PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo

Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine
Prilozi, 36, Sarajevo, 2007, str. 135-178.
178. U vareškom kotaru od 36 Slovenaca u Varešu je živjelo 13, a u Varešu-Majdanu
20. U kotaru Visoko od 198 Slovenaca u gradu je živjelo 20, a u rudarskim naseljima
bilo je smješteno 161 Slovenac, od čega u Kaknju 104 i Brezi 57. Svi preostali
Slovenci iz ove grupe, njih 99, bili su raštrkani u 21 kotaru (od toga u seoskom kotaru
Tuzla 10, a isto toliko u kotaru Stolac i 11 u kotaru Travnik).
Zanatlije i trgovci nisu bili brojna socijalna skupina Slovenaca u ovoj Republici.
Bilo ih je 15. marta 1948. godine ukupno 142 raspoređena po već ustaljenom primjeru.
Sarajevo (grad) sa 41 i Banja Luka (grad) sa 35 imali su zajedno 53,5% svih
slovenskih zanatlija i trgovaca u Bosni i Hercegovini, a ostatak od 66 raspršen je u
22 kotara, od 1 do 5 osoba ovih zanimanja.
Slobodne profesije, privatnici i nepoznato čine malobrojnu grupu od 58 osoba,
od kojih je 21 smještena u Sarajevu, 8 u Banjoj Luci, po 5 u gradovima Derventi
i Varešu, a ostatak od 19 lica ove grupe nalazio se u 12 mjesta, uglavnom po jedna
ili dvije osobe.
Penzioneri - službenici, namještenici i radnici čine znatno brojniju skupinu od
navedenih zanatlija, trgovaca i “privatnika” zajedno. Ima ih ukupno 274, i to sa prihodima
171 i izdržavanih 103. U kategoriju lica izdržavanih od države (invalidi, socijalna
pomoć i sl.) upisano je ukupno 161, od kojih 128 prima pomoć a izdržavaju
još 33 lica.
Prema popisu od 1948. godine Slovenci su bili naseljeni u 73 od 78 gradova i
kotareva. Njih nije bilo u Bosanskoj Dubici, Bosanskom Grahovu, Mrkonjić Gradu,
Velikoj Kladuši i Stocu. Po jednom kotaru dolazilo je nešto iznad 59 osoba. Do 10
Slovenaca bilo je naseljeno u 34 kotara, od toga u 15 kotareva 1-3. Slovenca. Slovenska
tradicija da u dijaspori uglavnom ne osnivaju svoja kompaktna naselja, ili dijelove
naselja, uspostavljena je i u Bosni i Hercegovini, izuzimajući sela u banjalučkom
i prnjavorskom kotaru (mada su se ona i tu pokazala privremenim). Žive uglavnom
u najvećim gradovima u Republici i vežu se za one urbane sredine koje zahtijevaju
školovan ili kvalifikovan kadar u raznim sektorima, od prosvjetnih, zdravstvenih
i drugih radnika, rudara, inženjera do vojske i policije i dr.
Oblikovanje socijalne strukture Slovenaca u Bosni i Hercegovini nakon Drugog
svjetskog rata odrazilo je tranzicijske promjene, koje su uslijedile političkim, pravnim
i ekonomskim konstituisanjem nove vlasti i države, kao i provođenje obnove zemlje
i Prvog petogodišnjeg plana. Bosna i Hercegovina je od početka ovog perioda
bila područje imigracija iz drugih jugoslavenskih republika i regija, pa je do 1971. u
nju uselilo više od 125.000 lica. 49 Pri tome su Slovenci bili na začelju i činili 3,24%
49 Iz Srbije sa Vojvodinom i Kosovom 50.232, iz Hrvatske 46.784, Crne Gore 18.903, Make-
donije 5.037 i Slovenije 4.059.
159