PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo

Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine
Prilozi, 36, Sarajevo, 2007, str. 135-178.
dišta, jer se u gradovima ne vrši industrijalizacija, nego se ostalo pri ranijim dometima.
Sada u prvi plan dolazi eksploatacija šumskih bogatstava - industrijska i malopilanska
prerada drveta - ostala industrija, rudarstvo i metalurgija, te zapošljavanje u
vojsci, žandarmeriji i policiji, saobraćajnoj infrastrukturi (PTT, željeznice i putevi),
prosvjeti, trgovini, ugostiteljstvu i zanatstvu.
158
IV Period poslije Drugog svjetskog rata (1945-1991)
Prvi podaci o socijalnoj strukturi Slovenaca u Bosni i Hercegovini poslije Drugog
svjetskog rata utvrđeni su popisom stanovništva od 15. marta 1948. godine.
Tada su službenici i namještenici bili njihova najbrojnija socijalna skupina. Bilo ih
je zajedno sa članovima njihovih domaćinstava 2.010 ili 46,3%. Oni su prirodom
svog posla, uglavnom bili vezani za najveća gradska središta, među kojima prednjači
glavni grad Sarajevo sa 835 ili 42,4% Slovenaca zaposlenih u ovoj socijalnoj grupi.
Na drugom mjestu je Banja Luka sa 202 osobe, koje čine 10%, zatim slijede Zenica
sa 183 (9,1%), Tuzla sa 146 (7,3%) i Mostar sa 94 (4,7%) ove socijalne grupe
u Republici.
U ovih pet gradova sa njihovih pet seoskih kotareva bilo je zaposleno 1.480 ili
73,5% svih slovenskih aktivnih službenika i namještenika u Bosni i Hercegovini.
Dakle, na sve preostale gradove i kotareve otpadalo je samo nešto više od jedne četvrtine.
Radnici i učenici u privredi bili su druga po brojnosti socijalna grupacija, koja je
kao i prethodna bila razmještena u najvećim gradovima. Sarajevo je ponovo ispred
drugih gradova i kotareva sa 396 ili 30,4%. U Banjoj Luci ih ima 197 ili 15,1%, u
Zenici 188 ili 14,5%, a u Tuzli 135 ili 10,4%. Ova četiri grada sa svojim neposrednim
okruženjima davala su ukupno 916 ili 70,4% svih slovenskih radnika i učenika
u privredi u Bosni i Hercegovini. Oni istovremeno čine 30% Slovenaca u Bosni
i Hercegovini.
Poljoprivrednici su bili po brojnosti na trećem mjestu, iza službenika i namještenika,
radnika i učenika u privredi. U ovoj socijalnoj skupini izvršena je klasifikacija
po veličini posjeda i statusu. Ukupno je u njoj bilo 392 lica, od kojih je privrjeđivalo
276 ili 70,4%, a izdržavano 116 ili 29,6%. Sa 2 do 10 ha i više bilo je ukupno
211 poljoprivrednika koji privrjeđuju prema 65 koji su bili bez zemlje ili su imali posjed
do 2 ha. Prvi su izdržavali 98 lica, a drugi svega 18 lica, što upućuje na zaključak
da su oni većinom bili neoženjeni i bez porodica.
U tuzlanskom srezu najviše Slovenaca bilo je zaposleno u rudarstvu i industriji.
U rudniku Banovići 66, Živinicama 32, Lukavcu 27 i Poljani 10, a u gradu Tuzli