PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo

Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine
Prilozi, 36, Sarajevo, 2007, str. 135-178.
varu u Kovačićima i uspješno poslovao kako do okupacije 1878. godine tako i poslije
nje 41 . Sarajlije su u većim skupinama išle tamo na izlet, a od društava posebno su
se isticali tipografi. Od Gerdouča je ovu pivaru kupio 1890. godine Čeh Kružek i od
tada se zvala “Češka pivara”. 42
Vlasnik hotela “Pošta” u Sarajevu, koji se tada zvao “Kaiser Krone”, za vrijeme
austrougarske vladavine bio je Slovenac Franjo Poznič. On je bio jedan od slovenačkih
aktivista i osnivača Slovenskog kluba 1910. godine.
Konzorcium Pinter i Florion iz Krainburga, 1905. godine, traži koncesiju za korištenje
vode Neretve, na lokalitetu “Skakala” kod Mostara, za proizvodnju električne
energije. 43 Slovenci su svoj kapital ulagali i u podizanje pilana, a kao primjere navodimo
Lokara Franca, vlasnika pilane u Višegradu, i Pogoreleca Petra, preduzetnika
koji je svoju pilanu podigao u Fojnici. 44
Karakterističan primjer zajedničkog ulaganja Slovenaca i domaćih preduzetnika
je onaj iz 1911. godine. U februaru te godine Šerif-beg Filipović, trgovac i vlasnik
manje pilane iz Ključa, pristupio je pripremama za pretvaranje svog inokosnog
preduzeća u javno trgovačko društvo. U njega su pored Filipovića ušli, kao suvlasnici,
Ivan Hribar, direktor Ljubljanske banke, Franc Tomac iz Ljubljane i Danilo Dimović,
advokat iz Sarajeva. Novoosnovano preduzeće registrovano je kod Okružnog
suda u Bihaću pod nazivom “Šerif-beg Filipović i drugovi - trgovina drvetom u Ključu”.
Radilo je sve do 1918. godine. 45
152
e) Poljoprivrednici
Među austrougarskim doseljenicima u Bosni i Hercegovini zanimljivu socijalnu
grupaciju čine seljaci-kolonisti. Njih je do Prvog svjetskog rata zabilježeno oko
30.000. Najbrojniji su Poljaci i Nijemci, kojima su od ukupno 38 kolonija pripadale
23, dok su Mađari i Slovenci pokazivali malo interesovanja za grupno naseljavanje
41 Hamdija Kreševljaković, Izabrana djela, IV, Prilozi za političku istoriju Bosne i Hercegovine
u XVIII i XIX stoljeću, Veselin Masleša, Sarajevo, 1991, str. 248.
42 Isto.
43 ABH, Sarajevo, ZMF, br. 4.844/BH, 1903. i 7.025/BH, 1905.
44 ABH, Sarajevo, ZVS, šifra 173, br. 222.049/1906, 85.407/1905. i 139.779/1906.
45 Branislav Begović, Razvojni put šumske privrede u Bosni i Hercegovini u periodu austrougarske
uprave (1878-1918) sa posebnim osvrtom na eksploataciju šuma i industrijsku
preradu drveta, ANUBiH, Djela, knj. LIV, Odjeljenje društvenih nauka, knj. 31, Sarajevo,
1978, str. 128-9.