PRILOZI CONTRIBUTIONS - Institut za istoriju Sarajevo

Iljas Hadžibegović, Socijalna struktura Slovenaca u BiH od sredine XIX stoljeća do 1991. godine
Prilozi, 36, Sarajevo, 2007, str. 135-178.
bio ovakav: od 5.256 zaposlenih na domaće je otpadalo 4.278 (81%), a na doseljenike
987 (19%), dakle ni svaki peti nije bio domaći. Od doseljenika samo 311 (31,4%)
nisu imali kvalifikacije, dok su kod domaćih samo 275 (6,4%) imali kvalifikacije ili
su učili zanate. Kvalifikovani doseljenici na željeznici bili su većinom iz austrijske
polovice. U decembru 1913. smanjuje se broj doseljenih radnika. Uglavnom su kvalifikovani
i oni iz Cislajtanije čine 9,8%, a iz Translajtanije 7,4% , svega 17,3%. 20
Zaposlenost Slovenaca na bosanskohercegovačkim željeznicama je približno
ista kao i njihovo učešće među činovnicima i namještenicima u ostalim sektorima
zemaljske uprave. Prema službenim izvještajima Slovenci su 30. juna 1918. sa 222
zaposlena na bosanskohercegovačkim željeznicama činili 4,38% svih zaposlenih ili
12,23% naseljenika iz Monarhije, ne računajući Hrvate i Srbe, kojih je bilo u ovoj
službi 1.815 (35,86% svih). 21
144
c) Radnici
Poslije 1878. godine u iskorištavanju bosansko-hercegovačkih šuma susrele su
se alpska i karpatska tradicija i iskustvo. Slovenski radnici zajedno sa austrijskim, talijanskim
i njemačkim radnicima nosili su iskustvo alpske tradicije, a mađarski, rusinski
i drugi radnici, karpatske.
Podstaknut sličnim motivima s kojim su do 1878. godine dovođeni slovenački
radnici bio je i njihov dolazak i nakon ulaska u istu državu, samo što su oni sada bili
brojniji i obuhvatali su više struka nego u prethodnom periodu.
Šumski radnici za proizvodnju hrastove duge i poslije 1878. godine vrbovani
su prvenstveno u Kranjskoj i Primorskoj, ali i u drugim pokrajinama u kojima su živjeli.
Nastavljala se tradicija dugara, ali sada praćena neuporedivo većim potrebama,
posebno od 1886. do 1902. godine, kada je Bosna i Hercegovina učestvovala sa
20 Isto, str. 154.
21 Nacionalna i konfesionalna struktura zaposlenih na bosanskohercegovačkim željeznicama
30. juna 1918. godine data je u Upravni izvještaj bosansko-hercegovačkih zemaljskih
željeznica za godinu 1917/18., Sarajevo, Državne željeznice Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca,
Sarajevo, 1920, str. 20-21. Tada je u Monarhiji bilo 77,2% katolika, grkokatolika i
drugih unijatskog ritusa, 8,9% protestanata, 8,7% grčkopravoslavnih 8,7%, Jevreja 3,9%,
muslimana 1,1%; R. A. Kan, n.d. str. 392-393.