Stan wojenny

wybór êróde∏
30
Nr 6
1981 grudzieƒ 13, Warszawa – Przemówienie premiera rzàdu, ministra obrony narodowej i I sekretarza
Komitetu Centralnego PZPR gen. Wojciecha Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego
Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej!
Zwracam si´ dziÊ do Was jako ˝o∏nierz i jako szef rzàdu polskiego. Zwracam si´ do was w sprawach
wagi najwy˝szej.
Ojczyzna nasza znalaz∏a si´ nad przepaÊcià.
Dorobek wielu pokoleƒ, wzniesiony z popio∏ów polski dom ulega ruinie. Struktury paƒstwowe
przestajà dzia∏aç. Gasnàcej gospodarce zadawane sà codziennie nowe ciosy. Warunki ˝ycia przyt∏aczajà
ludzi coraz wi´kszym ci´˝arem.
Przez ka˝dy zak∏ad pracy, przez wiele polskich domów przebiegajà linie bolesnych podzia∏ów. Atmosfera
niekoƒczàcych si´ konfliktów, nieporozumieƒ, nienawiÊci – sieje spustoszenie psychiczne, kaleczy
tradycje tolerancji. Strajki, gotowoÊç strajkowa, akcje protestacyjne sta∏y si´ normà. Wciàga si´
do nich nawet szkolnà m∏odzie˝. Wczoraj wieczorem wiele budynków publicznych by∏o okupowanych.
Pada∏y wezwania do fizycznej rozprawy z „czerwonymi”, z ludêmi o odmiennych poglàdach.
Mno˝à si´ wypadki terroru, pogró˝ek i samosàdów moralnych, a tak˝e bezpoÊredniej przemocy.
Szeroko po kraju rozlewa si´ fala zuchwa∏ych przest´pstw, napadów i w∏amaƒ. Rosnà milionowe
fortuny rekinów podziemia gospodarczego. Chaos i demoralizacja przybra∏y rozmiary kl´ski. Naród
osiàgnà∏ granice wytrzyma∏oÊci psychicznej. Wielu ludzi ogarnia rozpacz.
Ju˝ nie dni, lecz godziny przybli˝ajà ogólnonarodowà katastrof´.
UczciwoÊç wymaga, aby postawiç pytanie: Czy musia∏o do tego dojÊç? Obejmujàc urzàd prezesa
Rady Ministrów, wierzy∏em, ˝e potrafimy si´ podêwignàç. Czy zrobiliÊmy wi´c wszystko, aby zatrzymaç
spiral´ kryzysu?
Historia oceni nasze dzia∏ania. [...] Niestety gospodark´ narodowà uczyniono arenà walki politycznej.
RozmyÊlne torpedowanie rzàdowych poczynaƒ sprawi∏o, ˝e efekty sà niewspó∏mierne do w∏o˝onego
wysi∏ku, do naszych zamierzeƒ. Nie mo˝na odmówiç nam dobrej woli, umiaru, cierpliwoÊci. Czasem
by∏o jej mo˝e a˝ nazbyt wiele. [...] SzliÊmy nawet dalej. Inicjatywa wielkiego porozumienia narodowego
zyska∏a poparcie milionów Polaków. Stworzy∏a szans´ pog∏´bienia systemu ludow∏adztwa,
rozszerzenia zakresu reform.
Te nadzieje obecnie zawiod∏y.
Przy wspólnym stole zabrak∏o kierownictwa „SolidarnoÊci”. S∏owa wypowiedziane w Radomiu,
obrady w Gdaƒsku ods∏oni∏y bez reszty prawdziwe zamiary jej przywódczych kr´gów. Zamiary te potwierdza
w masowej skali codzienna praktyka, narastajàca agresywnoÊç ekstremistów, jawne dà˝enie
do ca∏kowitego rozbioru socjalistycznej polskiej paƒstwowoÊci. [...]
Dalsze trwanie obecnego stanu prowadzi∏oby nieuchronnie do katastrofy, do zupe∏nego chaosu, do
n´dzy i g∏odu. Surowa zima mog∏aby pomno˝yç straty, poch∏onàç liczne ofiary. Szczególnie wÊród najs∏abszych
– tych, których chcemy chroniç najbardziej.
Trzeba zapobiec, zagrodziç drog´ konfrontacji, którà zapowiedzieli otwarcie przywódcy „SolidarnoÊci”.
Musimy to oznajmiç w∏aÊnie dziÊ, kiedy jest blisko data masowych politycznych demonstracji,
w tym równie˝ w centrum Warszawy, zwo∏anych w zwiàzku z rocznicà wydarzeƒ grudniowych
[1970 r.]. Tamta tragedia powtórzyç si´ nie mo˝e. Nie wolno, nie mamy prawa dopuÊciç, aby zapowiedziane
demonstracje sta∏y si´ iskrà, od której zap∏onàç mo˝e ca∏y kraj. Instynkt samozachowawczy narodu
musi dojÊç do g∏osu. Awanturnikom trzeba skr´powaç r´ce, zanim wtràcà ojczyzn´ w otch∏aƒ bratobójczej
walki.
Obywatelki i obywatele!
Wielki jest ci´˝ar odpowiedzialnoÊci, jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej
historii. Obowiàzkiem moim jest wziàç t´ odpowiedzialnoÊç – chodzi o przysz∏oÊç Polski, o którà moje
pokolenie walczy∏o na wszystkich frontach wojny i której odda∏o najlepsze lata swego ˝ycia.