PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine<br />
Prilozi, 36, <strong>Sarajevo</strong>, 2007, str. 135-178.<br />
lonistima stvorilo raspoloženje <strong>za</strong> povratak u domovinu. Iako slovenački poljoprivrednici<br />
nisu bili “stranci” u novoj državi, oni su preživjeli prvi popis od 31. januara<br />
1921. Tada ih je u kotaru Prnjavor <strong>za</strong>bilježeno 108, što je <strong>za</strong> 20 više nego 1910. godine:<br />
u Ralutincu 77(71,3%), jedinoj koloniji slovenačkih seljaka - kolonista u Bosni<br />
i Hercegovini. Oni nisu uspjeli da se održe i u kriznim vremenima, pa ih je 1931. godine<br />
ostalo svega 12. U gradu Prnjavoru bilo ih je 10, Kobašu 10 i Glogovcu 3, te 8<br />
raštrakanih po selima sa 1 do 3 osobe. Nešto slično događalo se u derventaskom kotaru<br />
gdje je u prvim godinama Kraljevine SHS porastao broj Slovenaca <strong>za</strong> 40 (34%),<br />
a u narednoj dekadi (do 1931.) njihovo prisustvo se više nego prepolovilo.<br />
O stavu nove vlasti u Bosni i Hercegovini prema seljacima-kolonistima iz drugih<br />
krajeva Jugoslavije govori odgovor Zemaljske vlade na <strong>za</strong>htjev slovenskog društva<br />
Dobrodelnost iz Ljubljane <strong>za</strong> naseljavanjem Slovenaca u druge dijelove Kraljevine<br />
SHS. Naime, ovo društvo je 16. juna 1920. tražilo odgovor od Povjereništvu <strong>za</strong><br />
agrarnu reformu u Sarajevu, o tome “...koliko i kakve zemlje moglo bi se u pojedinim<br />
krajevima dobiti <strong>za</strong> naseljavanje”? Društvo se bavilo raznim socijalnim problemima,<br />
a naročito je željelo da pomogne svojim zemljacima Slovencima da se usele<br />
u slabo naseljene krajeve Kraljevstva SHS, pa je pristupilo prikupljanju informacija<br />
o raspoloživim površinama - pod kojim uslovima, po kojim cijenama se mogu<br />
kupiti ili dobiti, da li je zemlja prikladna <strong>za</strong> obrađivanje, da li se uz to može podići<br />
industrija, da li je zemlja u rukama države ili zemljoposjednika koji je žele prodati.<br />
Društvo je željelo da osnuje novčani <strong>za</strong>vod koji bi ove poslove finansirao. Zemaljska<br />
vlada <strong>za</strong> Bosnu i Hercegovinu negativno je odgovorila na postavljena pitanja<br />
o koloni<strong>za</strong>ciji. 48<br />
* * *<br />
Prema prvom jugoslavenskom popisu u Bosni i Hercegovini 1921. broj Slovenaca<br />
porastao je <strong>za</strong> 1.574 (50,64%) u odnosu na 1910. godinu. Kao što je to bio slučaj<br />
i <strong>za</strong> vrijeme austrougarskog perioda raspored Slovenaca u Bosni i Hercegovini<br />
odrazio je prela<strong>za</strong>k u novi državni okvir okrenut južnoslavenskom prostoru. Slovenci<br />
su ulazili u pra<strong>za</strong>n prostor, na kojem su se ranije nalazili brojni doseljenici koji su<br />
se u prvim godinama jugoslavenske države, nešto milom, nešto silom iselili. I dalje<br />
su <strong>za</strong> Slovence bila atraktivna gradska i privredna središta koja su <strong>za</strong> njih bila otvorena<br />
u prethodnom periodu. To su, prije svega, urbana središta koja su nudila najviše<br />
mjesta <strong>za</strong> slovenačke doseljenike heterogene socijalne strukture. Prema njihovoj<br />
rasprostranjenosti u međuratnom periodu, vidi se da ih ima dosta izvan gradskih sre-<br />
48 ABH, ZVS, Br.100 393, šifra 166 102/16.<br />
157
Change language