanie jakiegoÊ biuletynu. Wtedy powsta∏o pismo „Bibu∏a”.
W pierwszym okresie dzia∏alnoÊci bielskiego podziemia nie by∏o koordynacji dzia∏aƒ mi´dzy poszczególnymi
Êrodowiskami drukujàcymi pras´ czy ulotki. Ka˝dy dzia∏a∏ na w∏asnà r´k´. Grupy by∏y
odizolowane, zakonspirowane. PodejrzewaliÊmy oczywiÊcie, ˝e oprócz nas sà inni. [...]
Nasz biuletyn zacz´liÊmy wydawaç z poczàtkiem 1982 r. Wspólnie z Andrzejem Kabatem drukowaliÊmy
ró˝ne rzeczy jeszcze przed stanem wojennym, tak ˝e rozmaite niuanse techniczne by∏y nam
ju˝ znane. U˝ywaliÊmy prymitywnych technik. Do wielu rzeczy dochodziliÊmy metodà prób i b∏´dów.
DrukowaliÊmy na powielaczu bia∏kowym. To by∏a taka prosta forma: filc, farba drukarska, warstwa
bia∏kowa. K∏ad∏o si´ na to kartk´ i przelatywa∏o po niej wa∏kiem wymontowanym z pralki „Frania”.
W ten sposób powstawa∏y kolejne strony danego numeru. Najwi´ksze problemy mieliÊmy z papierem
i farbà. W koƒcu z jednej z ma∏ych, legalnie dzia∏ajàcych firm podprowadziliÊmy pieczàtki i za ich pomocà
fabrykowaliÊmy odpowiednie zamówienia. Papier staraliÊmy si´ kupowaç zawsze gdzie indziej,
aby nie wzbudzaç podejrzeƒ. Po odbiór „towaru” najcz´Êciej jeêdzi∏ Andrzej.
Poczàtkowo druk „Bibu∏y” odbywa∏ si´ w ró˝nych mieszkaniach, u znajomych. MusieliÊmy byç ca-
∏y czas czujni, gotowi do ewakuacji. Powielacz bia∏kowy, chocia˝ prymitywny, mia∏ t´ zalet´, ˝e dzia-
∏a∏ cicho i by∏ stosunkowo niewielki. Nak∏ady poszczególnych numerów pisma wynosi∏y oko∏o tysiàca
sztuk. Gotowy materia∏ razem z powielaczem mo˝na wi´c by∏o wynieÊç z lokalu w trzech torbach
lub w plecakach. Spakowanie drukarni zajmowa∏o oko∏o 15 minut. [...]
Pomimo wielu niedogodnoÊci staraliÊmy si´ utrzymywaç cyklicznoÊç wydawania. O ile pami´tam,
kolejne numery ukazywa∏y si´ w odst´pach miesi´cznych. Redakcj´ robi∏em razem z Andrzejem. Nasze
pismo by∏o w zasadzie sk∏adankà. Nie zamieszczaliÊmy w nim w∏asnych tekstów. Nie pojawia∏y
si´ w nim tak˝e informacje lokalne. Te czytelnik móg∏ znaleêç w „SolidarnoÊci Podbeskidzia” oraz
„Serwisie Informacyjnym RKW”. [...] Nasz biuletyn by∏ swego rodzaju antologià prasy, wydawnictw
periodycznych i tekstów zaczerpni´tych z wi´kszych opracowaƒ. ZamieszczaliÊmy te˝ przeglàd najwa˝niejszych
informacji, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Wi´kszà cz´Êç ka˝dego numeru
1 Dariusz Mrzyg∏ód (ur. w 1959 r.) w latach 1978–1985 studiowa∏ na Wydziale Budowy Maszyn Filii Politechniki ¸ódzkiej
w Bielsku-Bia∏ej.
67
wybór êróde∏