Linggo 31 Lunsarang Teksto 1 ”Hari ng Tondo” ni Gloc-9 ... - baitang7
Linggo 31 Lunsarang Teksto 1 ”Hari ng Tondo” ni Gloc-9 ... - baitang7
Linggo 31 Lunsarang Teksto 1 ”Hari ng Tondo” ni Gloc-9 ... - baitang7
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>31</stro<strong>ng</strong>><br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>31</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> 1 <stro<strong>ng</strong>>”Hari</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
Tema Malaya Ako <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> 2 “Upuan” <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Aa<br />
Pagsasalita (PA) PA4B, PA4C PA4Bb, PA4Cb<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Aa<br />
Pagsulat (PU) PU4A PU4Aa, PU4Ab<br />
Tatas TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B<br />
LINGGO <stro<strong>ng</strong>>31</stro<strong>ng</strong>><br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Pakiki<strong>ni</strong>g<br />
sa kanta<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>”Hari</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong><br />
<strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong><br />
<strong>Gloc</strong>-9<br />
(15 minuto)<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Pagtalakay<br />
sa mensahe<br />
<strong>ng</strong> awiti<strong>ng</strong><br />
<stro<strong>ng</strong>>”Hari</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong><br />
<strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong><br />
<strong>Gloc</strong>-9<br />
(25 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
gawain<br />
(20 minuto)<br />
Pagbabahagi<br />
sa klase <strong>ng</strong><br />
ginawa<strong>ng</strong><br />
collage<br />
(15 minuto)<br />
Paglalaro <strong>ng</strong><br />
charades<br />
(25 minuto)<br />
Pagtalakay<br />
sa kahalagahan<br />
<strong>ng</strong><br />
mga dipasalita<strong>ng</strong>palatandaan<br />
sa pakikipagkomu<strong>ni</strong>kasyon;<br />
Pakiki<strong>ni</strong>g<br />
sa awiti<strong>ng</strong><br />
”Upuan”<br />
<strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
(20 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
I. Mga Kagamitan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Tsart <strong>ng</strong> awit na <stro<strong>ng</strong>>”Hari</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
b. CD/mp3 player<br />
c. Papel<br />
d. Panulat<br />
e. Mga luma<strong>ng</strong> magasin<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
b. Tsart <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>”Hari</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> <strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Tsart <strong>ng</strong> awit na ”Upuan” <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9<br />
b. CD/mp3 player<br />
Paggawa <strong>ng</strong><br />
Venn<br />
Diagram<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
mga awiti<strong>ng</strong><br />
“Hari <strong>ng</strong><br />
<strong>Tondo”</strong> at<br />
“Upuan” <strong>ni</strong><br />
<strong>Gloc</strong>-9<br />
(20 minuto)<br />
Pagsusulat<br />
<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>papel<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
anoman<br />
sa dalawa<strong>ng</strong><br />
awitin <strong>ni</strong><br />
<strong>Gloc</strong>-9;<br />
Pagbibigay<br />
<strong>ng</strong><br />
takda<strong>ng</strong>aralin<br />
(40 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya/Pagganyak/Introduksiyon (15 minuto)<br />
1. Ipari<strong>ni</strong>g sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> awit na “Hari <strong>ng</strong> <strong>Tondo”</strong> <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9.<br />
2. Maaari<strong>ng</strong> muli<strong>ng</strong> ipaawit ito sa mga mag-aaral.<br />
3. Bila<strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula, gawi<strong>ng</strong> gabay na tano<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> sumusunod:<br />
a. Tu<strong>ng</strong>kol saan a<strong>ng</strong> awit?<br />
b. Sino a<strong>ng</strong> posible<strong>ng</strong> nagsasalita sa awit?<br />
c. Ilarawan a<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>yayari o sitwasyon sa awit.<br />
d. May mga pa<strong>ng</strong>yayari ba sa kasalukuyan na ipinakita o bina<strong>ng</strong>git din sa akda?<br />
e. Sa iyo<strong>ng</strong> palagay, sino a<strong>ng</strong> tinutukoy na “Hari <strong>ng</strong> Tondo?” Ipaliwanag.<br />
4. Iproseso a<strong>ng</strong> mga sagot <strong>ng</strong> mag-aaral at ipakilala a<strong>ng</strong> awit.<br />
5. Maaari<strong>ng</strong> bigyan din sila <strong>ng</strong> kaalaman tu<strong>ng</strong>kol sa gumawa <strong>ng</strong> awit na si <strong>Gloc</strong>-9.<br />
6. Makadaragdag din <strong>ng</strong> kaalaman ku<strong>ng</strong> tutukuyin a<strong>ng</strong> mga nagi<strong>ng</strong> pagkilala, karanasan, at<br />
panaho<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>ibabaw a<strong>ng</strong> karera <strong>ng</strong> manunulat.<br />
b. Presentasyon (25 minuto)<br />
1. Mula sa mga naibahagi<strong>ng</strong> kaalaman, himayin a<strong>ng</strong> mensahe <strong>ng</strong> awit sa pamamagitan <strong>ng</strong><br />
graphic orga<strong>ni</strong>zer sa kabila<strong>ng</strong> pahina:
2. Tandaan, hindi maihihiwalay a<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> bahagi mula sa kabuua<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> awit ku<strong>ng</strong><br />
pag-uusapan a<strong>ng</strong> diwa at mensahe <strong>ni</strong>to.<br />
3. Matapos pasagutan sa bawat mag-aaral a<strong>ng</strong> pagsasanay, hayaa<strong>ng</strong> ibahagi <strong>ni</strong>la ito sa klase<br />
at ibuod a<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>lalaman at mensahe <strong>ng</strong> awit.<br />
c. Pagpapayaman (20 minuto)<br />
Bila<strong>ng</strong> pagpapalawak at paghahanda sa susunod na sesyon, ipagpares-pares a<strong>ng</strong> mga<br />
mag-aaral. Pipili a<strong>ng</strong> bawat pares <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> katotohanan/realidad sa buhay na<br />
nakapaloob sa awit.<br />
Maaari<strong>ng</strong> gawi<strong>ng</strong> gabay a<strong>ng</strong> dayagram <strong>ng</strong> mga sitwasyon sa ibaba:<br />
pagkapit sa patalim<br />
<strong>ng</strong> mga mahihirap<br />
isa<strong>ng</strong> kahig,<br />
isa<strong>ng</strong> tuka<br />
a<strong>ng</strong> mga tao<br />
Ano a<strong>ng</strong><br />
mensahe<br />
<strong>ng</strong> awit?<br />
Ano-ano a<strong>ng</strong> mga<br />
detalye<strong>ng</strong><br />
nakapaloob sa awit?<br />
Ano-ano<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> awit a<strong>ng</strong><br />
magpapatunay at susuporta sa mga<br />
tinutukoy na detalye at ideya?<br />
pa<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>ikil,<br />
pa<strong>ng</strong>-aabuso<br />
sa kapwa<br />
paghahariharian<br />
<strong>ng</strong><br />
ila<strong>ng</strong><br />
personalidad<br />
pananahimik<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
nakasaksi<br />
<strong>ng</strong> krimen<br />
dala <strong>ng</strong> takot<br />
pagtataksil <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong><br />
kaibigan o tao<strong>ng</strong><br />
pinagkakatiwalaan
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapayaman (15 minuto)<br />
1. Sabihin sa mga mag-aaral na ilabas at ihanda a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga collage.<br />
2. Tumawag <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mag-aaral na magkapareha at hayaa<strong>ng</strong> ibahagi <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ginawa.<br />
3. Pansamantala<strong>ng</strong> isara a<strong>ng</strong> gawain sa pamamagitan <strong>ng</strong> pagbubuod sa mga nagawa<strong>ng</strong><br />
collage tu<strong>ng</strong>kol sa mensahe at mga sitwasyo<strong>ng</strong> nakapaloob sa awit.<br />
b. Pagpapalawig (25 minuto)<br />
1. Muli<strong>ng</strong> ipaskil sa pisara a<strong>ng</strong> mga sitwasyo<strong>ng</strong> nakapaloob sa awit.<br />
2. Ito a<strong>ng</strong> magsisilbi<strong>ng</strong> gabay <strong>ng</strong> mga mag-aaral sa susunod na pagsasanay.<br />
3. Magpapalaro a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> charades upa<strong>ng</strong> mahasa sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> kasanayan sa<br />
di-pasalita<strong>ng</strong> palatandaa<strong>ng</strong> naghuhudyat <strong>ng</strong> impormasyon o kaalama<strong>ng</strong> may kinalaman sa<br />
akda.<br />
4. Narito a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> palabunutan <strong>ng</strong> mga salita, tao, o pa<strong>ng</strong>yayari<strong>ng</strong> may kaugnayan sa<br />
binasa<strong>ng</strong> awit:<br />
a. politiko<br />
b. magnanakaw<br />
c. kriminal<br />
d. May<strong>ni</strong>la<br />
e. pagkakaisa<br />
f. kapayapaan<br />
g. Filipinas<br />
h. at iba pa<strong>ng</strong> mahahalaga<strong>ng</strong> salita<strong>ng</strong> idadagdag <strong>ng</strong> guro<br />
c. Sintesis (20 minuto)<br />
1. Bila<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>wakas, itano<strong>ng</strong> sa mga mag-aaral ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> kahalagahan <strong>ng</strong> mga<br />
di-pasalita<strong>ng</strong> palatandaan sa komu<strong>ni</strong>kasyon.<br />
2. Matapos a<strong>ng</strong> paglilinaw at pagwawasto <strong>ng</strong> mga kasagutan, a<strong>ng</strong> guro naman a<strong>ng</strong><br />
magbabahagi <strong>ng</strong> kaalaman sa kahalagahan <strong>ng</strong> di-pasalita<strong>ng</strong> komu<strong>ni</strong>kasyon.<br />
3. Bila<strong>ng</strong> paghahanda sa susunod na araw, ipari<strong>ni</strong>g a<strong>ng</strong> isa pa<strong>ng</strong> awitin <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9, a<strong>ng</strong><br />
“Upuan.” Maaari<strong>ng</strong> ipaawit ito sa mga mag-aaral.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig (20 minuto)<br />
1. Ipari<strong>ni</strong>g muli sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> awitin <strong>ni</strong> <strong>Gloc</strong>-9.<br />
2. Ipasuri sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> awitin sa pamamagitan <strong>ng</strong> pagsagot sa mga gabay<br />
na tano<strong>ng</strong>:<br />
“Upuan” “Hari <strong>ng</strong><br />
<strong>Tondo”</strong><br />
a. Tu<strong>ng</strong>kol saan a<strong>ng</strong> awit na “Upuan?”<br />
b. Sino a<strong>ng</strong> posible<strong>ng</strong> nagsasalita sa awit na “Upuan?”<br />
c. Ano-ano a<strong>ng</strong> pagkakatulad <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> awit?<br />
d. Ano-ano a<strong>ng</strong> pagkakaiba <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> awit?<br />
e. Nagustuhan mo ba a<strong>ng</strong> awit? Bakit?<br />
f. Sa iyo<strong>ng</strong> palagay, ano a<strong>ng</strong> nagsilbi<strong>ng</strong> inspirasyon <strong>ng</strong> gumawa <strong>ng</strong> awit sa pagpili <strong>ni</strong>ya <strong>ng</strong><br />
ga<strong>ni</strong>to<strong>ng</strong> mga paksa?
. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (40 minuto)<br />
1. Bila<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>wakas na pagtataya at bila<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>-aralin, papiliin a<strong>ng</strong> mga mag-aaral sa<br />
dalawa<strong>ng</strong> awit na tinalakay at gumawa <strong>ng</strong> sarili<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>-papel. Bila<strong>ng</strong> gabay, susundin <strong>ng</strong><br />
mga mag-aaral a<strong>ng</strong> sumusunod na bala<strong>ng</strong>kas:<br />
a. pagsusuri sa pamagat<br />
b. pagkilala sa awtor<br />
c. pagsusuri sa tagpuan (ku<strong>ng</strong> bina<strong>ng</strong>git)<br />
d. paglalarawan <strong>ng</strong> mga tauhan (ku<strong>ng</strong> bina<strong>ng</strong>git)<br />
e. pagsusuri sa paksa<br />
f. pagsulat <strong>ng</strong> personal na reaksiyon/pagsusuri<br />
2. Gawi<strong>ng</strong> batayan <strong>ng</strong> rubrik a<strong>ng</strong> rubrik <strong>ng</strong> pagsulat na matatagpuan sa apendiks.<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili sa mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 32<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 32 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>><br />
Tema Malaya Ako<br />
Sipi mula sa “Ampalaya<br />
(A<strong>ng</strong> Filipinas 50 Taon Makatapos<br />
<strong>ng</strong> Bago<strong>ng</strong> Milenyo)”<br />
<strong>ni</strong> Reuel Molina Aguila<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A<br />
Pagsasalita (PA) PA4A PA4Ab, PA4Ad<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Aa, PB4Ad<br />
Pagsulat (PU) PU4B PU4Ba, PU4Bb<br />
Tatas TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B<br />
PN4Aa, PN4Ab, PN4Ad, PN4Ae,<br />
PN4Af
LINGGO 32<br />
Araw<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya/<br />
Pagganyak/<br />
Introduksiyon<br />
Pagpapalawak<br />
<strong>ng</strong> talasalitaan<br />
(10 minuto)<br />
Paghihinuha<br />
ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong><br />
<strong>ni</strong>lalaman <strong>ng</strong><br />
kuwento sa<br />
pamamagitan<br />
<strong>ng</strong> pagti<strong>ng</strong>in<br />
sa pamagat<br />
(5 minuto)<br />
Paglalahad <strong>ng</strong><br />
mga batis o<br />
sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>a<strong>ng</strong><br />
pinagkuhaan<br />
<strong>ng</strong> mga impormasyon<br />
para<br />
sa proyekto<strong>ng</strong><br />
panturismo<br />
(15 minuto)<br />
Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Ginabaya<strong>ng</strong><br />
pagbasa<br />
(30 minuto)<br />
Pagkilala sa<br />
dalawa<strong>ng</strong><br />
uri <strong>ng</strong> batis –<br />
pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
batis at<br />
sekondarya<strong>ng</strong><br />
batis<br />
Pagkilala sa<br />
APA format <strong>ng</strong><br />
pagsulat <strong>ng</strong><br />
mga bibliographical<br />
entry<br />
(20 minuto)<br />
Pagsulat <strong>ng</strong><br />
mga bibiliographical<br />
entry<br />
para sa proyekto<strong>ng</strong>programa<strong>ng</strong>panturismo<br />
(30 minuto)<br />
Paghihinuha<br />
sa mga posible<strong>ng</strong><br />
ma<strong>ng</strong>yari<br />
sa Filipinas<br />
50 taon mula<br />
<strong>ng</strong>ayon –takda<strong>ng</strong>-aralin<br />
(15 minuto)<br />
Pagbabahagi<br />
<strong>ng</strong> mga naisip<br />
na pa<strong>ng</strong>yayari<br />
sa Filipinas<br />
limampu<strong>ng</strong><br />
taon mula<br />
<strong>ng</strong>ayon<br />
(30 minuto)<br />
Pagbubuod<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
tinalakay<br />
(10 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pag-iiskor sa<br />
gawain sa<br />
Pagpapalawig<br />
(10 minuto)<br />
Pagbibigay<br />
<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>aralin<br />
– pagdadala<br />
<strong>ng</strong><br />
mga sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>a<strong>ng</strong><br />
ginamit<br />
sa proyekto<strong>ng</strong><br />
panturismo<br />
(10 minuto)<br />
Pagtsek sa<br />
isinulat na<br />
bibliographical<br />
entry <strong>ng</strong><br />
bawat grupo<br />
(isagawa haba<strong>ng</strong>nagsusulat<br />
a<strong>ng</strong> mga<br />
mag-aaral<br />
sa Pagpapayaman)<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)
I. Mga Kagamitan<br />
a. Larawan <strong>ng</strong> ampalaya o aktuwal na ampalaya<br />
b. Ma<strong>ni</strong>la paper o kartolina<br />
c. Pentel pen<br />
d. Scotch tape/maski<strong>ng</strong> tape<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya/Pagganyak/Introduksiyon<br />
1. Pagpapalawak <strong>ng</strong> Talasalitaan (10 minuto)<br />
Pasagutan sa mga estudyante a<strong>ng</strong> mga sumusunod:<br />
Ipaliwanag mo a<strong>ng</strong> kahulugan <strong>ng</strong> mga sumusunod na pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap. Isulat sa patla<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong><br />
iyo<strong>ng</strong> sagot.<br />
a. Mas mabuti<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahan a<strong>ng</strong> mga ha<strong>ng</strong>arin <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> bayan kaysa pahinuhod; a<strong>ng</strong><br />
una’y umaakit <strong>ng</strong> kalooban at <strong>ng</strong> pag-ibig; a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alawa ay umaakit <strong>ng</strong><br />
pagpapawala<strong>ng</strong>-halaga at <strong>ng</strong> poot.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
b. Isa<strong>ng</strong> gabi ay tikatik a<strong>ng</strong> ulan at a<strong>ng</strong> simoy <strong>ng</strong> amihan ay naghahatid <strong>ng</strong><br />
nakapa<strong>ng</strong>hahalukipkip na lamig.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
c. Naghahagikgikan sila tuwi<strong>ng</strong> naalala a<strong>ng</strong> kakatwa<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari<strong>ng</strong> iyon.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
d. Gapok at nakahilig na a<strong>ng</strong> mga sira at luma<strong>ng</strong> poste <strong>ng</strong> koryente.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
e. Tuyo na at tinabalan na <strong>ng</strong> damo a<strong>ng</strong> mga poso <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t kapag hinawan mo a<strong>ng</strong> sukal<br />
ay makikita mo a<strong>ng</strong> semento.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
f. A<strong>ng</strong> mga rebelde ay bumibisita sa nayon at nakikipaghuntahan sa mga tao roon tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa globalisasyon at paghahari <strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>inoo<strong>ng</strong> maylupa at komprador-burgesya.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
2. Pagganyak (5 minuto)<br />
Magpakita sa klase <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> ampalaya o larawan <strong>ni</strong>to. Sabihin na a<strong>ng</strong> kuwento<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
babasahin ay pinamagata<strong>ng</strong> “Ampalaya.” Pagkatapos ay itano<strong>ng</strong>, “Sa palagay <strong>ni</strong>nyo,<br />
tu<strong>ng</strong>kol saan a<strong>ng</strong> kuwento<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> babasahin?” Magtawag <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> estudyante<strong>ng</strong> nais<br />
magbahagi <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> palagay o hinuha.<br />
b. Presentasyon at Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Gagabayan <strong>ng</strong> guro a<strong>ng</strong> mga mag-aaral sa pagbasa. Ga<strong>ni</strong>to a<strong>ng</strong> proseso:<br />
1. Hinati sa mga bahagi a<strong>ng</strong> kuwento. Magtawag <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> estudyante<strong>ng</strong> magbabasa na<strong>ng</strong><br />
malakas sa bawat bahagi.<br />
2. Pagkatapos <strong>ng</strong> bawat bahagi ay may mga gabay na tano<strong>ng</strong>. Itano<strong>ng</strong> ito pagkatapos ay<br />
magtawag <strong>ng</strong> mga estudyante<strong>ng</strong> nais sumagot.<br />
3. Pagkaraa<strong>ng</strong> matalakay a<strong>ng</strong> mga tano<strong>ng</strong> ay uusad a<strong>ng</strong> klase sa susunod na bahagi. Sunod<br />
ay pagtalakay muli <strong>ng</strong> mga gabay na tano<strong>ng</strong>, ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> sa matapos a<strong>ng</strong> kuwento.<br />
4. Maaari<strong>ng</strong> magtala a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> mga importante<strong>ng</strong> kaisipan o punto<strong>ng</strong> lilitaw sa mga<br />
talakayan.<br />
Narito a<strong>ng</strong> binaha-bahagi<strong>ng</strong> kuwento at a<strong>ng</strong> mga gabay na tano<strong>ng</strong>:
Sipi mula sa<br />
“Ampalaya (A<strong>ng</strong> Filipinas 50 Taon Makatapos <strong>ng</strong> Bago<strong>ng</strong> Milenyo)”<br />
<strong>ni</strong> Reuel Molina Aguila<br />
Upa<strong>ng</strong> basahin a<strong>ng</strong> kapalaran <strong>ng</strong> mga bayan,<br />
kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> buklatin a<strong>ng</strong> aklat <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> kahapon.<br />
At dahil diyan ay inuulit namin at uulitin kailanman, na,<br />
samantala<strong>ng</strong> may panahon ay lalo<strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahan<br />
a<strong>ng</strong> mga ha<strong>ng</strong>arin <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> bayan kaysa pahinuhod; a<strong>ng</strong> una’y<br />
umaakit <strong>ng</strong> kalooban at <strong>ng</strong> pag-ibig; a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alawa ay<br />
umaakit <strong>ng</strong> pagpapawala<strong>ng</strong>-halaga at <strong>ng</strong> poot.<br />
(A<strong>ng</strong> Filipinas sa Loob <strong>ng</strong> Sandaa<strong>ng</strong> Taon -<br />
Jose Rizal)<br />
1 Sarap na sarap sa paghahapunan a<strong>ng</strong> pamilya<strong>ng</strong> de la Cruz, isa<strong>ng</strong> gabi<strong>ng</strong> tikatik a<strong>ng</strong><br />
ulan at a<strong>ng</strong> simoy <strong>ng</strong> amihan sa mga una<strong>ng</strong> araw <strong>ng</strong> buwan <strong>ng</strong> Pebrero ay naghahatid<br />
<strong>ng</strong> nakapa<strong>ng</strong>hahalukipkip na lamig.<br />
2 Sa liblib na baryo<strong>ng</strong> ito na lalo<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong> liblib dahil napag-iwanan <strong>ng</strong> mabilis na pagbabago<br />
<strong>ng</strong> mundo, a<strong>ng</strong> mu<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong> sinahugan <strong>ng</strong> ampalaya at tinambalan <strong>ng</strong> tuyo ay<br />
la<strong>ng</strong>it na<strong>ng</strong> masasabi.<br />
3 “Heaven!”<br />
4 Ganyan <strong>ng</strong>a a<strong>ng</strong> sinabi <strong>ng</strong> kabataa<strong>ng</strong> mountaineer na minsa<strong>ng</strong> nagawi sa pamilya<br />
de la Cruz at nakisalo <strong>ng</strong> mu<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong> may ampalaya. Matagal na raw siya<strong>ng</strong> hindi<br />
nakakatikim <strong>ng</strong> ganoo<strong>ng</strong> ulam.<br />
5 Hindi iyon maunawaan <strong>ni</strong>na Juan de la Cruz dahil pa<strong>ng</strong>kara<strong>ni</strong>wan la<strong>ng</strong> na ulam <strong>ni</strong>la<br />
iyon. Pagkai<strong>ng</strong> mahirap, wika <strong>ng</strong>a. Laki<strong>ng</strong> tuwa <strong>ni</strong>la na<strong>ng</strong> abutan sila <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> de-lata<br />
bila<strong>ng</strong> kapalit sa mu<strong>ng</strong>go’t ampalaya.<br />
6 Kaya’t sa tuwi<strong>ng</strong> ga<strong>ni</strong>to a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ulam ay naghahagikgikan a<strong>ng</strong> pamilya de la Cruz<br />
sa alaala<strong>ng</strong> ito.<br />
7 Hagikgikan pa sila na<strong>ng</strong> hagikgikan dahil sa sinasabi sa radyo haba<strong>ng</strong> naghahapunan<br />
sila. Hindi <strong>ni</strong>la mapagtanto ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> sinasabi <strong>ng</strong> announcer. Bargain sale daw sa<br />
Super Tia<strong>ng</strong>ge Mall <strong>ng</strong> mga kasa<strong>ng</strong>kapan tulad <strong>ng</strong> telepono<strong>ng</strong> nakikita a<strong>ng</strong> kausap at<br />
bombilya<strong>ng</strong> 10 watts lama<strong>ng</strong> pero kaya<strong>ng</strong> ilawan a<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> malaki<strong>ng</strong> plasa.<br />
8 Sapagkat, <strong>ni</strong> koryente o linya <strong>ng</strong> telepono ay wala sila. Tao<strong>ng</strong> 2050 ay wala sila<strong>ng</strong><br />
koryente o linya <strong>ng</strong> telepono.<br />
9 Nagkaroon ku<strong>ng</strong> sa nagkaroon <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t pinutulan din a<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> baryo na<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong><br />
karamihan dito ay hindi nakayana<strong>ng</strong> magbayad.<br />
10 Gapok at nakahilig na a<strong>ng</strong> mga poste <strong>ng</strong> koryente; at a<strong>ng</strong> mga kawad ay pinagkukuha<br />
na <strong>ni</strong>la para gawi<strong>ng</strong> sampayan o panali <strong>ng</strong> ku<strong>ng</strong> ano-ano.<br />
1. Ano a<strong>ng</strong> kalagayan sa buhay <strong>ng</strong> pamilya <strong>ni</strong> Juan de la Cruz? Magbigay <strong>ng</strong> mga patunay.<br />
2. Bakit kaya “heaven” para sa kabataa<strong>ng</strong> mountaineer a<strong>ng</strong> ulam na ampalaya at tuyo, gayo<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>kara<strong>ni</strong>wan lama<strong>ng</strong> ito sa pamilya de la Cruz?<br />
3. Bakit naman sila tuwa<strong>ng</strong>-tuwa pagkabigay sa ka<strong>ni</strong>la <strong>ng</strong> mga de-lata<strong>ng</strong> pagkain <strong>ng</strong> mountaineer?<br />
4. Batay sa mga impormasyo<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>lahad sa bahagi<strong>ng</strong> ito, ipaliwanag a<strong>ng</strong> tagpuan <strong>ng</strong> kuwento –<br />
saan at kailan ginanap a<strong>ng</strong> istorya.<br />
11 Gayon di<strong>ng</strong> nakatiwa<strong>ng</strong>wa<strong>ng</strong> na a<strong>ng</strong> butas-butas na mga solar panel na ikinabit noo<strong>ng</strong><br />
bata pa si Juan. Donasyon iyon <strong>ng</strong> mga Aleman, limampu<strong>ng</strong> taon na a<strong>ng</strong> nakakaraan,<br />
noo<strong>ng</strong> bago magpalit a<strong>ng</strong> taon sa kalendaryo mula sa pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> disinuwebe tu<strong>ng</strong>o sa<br />
dalawampu.<br />
12 Tulo<strong>ng</strong> daw iyon upa<strong>ng</strong> hindi magdumi a<strong>ng</strong> papawirin mula sa karbo<strong>ng</strong> ibinubuga <strong>ng</strong><br />
mga de-la<strong>ng</strong>is na planta<strong>ng</strong> lumilikha <strong>ng</strong> koryente. Na, sa pagdami <strong>ng</strong> karbon sa<br />
papawirin ay siya<strong>ng</strong> nagigi<strong>ng</strong> sanhi <strong>ng</strong> pag-i<strong>ni</strong>t <strong>ng</strong> mundo. At siya nama<strong>ng</strong> sanhi <strong>ng</strong><br />
pagbabago <strong>ng</strong> klima at panahon: wala sa panaho<strong>ng</strong> bagyo, panay-panay na tagtuyot,<br />
at kai<strong>ni</strong>ta<strong>ng</strong> pati sila<strong>ng</strong> sanay na<strong>ng</strong> mababad sa araw ay umaa<strong>ng</strong>al.
13 Ngu<strong>ni</strong>t sa pagdalaw <strong>ng</strong> bagyo<strong>ng</strong> siya <strong>ng</strong>a sana<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>lulutas <strong>ng</strong> solar panel ay siya<br />
nama<strong>ng</strong> pagkabutas-butas at pagkakalasog-lasog <strong>ni</strong>to.<br />
14 Sa tuwi<strong>ng</strong> nakikita <strong>ni</strong> Juan a<strong>ng</strong> mga kalansay <strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon ay sumasagi sa ka<strong>ni</strong>ya,<br />
bila<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> gisi<strong>ng</strong> na ba<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>ot, a<strong>ng</strong> mga ritwal, takot, at pag-iimbak <strong>ng</strong> mga<br />
pagkain dahil sa sunod-sunod na kalamidad na dumadalaw na siya<strong>ng</strong> ki<strong>ni</strong>kilala<strong>ng</strong> mga<br />
signos <strong>ng</strong> katapusan na <strong>ng</strong> mundo; at pa<strong>ni</strong>wala<strong>ng</strong> hatid <strong>ng</strong> pagbabago <strong>ng</strong> milenyo.<br />
5. Ano<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>yayari sa kalikasan a<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>larawan sa bahagi<strong>ng</strong> ito <strong>ng</strong> kuwento? Ipaliwanag a<strong>ng</strong><br />
mga penomeno<strong>ng</strong> ito.<br />
6. Ano a<strong>ng</strong> ipinahihiwatig <strong>ng</strong> pagkasira <strong>ng</strong> mga solar panel tu<strong>ng</strong>kol sa sulira<strong>ni</strong>n <strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>katauhan sa<br />
kalikasan at teknolohiya? Ipaliwanag.<br />
7. Ano a<strong>ng</strong> idinudulot sa tao <strong>ng</strong> mga kalamidad? Ayon sa kuwento, limampu<strong>ng</strong> taon sa hinaharap,<br />
may pagbabago ba<strong>ng</strong> naganap hi<strong>ng</strong>gil sa problema <strong>ng</strong> tao sa pagkasira <strong>ng</strong> kalikasan kumpara<br />
sa mga nagaganap sa kasalukuyan? Pa<strong>ng</strong>atwiranan.<br />
15 Tuyo na rin at tinabalan na <strong>ng</strong> damo a<strong>ng</strong> mga poso, na kapag hinawan a<strong>ng</strong> sukal ay<br />
makikita pa sa semento a<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>alan <strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>ampanya<strong>ng</strong> meyor, gubernador,<br />
kinatawan, bokal, at pa<strong>ng</strong>ulo. A<strong>ng</strong> mala-lapida<strong>ng</strong> tala<strong>ng</strong> ito ay para<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> pu<strong>ni</strong>t na<br />
pahina na siya na ri<strong>ng</strong> nagsisilbi<strong>ng</strong> ta<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong> nakatala<strong>ng</strong> kasaysayan <strong>ng</strong> baryo<strong>ng</strong> iyon.<br />
16 Kaya <strong>ng</strong>a’t napapahagikgik na la<strong>ng</strong> sila sa tuwi<strong>ng</strong> nakakari<strong>ni</strong>g sila <strong>ng</strong> mga balita<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa mabilis na pagbabago sa lu<strong>ng</strong>sod at sa iba<strong>ng</strong> sulok <strong>ng</strong> daigdig.<br />
17 Gaya <strong>ng</strong> iba pa<strong>ng</strong> produkto<strong>ng</strong> inaanunsyo <strong>ng</strong> announcer na kahit pa si<strong>ng</strong>kwenta<br />
porsyento a<strong>ng</strong> ibinaba <strong>ng</strong> mga presyo <strong>ni</strong>to, dahil sa pagkawala <strong>ng</strong> taripa ayon sa<br />
umiiral na pa<strong>ng</strong>-ekonomiya<strong>ng</strong> kalakaran <strong>ng</strong> globalisasyon, ay hindi pa rin maabot <strong>ng</strong><br />
kara<strong>ni</strong>wa<strong>ng</strong> mamamayan.<br />
18 Sa radyo <strong>ni</strong>ya nari<strong>ni</strong>g a<strong>ng</strong> mga mabibigat na salita<strong>ng</strong> iyon hi<strong>ng</strong>gil sa pa<strong>ng</strong>-ekonomiya<strong>ng</strong><br />
kalakaran, tuwi<strong>ng</strong> umaga<strong>ng</strong> bago <strong>ni</strong>ya harapin a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> mga pana<strong>ni</strong>m. Kaya’t<br />
tuwi<strong>ng</strong> umaga <strong>ng</strong>a, sa awa <strong>ng</strong> itinatagal <strong>ng</strong> baterya, pilit inuunawa <strong>ni</strong> Juan ku<strong>ng</strong> bakit<br />
umuunlad naman a<strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> bansa, o ku<strong>ng</strong> bakit umuunlad naman a<strong>ng</strong> May<strong>ni</strong>la ay lalo<br />
naman yata<strong>ng</strong> nahuhuli a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> baryo.<br />
19 Kalabaw pa rin a<strong>ng</strong> gamit <strong>ni</strong>la sa pagsasaka samantala<strong>ng</strong> sinasabi rin sa radyo na<br />
de-robot na a<strong>ng</strong> pagsasaka sa iba<strong>ng</strong> bansa.<br />
20 Sinu<strong>ng</strong>ali<strong>ng</strong> marahil a<strong>ng</strong> radyo. O, marahil hindi <strong>ni</strong>ya nasunda<strong>ng</strong> mabuti a<strong>ng</strong> sinasabi<br />
<strong>ng</strong> radyo dahil madalas maubusan siya <strong>ng</strong> baterya.<br />
21 Pero sa radyo din <strong>ni</strong>ya nari<strong>ni</strong>g na ‘wag daw sila<strong>ng</strong> mag-alala. ‘Yan a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ako <strong>ng</strong><br />
bago<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ulo, isa<strong>ng</strong> child actress noo<strong>ng</strong> magpa<strong>ng</strong>-abot a<strong>ng</strong> mga milenyo na higit na<br />
nakilala sa halos makatotohana<strong>ng</strong> pagganap <strong>ni</strong>ya sa papel <strong>ng</strong> bata<strong>ng</strong> gina<strong>ng</strong>-rape <strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> lolo, ama, at mga tiyuhin.<br />
22 Pararati<strong>ng</strong>in daw <strong>ni</strong>ya a<strong>ng</strong> kaunlaran hindi la<strong>ng</strong> sa May<strong>ni</strong>la, bagkus sa kaliblib-libliba<strong>ng</strong><br />
sulok <strong>ng</strong> bansa, gaya <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> baryo. Iyon a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ako <strong>ng</strong> dati<strong>ng</strong> child actress.<br />
23 Kaya’t ganoon <strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> umaasa na la<strong>ng</strong> sina Juan. Sapagkat, ano pa <strong>ng</strong>a ba a<strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> magagawa kundi a<strong>ng</strong> umasa na la<strong>ng</strong> at magsikap sa araw-araw.<br />
8. “A<strong>ng</strong> mala-lapida<strong>ng</strong> tala<strong>ng</strong> ito ay para<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> pu<strong>ni</strong>t na pahina na siya na ri<strong>ng</strong> nagsisilbi<strong>ng</strong><br />
ta<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong> nakatala<strong>ng</strong> kasaysayan <strong>ng</strong> baryo<strong>ng</strong> iyon.” Ano<strong>ng</strong> mensahe a<strong>ng</strong> ipinararati<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>to tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa kalakaran <strong>ng</strong> politika sa Filipinas? Ipaliwanag.<br />
9. Isa pa<strong>ng</strong> isyu sa politika ay a<strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> presidente <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> child actress. Ipaliwanag a<strong>ng</strong><br />
kalakara<strong>ng</strong> ga<strong>ni</strong>to sa Filipinas – pagtakbo sa pamahalaan <strong>ng</strong> mga artista.<br />
10. Bakit sa kabila <strong>ng</strong> 50% pagbaba sa presyo <strong>ng</strong> mga produkto ay hindi pa rin ito maabot <strong>ng</strong><br />
mahihirap? Ipaliwanag a<strong>ng</strong> kalakara<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>-ekonomiya<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>lahad sa talata 17.<br />
11. Ihambi<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> kalagayan <strong>ng</strong> kabuhayan sa lu<strong>ng</strong>sod, sa probinsya, at sa iba<strong>ng</strong> bansa. Ga<strong>ni</strong>to rin<br />
ba a<strong>ng</strong> kondisyo<strong>ng</strong> ekonomiko sa mundo sa kasalukuyan? Pa<strong>ng</strong>atwiranan.<br />
24 Ni hindi <strong>ng</strong>a siya sumapi sa mga rebelde<strong>ng</strong> halos mag-iisandaa<strong>ng</strong> taon na<strong>ng</strong><br />
nakikipaglaban <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t hindi pa rin nagwawagi.<br />
25 Sa ila<strong>ng</strong> pagbisita sa ka<strong>ni</strong>la <strong>ng</strong> mga ito ay nakikipaghuntahan sila kay Juan at
ipinapaliwanag ku<strong>ng</strong> bakit pauro<strong>ng</strong> lalo a<strong>ng</strong> takbo <strong>ng</strong> buhay sa kanayunan. Ito,<br />
diumano ay sanhi <strong>ng</strong> globalisasyon na si<strong>ni</strong>mulan noon pa ma<strong>ng</strong> dekada ’90 <strong>ng</strong> ika-20<br />
siglo. At kaya nakalusot a<strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> kaayusa<strong>ng</strong> ito ay dahil sa imperyalista<strong>ng</strong> ha<strong>ng</strong>arin<br />
<strong>ng</strong> Estados U<strong>ni</strong>dos, sa pakikipagkutsabahan <strong>ni</strong>to sa naghahari<strong>ng</strong> uri <strong>ng</strong> bansa sa<br />
pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>una <strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>inoo<strong>ng</strong> maylupa at komprador-burgesya.<br />
26 Ku<strong>ng</strong> anuman a<strong>ng</strong> pinagsasabi sa ka<strong>ni</strong>ya <strong>ng</strong> mga tao<strong>ng</strong> labas ay hindi <strong>ni</strong>ya<br />
maunawaan; na ‘yon din naman a<strong>ng</strong> kantsaw <strong>ng</strong> matanda<strong>ng</strong> si Kadyo, 80 anyos at<br />
dati<strong>ng</strong> aktibista sa ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> kapanahunan—na halos mag-iisandaa<strong>ng</strong> taon na ay iyon<br />
pa rin a<strong>ng</strong> uri <strong>ng</strong> pagsusuri <strong>ng</strong> mga rebelde sa lipuna<strong>ng</strong> Filipino.<br />
27 “Sapagkat hindi po nagbabago a<strong>ng</strong> kaayusa<strong>ng</strong> politiko-ekonomiya <strong>ng</strong> bansa,” a<strong>ng</strong><br />
marii<strong>ng</strong> ratrat <strong>ng</strong> bata<strong>ng</strong> gerilya.<br />
28 “Ipasa-Diyos na la<strong>ng</strong> natin,” a<strong>ng</strong> sabi naman <strong>ng</strong> pari na taunan ku<strong>ng</strong> magmisa sa<br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> baryo.<br />
29 “Magbabago para sa kabutihan a<strong>ng</strong> lahat,” a<strong>ng</strong> sabi naman <strong>ng</strong> kandidato<strong>ng</strong> meyor, na<br />
anak <strong>ng</strong> dati<strong>ng</strong> meyor, na anak din <strong>ng</strong> dati<strong>ng</strong> meyor, na anak pa uli <strong>ng</strong> dati<strong>ng</strong> meyor, na<br />
anak <strong>ng</strong>...<br />
30 “Putris naman.” Ito a<strong>ng</strong> sumasagi lagi sa isipan <strong>ni</strong> Juan tuwi<strong>ng</strong> nauu<strong>ng</strong>kat sa anuma<strong>ng</strong><br />
pagkakataon a<strong>ng</strong> kaunlaran sa lu<strong>ng</strong>sod at a<strong>ng</strong> kahirapan naman sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> baryo.<br />
12. Ayon sa mga rebelde, bakit daw hindi umuunlad a<strong>ng</strong> mga tagaprobinsya hindi gaya <strong>ng</strong> mga<br />
nasa lu<strong>ng</strong>sod at mauunlad na bansa? Ipaliwanag.<br />
13. Ano a<strong>ng</strong> ipinahihiwatig <strong>ng</strong> pahayag <strong>ng</strong> pari sa talata 28 tu<strong>ng</strong>kol sa papel <strong>ng</strong> relihiyon sa<br />
lipunan? Ipaliwanag.<br />
14. Ano a<strong>ng</strong> ipinahihiwatig <strong>ng</strong> talata 29 tu<strong>ng</strong>kol sa isa<strong>ng</strong> isyu sa politika sa Filipinas? Ipaliwanag.<br />
<stro<strong>ng</strong>>31</stro<strong>ng</strong>> Ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> sa natutuhan na <strong>ni</strong>ya at <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> pamilya na maghahagikgikan na la<strong>ng</strong><br />
sa tuwi<strong>ng</strong> nauu<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> mga ga<strong>ni</strong>to<strong>ng</strong> kaunlaran.<br />
32 Para lama<strong>ng</strong> daw iya<strong>ng</strong> LRT sa Kamay<strong>ni</strong>laan na maigi <strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> sa pagpasok mo sa isa<strong>ng</strong><br />
estasyon ay makakarati<strong>ng</strong> ka saan ma<strong>ng</strong> parte <strong>ng</strong> May<strong>ni</strong>la; <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t ikot la<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong> ikot at<br />
hindi nakakaabot sa kanayunan.<br />
33 Mahigit limampu<strong>ng</strong> taon na si Juan, halos kasintanda <strong>ng</strong> bago<strong>ng</strong> milenyo; isa<strong>ng</strong> tunay<br />
na magsasaka<strong>ng</strong> nabubuhay kahit paano sa ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> mga sinasaka, umaasa sa sarili<br />
at wala<strong>ng</strong> pineperwisyo.<br />
34 ‘Yan la<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> maipagyayaba<strong>ng</strong>, na binuhay <strong>ni</strong>ya a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> pamilya,<br />
wala<strong>ng</strong>-wala man sila. Sapagkat ganoon din siya binuhay <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> ama, kahit<br />
wala<strong>ng</strong>-wala mandin sila.<br />
35 Kaya’t nakakahimlay siya, sila, na<strong>ng</strong> matiwasay tuwi<strong>ng</strong> gabi. Lalo pa <strong>ng</strong>ayo<strong>ng</strong><br />
halumigmig a<strong>ng</strong> ha<strong>ng</strong>in na pinag-i<strong>ni</strong>t naman <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>na<strong>ng</strong> umaaso<strong>ng</strong> mu<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong> may<br />
ampalaya na hinapunan <strong>ni</strong>la ka<strong>ni</strong>na.<br />
36 At sila’y natulog na<strong>ng</strong> mahimbi<strong>ng</strong>.<br />
15. Ipaliwanag a<strong>ng</strong> kaisipan o mensahe<strong>ng</strong> ipinararati<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> talata 32.<br />
16. A<strong>ng</strong> kuwento ay naganap limampu<strong>ng</strong> taon sa hinaharap. Ngu<strong>ni</strong>t ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mga napansin<br />
sa mga pa<strong>ng</strong>yayari dito kumpara sa mga pa<strong>ng</strong>yayari sa kasalukuyan? Ipaliwanag.<br />
17. Kaugnay <strong>ng</strong> tano<strong>ng</strong> sa bila<strong>ng</strong> 16, ipaliwanag a<strong>ng</strong> mensahe<strong>ng</strong> sinabi <strong>ni</strong> Rizal sa umpisa <strong>ng</strong><br />
kuwento.<br />
c. Pagpapalawig (15 minuto)<br />
Tanu<strong>ng</strong>in a<strong>ng</strong> mga mag-aaral <strong>ng</strong> mga naiisip <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> posible<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>yari sa Filipinas 50 taon<br />
sa hinaharap (lima o higit pa). Ipatala sa ka<strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> mga ito sa pamamagitan <strong>ng</strong> alinman sa<br />
mga sumusunod na gawain:<br />
a. Drowi<strong>ng</strong>/poster (isahan, dyad, triad, o pa<strong>ng</strong>katan)<br />
b. Dula-dulaan (pa<strong>ng</strong>katan)<br />
c. Awit/ji<strong>ng</strong>le rap (triad o pa<strong>ng</strong>katan)<br />
d. Tula (isahan, dyad, triad, o pa<strong>ng</strong>katan)<br />
e. Maikli<strong>ng</strong> sanaysay/maikli<strong>ng</strong> kuwento (isahan, dyad, o triad)<br />
Maaari<strong>ng</strong> isahan, dyad, triad, o pa<strong>ng</strong>katan a<strong>ng</strong> gawai<strong>ng</strong> ito. Hayaan pumili a<strong>ng</strong> mga<br />
estudyante ku<strong>ng</strong> ano<strong>ng</strong> uri <strong>ng</strong> gawain a<strong>ng</strong> nais <strong>ni</strong>la. Pag-usapan ito <strong>ng</strong> klase. Pagkatapos ay<br />
gumawa kayo <strong>ng</strong> rubrik para sa pagpupuntos sa gawain.
Ibigay ito bila<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>-aralin. Ibabahagi <strong>ni</strong>la ito sa klase sa susunod na pagkikita.<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig – Pagpapatuloy (30 minuto)<br />
Ibabahagi <strong>ng</strong> klase a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga takda<strong>ng</strong>-aralin. Ku<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>katan, ipagta<strong>ng</strong>hal<br />
a<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> grupo. Ku<strong>ng</strong> isahan, dyad, o triad, pumili <strong>ng</strong> ilan para magbahagi.<br />
b. Sintesis (10 minuto)<br />
Ipabuod sa klase a<strong>ng</strong> mga tinalakay sa loob <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap: “Ano-ano a<strong>ng</strong> mga<br />
tinalakay natin? Ano-ano<strong>ng</strong> mahalaga<strong>ng</strong> kaisipan a<strong>ng</strong> natutuhan <strong>ni</strong>nyo?” Magtawag <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
mag-aaral na nais magbahagi <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap.<br />
c. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtaya (10 minuto)<br />
Bibigya<strong>ng</strong> puntos <strong>ng</strong> klase a<strong>ng</strong> bawat presentasyon gamit a<strong>ng</strong> rubrik na napag-usapan.<br />
Magbibigay rin <strong>ng</strong> mga papuri at puna sa bawat pagtata<strong>ng</strong>hal a<strong>ng</strong> guro at manonood.<br />
Mainam na gawin a<strong>ng</strong> pagtataya haba<strong>ng</strong> nagpepresenta a<strong>ng</strong> klase (kasabay <strong>ng</strong> Pagpapalawig).<br />
d. Takda<strong>ng</strong>-aralin – Paghahanda para sa Pagganyak/Introduksiyon sa Ikatlo<strong>ng</strong> Araw (10 minuto)<br />
Ipadala sa mga estudyante a<strong>ng</strong> mga sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ginamit sa pananaliksik para sa<br />
proyekto.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya/Pagganyak/Introduksiyon (10 minuto)<br />
Pagsama-samahin a<strong>ng</strong> magkakapa<strong>ng</strong>kat. Ipalabas sa ka<strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>an<br />
(takda<strong>ng</strong>-aralin). Magtawag <strong>ng</strong> kinatawan <strong>ng</strong> bawat grupo na maglalahad <strong>ng</strong> mga<br />
sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ginamit sa pananaliksik.<br />
b. Presentasyon (20 minuto)<br />
Ipaskil sa pisara a<strong>ng</strong> mga kartolina o Ma<strong>ni</strong>la paper na naglalaman <strong>ng</strong> mga sumusunod na<br />
impormasyon:<br />
Pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> Batis Sekondarya<strong>ng</strong> Batis<br />
Naprodyus sa panahon ku<strong>ng</strong> kailan naganap<br />
a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari o saglit lama<strong>ng</strong> pagkatapos<br />
<strong>ni</strong>to (halimbawa: kinuha<strong>ng</strong> retrato,<br />
tala mula sa pag-oobserba, kinuha<strong>ng</strong> video)<br />
Ginawa <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> nakakita o nakasaksi<br />
sa pa<strong>ng</strong>yayari (hal. interbyu sa tao<strong>ng</strong><br />
nakasaksi, diary <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> tao<strong>ng</strong> nakasaksi<br />
sa pa<strong>ng</strong>yayari)<br />
Mga halimbawa:<br />
Diary entries<br />
Mga liham<br />
Mga retrato<br />
Likha<strong>ng</strong>-si<strong>ni</strong><strong>ng</strong> (ginawa sa panahon <strong>ng</strong> pagkakaganap<br />
<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari)<br />
Mapa<br />
Video and film<br />
Sound recordi<strong>ng</strong>s<br />
Interviews<br />
Newspapers<br />
Magazines<br />
Published first-hand accounts, or stories<br />
Naprodyus sa matagal na panahon pagkatapos<br />
<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari (hal., libro)<br />
Kara<strong>ni</strong>wa<strong>ng</strong> gumagamit <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
batis bila<strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>an (hal. pagsa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong><br />
sa isa<strong>ng</strong> artikulo sa libro na nauna<strong>ng</strong> suma<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong><br />
sa interbyu)<br />
Mga halimbawa:<br />
History textbooks<br />
Biographies<br />
Published stories<br />
Movies of historical events<br />
Likha<strong>ng</strong>-si<strong>ni</strong><strong>ng</strong> (hindi ginawa sa panahon <strong>ng</strong><br />
pagkaganap <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari)<br />
Music recordi<strong>ng</strong>s
APA Format<br />
Libro:<br />
Apelyido <strong>ng</strong> awtor, i<strong>ni</strong>syal <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan. (Taon). Pamagat <strong>ng</strong> libro. Lugar <strong>ng</strong> Publikasyon:<br />
Kumpanya<strong>ng</strong> naglimbag <strong>ng</strong> libro.<br />
Alexie, S. (1992). The business of fancydanci<strong>ng</strong>: Stories and poems. New York: Ha<strong>ng</strong> Loose Press.<br />
Artikulo sa Diyaryo o Magasin:<br />
Apelyido <strong>ng</strong> awtor, i<strong>ni</strong>syal <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan. (Petsa <strong>ng</strong> publikasyon). Pamagat <strong>ng</strong> artikulo. Pa<strong>ng</strong>alan<br />
<strong>ng</strong> Diyaryo o Magasin, Volume number (issue number ku<strong>ng</strong> available), mga pahina.<br />
Henry, W. A., III. (1990, Abril 9). Maki<strong>ng</strong> the grade in today’s schools. Time Magazine,<br />
135, 28-<stro<strong>ng</strong>>31</stro<strong>ng</strong>>.<br />
Internet Source<br />
Apelyido <strong>ng</strong> awtor, i<strong>ni</strong>syal <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan. (Petsa <strong>ng</strong> publikasyon). Pamagat <strong>ng</strong> artikulo. Nakuha<br />
noo<strong>ng</strong> buwan araw, taon, sa buo<strong>ng</strong> URL<br />
Brown, J. (2002, Pebrero). The safety of genetically modified food crops. Nakuha noo<strong>ng</strong> Marso<br />
22, 2005, sa http://www.hc-sc.gc.ca/e<strong>ng</strong>lish/protection/biologics_genetics/gen_mod_foods/<br />
genmodebk.html<br />
Personal na Interbyu<br />
Apelyido <strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>nterbyu, i<strong>ni</strong>syal <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan. (Petsa). Personal na Interbyu.<br />
Soriano, A. (2008, Abril 5). Personal na Interbyu.<br />
c. Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Magpagawa sa bawat grupo <strong>ng</strong> bibliograpiya para sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> proyekto. Sa isa<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong><br />
papel, ipasulat a<strong>ng</strong> listahan <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga sa<strong>ng</strong>gu<strong>ni</strong>an batay sa APA format.<br />
d. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (Isagawa kasabay <strong>ng</strong> Pagpapayaman)<br />
Haba<strong>ng</strong> nagsusulat a<strong>ng</strong> mga grupo, dapat ay umiikot a<strong>ng</strong> guro para obserbahan a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
pagsulat <strong>ng</strong> bibliyograpiya. Ku<strong>ng</strong> may mali o kula<strong>ng</strong>, dapat <strong>ni</strong>ya ito<strong>ng</strong> itsek, at ku<strong>ng</strong> tama<br />
naman, magbigay siya <strong>ng</strong> mga papuri.<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili <strong>ng</strong> mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 33 at 34<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 33 at 34 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>><br />
Tema Malaya Ako<br />
“Nagsimula sa Panahon <strong>ng</strong> Yelo”<br />
isa<strong>ng</strong> kabanata sa nobela<strong>ng</strong><br />
A<strong>ng</strong> Sandali <strong>ng</strong> mga Mata<br />
<strong>ni</strong> Alvin Yapan<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A<br />
Pagsasalita (PA) PA4A PA4Ad<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ac<br />
Pagsulat (PU) PU4A PU4Ab<br />
Tatas TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B<br />
LINGGO 33<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Pagguhit <strong>ng</strong><br />
mga nauuso<strong>ng</strong><br />
bagay<br />
(15 minuto)<br />
PN4Aa, PN4Ab, PN4Ad, PN4Ae,<br />
PN4Af<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Paglalarawan<br />
<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong><br />
tauhan,<br />
paglalarawan<br />
<strong>ng</strong><br />
tagpuan at<br />
pagsuri sa<br />
pamagat<br />
(15 minuto)<br />
Pagbubuod<br />
<strong>ng</strong> kabanata<br />
(15 minuto)<br />
Talakayan tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa pagpapauso<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
bagay sa akda<br />
(15 minuto)<br />
Mga pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
gawain<br />
(30 minuto)<br />
Presentasyon<br />
at talakayan<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
gawain<br />
(30 minuto)<br />
Pagguhit <strong>ng</strong><br />
isa<strong>ng</strong> ipapauso<strong>ng</strong><br />
bagay<br />
(20 minuto)<br />
Pagbubuod<br />
<strong>ng</strong> talakayan<br />
sa tema<br />
<strong>ng</strong> pagpapauso<br />
(10 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagsulat <strong>ng</strong><br />
reaksiyon sa<br />
akda batay<br />
sa tema <strong>ng</strong><br />
pagpapauso<br />
(30 minuto)
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
4<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Pagtalakay<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
mahahalaga<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>yayari sa<br />
akda batay sa<br />
kasaysayan <strong>ng</strong><br />
Filipinas<br />
(30 minuto)<br />
Pagbasa<strong>ng</strong> muli<br />
<strong>ng</strong> akda<br />
(30 minuto)<br />
Pre-readi<strong>ng</strong><br />
a. A<strong>ng</strong> Anyo <strong>ng</strong> Nobela<br />
Ihahanda <strong>ng</strong> guro a<strong>ng</strong> mga mag-aaral sa pagbabasa <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> kabanata <strong>ng</strong> nobela<strong>ng</strong> A<strong>ng</strong><br />
Sandali <strong>ng</strong> mga Mata. Maaari<strong>ng</strong> magpakita a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> mga halimbawa <strong>ng</strong> nobela.<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Mahalaga<strong>ng</strong> kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> nobela a<strong>ng</strong> sumusunod:<br />
• Kara<strong>ni</strong>wa<strong>ng</strong> hindi totoo a<strong>ng</strong> mga nobela at nagmula sa haraya o imahinasyon <strong>ng</strong><br />
manunulat, <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t maaari<strong>ng</strong> may pinagbatayan ito<strong>ng</strong> totoo<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari o may kahawig<br />
sa mga totoo<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari.<br />
• May bala<strong>ng</strong>kas <strong>ng</strong> kuwento a<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> nobela. Kara<strong>ni</strong>wa<strong>ng</strong> sinusunod <strong>ni</strong>to a<strong>ng</strong> bala<strong>ng</strong>kas <strong>ng</strong><br />
isa<strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> kuwento <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t mas marami lama<strong>ng</strong> detalye o pa<strong>ng</strong>yayari.<br />
• May tagpuan at mga tauhan din a<strong>ng</strong> nobela. A<strong>ng</strong> tagpuan ay maaari<strong>ng</strong> sa isa<strong>ng</strong><br />
maituturi<strong>ng</strong> na totoo<strong>ng</strong> lugar o isa<strong>ng</strong> likha<strong>ng</strong>-isip sa <strong>ng</strong>ayon o hinaharap. Madalas na<br />
umiikot sa isa o ila<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> tauhan a<strong>ng</strong> nobela. A<strong>ng</strong> gawain at reaksiyon <strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> tauhan sa mga pa<strong>ng</strong>yayari ay mahalaga sa nobela.<br />
• Kara<strong>ni</strong>wa<strong>ng</strong> detalyado a<strong>ng</strong> paglalarawan <strong>ng</strong> mga tauhan, tagpuan, at pa<strong>ng</strong>yayari.<br />
• Marami<strong>ng</strong> bahagi o mas maliit na kuwento<strong>ng</strong> tinatawag na kabanata a<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> nobela.<br />
b. Maiikli<strong>ng</strong> Suri<strong>ng</strong>-Papel<br />
Hahatiin a<strong>ng</strong> klase sa apat na grupo. Magsusulat <strong>ng</strong> maiikli<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>-papel a<strong>ng</strong> bawat grupo<br />
pagkatapos <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mabasa a<strong>ng</strong> kabanata. Iuulat <strong>ni</strong>la ito sa susunod na li<strong>ng</strong>go. A<strong>ng</strong> grupo na<br />
a<strong>ng</strong> magtatakda ku<strong>ng</strong> kailan at saan <strong>ni</strong>la gagawin a<strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>-papel.<br />
• A<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> grupo ay magsusulat <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> buod <strong>ng</strong> kabanata.<br />
• A<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alawa<strong>ng</strong> grupo ay magsusulat <strong>ng</strong> paglalarawan <strong>ng</strong> tauha<strong>ng</strong> si “Nene.”<br />
• A<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>atlo<strong>ng</strong> grupo ay magsusulat <strong>ng</strong> paglalarawan sa tagpuan.<br />
• A<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>-apat na grupo ay magsusulat ku<strong>ng</strong> bakit ganoon a<strong>ng</strong> pamagat <strong>ng</strong> kabanata.
I. Mga Kagamitan<br />
Araw <strong>ng</strong> Pre-readi<strong>ng</strong><br />
a. Kopya <strong>ng</strong> nobela<strong>ng</strong> A<strong>ng</strong> Sandali <strong>ng</strong> mga Mata o anuma<strong>ng</strong> nobela<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Bond paper o scratch paper<br />
b. Pa<strong>ng</strong>kulay at pa<strong>ng</strong>guhit<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Tsart <strong>ng</strong> mga negosyo <strong>ni</strong> Nene at character profile<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> araw<br />
a. Bond paper o scratch paper<br />
b. Pa<strong>ng</strong>kulay at pa<strong>ng</strong>guhit<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Larawan <strong>ng</strong> mahahalaga<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari sa Filipinas na naba<strong>ng</strong>git sa akda<br />
(pananatili <strong>ng</strong> mga Amerikano sa Filipinas)<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya (15 minuto)<br />
Ipapares a<strong>ng</strong> mga mag-aaral. Guguhit a<strong>ng</strong> bawat pares <strong>ng</strong> mga bagay na uso <strong>ng</strong>ayon o<br />
nagi<strong>ng</strong> uso sa mga nakaraa<strong>ng</strong> taon. Magbabahagi a<strong>ng</strong> lahat o a<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> pares <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
mga iginuhit. Ipaliliwanag <strong>ni</strong>la ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> bagay na iyon, bakit at paano ito nagi<strong>ng</strong> uso.<br />
b. Introduksiyon (15 minuto)<br />
Mag-uulat a<strong>ng</strong> mga grupo tu<strong>ng</strong>kol sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> maiikli<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>-papel. A<strong>ng</strong> pagkakasunodsunod<br />
<strong>ng</strong> mga mag-uulat ay pa<strong>ng</strong>alawa (pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> tauhan), pa<strong>ng</strong>atlo (tagpuan), at pa<strong>ng</strong>apat<br />
(pamagat).<br />
c. Presentasyon (15 minuto)<br />
Mag-uulat a<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> grupo tu<strong>ng</strong>kol sa buod <strong>ng</strong> kabanata <strong>ng</strong>u<strong>ni</strong>t inaasaha<strong>ng</strong> nabasa na <strong>ng</strong><br />
mga mag-aaral a<strong>ng</strong> akda. Pagkatapos, hihimayin <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> kuwento sa pamamagitan <strong>ng</strong> pagiisa-isa<br />
sa mga mahahalaga<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>yayari sa kabanata.<br />
d. Pagpapayaman (15 minuto)<br />
Magkakaroon <strong>ng</strong> talakayan a<strong>ng</strong> klase tu<strong>ng</strong>kol sa tema <strong>ng</strong> pagpapauso <strong>ni</strong> Nene <strong>ng</strong> mga sarisari<strong>ng</strong><br />
negosyo sa bayan <strong>ng</strong> Sagrada. Magigi<strong>ng</strong> gabay a<strong>ng</strong> sumusunod na tano<strong>ng</strong> sa<br />
talakayan:<br />
• Ano-ano a<strong>ng</strong> mga pinauso<strong>ng</strong> negosyo o gawain <strong>ni</strong> Nene? Paano ito lumaganap at paano<br />
ito lumaos?<br />
• Bakit kaya pumatok sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> bayan a<strong>ng</strong> mga pinauso <strong>ni</strong> Nene? Ga<strong>ni</strong>to rin kaya a<strong>ng</strong><br />
dahilan ku<strong>ng</strong> bakit pumapatok a<strong>ng</strong> mga nauuso sa kasalukuyan?<br />
• Paano lumaos a<strong>ng</strong> mga bagay na pinauso <strong>ni</strong> Nene sa akda? Ga<strong>ni</strong>to rin ba a<strong>ng</strong> dahilan <strong>ng</strong><br />
pagkalaos <strong>ng</strong> mga bagay sa <strong>ng</strong>ayon?<br />
• Ano<strong>ng</strong> kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> mga Filipino a<strong>ng</strong> ipinapakita sa pagpapauso <strong>ni</strong> Nene? Ano a<strong>ng</strong><br />
magaganda at masasama<strong>ng</strong> dulot <strong>ni</strong>to?
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Hahatiin sa tatlo<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> klase.<br />
• Una<strong>ng</strong> grupo: Pupunan <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> tsart <strong>ng</strong> mga pinauso<strong>ng</strong> gawain <strong>ni</strong> Nene.<br />
MGA PINAUSO NI NENE<br />
Larawan at Pa<strong>ng</strong>alan Dahilan Larawan at Proseso Dahilan Larawanat<br />
Proseso<br />
<strong>ng</strong> Bagay <strong>ng</strong> Paglaganap <strong>ng</strong> Paglaos<br />
• Pa<strong>ng</strong>alawa<strong>ng</strong> grupo: Gagawa sila <strong>ng</strong> profile <strong>ng</strong> mga tauha<strong>ng</strong> sina Nene at Boboy.<br />
• Pa<strong>ng</strong>atlo<strong>ng</strong> grupo: Gagawa sila <strong>ng</strong> profile <strong>ng</strong> mga tauha<strong>ng</strong> sina Tiyo<strong>ng</strong> at Mr. Edwards.<br />
Larawan<br />
Pa<strong>ng</strong>alan:_________________________________<br />
Edad:_____________________________________<br />
Tiráhan:___________________________________<br />
Papel sa mga Pinauso<strong>ng</strong> Gawain <strong>ni</strong> Nene:<br />
__________________________________________________________<br />
Dahilan <strong>ng</strong> Pagtulo<strong>ng</strong> o Pagtutol sa mga Gawain <strong>ni</strong> Nene:<br />
__________________________________________________________<br />
b. Pagpapalawig (30 minuto)<br />
Ipaliliwanag <strong>ng</strong> isa o ila<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> gawain. Tatalakayin a<strong>ng</strong><br />
mga sagot <strong>ng</strong> mga mag-aaral batay sa akda. Iaa<strong>ng</strong>kla a<strong>ng</strong> talakayan sa mga kata<strong>ng</strong>ian na<br />
ipinakita <strong>ni</strong> Nene – na a<strong>ng</strong> mga Filipino ay may kakayaha<strong>ng</strong> magpasimula <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong><br />
pagbabago.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig (20 minuto)<br />
Guguhit a<strong>ng</strong> bawat pares <strong>ng</strong> mag-aaral <strong>ng</strong> mga bagay na ipauuso <strong>ni</strong>la sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> klase,<br />
paaralan, o pamayanan. Ipaliliwanag <strong>ni</strong>la ito pagkatapos. Kaila<strong>ng</strong>an <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> isaala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong><br />
a<strong>ng</strong> sumusunod:<br />
• kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> bagay na kahihiligan <strong>ng</strong> mga tao<br />
• paraan <strong>ng</strong> pagpapalaganap<br />
b. Sintesis (10 minuto)<br />
Bubuurin <strong>ng</strong> mga mag-aaral sa tulo<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> guro a<strong>ng</strong> mga mahahalaga<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yari sa akda at<br />
a<strong>ng</strong> mensahe <strong>ni</strong>to tu<strong>ng</strong>kol sa pagpapalaganap <strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> bago sa pamayanan at<br />
pagta<strong>ng</strong>kilik <strong>ng</strong> mga tao sa uso.<br />
c. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (30 minuto)<br />
Magsusulat <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> sanaysay a<strong>ng</strong> bawat mag-aaral tu<strong>ng</strong>kol sa mga tano<strong>ng</strong> sa ibaba:<br />
• Sa ano pa<strong>ng</strong> paraan kaya maipapakita <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> Filipino a<strong>ng</strong> kakayaha<strong>ng</strong> magpasimula <strong>ng</strong><br />
pagbabago? Magbigay <strong>ng</strong> mga halimbawa ku<strong>ng</strong> may nalalaman.<br />
• Sa iyo<strong>ng</strong> ti<strong>ng</strong>in, maganda ba<strong>ng</strong> kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> mga Filipino a<strong>ng</strong> hilig sa pagta<strong>ng</strong>kilik sa mga<br />
uso? Bakit?
Ikaapat na Araw<br />
PAALALA: Maaari<strong>ng</strong> sundin a<strong>ng</strong> sumusunod bila<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong>kop na gawain para sa pagtataya sa<br />
pagtataya o mamili sa mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
a. Pagpapayaman (60 minuto)<br />
Sisimulan na<strong>ng</strong> papalalimin a<strong>ng</strong> pagtalakay sa akda sa pamamagitan <strong>ng</strong> pagtalakay sa mga<br />
pa<strong>ng</strong>yayari<strong>ng</strong> kinasa<strong>ng</strong>kutan <strong>ng</strong> Filipinas sa totoo<strong>ng</strong> búhay. Maaari<strong>ng</strong> magpakita a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong><br />
mga larawan.<br />
• Nanatili a<strong>ng</strong> mga base militar <strong>ng</strong> Estados U<strong>ni</strong>dos sa Filipinas kahit tapos na a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
pananakop at a<strong>ng</strong> Ikalawa<strong>ng</strong> Digmaa<strong>ng</strong> Pandaigdig. Bahagi ito <strong>ng</strong> kondisyon <strong>ni</strong>la sa pagtulo<strong>ng</strong><br />
sa Filipinas sa panaho<strong>ng</strong> inaayos a<strong>ng</strong> bansa mula sa pagkawasak dahil sa digmaan.<br />
Ginawa ito<strong>ng</strong> base <strong>ng</strong> mga Amerikano<strong>ng</strong> sundalo na lumaban sa Vietnam War dahil na rin<br />
sa lapit <strong>ni</strong>to sa Vietnam.<br />
• Kahit tapos na rin a<strong>ng</strong> Vietnam War, nagpatuloy pa rin a<strong>ng</strong> impluwensiya <strong>ng</strong> mga<br />
Amerikano sa mga Filipino. Marami<strong>ng</strong> Filipino a<strong>ng</strong> tumata<strong>ng</strong>kilik sa mga produkto<strong>ng</strong><br />
ina<strong>ng</strong>kat (imported) mula sa Estados U<strong>ni</strong>dos (States). Nagkaroon din <strong>ng</strong> pagta<strong>ng</strong>i a<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
Filipino sa pag-aasawa <strong>ng</strong> mga Amerikano.<br />
LINGGO 34<br />
Ipapabasa<strong>ng</strong> muli sa mag-aaral a<strong>ng</strong> akda. Pagkatapos <strong>ng</strong> ikalawa<strong>ng</strong> pagbasa, gagawa sila <strong>ng</strong><br />
isa<strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> suri<strong>ng</strong>-papel ku<strong>ng</strong> paano ipinakita sa kabanata a<strong>ng</strong> impluwensiya <strong>ng</strong> Estados<br />
U<strong>ni</strong>dos sa mga Filipino. Ipapasa ito sa susunod na li<strong>ng</strong>go.<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Talakayan<br />
at pag-uulat<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa impluwensiya<br />
<strong>ng</strong><br />
mga Amerikano<br />
sa mga tauhan<br />
sa kuwento<br />
(30 minuto)<br />
Mga pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
gawain<br />
(30 minuto)<br />
Presentasyon<br />
at talakayan<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
gawain<br />
(20 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
gawain at<br />
Presentasyon<br />
(40 minuto)<br />
Pagbubuod<br />
<strong>ng</strong> talakayan<br />
(10 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagsulat <strong>ng</strong><br />
sarili<strong>ng</strong><br />
opinyon<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
impluwensiya<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
Amerikano<br />
(30 minuto)<br />
Pagsagot sa<br />
mga bukas<br />
na pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap<br />
tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa akda<br />
(20 minuto)
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
4<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Paghahanda<br />
para sa proyekto<br />
(60 minuto)<br />
I. Mga Kagamitan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Ma<strong>ni</strong>la paper o cartolina<br />
b. Pa<strong>ng</strong>kulay at pa<strong>ng</strong>guhit<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> araw<br />
a. Ma<strong>ni</strong>la paper o cartolina<br />
b. Pa<strong>ng</strong>kulay at pa<strong>ng</strong>guhit<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Mga nakalap na impormasyon at kakaila<strong>ng</strong>a<strong>ni</strong><strong>ng</strong> kagamitan para sa proyekto<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Magkakaroon <strong>ng</strong> talakayan a<strong>ng</strong> klase tu<strong>ng</strong>kol sa paksa<strong>ng</strong> impluwensiya <strong>ng</strong> mga Amerikano sa<br />
mga tauhan sa akda. Gamit a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga isinulat na suri<strong>ng</strong>-papel, titi<strong>ng</strong>nan <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong><br />
impluwensiya <strong>ng</strong> mga Amerikano sa sumusunod na aspekto:<br />
• pagpili <strong>ng</strong> mga produkto <strong>ng</strong> mga tao sa Sagrada<br />
• pagkagusto <strong>ni</strong>na Nene at Selya kay Mr. Edwards<br />
• pananatili <strong>ni</strong> Edwards at iba pa<strong>ng</strong> Amerikano sa Filipinas<br />
• pagtatayo <strong>ng</strong> negosyo <strong>ni</strong> Nene na kasosyo si Mr Edwards<br />
b. Pagpapalawig (30 minuto)<br />
Hahatiin sa apat na pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> klase:<br />
• Una<strong>ng</strong> grupo: Iguguhit <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> sinasabi at totoo<strong>ng</strong> dahilan <strong>ng</strong> pagpunta <strong>ni</strong> Mr. Edwards sa<br />
bayan <strong>ng</strong> Sagrada. Magsusulat sila <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> paglalarawan sa ibaba <strong>ng</strong> bawat guhit.<br />
Sinasabi<strong>ng</strong><br />
Dahilan<br />
• Pa<strong>ng</strong>alawa<strong>ng</strong> grupo: Gamit a<strong>ng</strong> simple<strong>ng</strong> concept map, titi<strong>ng</strong>nan <strong>ni</strong>la ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong><br />
ugnayan <strong>ng</strong> mga tao sa Sagrada kay Mr. Edwards.<br />
Selya<br />
Tiyo<strong>ng</strong><br />
Nene<br />
Mr.<br />
Edwards<br />
Totoo<strong>ng</strong><br />
Dahilan<br />
Mga<br />
Tao sa<br />
Sagrada<br />
Boboy
• Pa<strong>ng</strong>atlo<strong>ng</strong> grupo: Iguguhit at itatala <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> mga natuklasa<strong>ng</strong> lihim <strong>ni</strong> Nene na<strong>ng</strong> sumama<br />
siya kay Edwards pa-May<strong>ni</strong>la.<br />
• Pa<strong>ng</strong>-apat na grupo: Iguguhit <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong> reaksiyon <strong>ni</strong> Nene na<strong>ng</strong> malaman<br />
a<strong>ng</strong> mga lihim <strong>ni</strong> Mr. Edwards.<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig (20 minuto)<br />
Ipaliliwanag <strong>ng</strong> isa o ila<strong>ng</strong> miyembro <strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> gawain. Tatalakayin a<strong>ng</strong><br />
mga sagot <strong>ng</strong> mga mag-aaral batay sa akda. Magigi<strong>ng</strong> gabay a<strong>ng</strong> sumusunod na tano<strong>ng</strong> sa<br />
talakayan:<br />
• Bakit at paano nakuha <strong>ni</strong> Mr. Edwards a<strong>ng</strong> loob <strong>ni</strong> Nene at iba pa<strong>ng</strong> tao sa Sagrada?<br />
• May kahalintulad ba a<strong>ng</strong> pamamaraan <strong>ni</strong> Mr. Edwards sa paraan <strong>ng</strong> pananakop <strong>ng</strong> mga<br />
Amerikano sa Filipinas?<br />
• Bakit kaya umalis si Nene at sinabi<strong>ng</strong> hahanapin si Mr. Edwards?<br />
b. Sintesis (10 minuto)<br />
Bubuurin <strong>ng</strong> mga mag-aaral sa tulo<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> guro a<strong>ng</strong> mahahalaga<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yari sa akda at<br />
a<strong>ng</strong> paksa <strong>ni</strong>to tu<strong>ng</strong>kol sa impluwensiya <strong>ng</strong> mga Amerikano sa Filipinas na makikita sa akda.<br />
c. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (30 minuto)<br />
Magsusulat <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> sanaysay a<strong>ng</strong> bawat mag-aaral tu<strong>ng</strong>kol sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> opinyon sa<br />
pagtitiwala <strong>ni</strong> Nene at iba pa kay Mr. Edwards. Sino ba a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> sisihin – si Nene o si<br />
Mr. Edwards?<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig (40 minuto)<br />
Hahatiin a<strong>ng</strong> klase sa apat na grupo. A<strong>ng</strong> bawat grupo ay bubuo <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> plakard tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> opinyon sa mga kasalukuya<strong>ng</strong> impluwensiya <strong>ng</strong> mga Amerikano sa Filipinas. Maaari<br />
sila<strong>ng</strong> tumutol o suma<strong>ng</strong>-ayon, halimbawa, sa pagkakaroon <strong>ng</strong> mga pagsasanay <strong>ng</strong> mga<br />
sundalo<strong>ng</strong> Amerikano sa Filipinas, sa pag-a<strong>ng</strong>kat <strong>ng</strong> Filipinas <strong>ng</strong> marami<strong>ng</strong> produkto sa<br />
Estados U<strong>ni</strong>dos, o iba pa<strong>ng</strong> isyu sa kasalukuyan.<br />
b. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (20 minuto)<br />
Sa ka<strong>ni</strong>-ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> kuwaderno, dudugtu<strong>ng</strong>an <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> sumusunod na pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap:<br />
• Ku<strong>ng</strong> ako si Nene, ... tu<strong>ng</strong>kol sa pakikipagsosyo kay Mr. Edwards.<br />
• Ku<strong>ng</strong> ako si Nene, ... tu<strong>ng</strong>kol sa pagpapakasal kay Mr. Edwards.<br />
• Ku<strong>ng</strong> ako si Nene, a<strong>ng</strong> gagawin ko pagkatapos maglaho <strong>ni</strong> Mr. Edwards ay ...<br />
• Sa ti<strong>ng</strong>in ko, si Nene ay nasa ... dahil ...<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Proyekto<strong>ng</strong> Panturismo (60 minuto)<br />
Patuloy sa paghahanda a<strong>ng</strong> bawat grupo <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga kaila<strong>ng</strong>an para sa proyekto.<br />
Maaari sila<strong>ng</strong> magpatulo<strong>ng</strong> sa guro sa pag-aayos <strong>ng</strong> mga nakalap na impormasyon. Maaari<br />
din sila<strong>ng</strong> maghanda <strong>ng</strong> mga kakaila<strong>ng</strong>a<strong>ni</strong><strong>ng</strong> kagamitan sa proyekto. Maaari din sila<strong>ng</strong><br />
magsanay para sa presentasyon.
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 35<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 35 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> “Bago<strong>ng</strong> Baya<strong>ni</strong>” <strong>ni</strong> Joseph Salazar<br />
Tema Malaya Ako<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Ac, PN4Ad, PN4Af<br />
Pagsasalita (PA) PA4A, PA4B, PA4C<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ad<br />
Pagsulat (PU) PU4B PU4Bb (a)<br />
Tatas TA1-4A, TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B<br />
LINGGO 35<br />
Araw<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya/<br />
Pagganyak/<br />
Introduksiyon<br />
Pagpapalawak<br />
<strong>ng</strong> talasalitaan<br />
(10 minuto)<br />
Concept<br />
mappi<strong>ng</strong><br />
– OFW<br />
(10 minuto)<br />
PA4Aa, PA4Ab, PA4Ac, PA4Ad,<br />
PA4Bb, PA4Ba, PA4Bc, PA4Bd, PA4Ca<br />
Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Pagbasa na<strong>ng</strong><br />
tahimik sa<br />
maikli<strong>ng</strong><br />
kuwento<br />
(10 minuto)<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
<strong>ni</strong>lalaman <strong>ng</strong><br />
maikli<strong>ng</strong><br />
kuwento<br />
(20 minuto)<br />
Paghahanda<br />
para sa<br />
pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>gawain;pagpapakita<br />
<strong>ng</strong><br />
rubrik<br />
(10 minuto)<br />
Maikli<strong>ng</strong><br />
paghahanda<br />
para sa<br />
presentasyon<br />
(10 minuto)<br />
Presentasyon<br />
<strong>ng</strong> bawat<br />
pa<strong>ng</strong>kat;<br />
malaya<strong>ng</strong><br />
talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
itina<strong>ng</strong>hal <strong>ng</strong><br />
bawat pa<strong>ng</strong>kat<br />
(40 minuto)<br />
Pagsulat <strong>ng</strong><br />
maikli<strong>ng</strong><br />
komposisyo<strong>ng</strong>na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
ku<strong>ng</strong> baya<strong>ni</strong><br />
<strong>ng</strong>a ba<br />
a<strong>ng</strong> mga<br />
OFW o<br />
hindi – takda<strong>ng</strong>-aralin<br />
(10 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Rubrik para sa<br />
pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>gawain<br />
(Pag-iiskor<br />
<strong>ng</strong> guro sa<br />
gawain)
Araw<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya/<br />
Pagganyak/<br />
Introduksiyon<br />
Pagpapasa<br />
<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>aralin;pagpapabasa<br />
sa<br />
ila<strong>ng</strong> pili<strong>ng</strong><br />
mag-aaral <strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> katha<br />
(15 minuto)<br />
Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
kahulugan,<br />
kata<strong>ng</strong>ian, at<br />
mga bahagi<br />
<strong>ng</strong> teksto<strong>ng</strong><br />
na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran/<br />
na<strong>ng</strong>hihikayat<br />
(10 minuto)<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
mga paraan<br />
<strong>ng</strong> pagbuo<br />
<strong>ng</strong> mahusay<br />
at mabisa<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ni</strong>mula <strong>ng</strong><br />
sanaysay na<br />
gagawin<br />
para sa<br />
proyekto<strong>ng</strong><br />
panturismo<br />
(15 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>gawain:<br />
pagsulat <strong>ng</strong><br />
pa<strong>ni</strong>mula <strong>ng</strong><br />
sanaysay para<br />
sa proyekto<strong>ng</strong><br />
panturismo<br />
(20 minuto)<br />
I. Mga Kagamitan<br />
a. Ma<strong>ni</strong>la paper o kartolina<br />
b. Pentel pen<br />
c. Larawan <strong>ng</strong> OFW (ku<strong>ng</strong> wala’y maaari<strong>ng</strong> gamitin na lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> akro<strong>ni</strong>m na OFW)<br />
d. Scotch tape/maski<strong>ng</strong> tape<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Rubrik para<br />
sa maikli<strong>ng</strong><br />
komposisyo<strong>ng</strong><br />
na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
kabaya<strong>ni</strong>han<br />
<strong>ng</strong> mga OFW<br />
Pag-eedit sa<br />
pa<strong>ni</strong>mula <strong>ng</strong><br />
sanaysay na<br />
ginawa <strong>ng</strong><br />
bawat grupo<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya/Pagganyak/Introduksiyon (20 minuto)<br />
1. Pagpapalawak <strong>ng</strong> Talasalitaan<br />
Ipapaskil <strong>ng</strong> guro sa pisara a<strong>ng</strong> Ma<strong>ni</strong>la paper/kartolina<strong>ng</strong> naglalaman <strong>ng</strong> mga sumusunod.<br />
Pagkatapos ay tumawag <strong>ng</strong> mga estudyante<strong>ng</strong> magsusulat <strong>ng</strong> sagot sa mga kahon. (Ku<strong>ng</strong><br />
may lear<strong>ni</strong><strong>ng</strong> package a<strong>ng</strong> bawat mag-aaral, maaari<strong>ng</strong> doon na lama<strong>ng</strong> magsagot a<strong>ng</strong><br />
klase. Isulat na lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> tama<strong>ng</strong> sagot sa pisara.)
Panuto: Punan mo <strong>ng</strong> mga letra a<strong>ng</strong> mga kahon para mabuo a<strong>ng</strong> salita o termino<strong>ng</strong> tinutukoy<br />
sa bawat bila<strong>ng</strong>.<br />
1. kasi<strong>ng</strong>kahulugan <strong>ng</strong> limpak-limpak<br />
2. kasi<strong>ng</strong>kahulugan <strong>ng</strong> nagkunwa<br />
3. kasi<strong>ng</strong>kahulugan <strong>ng</strong> pihado<br />
4. kasi<strong>ng</strong>kahulugan <strong>ng</strong> umiinog<br />
5. tawag sa mga Filipino<strong>ng</strong><br />
nagtatrabaho sa iba<strong>ng</strong> bansa<br />
6. opisyal na dokumento<strong>ng</strong><br />
nagpapahintulot sa isa<strong>ng</strong> tao<br />
upa<strong>ng</strong> makapaglakbay sa<br />
iba<strong>ng</strong> bansa<br />
7. awtorisasyon sa pasaporte para<br />
mapahintuluta<strong>ng</strong> makapasok,<br />
makapaglakbay, o umalis sa<br />
bansa a<strong>ng</strong> may hawak <strong>ni</strong>to<br />
8. ahensya<strong>ng</strong> pinag-aaplayan <strong>ng</strong><br />
mga gusto<strong>ng</strong> magtrabaho sa<br />
iba<strong>ng</strong> bansa<br />
9. ahensya <strong>ng</strong> gobyerno<strong>ng</strong><br />
nag-aasikaso at sumusubaybay<br />
sa mga usapin <strong>ng</strong> pagtatrabaho<br />
<strong>ng</strong> mga Filipino sa iba<strong>ng</strong> bansa<br />
10. opisyal na ta<strong>ng</strong>gapan o opisina<br />
<strong>ng</strong> embahador o kinatawan <strong>ng</strong><br />
iba<strong>ng</strong> bansa sa isa<strong>ng</strong> bansa<br />
P<br />
O<br />
E<br />
A<br />
R I -<br />
K I<br />
I A<br />
M O<br />
A<br />
R<br />
M A<br />
S<br />
I R<br />
N<br />
O
2. Pagsuri sa Dati<strong>ng</strong> Kaalaman/Pagganyak<br />
Ngayon naman ay itano<strong>ng</strong> sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> sumusunod:<br />
Ano<strong>ng</strong> mga ideya, konsepto, o salita/parirala a<strong>ng</strong> pumapasok sa isip mo kapag<br />
pinag-uusapan a<strong>ng</strong> tu<strong>ng</strong>kol sa OFW? Isulat mo a<strong>ng</strong> mga ito sa palibot <strong>ng</strong> bilog.<br />
OFW<br />
(Sa halip na akro<strong>ni</strong>m lama<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> OFW, maaari<strong>ng</strong> maglagay <strong>ng</strong><br />
larawan <strong>ng</strong> OFW sa gitna <strong>ng</strong> concept map)<br />
b. Presentasyon (10 minuto)<br />
Ipabasa na<strong>ng</strong> tahimik sa mga estudyante a<strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> kuwento.<br />
c. Pagpapayaman (20 minuto)<br />
Talakayin <strong>ng</strong> klase a<strong>ng</strong> mga sumusunod. Magtawag <strong>ng</strong> mga estudyante<strong>ng</strong> nais tumugon sa<br />
mga tano<strong>ng</strong>. Tiyaki<strong>ng</strong> mahusay na maipaliliwanag <strong>ng</strong> mga mag-aaral a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga<br />
sagot. Itala sa pisara a<strong>ng</strong> mga importante<strong>ng</strong> punto, impormasyon, o kaisipan.<br />
1. Ilarawan mo a<strong>ng</strong> mga sumusunod na tauhan <strong>ng</strong> kuwento. Sino sila? Ilahad mo a<strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian (prinsipyo/pananaw, ugali, damdamin, atbp.).<br />
• Lea<br />
• Ali<strong>ng</strong> Clara<br />
• Ka Ore<br />
• Mga kababayan<br />
2. Paano pinahahalagahan <strong>ng</strong> mga kababayan <strong>ni</strong>ya si Lea? Bakit ganoon na lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong><br />
pag-uusap-usap <strong>ni</strong>la tu<strong>ng</strong>kol sa dalaga? Ano a<strong>ng</strong> ipinahihiwatig <strong>ni</strong>to sa pagpapahalaga <strong>ng</strong><br />
mga Filipino sa mga OFW sa kasalukuyan?<br />
3. Sa talata pito at labi<strong>ng</strong> a<strong>ni</strong>m, bakit kaya naki<strong>ni</strong>g na<strong>ng</strong> maigi at hindi na nagsalita a<strong>ng</strong> mga<br />
tao noo<strong>ng</strong> magkuwento si Ka Ore sa kasalan, kahit pa <strong>ng</strong>a gusto rin <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> makausap si Lea<br />
at kahit na i<strong>ni</strong>imbento na lama<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> matanda a<strong>ng</strong> ilan <strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> sinasabi?<br />
4. Balikan a<strong>ng</strong> talata dalawampu’t isa. Ku<strong>ng</strong> talaga <strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> sinunod <strong>ni</strong> Lea a<strong>ng</strong> mga sinabi <strong>ni</strong> Ka<br />
Ore, bakit kaya siya na-reject? Magbigay ka <strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> mga opinyon at hinuha hi<strong>ng</strong>gil dito.<br />
5. Ano a<strong>ng</strong> ibig sabihin <strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap <strong>ng</strong> kuwento?<br />
6. Bakit pinamagata<strong>ng</strong> “Bago<strong>ng</strong> Baya<strong>ni</strong>” a<strong>ng</strong> akda? Sa ti<strong>ng</strong>in mo, tama ba ito? Pa<strong>ng</strong>atwiranan.<br />
d. Pagpapalawig (10 minuto)<br />
1. Paghahanda para sa pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>-gawain<br />
Hatiin a<strong>ng</strong> klase sa apat. Atasan a<strong>ng</strong> bawat grupo <strong>ng</strong> gawain. Bigyan sila <strong>ng</strong> sampu<strong>ng</strong><br />
minuto para makapag-usap-usap. Sabihan sila<strong>ng</strong> sa susunod na pagkikita ay<br />
magpepresenta na sila (magsisilbi<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>-aralin a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>-gawai<strong>ng</strong> ito).<br />
Napakarami<strong>ng</strong> maii<strong>ni</strong>t na isyu tu<strong>ng</strong>kol sa pa<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan <strong>ng</strong> mga Filipino. Bila<strong>ng</strong><br />
pagtugon sa teksto<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> binasa, tatalakayin <strong>ni</strong>nyo sa klase a<strong>ng</strong> mga isyu<strong>ng</strong> ito sa<br />
pamamagitan <strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>-gawain.
• Pa<strong>ng</strong>kat 1: Mga Pa<strong>ng</strong>a<strong>ni</strong>b <strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan (Pagbabalita)<br />
Marami<strong>ng</strong> masasaklap na kinasasapitan a<strong>ng</strong> marami nati<strong>ng</strong> mga kababayan sa iba<strong>ng</strong><br />
bansa. Ilan na rito a<strong>ng</strong> pagbitay sa mga Filipino sa Tsina dahil sa usapin <strong>ng</strong> droga at a<strong>ng</strong><br />
mga kaguluha<strong>ng</strong> nagaganap sa Kanlura<strong>ng</strong> Asya. May mga <strong>ni</strong>loloko rin <strong>ng</strong> recruitui<strong>ng</strong><br />
agencies at nariyan din a<strong>ng</strong> problema sa pa<strong>ng</strong>-aabuso at human trafficki<strong>ng</strong>.<br />
Magsaliksik kayo <strong>ng</strong> lima o higit pa<strong>ng</strong> balita tu<strong>ng</strong>kol sa mga matindi<strong>ng</strong> problema<strong>ng</strong><br />
kinakaharap <strong>ng</strong> mga OFW sa iba<strong>ng</strong> bansa magi<strong>ng</strong> dito sa Filipinas (sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
pag-a-apply). Humanda kayo sa pag-uulat <strong>ng</strong> mga ito sa klase. Gumawa kayo <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong><br />
TV news program. Magi<strong>ng</strong> malikhain kayo sa presentasyon (gali<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> pag-arte,<br />
lakasan a<strong>ng</strong> boses sa pagsasalita, magsuot <strong>ng</strong> kostyum, magdala <strong>ng</strong> props).<br />
• Pa<strong>ng</strong>kat 2: A<strong>ng</strong> Pamilya <strong>ng</strong> mga OFW (Dula-dulaan)<br />
“’Yu<strong>ng</strong> babae, ilaw <strong>ng</strong> tahanan, na siya ri<strong>ng</strong> maybahay (may-ari <strong>ng</strong> bahay). ‘Yu<strong>ng</strong> lalaki,<br />
haligi <strong>ng</strong> tahanan. Ano a<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>yayari sa bahay na wala<strong>ng</strong> ilaw kahit hindi system loss<br />
<strong>ng</strong> Meralco a<strong>ng</strong> problema <strong>ni</strong>ya? E di madilim kahit araw. E, sa<strong>ng</strong>-ayon sa matatanda,<br />
kaya i<strong>ni</strong>mbento a<strong>ng</strong> ilaw ay para wala<strong>ng</strong> pagtaguan a<strong>ng</strong> mga kampon <strong>ng</strong> kadiliman.<br />
Pista lagi a<strong>ng</strong> masasama<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>lala<strong>ng</strong>. Tapos, madilim na <strong>ng</strong>a, tata<strong>ng</strong>galan pa <strong>ng</strong> haligi<br />
a<strong>ng</strong> bahay. A<strong>ng</strong> buway na noon. Paano ku<strong>ng</strong> bahay ko ito? E, ku<strong>ng</strong> ganoon din sa bahay<br />
mo? Saka ‘yun pa<strong>ng</strong> mga kapitbahay natin? E, mga kamag-anak pa? Di sinlaki na iyon<br />
<strong>ng</strong> Filipinas?” – Jun Cruz Reyes, mula sa aklat <strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> “A<strong>ng</strong> Huli<strong>ng</strong> Dalaga<strong>ng</strong>-Bukid at a<strong>ng</strong><br />
Authobiography na Mali: Isa<strong>ng</strong> Imbestigasyon” (2011)<br />
Ano-ano a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari sa pamilya ku<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> miyembro <strong>ni</strong>to ay nawala? Sa<br />
pamamagitan <strong>ng</strong> dula-dulaan, ipaliwanag <strong>ni</strong>nyo a<strong>ng</strong> mga nagigi<strong>ng</strong> epekto sa pamilya<strong>ng</strong><br />
Filipino <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan <strong>ng</strong> isa o higit pa sa mga kasapi <strong>ni</strong>to, lalo na <strong>ng</strong> mga<br />
magula<strong>ng</strong>. Magi<strong>ng</strong> malikhain kayo sa presentasyon (gali<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> pag-arte, lakasan a<strong>ng</strong><br />
boses sa pagsasalita, magsuot <strong>ng</strong> kostyum, magdala <strong>ng</strong> props).<br />
• Pa<strong>ng</strong>kat 3: Brain Drain? World Class Filipinos? (Debate)<br />
Sa pa<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan <strong>ng</strong> mga Filipino, nagigi<strong>ng</strong> world class <strong>ng</strong>a ba tayo? Sabi <strong>ng</strong><br />
iba ay oo, dahil ku<strong>ng</strong> ikukumpara sa iba<strong>ng</strong> mga lahi, dedikado at mahusay a<strong>ng</strong> Filipino<br />
at talaga<strong>ng</strong> hinaha<strong>ng</strong>aan <strong>ng</strong> mga banyaga<strong>ng</strong> employer. Ngu<strong>ni</strong>t binabatikos naman ito<br />
<strong>ng</strong> iba dahil sa isyu <strong>ng</strong> brain drain – a<strong>ng</strong> mga doktor ay nagigi<strong>ng</strong> nars, a<strong>ng</strong> mga nars<br />
ay caregiver, a<strong>ng</strong> mga titser ay domestic helper. Lumalaganap sa iba<strong>ng</strong> bansa a<strong>ng</strong><br />
imahen <strong>ng</strong> Pinoy bila<strong>ng</strong> mga “katulo<strong>ng</strong>” lama<strong>ng</strong> dahil sa “mabababa<strong>ng</strong>” uri <strong>ng</strong><br />
trabaho<strong>ng</strong> pinapasok <strong>ni</strong>la.<br />
Magpresenta kayo sa klase <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> debate<strong>ng</strong> tumatalakay sa masasalimuot na isyu<strong>ng</strong><br />
ito. Maaari kayo<strong>ng</strong> magsagawa <strong>ng</strong> pormal na debate, balagtasan, rap battle, o Fliptop.<br />
Magi<strong>ng</strong> malikhain kayo sa presentasyon (gali<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> pag-arte, lakasan a<strong>ng</strong> boses sa<br />
pagsasalita, magsuot <strong>ng</strong> kostyum, magdala <strong>ng</strong> props).<br />
• Pa<strong>ng</strong>kat 4: Kahirapan at Kawalan <strong>ng</strong> Trabaho sa Filipinas (Talk Show)<br />
Ku<strong>ng</strong> may mga trabaho<strong>ng</strong> mapapasukan at maganda a<strong>ng</strong> suweldo sa Filipinas, hindi<br />
naman aalis <strong>ng</strong> bansa a<strong>ng</strong> mga Filipino. Mahirap a<strong>ng</strong> buhay, kaya kahit masakit a<strong>ng</strong><br />
malayo sa pamilya, kaibigan, at baya<strong>ng</strong> tinubuan, handa<strong>ng</strong> magtiis si Juan de la Cruz<br />
para mabuhay. Paano kaya masosolusyonan a<strong>ng</strong> kahirapan at kawalan <strong>ng</strong> trabaho sa<br />
Filipinas? Magsaliksik kayo, magtano<strong>ng</strong>-tano<strong>ng</strong>, o kaya ay mag-usap-usap kayo sa<br />
grupo.<br />
A<strong>ng</strong> inyo<strong>ng</strong> mga maiisip na solusyon ay ipresenta <strong>ni</strong>nyo sa klase sa pamamagitan <strong>ng</strong><br />
isa<strong>ng</strong> talk show. Magi<strong>ng</strong> malikhain kayo sa presentasyon (gali<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> pag-arte,<br />
lakasan a<strong>ng</strong> boses sa pagsasalita, magsuot <strong>ng</strong> kostyum, magdala <strong>ng</strong> props).
Narito a<strong>ng</strong> mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> rubrik na maaari<strong>ng</strong> gamiti<strong>ng</strong> batayan sa pagmamarka <strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>-gawain. Dapat na ipakita at ipaliwanag ito sa klase bago a<strong>ng</strong> presentasyon (bago<br />
matapos a<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> araw).<br />
Kategorya Kayo na!<br />
(4-5 puntos)<br />
Nilalaman Marami<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>lahad<br />
na mga makabuluha<strong>ng</strong><br />
impormasyon;<br />
malinaw at malalim<br />
a<strong>ng</strong> mga mensahe<strong>ng</strong><br />
i<strong>ni</strong>hatid sa mga<br />
manonood.<br />
Pagkamalikhain Interesante a<strong>ng</strong><br />
paraan <strong>ng</strong><br />
presentasyon<br />
(masigla, may pakulo<br />
/gimik, kawili-wili);<br />
may props at kostyum<br />
Paghahanda,<br />
Pagdadala <strong>ng</strong> Sarili<br />
sa Ta<strong>ng</strong>halan<br />
(Stage Presence)<br />
Pagkakaisa <strong>ng</strong> mga<br />
Kasapi<br />
Kabuua<strong>ng</strong> Marka<br />
(20/20)<br />
Kabisado a<strong>ng</strong> mga<br />
linya; alam na alam<br />
a<strong>ng</strong> mga sasabihin;<br />
malakas a<strong>ng</strong> boses;<br />
hindi natataranta at<br />
sa halip ay cool na<br />
cool la<strong>ng</strong> sa presentasyon;<br />
nakahanda<br />
a<strong>ng</strong> mga kostyum at<br />
props na gagamitin<br />
Kita<strong>ng</strong>-kita sa<br />
presentasyo<strong>ng</strong> lahat<br />
<strong>ng</strong> mga miyembro<br />
ay may ginawa<br />
Puwede na.<br />
(2-3 puntos)<br />
Sapat a<strong>ng</strong> mga<br />
impormasyo<strong>ng</strong><br />
i<strong>ni</strong>lahad.<br />
Makabuluhan a<strong>ng</strong><br />
mga mensahe<strong>ng</strong><br />
i<strong>ni</strong>hatid sa mga<br />
manonood.<br />
Maayos a<strong>ng</strong> paraan<br />
<strong>ng</strong> presentasyon<br />
subalit kula<strong>ng</strong> sa sigla<br />
at pagkamalikhain.<br />
May ila<strong>ng</strong><br />
miyembro<strong>ng</strong> hindi<br />
tumulo<strong>ng</strong> sa<br />
presentasyon.<br />
Kula<strong>ng</strong> pa...<br />
(0-1 puntos)<br />
Hindi sapat a<strong>ng</strong><br />
mga impormasyo<strong>ng</strong><br />
ibi<strong>ni</strong>gay tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
paksa; mababaw<br />
lama<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga<br />
mensahe<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>hatid<br />
sa mga manonood.<br />
Hindi kawili-wili at<br />
malikhain a<strong>ng</strong><br />
presentasyo<strong>ng</strong><br />
ginawa.<br />
Hindi alam <strong>ng</strong> mga<br />
miyembro a<strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> sasabihin.<br />
Natataranta sila,<br />
mahina a<strong>ng</strong> boses,<br />
at nahihirapa<strong>ng</strong><br />
magsalita sa harap<br />
<strong>ng</strong> klase.<br />
Hindi nagkaisa at<br />
nagtulu<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong><br />
mga miyembro.<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapalawig (pagpapatuloy) (50 minuto)<br />
1. Maikli<strong>ng</strong> paghahanda para sa pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong>-gawain<br />
Bigyan <strong>ng</strong> sampu<strong>ng</strong> minuto a<strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat upa<strong>ng</strong> makapaghanda sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga<br />
presentasyon.<br />
2. Presentasyon <strong>ng</strong> bawat grupo<br />
Ngayon ay pagta<strong>ng</strong>halin na a<strong>ng</strong> bawat grupo. Pagkatapos <strong>ng</strong> bawat presentasyon, dapat na<br />
magbigay a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> mga puna o papuri; gayundin ay hikayatin a<strong>ng</strong> mga manonood na<br />
magbigay <strong>ng</strong> reaksiyon sa pagtata<strong>ng</strong>hal. Maaari di<strong>ng</strong> iskoran a<strong>ng</strong> grupo batay sa rubrik<br />
na i<strong>ni</strong>handa (itala sa pisara a<strong>ng</strong> iskor).<br />
b. Sintesis (10 minuto)<br />
Bila<strong>ng</strong> paglalagom, itano<strong>ng</strong> sa mga mag-aaral: baya<strong>ni</strong> <strong>ng</strong>a ba talaga a<strong>ng</strong> mga OFW? Pagawin<br />
sila <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> komposisyo<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran tu<strong>ng</strong>kol dito. Ibigay a<strong>ng</strong> gawai<strong>ng</strong> ito bila<strong>ng</strong><br />
takda<strong>ng</strong>-aralin. Ipasulat sa isa<strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong> papel. Ipapasa <strong>ni</strong>la ito sa susunod na pagkikita.
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya/Pagganyak/Introduksiyon (15 minuto)<br />
Ipapasa sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga takda<strong>ng</strong>-aralin. Maaari<strong>ng</strong> pumili <strong>ng</strong> isa o<br />
dalawa<strong>ng</strong> mag-aaral na magbabasa na<strong>ng</strong> malakas <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> katha sa harap <strong>ng</strong> klase.<br />
b. Presentasyon (25 minuto)<br />
1. Isulat sa pisara a<strong>ng</strong> mga salita<strong>ng</strong> “na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran” at “na<strong>ng</strong>hihikayat.” Itano<strong>ng</strong> sa mga<br />
mag-aaral ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> mga naiisip <strong>ni</strong>la tu<strong>ng</strong>kol sa dalawa<strong>ng</strong> salita<strong>ng</strong> ito.<br />
2. Ilista a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga ideya sa tulo<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> sapot, talahanayan, o iba pa<strong>ng</strong> graphic<br />
orga<strong>ni</strong>zer. A<strong>ng</strong> mga konspeto <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> magsisilbi<strong>ng</strong> depi<strong>ni</strong>syon <strong>ng</strong> teksto<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran/<br />
na<strong>ng</strong>hihikayat.<br />
Ila<strong>ng</strong> mahahalaga<strong>ng</strong> kaisipa<strong>ng</strong> dapat na lumabas sa talakayan:<br />
• May isa<strong>ng</strong> isyu<strong>ng</strong> pagtatalunan (paksa).<br />
• May mga argumento (may pina<strong>ni</strong><strong>ni</strong>walaan o pinapa<strong>ni</strong>ga<strong>ng</strong> posisyon a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran).<br />
• Pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>ndigan sa argumento (dapat ay may mga fact o ebidensiya<strong>ng</strong> susuporta<br />
sa argumento).<br />
• Mahusay na pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran gamit a<strong>ng</strong> mga ebidensiya.<br />
• Pagbuo <strong>ng</strong> mga pahayag na may impact para makapa<strong>ng</strong>hikayat.<br />
3. Pagkatapos ay ilahad a<strong>ng</strong> tatlo<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> teksto<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran/na<strong>ng</strong>hihikayat:<br />
• Pa<strong>ni</strong>mula – paglalahad <strong>ng</strong> isyu/paksa at <strong>ng</strong> pinapa<strong>ni</strong>ga<strong>ng</strong> posisyon<br />
• Katawan – pag-iisa-isa <strong>ng</strong> mga ebidensiya, mahusay na pa<strong>ni</strong><strong>ni</strong>ndigan at pa<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran<br />
gamit a<strong>ng</strong> mga ebidensiya<br />
• Wakas – pagbuo <strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>wakas na pahayag na may impact at mag-iiwan <strong>ng</strong> kakintalan<br />
sa manonood/mambabasa para makapa<strong>ng</strong>hikayat<br />
4. Sunod ay sabihin sa ka<strong>ni</strong>la na a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong> proyekto ay pagsulat <strong>ng</strong> sanaysay na<br />
naglalahad, na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwiran, at na<strong>ng</strong>hihikayat para sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> proyekto<strong>ng</strong> panturismo.<br />
5. Para sa sesyo<strong>ng</strong> ito, pagtutuunan <strong>ng</strong> klase a<strong>ng</strong> paggawa <strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula/introduksiyon para sa<br />
sanaysay. Sabihin sa mga mag-aaral na a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula ay hindi dapat nakababagot<br />
at sa halip ay nakapupukaw kaagad <strong>ng</strong> pansin <strong>ng</strong> mambabasa. Narito a<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong><br />
mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> paraan <strong>ng</strong> paggawa <strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula:<br />
• Pagtatano<strong>ng</strong><br />
• Pagba<strong>ng</strong>git <strong>ng</strong> salawikain/quotation<br />
• Pagsulat <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> diyalogo o usapan<br />
• Pagsasalaysay <strong>ng</strong> personal na karanasan<br />
• Paglalahad <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> kasaysayan sa likod <strong>ng</strong> paksa<br />
• Paggamit <strong>ng</strong> mga sambitla o ekspresyo<strong>ng</strong> nakagugulat<br />
c. Pagpapayaman (20 minuto)<br />
Ngayon ay hatiin a<strong>ng</strong> klase batay sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>kat para sa proyekto. Pagawin sila <strong>ng</strong><br />
pa<strong>ni</strong>mula (isa<strong>ng</strong> talata) para sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> sanaysay. Isa<strong>ng</strong> ½ crosswise na papel lama<strong>ng</strong> para sa<br />
bawat grupo.
d. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya<br />
a. Narito a<strong>ng</strong> mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> rubrik para sa komposisyo<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>atwira<strong>ng</strong> isinulat <strong>ng</strong> bawat<br />
estudyante.<br />
MAHUSAY PUWEDE NA KULANG PA<br />
WASTO a<strong>ng</strong> balarila. Wala o halos wala<strong>ng</strong> mali. May ila<strong>ng</strong> pagkakamali<strong>ng</strong><br />
hindi labis na nakaaapekto<br />
sa bisa <strong>ng</strong> sulatin.<br />
IISA a<strong>ng</strong> tinutu<strong>ng</strong>o <strong>ng</strong><br />
bawat pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap.<br />
Wala<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap<br />
na sablay sa paksa.<br />
MAAYOS a<strong>ng</strong> daloy.<br />
Lohikal a<strong>ng</strong><br />
pagkakasunud-sunod<br />
<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap.<br />
MADULAS basahin.<br />
Gumamit <strong>ng</strong> mga<br />
a<strong>ng</strong>kop na<br />
pandugto<strong>ng</strong> na salita.<br />
MABISA a<strong>ng</strong><br />
pagkakapahayag sa<br />
damdamin at<br />
<strong>ni</strong>lalaman <strong>ng</strong><br />
mensahe sa madla<strong>ng</strong><br />
pinag-uukulan.<br />
Wala o halos wala<strong>ng</strong> mali. May ila<strong>ng</strong> pagkakamali<strong>ng</strong><br />
hindi labis na nakaaapekto<br />
sa bisa <strong>ng</strong> sulatin.<br />
Wala o halos wala<strong>ng</strong> mali. May ila<strong>ng</strong> pagkakamali<strong>ng</strong>/<br />
pagkukula<strong>ng</strong> na hindi labis<br />
na nakaaapekto sa bisa <strong>ng</strong><br />
sulatin.<br />
Wala o halos wala<strong>ng</strong> mali. May ila<strong>ng</strong> pagkakamali<strong>ng</strong>/<br />
pagkukula<strong>ng</strong> na hindi labis<br />
na nakaaapekto sa bisa <strong>ng</strong><br />
sulatin.<br />
Di-malilimutan a<strong>ng</strong> sinabi<br />
dahil nakaaantig sa<br />
damdamin at tumatatak<br />
sa isip.<br />
May mga pagkakatao<strong>ng</strong><br />
tumatalab sa damdamin<br />
at tumatatak sa isip a<strong>ng</strong><br />
sinabi.<br />
May mga pagkakamali<strong>ng</strong><br />
nakaaapekto<br />
sa bisa <strong>ng</strong> sulatin.<br />
May mga pagkakamali<strong>ng</strong><br />
nakaaapekto<br />
sa bisa <strong>ng</strong> sulatin.<br />
May mga pagkakamali<strong>ng</strong>/<br />
pagkukula<strong>ng</strong><br />
nakaaapekto sa bisa<br />
<strong>ng</strong> sulatin.<br />
May mga pagkakamali<strong>ng</strong>/<br />
pagkukula<strong>ng</strong><br />
nakaaapekto sa bisa<br />
<strong>ng</strong> sulatin.<br />
Madali<strong>ng</strong> malimutan<br />
a<strong>ng</strong> sinabi dahil wala<br />
o halos wala<strong>ng</strong> talab<br />
sa damdamin at hindi<br />
tumatak sa isip.<br />
b. Para naman sa pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong> pagsulat <strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula <strong>ng</strong> sanaysay, maaari<strong>ng</strong> ipaedit <strong>ng</strong> guro a<strong>ng</strong><br />
mga katha sa mga grupo – magpapalit-palit sila <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga ginawa. Pagkatapos ay<br />
ipapasa ito sa guro para sa pinal na mga puna. Pagkatsek <strong>ng</strong> guro ay isasauli <strong>ni</strong>ya ito sa mga<br />
grupo para maisapinal <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> introduksiyon sa sanaysay para sa proyekto<strong>ng</strong><br />
panturismo.<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili para sa mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
b. Takda<strong>ng</strong>-aralin<br />
Basahin a<strong>ng</strong> “Bayan Ko: Laban o Bawi” <strong>ni</strong> Jose F. Lacaba. Nilagyan <strong>ng</strong> mga talababa a<strong>ng</strong> mga<br />
bina<strong>ng</strong>git na salita<strong>ng</strong> baka hindi <strong>ni</strong>nyo maintindihan. Gamitin ku<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an.
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 36<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 36 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> 1<br />
“Bayan Ko: Laban o Bawi?”<br />
<strong>ni</strong> Jose F. Lacaba<br />
Tema Malaya Ako <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> 2 Balita sa estasyo<strong>ng</strong> AM<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Aa, PN4Ab, PN4Af<br />
PA4Ac, PA4Ad, PA4Ba, PA4Bb,<br />
Pagsasalita (PA) PA4A, PA4B, PA4D PA4Bc, PA4Bd, PA4Da, PA4Db,<br />
PA4Dc, PA4Dd<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ad<br />
Pagsulat (PU) PU4B PU4Ba<br />
Tatas TA1-4B, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A<br />
LINGGO 33<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
Paglalaro<br />
<strong>ng</strong><br />
binago<strong>ng</strong><br />
bersiyon <strong>ng</strong><br />
”LABAN<br />
o BAWI”<br />
(25 mintuto)<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Samasama<strong>ng</strong><br />
pagbabasa/<br />
pagnamnam/paguugnay<br />
(35 minuto)<br />
Pagpapatuloy<br />
<strong>ng</strong> sama-sama<strong>ng</strong><br />
pagbabasa/<br />
pagnamnam/paguugnay;<br />
Pananaliksik<br />
at pagsasanay<br />
para<br />
sa iuulat na<br />
balita<br />
(60 minuto)<br />
Pag-uulat <strong>ng</strong><br />
balita<br />
(60 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)
I. Mga Kagamitan<br />
a. Pito<strong>ng</strong> sobre<strong>ng</strong> kayuma<strong>ng</strong>gi (brown envelope) na may dalawa<strong>ng</strong> puti<strong>ng</strong> papel (bond paper)<br />
sa loob: may nakasulat na “0” sa isa at “1” sa isa pa<br />
b. Mga puti<strong>ng</strong> papel na may nakasulat na:<br />
• paborito<strong>ng</strong> pagkai<strong>ng</strong> Filipino<br />
• lugar ku<strong>ng</strong> saan ka lumaki<br />
• responsibilidad sa bayan<br />
• magamit a<strong>ng</strong> sarili<strong>ng</strong> wika<br />
• makasama a<strong>ng</strong> barkada<br />
• makasama a<strong>ng</strong> pamilya<br />
c. Polyeto (lear<strong>ni</strong><strong>ng</strong> activity sheet) <strong>ng</strong> “Bayan Ko, Laban o Bawi” para sa mga estudyante<br />
d. Mikropono at karaoke ku<strong>ng</strong> mayroon<br />
e. Tunog na pamutol <strong>ng</strong> mga balita sa radyo (filler sound effect o musika)<br />
f. Ma<strong>ni</strong>la paper para sa huli<strong>ng</strong> visual aid<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Introduksiyon (25 minuto)<br />
1. Ilagay a<strong>ng</strong> klase sa sumusunod na sitwasyon:<br />
“Maglalaro tayo <strong>ng</strong>ayon <strong>ng</strong> Laban o Bawi. Sa mga sobre<strong>ng</strong> ito ay may a<strong>ni</strong>m na “0” at isa<strong>ng</strong><br />
“1.” Ku<strong>ng</strong> saan matapat a<strong>ng</strong> “1,” iyon a<strong>ng</strong> makukuha <strong>ni</strong>nyo. Halimbawa, ku<strong>ng</strong> nasa una<strong>ng</strong><br />
sobre sa kanan a<strong>ng</strong> “1,” isa<strong>ng</strong> dolyar la<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> makukuha <strong>ni</strong>nyo. Ku<strong>ng</strong> nasa ikaapat na<br />
sobre, isa<strong>ng</strong> libo<strong>ng</strong> dolyar. Ku<strong>ng</strong> nasa dulo<strong>ng</strong> kaliwa, isa<strong>ng</strong> milyo<strong>ng</strong> dolyar.”<br />
2. Papiliin a<strong>ng</strong> klase <strong>ng</strong> ayos <strong>ng</strong> mga sobre katulad <strong>ng</strong> ginagawa sa totoo<strong>ng</strong> game show.<br />
Wala<strong>ng</strong> kaso ku<strong>ng</strong> saan nakalagay a<strong>ng</strong> anuma<strong>ng</strong> sobre dahil ku<strong>ng</strong> saan mo gusto<strong>ng</strong><br />
palitawin a<strong>ng</strong> “1” doon ito lilitaw. Tiyakin la<strong>ng</strong> na hindi makikita <strong>ng</strong> klase na may naiwa<strong>ng</strong><br />
papel sa loob. Magagawa ito ku<strong>ng</strong> likod <strong>ng</strong> sobre a<strong>ng</strong> nakaharap sa klase at nakatiklop na<br />
na<strong>ng</strong> paloob a<strong>ng</strong> takip <strong>ni</strong>to. I-teyp a<strong>ng</strong> mga sobre ayon sa pi<strong>ni</strong>li <strong>ng</strong> mga estudyante. Lagyan<br />
<strong>ng</strong> simbulo <strong>ng</strong> dolyar sa kaliwa<strong>ng</strong> banda <strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong> sobre sa kaliwa.<br />
3. Ituloy a<strong>ng</strong> eksena:<br />
“Ngayon, bibigyan ko kayo <strong>ng</strong> mga bagay na kapalit <strong>ng</strong> pera<strong>ng</strong> posible<strong>ng</strong> makuha mo.<br />
Sabihin <strong>ni</strong>nyo “LABAN” ku<strong>ng</strong> kuku<strong>ni</strong>n pa rin <strong>ni</strong>nyo a<strong>ng</strong> pera at “BAWI” ku<strong>ng</strong> kuku<strong>ni</strong>n na<br />
<strong>ni</strong>nyo a<strong>ng</strong> mga ibi<strong>ni</strong>gay ko sa halip na pera.” Para hindi masyado<strong>ng</strong> mai<strong>ng</strong>ay, maaari<strong>ng</strong><br />
magtaas <strong>ng</strong> kamay at a<strong>ng</strong> manalo<strong>ng</strong> boto a<strong>ng</strong> mananaig. Maaari di<strong>ng</strong> patayuin a<strong>ng</strong> mga<br />
pipili <strong>ng</strong> “Bagay” at manatili<strong>ng</strong> nakaupo a<strong>ng</strong> mga pi<strong>ni</strong>pili a<strong>ng</strong> “Pera.” (Baliktad a<strong>ng</strong> nasa<br />
sulatin: laban a<strong>ng</strong> pananatili sa Pinas at bawi a<strong>ng</strong> pag-alis. Prosesuhin na la<strong>ng</strong> mamaya.)<br />
4. Ibigay sa ka<strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> papel, ayon sa pagkakasunod-sunod sa listahan <strong>ng</strong> materyales<br />
(bale “paborito<strong>ng</strong> pagkai<strong>ng</strong> Filipino” a<strong>ng</strong> una). Tanu<strong>ng</strong>in sila ku<strong>ng</strong>: LABAN o BAWI?<br />
Kapag pi<strong>ni</strong>li <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> BAWI, tapos na a<strong>ng</strong> laro. Kapag pi<strong>ni</strong>li <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> LABAN, buksan a<strong>ng</strong><br />
una<strong>ng</strong> “0” sa kanan.<br />
5. Isa-isa<strong>ng</strong> ilabas a<strong>ng</strong> mga bagay bila<strong>ng</strong> pagpipilian. Isa-isa ri<strong>ng</strong> palabasin a<strong>ng</strong> mga “0”<br />
mula sa kanan. A<strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong> pagpipilian ay isa<strong>ng</strong> milyo<strong>ng</strong> dolyar o “makasama a<strong>ng</strong><br />
pamilya.” Dito la<strong>ng</strong> palabasin a<strong>ng</strong> “1” ku<strong>ng</strong> piliin <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> Pera.<br />
6. Sa sandali<strong>ng</strong> piliin <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> pera, pu<strong>ni</strong>tin a<strong>ng</strong> mga papel <strong>ng</strong> mga ipinagpalit. Kapag pi<strong>ni</strong>li<br />
naman <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> mga hindi-pera, tapos na a<strong>ng</strong> laro at magsisimula a<strong>ng</strong> pagpoproseso.<br />
7. Magtalakayan gamit a<strong>ng</strong> mga tano<strong>ng</strong> ito:<br />
• Malaya ka<strong>ng</strong> piliin a<strong>ng</strong> landas mo. Bakit <strong>ni</strong>nyo pi<strong>ni</strong>li a<strong>ng</strong> pera/mga bagay?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> pakiramdam <strong>ng</strong>ayo<strong>ng</strong> pi<strong>ni</strong>li mo na ito?<br />
• Paano ku<strong>ng</strong> totoo ito at ikaw na talaga a<strong>ng</strong> contestant?<br />
• Totoo ba<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari a<strong>ng</strong> pamimili<strong>ng</strong> ito sa ati<strong>ng</strong> bansa?
• May kakilala ka ba<strong>ng</strong> pumili na <strong>ng</strong> LABAN at nanatili sa bayan o BAWI at<br />
na<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan na la<strong>ng</strong>? (Baliktad a<strong>ng</strong> laro at a<strong>ng</strong> artikulo.)<br />
b. Presentasyon (35 minuto)<br />
Sama-sama<strong>ng</strong> pagbabasa/pagnamnam/pag-uugnay<br />
1. Basahin o ipabasa na<strong>ng</strong> malakas a<strong>ng</strong> bawat talata <strong>ng</strong> akda.<br />
2. Pagkatapos basahin a<strong>ng</strong> bawat talata, hayaa<strong>ng</strong> magtano<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga estudyante ku<strong>ng</strong>:<br />
• may salita<strong>ng</strong> malabo;<br />
• may detalye<strong>ng</strong> bina<strong>ng</strong>git na di na <strong>ni</strong>la alam;<br />
• may idiyoma<strong>ng</strong> di na <strong>ni</strong>la ginagamit.<br />
1. Para rin sa bawat talata, itano<strong>ng</strong> sa ka<strong>ni</strong>la:<br />
• Sa isa<strong>ng</strong> salita, parirala, o pa<strong>ng</strong>u<strong>ng</strong>usap, ano a<strong>ng</strong> punto <strong>ng</strong> talata<strong>ng</strong> ito?<br />
Ano a<strong>ng</strong> sinasabi <strong>ni</strong>to<strong>ng</strong> iba sa sinasabi <strong>ng</strong> iba<strong>ng</strong> talata? Isulat ito sa espasyo sa ilalim<br />
<strong>ng</strong> bawat talata.<br />
2. Para sa mga talata<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong>kop, itano<strong>ng</strong> din:<br />
• Ano<strong>ng</strong> alam <strong>ni</strong>nyo<strong>ng</strong> balita o nari<strong>ni</strong>g <strong>ni</strong>nyo sa radyo a<strong>ng</strong> kahawig <strong>ng</strong> sinasabi rito<br />
<strong>ng</strong>ayon?<br />
• Ano a<strong>ng</strong> nagpapaganda sa pagkakasulat <strong>ng</strong> talata<strong>ng</strong> ito? May dati<strong>ng</strong> ba sa iyo a<strong>ng</strong><br />
talata? Bakit? Nakakatawa ba? Malinaw? Sarkastiko? May idiyoma ba, tayutay, o<br />
tali<strong>ng</strong>haga?<br />
3. Pagkatapos <strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> talata, itano<strong>ng</strong>:<br />
• Ano a<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong> pasya <strong>ng</strong> nagsasalita?<br />
• Seryoso ba siya? Nagbibiro?<br />
• Matanda na si Jose Lacaba noo<strong>ng</strong> isulat <strong>ni</strong>ya ito. Tila yata tapos na a<strong>ng</strong> pagpapasya<br />
<strong>ni</strong>ya ukol dito at pi<strong>ni</strong>li <strong>ni</strong>ya a<strong>ng</strong> Filipinas. Bakit kaya <strong>ni</strong>ya sinabi a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong><br />
masasama<strong>ng</strong> bagay tu<strong>ng</strong>kol sa Filipinas?<br />
Pagbibigay <strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>-aralin:<br />
Tayo naman a<strong>ng</strong> maghahanap <strong>ng</strong> dahila<strong>ng</strong> manatili sa ati<strong>ng</strong> bansa at sa ati<strong>ng</strong> bayan.<br />
1. Magsaliksik <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> balita tu<strong>ng</strong>kol sa ati<strong>ng</strong> bansa/inyo<strong>ng</strong> bayan/inyo<strong>ng</strong><br />
komu<strong>ni</strong>dad/inyo<strong>ng</strong> paaralan. Maaari ito<strong>ng</strong> gawin sa pamamagitan <strong>ng</strong>:<br />
• pakiki<strong>ni</strong>g sa radyo;<br />
• pagbabasa <strong>ng</strong> pahayagan;<br />
• panonood <strong>ng</strong> telebisyon;<br />
• pagtatano<strong>ng</strong> sa matatanda sa komu<strong>ni</strong>dad;<br />
• pagtatano<strong>ng</strong> sa mga nakaaalam sa paaralan;<br />
• pagsasaliksik sa internet (Subukin a<strong>ng</strong> http://www.inquirer.net/specialreports/thegoodnews/); at<br />
• pagsasaliksik sa aklatan.<br />
2. Dapat medyo bago a<strong>ng</strong> balita. Ku<strong>ng</strong> luma na, sana wala masyado<strong>ng</strong> nakaaalam.<br />
3. Isulat a<strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> balita <strong>ni</strong>nyo sa ¼ papel. Ilagay rito ku<strong>ng</strong> sino a<strong>ng</strong> nagsaliksik at ku<strong>ng</strong><br />
saan na<strong>ng</strong>gali<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> impormasyon.<br />
4. Magsanay kasama <strong>ng</strong> kaklase at maghanda <strong>ng</strong> isa ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> minuto<strong>ng</strong> ulat<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa balita<strong>ng</strong> ito. Gagawin a<strong>ng</strong> ulat sa porma <strong>ng</strong> balita<strong>ng</strong> panradyo. Para kayo<strong>ng</strong><br />
dalawa<strong>ng</strong> announcer sa radyo na nag-uusap ukol sa isa<strong>ng</strong> nabalitaan. Gumawa <strong>ng</strong> iskrip<br />
ku<strong>ng</strong> kinakaila<strong>ng</strong>an. TIYAKING TATATAK SA ISIP NG BAWAT KAKLASE ANG INYONG<br />
BALITA. GAWIN ANG ANUMANG (hindi masama<strong>ng</strong>) PARAAN PARA MANGYARI ITO.<br />
5. Mamarkahan kayo batay sa Rubrik <strong>ng</strong> Pagbigkas.<br />
6. Para hindi magdoble-doble a<strong>ng</strong> balita, magpalista kayo sa akin (o sa isa<strong>ng</strong> pinuno <strong>ng</strong><br />
klase). A<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> magpalista <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> piraso<strong>ng</strong> balita, ka<strong>ni</strong>la iyon at hindi na maaagaw<br />
pa <strong>ng</strong> mga susunod na magpapalista. Gagawin a<strong>ng</strong> pagpapalista sa pamamagitan <strong>ng</strong><br />
pagpapasa <strong>ng</strong> inyo<strong>ng</strong> ¼ papel.<br />
7. Magdala <strong>ng</strong> larawan/guhit <strong>ng</strong> paborito mo<strong>ng</strong> bagay/tanawin/tao sa Filipinas.
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapayaman (60 minuto)<br />
1. Ipagpatuloy a<strong>ng</strong> sama-sama<strong>ng</strong> pagbabasa/pagnamnam/pag-uugnay sa teksto ku<strong>ng</strong> hindi<br />
natapos noo<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> araw.<br />
2. Maaari<strong>ng</strong> pagguhit, pagsasaliksik, pagpapalista, at pag-eensayo a<strong>ng</strong> gawin sa ikalawa<strong>ng</strong><br />
araw.<br />
3. Para sa araw na ito, maaari<strong>ng</strong> magdala <strong>ng</strong> radyo<strong>ng</strong> pakiki<strong>ng</strong>gan <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> estudyante para<br />
makasagap <strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> balita.<br />
4. Samantala, kolektahin a<strong>ng</strong> mga larawan/guhit para sa huli<strong>ng</strong> visual aid <strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pagpapayaman at Pagpapalawig (60 minuto)<br />
1. Maghanda <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> upuan sa harapan <strong>ng</strong> klase. Ku<strong>ng</strong> mayroon, dito gamitin a<strong>ng</strong><br />
mikropono at karaoke upa<strong>ng</strong> mas mari<strong>ni</strong>g at mas magtunog ulat sa radyo. Ku<strong>ng</strong> mayroon<br />
din, maaari<strong>ng</strong> gumamit <strong>ng</strong> mga tunog o musika<strong>ng</strong> ginagamit sa radyo para maputol a<strong>ng</strong><br />
mga bahagi <strong>ng</strong> balita. Kahit a<strong>ng</strong> sinasabi<strong>ng</strong> “Saksi sa dobol B!!!” o anuma<strong>ng</strong> para<strong>ng</strong><br />
ganoon. Ku<strong>ng</strong> hindi, mag-imbento na la<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> pamutol sa mga ulat haba<strong>ng</strong> nagpapalit <strong>ng</strong><br />
mga estudyante<strong>ng</strong> uupo sa harapan.<br />
2. Gamitin a<strong>ng</strong> Rubrik na ito:<br />
TAMA a<strong>ng</strong> BIGKAS<br />
sa lahat <strong>ng</strong> SALITA.<br />
(Prounciation)<br />
DINIG na DINIG.<br />
(Volume)<br />
May ANGKOP na<br />
DIIN at DAMDAMIN.<br />
(Interpretation/<br />
Non-verbal<br />
Commu<strong>ni</strong>cation)<br />
Buo a<strong>ng</strong> KUMPIYAN-<br />
SA at NAAABOT a<strong>ng</strong><br />
bawat kausap.<br />
(Confidence/<br />
Audience Rapport)<br />
ALAM na ALAM a<strong>ng</strong><br />
SINASABI.<br />
(Mastery of Content/<br />
Genre Conventions)<br />
RUBRIK <strong>ng</strong> PAGSASALITA/PAGBIGKAS<br />
NAPAKAGALING! NAGAGAWA NA! MAGSIKAP PA!<br />
Wala o halos wala<strong>ng</strong> mali. May ila<strong>ng</strong> pagkakamali<strong>ng</strong><br />
hindi labis na nakaaapekto<br />
sa bisa <strong>ng</strong> pagsasalita.<br />
Di<strong>ni</strong>g na di<strong>ni</strong>g <strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong><br />
silid-aralan a<strong>ng</strong> lahat o<br />
halos lahat <strong>ng</strong> sinabi.<br />
Nailagay sa isip at damdamin<br />
<strong>ng</strong> madla a<strong>ng</strong> buo<br />
o halos buo<strong>ng</strong> mensahe at<br />
emosyon <strong>ng</strong> akda.<br />
Buo a<strong>ng</strong> kumpiyansa at<br />
kinakausap talaga a<strong>ng</strong><br />
madla.<br />
Halata<strong>ng</strong> magali<strong>ng</strong>/<br />
naghanda sa paksa/<br />
gawain.<br />
Di<strong>ni</strong>g <strong>ng</strong> buo<strong>ng</strong><br />
silid-aralan a<strong>ng</strong><br />
karamihan <strong>ng</strong> sinabi.<br />
May mga sandali <strong>ng</strong><br />
matindi<strong>ng</strong> damdamin at<br />
malinaw a<strong>ng</strong> mensahe.<br />
May bahagya pa<strong>ng</strong> pagaala<strong>ng</strong>an<br />
at may mga<br />
bahagi <strong>ng</strong> madla<strong>ng</strong><br />
kaila<strong>ng</strong>an pa<strong>ng</strong> abutin.<br />
Magali<strong>ng</strong>/handa sa<br />
malaki-laki<strong>ng</strong> bahagi<br />
<strong>ng</strong> sinasabi.<br />
May mga<br />
pagkakamali<strong>ng</strong><br />
nakaaapekto sa<br />
bisa <strong>ng</strong> pagsasalita.<br />
May mga bahagi<strong>ng</strong><br />
hindi mari<strong>ni</strong>g na<br />
nakaapekto sa bisa<br />
<strong>ng</strong> pagsasalita.<br />
Kaila<strong>ng</strong>an pa<strong>ng</strong><br />
dagdagan <strong>ng</strong> buhay<br />
a<strong>ng</strong> pagsasalita.<br />
Matindi pa a<strong>ng</strong><br />
pag-aala<strong>ng</strong>an at<br />
maliit pa a<strong>ng</strong> bahagi<br />
<strong>ng</strong> madla<strong>ng</strong><br />
kinausap.<br />
May kaila<strong>ng</strong>an pa<strong>ng</strong><br />
alamin/ensayuhin sa<br />
sinasabi.<br />
A. Paglalagom<br />
Nagsimula tayo sa isa<strong>ng</strong> laro ku<strong>ng</strong> saan nakita natin a<strong>ng</strong> mga bagay na ipinagpapalit<br />
natin ku<strong>ng</strong> sakali<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong>iba<strong>ng</strong>-bayan tayo. Pagkatapos, ti<strong>ni</strong><strong>ng</strong>nan natin lahat <strong>ng</strong><br />
mga bagay na kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> baguhin sa Filipinas. Huli nama’y dinagdagan natin a<strong>ng</strong> mga<br />
dahilan natin para manatili.
(Ipakita a<strong>ng</strong> huli<strong>ng</strong> visual aid=isa<strong>ng</strong> mapa <strong>ng</strong> Filipinas na gawa sa mga bagay na<br />
paborito <strong>ni</strong>la at, ku<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an pa, mga ¼ papel <strong>ni</strong>la <strong>ng</strong> mabuti<strong>ng</strong> balita.)<br />
Sa huli, isa<strong>ng</strong> personal na desisyon a<strong>ng</strong> pananatili o hindi. Pero kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> itano<strong>ng</strong> mo<br />
sa sarili ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> handa ka<strong>ng</strong> bawiin sa’yo at ku<strong>ng</strong> ano a<strong>ng</strong> ipaglalaban mo<br />
na<strong>ng</strong> patayan.<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili sa mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 37<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 37 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> “Pula<strong>ng</strong>i: A<strong>ng</strong> Ilog na Humubog sa<br />
Marami<strong>ng</strong> Henerasyon”<br />
Tema Mga Tu<strong>ng</strong>galian<br />
<strong>ni</strong> Nash Maulana (mula sa libro<strong>ng</strong><br />
Regional Profiles: People and Places)<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Aa, PN4Ab, PN4Ad, PN4Ae, PN4Af<br />
Pagsasalita (PA) PA4A, PA4D PA4Ac, PA4Ad, PA4Db, PA4Dc, PA4Dd<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ac<br />
Pagsulat (PU) PU4B PU4Ba, PU4Bc, PU4Bd, PU4Be<br />
Tatas TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B<br />
LINGGO 37<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Pagguhit<br />
(15 minuto)<br />
Anyo <strong>ng</strong><br />
pa<strong>ni</strong>tikan<br />
(5 minuto)<br />
Pagbasa<br />
<strong>ng</strong> akda<br />
(15 minuto)<br />
Paghahambi<strong>ng</strong><br />
<strong>ng</strong> katha<br />
at di-katha<br />
(25 minuto)<br />
Talakayan tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa binasa<br />
(30 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
gawain<br />
(30 minuto)<br />
Pagsulat <strong>ng</strong><br />
di-katha<br />
(60 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)
I. Mga Kagamitan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Papel at pa<strong>ng</strong>kulay<br />
b. Kopya <strong>ng</strong> “Pula<strong>ng</strong>i: A<strong>ng</strong> Ilog na Humubog sa Marami<strong>ng</strong> Henerasyon”<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Halimbawa <strong>ng</strong> katha at di-katha<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Papel at panulat<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Introduksiyon (15 minuto)<br />
Bigyan sila <strong>ng</strong> papel at pa<strong>ng</strong>kulay upa<strong>ng</strong> sila’y makaguhit <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> bagay o lugar na<br />
nagbabalik <strong>ng</strong> mga alaala <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> pagkabata. Hayaa<strong>ng</strong> makapagbahagi a<strong>ng</strong> ilan sa<br />
mga mag-aaral <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga iginuhit na alaala.<br />
b. Presentasyon (15 minuto)<br />
Ipabasa a<strong>ng</strong> akda<strong>ng</strong>, “Pula<strong>ng</strong>i: A<strong>ng</strong> Ilog na Humubog sa Marami<strong>ng</strong> Henerasyon.”<br />
c. Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Magsimula <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> talakayan tu<strong>ng</strong>kol sa akda. Ipalarawan sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> Ilog<br />
Pula<strong>ng</strong>i. Tanu<strong>ng</strong>in sa ka<strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> mga sumusunod:<br />
- Ano a<strong>ng</strong> paksa <strong>ng</strong> akda? Ano<strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> ideya a<strong>ng</strong> nakapaloob sa akda?<br />
- Ano a<strong>ng</strong> okasyon o sitwasyon na kinalalagyan <strong>ng</strong> may akda na nag-udyok sa ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong><br />
magsulat tu<strong>ng</strong>kol sa paksa?<br />
- Sino a<strong>ng</strong> mambabasa?<br />
- Ano a<strong>ng</strong> pakay <strong>ng</strong> akda?<br />
- Sino a<strong>ng</strong> may-akda? Batay sa akda, ano<strong>ng</strong> masasabi mo tu<strong>ng</strong>kol sa may-akda?<br />
Wala<strong>ng</strong> iisa<strong>ng</strong> sagot sa mga tano<strong>ng</strong> na ito at maaari<strong>ng</strong> pagdebatihan/pagtalakayan a<strong>ng</strong> iba’t<br />
iba<strong>ng</strong> kasagutan. Tanu<strong>ng</strong>in din sila: ano<strong>ng</strong> papel a<strong>ng</strong> ginampanan <strong>ng</strong> Ilog Pula<strong>ng</strong>i sa mga<br />
alaala <strong>ng</strong> may-akda?<br />
Dalhin a<strong>ng</strong> talakayan sa anyo <strong>ng</strong> akda<strong>ng</strong> binasa. Ano<strong>ng</strong> anyo <strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>tikan a<strong>ng</strong> ”Pula<strong>ng</strong>i?”<br />
Ipapaliwanag sa mga mag-aaral a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> sagot.<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Introduksiyon (5 minuto)<br />
Balikan a<strong>ng</strong> akda<strong>ng</strong> binasa noo<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> araw. Ano<strong>ng</strong> anyo <strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>tikan ito?<br />
b. Presentasyon (25 minuto)<br />
Magdala <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> halimbawa <strong>ng</strong> katha at di-katha. Ipabasa sa mga mag-aaral. Paghambi<strong>ng</strong>in<br />
sila <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> akda<strong>ng</strong> inyo<strong>ng</strong> dala. Ano-ano <strong>ng</strong>a ba a<strong>ng</strong> kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> di-katha<strong>ng</strong> teksto?<br />
Ituro a<strong>ng</strong> mga kata<strong>ng</strong>ian <strong>ng</strong> di-katha<strong>ng</strong> teksto:<br />
- Marami<strong>ng</strong> impormasyo<strong>ng</strong> dapat intindihin at alalaha<strong>ni</strong>n sa akda<strong>ng</strong> di-katha.<br />
- May mga salita<strong>ng</strong> hindi madali<strong>ng</strong> intindihin sa akda<strong>ng</strong> di-katha.<br />
- May mga tsart, mapa, dayagram o retrato<strong>ng</strong> may pa<strong>ng</strong>alan a<strong>ng</strong> di-katha<strong>ng</strong> akda para lalo<br />
ito<strong>ng</strong> maintindihan.<br />
- Maaari<strong>ng</strong> may mga salita<strong>ng</strong> iba a<strong>ng</strong> font (bold o italic) ku<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> mga ito ay mahalaga o<br />
dapat tandaan.<br />
- Maaari<strong>ng</strong> may pa<strong>ng</strong>alan a<strong>ng</strong> mga seksiyon at kabanata <strong>ng</strong> di-katha.<br />
c. Pagpapayaman (30 minuto)<br />
Ipagpa<strong>ng</strong>kat-pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> klase. Magkakaroon <strong>ng</strong> talakayan a<strong>ng</strong> bawat grupo tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
pagbasa <strong>ng</strong> katha at di-katha. May pinagkaiba <strong>ng</strong>a ba a<strong>ng</strong> pagbasa <strong>ng</strong> di-katha sa katha?
May pinagkaiba ba a<strong>ng</strong> pagbasa <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> kuwento sa pagbasa <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> recipe sa pagluto?<br />
Sabihan din a<strong>ng</strong> bawat grupo na magbahagi <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga personal na karanasan sa<br />
pagbasa <strong>ng</strong> di-katha. Ano-ano<strong>ng</strong> uri <strong>ng</strong> di-katha a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> regular na binabasa? May<br />
binasa ba sila<strong>ng</strong> di-katha kamakailan na lubos <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> nagustuhan o nagi<strong>ng</strong> kapakipakinaba<strong>ng</strong><br />
sa ka<strong>ni</strong>la?<br />
Bila<strong>ng</strong> takda<strong>ng</strong>-aralin, pagsaliksikin sila tu<strong>ng</strong>kol sa isa<strong>ng</strong> anyo<strong>ng</strong> lupa, anyo<strong>ng</strong> tubig,<br />
landmark, o gusali sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> bayan.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Sintesis (60 minuto)<br />
Tulad <strong>ng</strong> akda tu<strong>ng</strong>kol sa Ilog Pula<strong>ng</strong>i, pasulatin sila <strong>ng</strong> di-katha tu<strong>ng</strong>kol sa nasaliksik <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
anyo<strong>ng</strong> lupa, anyo<strong>ng</strong> tubig, landmark o gusali. Ipakuwento rin sa ka<strong>ni</strong>la sa loob <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
mga akda a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga personal na karanasan hi<strong>ng</strong>gil sa napili <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> paksa, o di kaya’y<br />
mga opinyon tu<strong>ng</strong>kol sa mga isyu<strong>ng</strong> kinasasa<strong>ng</strong>kutan <strong>ng</strong> mga paksa<strong>ng</strong> ito sa kasalukuyan (hal.<br />
polusyon sa isa<strong>ng</strong> anyo<strong>ng</strong> tubig, pagigi<strong>ng</strong> masyado<strong>ng</strong> bukas sa turista <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> landmark).<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili <strong>ng</strong> mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 38<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 38 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> “Obra” <strong>ni</strong> Kevin Bryan Marin<br />
Tema Malaya Ako<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Ag, PN4Ah<br />
Pagsasalita (PA)<br />
PA4A, PA4B, PA4C PA4Aa, PA4Ac, PA4Ad, PA4Bc, PA4ABd,<br />
PA4Cb<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ac<br />
Pagsulat (PU) PB4A PB4Ad<br />
Tatas TA1-4A, TA1-4B, TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A
LINGGO 38<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
“Toy Story”<br />
(5 minuto)<br />
Pagbabalikaral<br />
(5 minuto)<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Palawigin<br />
a<strong>ng</strong><br />
imahinasyon<br />
(10 minuto)<br />
“Gladiator”<br />
(15 minuto)<br />
Dugtu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong><br />
-Pagsasalaysay<br />
(5 minuto)<br />
I. Mga Kagamitan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Kopya <strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong>, “Toy Story”<br />
b. Kopya <strong>ng</strong> “Obra”<br />
c. Papel at panulat<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Kopya <strong>ng</strong> “Obra”<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Kopya <strong>ng</strong> “Gladiator”<br />
b. Larawan <strong>ng</strong> “Spoliarium”<br />
Talakayan<br />
(25 minuto)<br />
Talakayan<br />
(20 minuto)<br />
Talakayan:<br />
“Spoliarium”<br />
(20 minuto)<br />
Pagsulat<br />
(15 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
Gawain<br />
(35 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>kata<strong>ng</strong><br />
Gawain<br />
(10 minuto)<br />
Para sa<br />
bayan?<br />
(5 minuto)<br />
II. Pamamaraan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya (5 minuto)<br />
Magpalabas <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> clip <strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong>, “Toy Story.”<br />
b. Introduksiyon (10 minuto)<br />
A<strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong>, “Toy Story” – a<strong>ng</strong> nakaaaliw na konsepto<strong>ng</strong> binuhay a<strong>ng</strong> mga laruan na<br />
kara<strong>ni</strong>wa’y binubuhay lama<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> mga bata<strong>ng</strong> naglalaro rito.<br />
Pag-usapan a<strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong> ito.<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagsulat<br />
(10 minuto)<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)<br />
Palawigin pa a<strong>ng</strong> imahinasyon. Ano<strong>ng</strong> mga bagay a<strong>ng</strong> maganda<strong>ng</strong> magkaroon <strong>ng</strong> buhay?<br />
Bakit ito a<strong>ng</strong> pi<strong>ni</strong>li<strong>ng</strong> lagyan <strong>ng</strong> buhay?<br />
c. Presentasyon (5 minuto)<br />
Inaasaha<strong>ng</strong> nabasa na <strong>ng</strong> mga mag-aaral a<strong>ng</strong> una<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> tagpo <strong>ng</strong> dula<strong>ng</strong> “Obra.”<br />
Gawin a<strong>ng</strong> dugtu<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong>-pagsasalaysay<br />
d. Pagpapayaman (25 minuto)<br />
TALAKAYAN:<br />
1. Ano a<strong>ng</strong> kata<strong>ng</strong>ian <strong>ni</strong> Maksimo? Valentin? Euge<strong>ni</strong>o?<br />
2. Akma ba a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>alan <strong>ni</strong>la sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> katauhan? Bakit?<br />
3. Ano a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> tu<strong>ng</strong>galian <strong>ng</strong> kuwento?<br />
4. Itinuri<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>na Valentin na a<strong>ng</strong> kuwadro ay isa<strong>ng</strong> kulu<strong>ng</strong>an. Bakit?
5. Ano a<strong>ng</strong> tinutukoy <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> “labas”?<br />
6. Ano-ano a<strong>ng</strong> layu<strong>ni</strong>n <strong>ni</strong>na Valentin, Maksimo, at Euge<strong>ni</strong>o kaya <strong>ni</strong>la nais lumabas?<br />
7. Sino si Vito? Ano a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> papel sa kulu<strong>ng</strong>an?<br />
8. Pansi<strong>ni</strong>n a<strong>ng</strong> mga a<strong>ni</strong>no. Kaunti la<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> diyalogo sa kabuuan <strong>ng</strong> dula.<br />
Ano a<strong>ng</strong> halaga <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga sinabi? Ano a<strong>ng</strong> lumalabas na papel <strong>ni</strong>la sa dula?<br />
e. Pagpapalawig (15 minuto)<br />
PAGSULAT: May pa<strong>ng</strong>arap ka ba<strong>ng</strong> gusto<strong>ng</strong>-gusto mo<strong>ng</strong> maabot? Ano ito? Bakit nais mo ito<strong>ng</strong><br />
maabot?<br />
f. Takda<strong>ng</strong>-Aralin<br />
Basahin a<strong>ng</strong> ikatlo<strong>ng</strong> tagpo at epilogo <strong>ng</strong> dula. Ano a<strong>ng</strong> ta<strong>ng</strong>i<strong>ng</strong> paraan upa<strong>ng</strong> makalabas sa<br />
itinuturi<strong>ng</strong> <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> kulu<strong>ng</strong>an?<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong> Pagtaya (5 minuto)<br />
Pagbabalik-aral sa nakaraa<strong>ng</strong> sesyon.<br />
b. Pagpapayaman (20 minuto)<br />
TALAKAYAN:<br />
1. Ano a<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> gawin <strong>ni</strong> Valentin upa<strong>ng</strong> makalabas <strong>ng</strong> kulu<strong>ng</strong>an?<br />
2. Bakit kaya si Valentin a<strong>ng</strong> napili <strong>ni</strong> Vito na magtagumpay sa ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> pagsubok?<br />
3. Ano a<strong>ng</strong> nagi<strong>ng</strong> kapalit <strong>ng</strong> tagumpay para kay Valentin?<br />
4. Sa huli, ano a<strong>ng</strong> tunay na nagi<strong>ng</strong> silbi <strong>ni</strong> Valentin kina Vito?<br />
c. Pagpapalawig (35 minuto)<br />
PANGKATANG GAWAIN: Pag-usapan.<br />
1. Sa inyo<strong>ng</strong> palagay, ano-ano<strong>ng</strong> hara<strong>ng</strong>/hadla<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> inyo<strong>ng</strong> makakaharap sa pag-abot<br />
<strong>ng</strong> inyo<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>arap?<br />
2. Sa ano<strong>ng</strong> punto kayo maghuhudyat na dapat na<strong>ng</strong> tumigil sa paghabol sa inyo<strong>ng</strong><br />
pa<strong>ng</strong>arap?<br />
Bigya<strong>ng</strong> pagkakataon a<strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat na iulat a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> napag-usapan.<br />
d. Takda<strong>ng</strong>-Aralin<br />
Magsaliksik ukol sa obra maestra <strong>ni</strong> Juan Luna na “Spoliarium.” Tu<strong>ng</strong>kol saan a<strong>ng</strong> larawan?<br />
Ano a<strong>ng</strong> maaari<strong>ng</strong> layu<strong>ni</strong>n <strong>ng</strong> pintor sa iginuhit <strong>ni</strong>ya?<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Introduksiyon (15 minuto)<br />
Pagpapakita <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> clip <strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong> “Gladiator” (na babagay sa edad <strong>ng</strong> baita<strong>ng</strong> 7).<br />
Tu<strong>ng</strong>kol saan a<strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong> ito?<br />
Paano mamuhay a<strong>ng</strong> mga mandirigma sa mundo<strong>ng</strong> ito?<br />
Para saan a<strong>ng</strong> pakikipaglaban <strong>ng</strong> mandirigma sa loob <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> koliseo?<br />
b. Pagpapayaman (20 minuto)<br />
Pagpapakita <strong>ng</strong> obra<strong>ng</strong> “Spoliarium” <strong>ni</strong> Juan Luna.
1. Sa paano<strong>ng</strong> paraan nauugnay a<strong>ng</strong> pelikula<strong>ng</strong> Gladiator sa “Spoliarium”?<br />
2. Ano a<strong>ng</strong> kahulugan <strong>ng</strong> salita<strong>ng</strong> spoliarium?<br />
3. Sino a<strong>ng</strong> lumikha <strong>ng</strong> obra<strong>ng</strong> ito? Ano a<strong>ng</strong> kuwento sa loob <strong>ng</strong> larawa<strong>ng</strong> ito?<br />
4. Ano a<strong>ng</strong> nais <strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> ipahayag sa likod <strong>ng</strong> larawa<strong>ng</strong> ito?<br />
5. May kaugnayan ba a<strong>ng</strong> spoliarium sa kuwento<strong>ng</strong> naipahayag <strong>ng</strong> dula? Bakit?<br />
6. Ano a<strong>ng</strong> kahulugan <strong>ng</strong> salita<strong>ng</strong> obra? Nababagay ba siya<strong>ng</strong> pamagat <strong>ng</strong> dula<strong>ng</strong> ito?<br />
c. Pagpapalawig (10)<br />
PANGKATANG-GAWAIN: Pag-usapan a<strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> pahayag.<br />
“...the fact remains that when Luna and Felix Resurrection Hidalgo won the top awards in the<br />
Madrid Exposition of 1884, they proved to the world that indios could, despite their supposed<br />
barbarian race, paint better than the Spa<strong>ni</strong>ards who colo<strong>ni</strong>zed them.” (Ambeth R. Ocampo,<br />
“Rizal Without the Overcoat” 2000)<br />
“Luna’s Spoliarium with its bloody carcasses of slave gladiators bei<strong>ng</strong> dragged<br />
away from the arena where they had entertained their Roman oppressors with their<br />
lives...stripped to satisfy the lewd contempt of their Roman persecutors with their<br />
honor...” Rizal was footnoted in his speech that the Spoliarium, “embodied the<br />
essense [sic] of our social, moral and political life: huma<strong>ni</strong>ty in severe ordeal, huma<strong>ni</strong>ty<br />
unredeemed, reason and idealism in open struggle with prejudice, fanaticism and<br />
justice...” (Leon Ma. Guerrero, “The First Filipino” 2007)<br />
d. Sintesis (5 minuto)<br />
Ano a<strong>ng</strong> nais ipahiwatig <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> pahayag para sa baya<strong>ng</strong> Filipinas?<br />
e. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (10 minuto)<br />
PAGSULAT: Sa paano<strong>ng</strong> paraan ako maipagmamalaki <strong>ng</strong> bayan ko?<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili <strong>ng</strong> mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
Buod <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 39<br />
<stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>> 39 <stro<strong>ng</strong>>Lunsara<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>Teksto</stro<strong>ng</strong>> ”Bertdey <strong>ni</strong> Guido”<br />
<strong>ni</strong> Rene Villanueva (Dula)<br />
Tema Malaya Ako<br />
Bataya<strong>ng</strong> Pa<strong>ng</strong><strong>ni</strong>lalaman Bataya<strong>ng</strong> Kakayahan Li<strong>ng</strong>guha<strong>ng</strong> Tu<strong>ng</strong>uhin<br />
Pag-unawa sa Napaki<strong>ng</strong>gan (PN) PN4A PN4Ah<br />
Pagsasalita (PA) PA4D PA4Dd<br />
Pag-unawa sa Binasa (PB) PB4A PB4Ab, PB4Ac<br />
Pagsulat (PU) PU4B PU4Be<br />
Tatas TA1-4C, TA1-4D<br />
Pakikitu<strong>ng</strong>o sa Wika at Pa<strong>ni</strong>tikan PW1-4A, PW1-4B<br />
Estratehiya sa Pag-aaral EP1-4A, EP1-4B
LINGGO 39<br />
Araw Pa<strong>ni</strong>mula<strong>ng</strong><br />
Pagtaya<br />
Araw<br />
1<br />
Araw<br />
2<br />
Araw<br />
3<br />
Araw<br />
4<br />
(Gagawin<br />
sa <stro<strong>ng</strong>>Li<strong>ng</strong>go</stro<strong>ng</strong>><br />
38)<br />
Introduksiyon Presentasyon Pagpapayaman Pagpapalawig Sintesis<br />
Maikli<strong>ng</strong><br />
talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
EDSA<br />
Revolution<br />
(10 minuto)<br />
Paghahanda<br />
para sa maikli<strong>ng</strong><br />
dula<br />
(5 minuto)<br />
Pagsasadula<br />
<strong>ng</strong> “A<strong>ng</strong><br />
Bertdey <strong>ni</strong><br />
Guido”<br />
(20 minuto)<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
kahalagahan<br />
<strong>ng</strong><br />
kalayaan at<br />
Martial Law<br />
(15 minuto)<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
mga posible<strong>ng</strong><br />
epekto<br />
<strong>ng</strong> EDSA<br />
revolution<br />
sa mga<br />
kabataan<br />
noon tulad<br />
<strong>ni</strong> Guido at<br />
<strong>ng</strong>ayon tulad<br />
<strong>ng</strong> mga<br />
mag-aaral<br />
(10 minuto)<br />
I. Mga Kagamitan<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Mga gagamitin para sa dula<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Luma<strong>ng</strong> magasin<br />
b. Gunti<strong>ng</strong><br />
c. Pandikit<br />
d. Makukulay na panulat<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Papel at panulat para sa sanaysay<br />
Talakayan<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa dula<br />
(10 minuto)<br />
Paggawa <strong>ng</strong><br />
plano para sa<br />
kaarawan at<br />
pagbabahagi<br />
<strong>ni</strong>to sa klase<br />
(15 minuto)<br />
Paggawa<br />
<strong>ng</strong> collage<br />
tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
kalayaan<br />
(30 minuto)<br />
Pagbabahagi<br />
<strong>ng</strong><br />
mga pares/<br />
grupo <strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong><br />
collage<br />
(15 minuto)<br />
Pagsulat<br />
<strong>ng</strong><br />
sanaysay<br />
tu<strong>ng</strong>kol<br />
sa EDSA<br />
Revolution<br />
na may<br />
kasama<strong>ng</strong><br />
guhit<br />
(30 minuto)<br />
Pa<strong>ng</strong>wakas<br />
na Pagtataya<br />
Pagbabahagi<br />
<strong>ng</strong> sanaysay<br />
sa klase<br />
at pagkabit<br />
<strong>ni</strong>to sa bulletin<br />
board/<br />
di<strong>ng</strong>di<strong>ng</strong> o<br />
sa labas <strong>ng</strong><br />
silid-aralan<br />
(20 minuto)<br />
Pagtataya sa<br />
Pagtataya<br />
(60 minuto)
II. Pamamaraan<br />
Bago a<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong> ito, aatasan na a<strong>ng</strong> klase na maghanda para sa dula. Ibibigay sa ka<strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong><br />
dula<strong>ng</strong> “A<strong>ng</strong> Bertdey <strong>ni</strong> Guido.” Maaari sila<strong>ng</strong> pumili ku<strong>ng</strong> sino sa klase <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong> mga gaganap sa<br />
dula at a<strong>ng</strong> iba naman ay tutulo<strong>ng</strong> sa paghahanda <strong>ng</strong> mga kagamitan at iba pa.<br />
Una<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Introduksiyon (15minuto)<br />
Magpapakita a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> isa<strong>ng</strong> larawan o maikli<strong>ng</strong> palabas tu<strong>ng</strong>kol sa EDSA Revolution.<br />
Tatalakayin <strong>ng</strong> klase ku<strong>ng</strong> ano ba a<strong>ng</strong> mga na<strong>ng</strong>yari noo<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon. Maaari di<strong>ng</strong><br />
magbigay <strong>ng</strong> opinyon o saloobin a<strong>ng</strong> mga mag-aaral tu<strong>ng</strong>kol doon. Pagkatapos, bibigyan sila<br />
<strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> minuto upa<strong>ng</strong> maghanda para sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> dula.<br />
b. Presentasyon (20 minuto)<br />
Ipapakita na <strong>ng</strong> klase a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>handa<strong>ng</strong> dula <strong>ng</strong> “A<strong>ng</strong> Bertdey <strong>ni</strong> Guido.”<br />
c. Pagpapayaman (10 minuto)<br />
Magkakaroon <strong>ng</strong> talakayan tu<strong>ng</strong>kol sa dula. Maaari<strong>ng</strong> gamitin a<strong>ng</strong> mga sumusunod na tano<strong>ng</strong>:<br />
1. Ano a<strong>ng</strong> magaganap na pa<strong>ng</strong>yayari sa buhay <strong>ni</strong> Guido at bakit ito mahalaga sa ka<strong>ni</strong>ya?<br />
2. Ano a<strong>ng</strong> mga nagi<strong>ng</strong> balakid sa pagdiriwa<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> kaarawan?<br />
3. Noo<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon, alam kaya <strong>ng</strong> mga bata a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yayari sa ati<strong>ng</strong> bansa? 4. Ano<br />
kaya a<strong>ng</strong> i<strong>ni</strong>isip <strong>ng</strong> mga magula<strong>ng</strong> <strong>ni</strong> Guido haba<strong>ng</strong> sila ay nasa EDSA?<br />
5. Ano kaya a<strong>ng</strong> nararamdaman <strong>ni</strong> Guido sa kakaiba<strong>ng</strong> pagdiriwa<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>ya<strong>ng</strong> kaarawan?<br />
6. Ano a<strong>ng</strong> ginampana<strong>ng</strong> papel <strong>ng</strong> mga kabataan noo<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon?<br />
7. Ku<strong>ng</strong> ikaw si Guido, ano a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> gagawin ku<strong>ng</strong> nasa ganoo<strong>ng</strong> pagkakataon ka?<br />
8. Paano nagi<strong>ng</strong> mahalaga a<strong>ng</strong> pagigi<strong>ng</strong> malaya sa isa<strong>ng</strong> bata<strong>ng</strong> tulad <strong>ni</strong> Guido?<br />
9. Sa inyo, mahalaga ba a<strong>ng</strong> kalayaan? Bakit o bakit hindi?<br />
d. Pagpapalawig (15minuto)<br />
Ku<strong>ng</strong> ikaw ay nasa isa<strong>ng</strong> malaya<strong>ng</strong> lugar at sitwasyon, ano<strong>ng</strong> klase<strong>ng</strong> kaarawan a<strong>ng</strong> nais mo?<br />
Gumawa <strong>ng</strong> plano tu<strong>ng</strong>kol dito. Isulat at iguhit a<strong>ng</strong> iyo<strong>ng</strong> naiisip na kaarawan. Pagkatapos,<br />
ibabahagi ito sa mga kaklase.<br />
*Igrupo a<strong>ng</strong> klase sa sampu. Pagdalahin <strong>ng</strong> mga luma<strong>ng</strong> magasin, makukulay na papel,<br />
gunti<strong>ng</strong>, pandikit a<strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat para sa susunod na pagpupulo<strong>ng</strong>.<br />
Ikalawa<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Presentasyon (15 minuto)<br />
Magpapakita a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> larawan <strong>ni</strong>na Presidente Marcos at Presidente Aquino. Gagawa sila<br />
<strong>ng</strong> Venn Diagram <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>ulo<strong>ng</strong> ito.<br />
FERDINAND MARCOS CORAzON AqUINO
Mga tano<strong>ng</strong>:<br />
1. Ano kaya a<strong>ng</strong> pananaw <strong>ng</strong> dalawa<strong>ng</strong> ito sa kalayaan?<br />
2. Mahalaga ba a<strong>ng</strong> kalayaan? Bakit o bakit hindi?<br />
3. Ano a<strong>ng</strong> dahilan <strong>ng</strong> EDSA Revolution?<br />
4. Ilahad a<strong>ng</strong> na<strong>ng</strong>yari noo<strong>ng</strong> Martial Law.<br />
5. Paano ito nakaapekto sa kalayaan <strong>ng</strong> mga Filipino?<br />
6. Ano a<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>yayari sa Filipinas ku<strong>ng</strong> hindi naganap a<strong>ng</strong> EDSA Revolution?<br />
7. Paano kaya mapananatili a<strong>ng</strong> kalayaan sa ati<strong>ng</strong> bansa?<br />
b. Pagpapalawig (30 minuto)<br />
Gamit a<strong>ng</strong> mga ipinadala<strong>ng</strong> kagamitan sa mga mag-aaral, gagawa sila <strong>ng</strong> collage tu<strong>ng</strong>kol sa<br />
kalayaan depende sa ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> interpretasyon at ideya.<br />
c. Sintesis (15 minuto)<br />
Ibabahagi <strong>ng</strong> bawat pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> collage na ginawa sa klase. Ipaliliwanag <strong>ni</strong>la a<strong>ng</strong><br />
ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ginawa. Pagkatapos, maaari<strong>ng</strong> ilagay sa di<strong>ng</strong>di<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> silid a<strong>ng</strong> mga ginawa <strong>ni</strong>la o sa<br />
labas <strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> mga silid upa<strong>ng</strong> maibahagi sa iba a<strong>ng</strong> kahalagahan <strong>ng</strong> kalayaan. Maaari<strong>ng</strong><br />
lagyan <strong>ng</strong> mga pa<strong>ng</strong>kat a<strong>ng</strong> ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> collage <strong>ng</strong> maikli<strong>ng</strong> talata na magpapaliwanag dito.<br />
Ikatlo<strong>ng</strong> Araw<br />
a. Presentasyon (10 minuto)<br />
Bila<strong>ng</strong> pa<strong>ni</strong>mula para sa araw na ito, babalikan <strong>ng</strong> klase si Guido. Tatalakayin a<strong>ng</strong> mga nagi<strong>ng</strong><br />
epekto <strong>ng</strong> Martial Law at EDSA Revolution sa isa<strong>ng</strong> bata tulad <strong>ni</strong> Guido noo<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon.<br />
Tatalakayin din a<strong>ng</strong> mga nagi<strong>ng</strong> epekto <strong>ni</strong>to sa mga kabataan sa <strong>ng</strong>ayon. Maaari<strong>ng</strong> maglista<br />
a<strong>ng</strong> guro sa pisara <strong>ng</strong> mga sasabihin <strong>ng</strong> mga bata.<br />
b. Sintesis (30 minuto)<br />
Susulat a<strong>ng</strong> mga mag-aaral <strong>ng</strong> sanaysay tu<strong>ng</strong>kol sa EDSA Revolution at maaari <strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> ilahad<br />
a<strong>ng</strong> mga implikasyon <strong>ni</strong>to sa ati<strong>ng</strong> bansa noo<strong>ng</strong> panaho<strong>ng</strong> iyon at <strong>ng</strong>ayon.<br />
c. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (20 minuto)<br />
Pipili a<strong>ng</strong> guro <strong>ng</strong> ila<strong>ng</strong> mag-aaral na magbabahagi <strong>ng</strong> sanaysay na ka<strong>ni</strong>la<strong>ng</strong> isinulat.<br />
Maaari<strong>ng</strong> tapusin a<strong>ng</strong> klase sa pamamagitan <strong>ng</strong> paglalahat tu<strong>ng</strong>kol sa kalayaan.<br />
Ikaapat na Araw<br />
a. Pa<strong>ng</strong>wakas na Pagtataya (60 minuto)<br />
Mamili <strong>ng</strong> mga mu<strong>ng</strong>kahi<strong>ng</strong> gawain para sa Ikaapat na Araw.<br />
LINGGO 40<br />
Gamitin a<strong>ng</strong> li<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong> ito para sa presentasyon <strong>ng</strong> proyekto<strong>ng</strong> panturismo.