PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine<br />
Prilozi, 36, <strong>Sarajevo</strong>, 2007, str. 135-178.<br />
Grad Mostar također spada među gradove koji duže vremena imaju prisutne<br />
Slovence. Oni su bili dio historije ovoga grada kao vojnici, činovnici, stručnjaci i<br />
radnici. U njemu je 1953. godine bilo ukupno 267 osoba ili 4,39% svih Slovenaca u<br />
Bosni i Hercegovini. Aktivnih lica bilo je 138 (51,7%), među kojima je bilo najbrojnije<br />
osoblje <strong>za</strong>štite i usluga - 59 (42,8%). Slijedili su industrijski i <strong>za</strong>natski radnici -<br />
26 (18,8%), stručnjaci i umjetnici - 18 (13,0%), administrativno rukovodno osoblje<br />
- 17 (12,3%) i lica sa ličnim prihodom - 12 (8,7%) lica. Navedene socijalne grupe<br />
imale su ukupno 132 (95,7%) aktivna mostarska Slovenca. U grupama sa 1-3 <strong>za</strong>poslena<br />
nije bilo poljoprivrednika i saobraćajnog osoblja.<br />
Travnik je u osmanskoj epohi bio egzotični vezirski grad, a u austro-ugarskoj,<br />
središte prostranog istoimenog okruga sa deset kotareva. Nakon Drugog svjetskog<br />
rata pojavljuje se kao političko, kulturno-prosvjetno i duhovno središte. Bio je inicijator<br />
razvoja industrije u neposrednom okruženju (Turbe, Dolac, Novi Travnik i Vitez).<br />
Spada u ona urbana središta koja su od 1878. godine imala naseljen veći broj<br />
Slovenaca. Popisom iz 1953 godine <strong>za</strong>bilježeno ih je ukupno u kotaru 332, od kojih<br />
je 167 bilo aktivnih i 165 izdržavanih.<br />
Među aktivnim, najbrojniji su bili industrijski i <strong>za</strong>natski radnici - 77 (46,1%).<br />
Slijedilo je osoblje <strong>za</strong>štite i usluga - 24 (14,4%), administrativno i rukovodno osoblje<br />
- 21 (12,6%), stručnjaci i umjetnici - 15 (8,9%), saobraćajno osoblje - 12 (7,2%),<br />
lica sa ličnim prihodom - 7 (4,2%). Bilo je još 6 nekvalifikovanih radnika, 3 poljoprivrednika<br />
i 2 trgovca.<br />
U ovu grupu kotareva spada i Visoko. U njemu je 1953. godine <strong>za</strong>bilježeno 256<br />
Slovenaca, od kojih je bilo 140 (54,7%) aktivnih lica. Ovdje prednjače industrijski i<br />
<strong>za</strong>natski radnici - 40 (28,6%), slijede ih rudari - 31 (22,1%), lica s ličnim prihodom -<br />
19 (13,6%), nekvalifikovani radnici - 15 (10,7%), po 10 administrativnog i rukovodnog<br />
osoblja, stručnjaci i umjetnici (7,1%+7,1%) i ostalih 15 (10,7%). Ovdje industrijski<br />
i <strong>za</strong>natski radnici i rudari čine 71 (50,7%) svih aktivnih Slovenaca u kotaru.<br />
Prezentirana socijalna struktura Slovenaca u Bosni i Hercegovini pokazuje da<br />
ovakva njihova startna pozicija na početku drugog petogodišnjeg plana i druge industrijali<strong>za</strong>cije<br />
Bosne i Hercegovine nije bila slučajna. Upravo tada je <strong>za</strong>bilježen najveći<br />
broj doseljenih Slovenaca u cijelom istraživanom razdoblju. Najniži broj <strong>za</strong>bilježen<br />
je posljednjim popisom iz 1991. godine. Tada je Slovenaca bilo manje <strong>za</strong> 30<br />
indeksnih poena, nego 1910. godine, ili <strong>za</strong> 132 indeksna poena nego 1953. Njihova<br />
kvalifikaciona i obrazovna struktura u potpunosti se uklapala u potrebe aktuelne industrijali<strong>za</strong>cije.<br />
Po treći put, nakon 1878. i 1918, Slovenci su s Bosnom i Hercegovinom<br />
kretali ispočetka olakšavajući njen ula<strong>za</strong>k u nove društveno-ekonomske i političke<br />
odnose.<br />
164
Change language