PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine<br />
Prilozi, 36, <strong>Sarajevo</strong>, 2007, str. 135-178.<br />
u Bosni i Hercegovini. 46 Naseljavanje kolonista bilo je praćeno državnom brigom i<br />
potpomagano različitim materijalnim povlasticama kao što su: Besplatna dodjela državne<br />
zemlje, oslobađanje od pore<strong>za</strong> 5 ili 10 godina, dodjela besplatnog građevinskog<br />
i ogrevnog drveta iz državnih šuma i pomoć pri nabavci stoke i sjemena.<br />
Glavni punktovi gdje su naseljavani strani seljaci bili su u sjevero<strong>za</strong>padnoj Bosni<br />
u kotarevima Bosanske Gradiške, Banjaluke i Prnjavora, <strong>za</strong>tim u sjeveroistočnoj<br />
Bosni oko Dervente i Bijeljine, te oko Zvornika i u Hercegovini oko Konjica.<br />
Slovenci su do Prvog svjetskog rata imali samo jednu koloniju, koja je nastala<br />
1895. godine u naselju Ralutinac u kotaru Prnjavor. Sačinjavalo ju je 10 porodica<br />
(doseljenih iz Friaul-a), koje su 1904. godine po domaćinstvu plaćale 53,22 krune<br />
glavnog pore<strong>za</strong> desetine. Uzgajali su žitarice: pšenicu, ječam, zob, grah i kukuruz.<br />
Sijali su djetelinu i kosili sijeno. Od voća su gajili crnu i bijelu šljivu, jabuke, kruške<br />
i trešnje, a od povrća: mnogo krompira, kupus, luk (crveni i bijeli) i tikve. 47 Prema<br />
popisu iz 1910. godine u naselju Ralutinac upisana su 72 Slovenca i 7 pravoslavnih.<br />
Inače Prnjavor je te godine imao 88 osoba sa slovenačkim maternjim jezikom,<br />
od kojih je njih 57 bilo sa zemaljskom pripadnošću Bosne i Hercegovine, dok je 31<br />
osoba imala austrijsko državljanstvo.<br />
U kotaru Bosanski Novi na kompleksu Dombrave godine 1905. <strong>za</strong>bilježena je<br />
jedna slovenačka porodica, koja je doselila 1900. Bilo je još Slovenaca poljoprivrednika,<br />
ali oni nisu živjeli u kolonijama, nego raštrkani u grupama od jedne do pet porodica<br />
u kotarevima pogodnim <strong>za</strong> poljoprivredu.<br />
* * *<br />
Prije i poslije 1910. godine Slovenci su predstavljali heterogenu socijalnu grupaciju<br />
koja je bila integrisana u više gradova i regija Bosne i Hercegovine sa naglaskom<br />
na najveće gradove.To se jasno vidi po njihovoj rasprostranjenosti u kotarevima<br />
i mjestima u Bosni i Hercegovini 1910. godine.<br />
Poslije 1910. godine <strong>Sarajevo</strong> je prednjačilo kao zemaljski glavni grad i središte<br />
administracije, vojske, privrede, školstva, te kao najveća saobraćajna raskrsnica.<br />
Poslije Sarajeva sa 789 Slovenaca, slijede Banja Luka (201), Tuzla (186), Zenica<br />
(197), Mostar (100), a <strong>za</strong>tim Tešanj (130), Bosanski Petrovac (142), Žepče (73) -<br />
centri eksploatacije i prerade drveta; Prnjavor (88), Banja Luka (Seoski kotar), Pri-<br />
46 Bericht über die Verwaltung von Bosnien und Herzegowina, 1913, str. 51.<br />
47 ABH, <strong>Sarajevo</strong>, ZVS, Šifra 214, 12/4/1905. Da li je bilo još porodica Slovenaca ne zna se,<br />
jer su navedene samo one koje su 1904. godine plaćale desetinu. One koje su došle kasnije<br />
nisu navedene, što znači da nisu počele plaćati porez, odnosno da nemaju ljetinu.<br />
153
Change language