Jasenovacke zrtve - Jovan Mirkovic - KrajinaForce

Jovan Mirković: OBJAVLJENI IZVORI I LITERATURA O JASENOVAČKIM LOGORIMA
staški orjentisane Hrvate i muslimane, kao i pripadnike drugih naroda, etničkih grupa i nacionalnih
manjina. Po okrutnosti, po načinu i perverznosti izvršenja, po broju i opsegu –
zločini u logoru Jasenovac “premašuju svaku ljudsku fantaziju”. 42 Ubijanja iz vatrenog
oružja, ubijanja nožem, maljem, čekićem, motkama, sjekirama, bradvama, ubijanja vešanjem,
davljenjem, spaljivanjem, ubijanja radom, glađu, žeđu, ubijanja zarazama, trovanjima,
ubijanja hladnoćom, mučenja i sadistička iživljavanja – to je bila svakodnevnica jasenovačkih
logora. 43
U logor su dovođene dve kategorije zatočenika: sa osudom i bez osude. Prema
“Zakonskoj odredbi o upućivanju nepoćudnih i pogibeljnih osoba na prisilni boravak u sabirne
i radne logore” trajanje tog boravka je od 3 meseca do 3 godine. Te osude, koje donosi
ustaško redarstvo kao grana UNS-a, predstavljale su farsu, jer svi su bili određeni za
likvidaciju, a “trogodišnjaci” su likvidirani odmah po dolasku u logor.
Lica sa osudama, prolazila su kroz logorske evidencije, koje su, međutim, u dva
navrata temeljito uništene. 44
Drugu grupu čine lica bez osuda, a radi se o genocidnom umorstvu Srba, Jevreja i
Roma i masovnom logorisanju Hrvata i muslimana i dr. iz krajeva gde se jače razvijao
NOP. Mnogi od ovih transporta i kolona, ne samo da nisu zavođeni u evidencije, nego nisu
ni ulazili u logor, već su vođeni direktno na likvidaciju.
Jedno od pitanja koje se postavlja u vezi sa jasenovačkim logorima je: zašto nije
napadnut i oslobođen logor u toku rata od strane NOV i POJ, 45 pošto, eventualnom likvidacijom
logora, verovatno ne bi bio toliki broj žrtava – podtekst je ovog pitanja. Pitanje je
42 Mladen Iveković, Nepokorena zemlja, Nakladni zavod Hrvatske, Zagreb, 1945, 16.
43 Barbić, Metode mučenja i oblici likvidacije u KCL Jasenovac, 153-178.
44Da bi sakrili tragove zločina UNS i Luburić lično, naređuju uništenje logorske dokumentacije, decembra
1942. i januara 1943. pre donošenja, odnosno primene, zakonske odredbe o ukidanju UNS-a (Antun
Miletić, Koncentracioni logor Jasenovac, knj. 1, str. 26.). Likvidacija logora, aprila 1945. godine, značila
je i uništenje dokumentacije. Pokušalo se uništiti i druge tragove zločina: likvidacija preostalih zatočenika,
iskapanje i spaljivanje leševa, miniranje i paljenje objekata u logoru i mestu Jasenovac (Miletić, Isto,
35).
45Ana Požar, "Jasenovac" traži više istraživanja, 15.
16