PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hana Younis, Skice porodičnog života u Sarajevu posljednjih decenija osmanske vladavine<br />
Prilozi, 36, <strong>Sarajevo</strong>, 2007, str. 33-68.<br />
ca, dok je druga promjenjiva, jer se više ili manje proteže na rodbinu. Njen sastav i<br />
veličina ovisili su od tipa porodice, društvene sredine, uslova stanovanja, migracija i<br />
socijalnog statusa. Posluga je u ovom periodu, kako na Istoku tako i na Zapadu, svojim<br />
stalnim prisustvom i <strong>za</strong>jedničkim životom u porodici prihvatana od njenih članova<br />
kao njen sastavni dio. I pored toga što je posluga bila bitan član domaćinstva u<br />
Sarajevu, ona nema prava niti obaveze kao ostali ukućani, a slobodna je promijeniti<br />
gospodara, te se ne može ubrojati u člana porodice. 41<br />
Uvriježeno društveno mišljenje je bilo da je osoba koja nije u stanju osnovati<br />
porodicu “nesretna”, čak šta više predstavljala je problem <strong>za</strong> cijelo društvo, s obzirom<br />
da je onaj ko ne može osnovati porodicu <strong>za</strong>sigurno podložan porocima i time je<br />
njegov život <strong>za</strong> tradicionalno osmansko društvo postajao u<strong>za</strong>ludan. 42 U osnovi, porodicu<br />
čine roditelji i djeca. Posmatrani su samo oni članove koji žive <strong>za</strong>jedno u istom<br />
domaćinstvu, jer dijele <strong>za</strong>jednički privatni prostor, finansije, probleme i veselje. Tradicionalno<br />
društvo u svojoj biti je patrijarhalno uređeno, a glavu porodice predstavljaju<br />
otac, djed ili brat. Muškarac je neprikosnoveni gospodar koji vlada, on je <strong>za</strong>štitnik,<br />
vođa i sudija. Njegova obave<strong>za</strong> je da se stara o ekonomskoj sigurnosti svih članova<br />
porodice.<br />
41 Bogatije porodice obično imaju žensku osobu, koja je od malena u njihovoj kući, i pomaže<br />
prilikom svakodnevnih poslova. Porodica Mravović je 1858. godine napravila ugovor<br />
sa Mustafom sinom Mehmeda na ime sedmogodišnjeg najma njegove kćeri Šerife u kući<br />
Mravović Hasan-age sina hadži Fejzulaha. Ugovor je pretpostavljao stan, hranu i 80 groša<br />
mjesečno. U Sarajevu su, u ovom periodu, prisutni i momci koji pomažu fizički u dućanima,<br />
ali oni slobodno mogu promijeniti poslodavca, kao što je slučaj kod Tanasovića koji pismeno<br />
obavještava svog prethodnog poslodavca da je prešao kod porodice Jeftanović. S obzirom<br />
na navedeno nismo poslugu smatrali članom porodice. Vidi: IASA, Porodični fond, Zbirka<br />
porodice Mravović, kutija br.1; Isto, Zbirka porodice Jeftanović, kutija br.1.<br />
42 Muhamed Kutbuddin el-Izniki napisao je knjigu “Muršid ul muteenhhil” tj. “Uputa <strong>za</strong><br />
oženjenog i onog koji se namjerava oženiti, o valjanom životu i postupku u braku.” Djelo je<br />
prepisao Ali ibn Sulejman iz sela Vučića 1823.g i čuva se u Gazi Husrev-begovoj medresi.<br />
Autor smatra da je bračna institucija <strong>za</strong>jednica koja je potrebna radi potpunog psihičkog i<br />
fizičkog života i naglašava da se tek u braku čovjek potvrđuje. On opisuje razliku između<br />
ljudi koji su u bračnoj <strong>za</strong>jednici našli cilj svog života i onih nesretnika koji lutaju bez cilja,<br />
izgubljeni, jer nemaju pravog sadržaja života koji pruža porodica. On smatra du oni nesmireni<br />
i nesretni. Ovo se odnosi jednako i na muškarce kao i na žene. Također tvrdi da se osobe<br />
koje neuspiju osnovati svoju porodicu odaju porocima i njihov život je postaje u<strong>za</strong>ludan.<br />
Vidi: Afifa abu Safijja i Aiša Smailbegović-Hadžihalilović, O jednom seksološkom djelu u<br />
Gazi Husrev- begovoj biblioteci. Anali, <strong>Sarajevo</strong>: Gazi Husrev-begova biblioteka, 1978, br.<br />
II-III; 153-158.<br />
46
Change language