Kritika: Mulić, Llosa, Mršić Interview: Marina Trumić TEMA broja ... - sic
Kritika: Mulić, Llosa, Mršić Interview: Marina Trumić TEMA broja ... - sic
Kritika: Mulić, Llosa, Mršić Interview: Marina Trumić TEMA broja ... - sic
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
(<strong>sic</strong>!)<br />
kako bi sebe - kao zajednicu stresa koji oscilira u<br />
samoj sebi - uverio da zaista postoji. 57<br />
Takva virtualna masa odnos prema vlasti<br />
neminovno usmjerava ka antropotehnikama<br />
upravljanja i konačnom formuliranju kodeksa<br />
antropotehnike (Takav kodeks bi povratno<br />
promenio značenje klasičnog humanizma jer bi<br />
sa njim bilo raskriveno i zabeleženo da humanitas<br />
ne obuhvata samo prijateljstvo čoveka sa<br />
čovekom; on uvek - i sve eksplicitnije - implicira<br />
da čovek za čoveka predstavlja višu silu.) 58<br />
konstituišući se kao politička metanoja raspeta<br />
između fiktivnih pripovijesti u kojima nalazi<br />
razlog za svoje postojanje i zakonitosti<br />
ekonomskog tržišta na koje istupa kao proizvod.<br />
Vratimo se sada na priču o pojavljivanju nacijedržave,<br />
te na odnos takve zamišljene zajednice i<br />
nacionalne tradicije. Dopuštajući da pojam nacije<br />
pluta čak i do XVII vijeka lako je pratiti trag pojave<br />
novog oblika mehanizma vlasti koji zamjenjuje<br />
dotadašnje monarhijsko upravljanje, a ima znatno<br />
drugačije procedure, služi se novim instrumentima<br />
i na nov način koncipira aparat upravljanja.<br />
Taj novi mehanizam vlasti se pre svega tiče tela<br />
i onoga što ona čine, više nego zemlje i njenih<br />
proizvoda. To je mehanizam vlasti koji omogućava<br />
da se vreme i rad izvuku iz tela, a ne iz dobara<br />
i bogatstva. To je tip vlasti koji se neprestano<br />
vrši kroz nadgledanje, a ne na isprekidan način<br />
kroz sisteme davanja i trajnih obaveza. To je tip<br />
vlasti koji pretpostavlja gustu mrežu materijalne<br />
prinude, umesto fizičkog postojanja vladara, i<br />
određuje novu ekonomiju vlasti čije je načelo da<br />
istovremeno treba uvećavati podaničke snage i<br />
snage u efikasnosti onoga što ih podjarmljuje. 59<br />
Logička posljedica koja proističe iz otjelotvorenja<br />
takvog mehanizma vlasti je pojava (novo)govora<br />
kojeg obilježava pozivanje na pravo, a koji pri<br />
tome posjeduje autoritet iskaza kao jamčevinu<br />
onoga koji govori istinu, onoga koji zna historiju<br />
događaja, onoga koji otkriva i oživljava sjećanje i<br />
čuva ga od zaborava.<br />
Taj govor oslonac i uporište nalazi u tradiciji i<br />
mitovima, i cjelokupan se usmjerava na veliku<br />
mitologiju fabrikujući pripovijesti o slavnom<br />
dobu iskonskih predaka, drevnim osvajanjima,<br />
velikim državnim granicama, zlopatnim modernim<br />
vremenima i hiljadugodišnjim osvetama,<br />
dolasku novog doba koje će izbrisati stare<br />
poraze. On je diskurs u kojem istina jasno<br />
57 “U istom čamcu”, Peter Sloterdajk, Beogradski krug, Beograd, 2001. (str. 87)<br />
58 Isto, (str. 123)<br />
funkcioniše kao oružje za jednu isključivo pristrasnu<br />
pobedu. 60 Očito da taj govor koji prati<br />
pojavu nacije-države i društvenu transmutaciju<br />
do zamišljene zajednice u obliku moderne<br />
nacije preupisuje kompletnu kulturnu teksturu u<br />
iznađenu tradiciju koja će zastrijeti nepodnošljivu<br />
činjeničnost istinske etničke tradicije.<br />
Prema tome, nacija-država ne predstavlja prirodno<br />
jedinstvo društvenog života utemeljeno u historijskoj<br />
oprirođenosti nacionalne kulture, već<br />
privremenu ravnotežu odnosa između partikularne<br />
etničke Stvari (patriotizam, pro patria mori<br />
itd.) i (potencijalno) univerzalne funkcije tržišta.<br />
S jedne strane, nacija-država “nadilazi/ukida”<br />
organske lokalne oblike identifikacije prema<br />
univerzalnoj “patriotskoj” identifikaciji; s druge,<br />
postavlja se kao neka vrsta pseudo-prirodne<br />
granice tržišnog gospodarstva, razgraničavajući<br />
“unutarnju” od “vanjske” trgovine - gospodarska<br />
aktivnost je tako “sublimirana”, uzdignuta na<br />
razinu etničke Stvari, legitimirana kao patriotski<br />
doprinos veličini nacije. 61<br />
Jasno je da formiranje takve moderne društvene<br />
zajednice prati prijelaz od industrijalnih ka planetarnim<br />
politikama (unutarnja dinamika razvoja<br />
nacije-države), a što opet rezultira pojavom globalnog<br />
liberal-kapitalističkog tržišta kao neupitnog<br />
merituma svih vrijednosti. Ne radi se samo o tome<br />
da merkantilna logika zauzima mjesto načelima<br />
vrijednosne hijerarhije vršeći globalnu fetišizaciju<br />
svijeta-života, već i o globalnoj (pre)raspodjeli<br />
moći sprovedenoj kroz političku legislativu, što<br />
posljedično povlači pitanje distributivne pravde,<br />
jer se definišu socijalno-pravne kategorije kojima<br />
se nekoga privileguje, a nekoga marginalizira.<br />
Otuda dolazi pojava da se liberal-kapitalističko<br />
tržište homogenizira kao apolitičan globalni<br />
svjetski sustav u kojem socijalne razlike umiču<br />
pred monumentima kulama čvrstih kulturnih<br />
identiteta.<br />
Sva kritička energija preusmjerava se na borbu za<br />
kulturne razlike ostavljajući temeljni kapitalistički<br />
poredak netaknutim. Idealan oblik hibridne koegzistencije<br />
raznolikih kulturnih života-svjetova<br />
(Žižek) ponudio je koncept multikulturalizma kao<br />
idejni obrazac kulturnog inkluziviteta koji se utemeljuje<br />
u praznoj globalnoj poziciji.<br />
Sa te tačke većinska kultura se prema lokalnim/<br />
marginalnim kulturama odnosi kao konkvistadori/kolonizatori<br />
prema “urođenicima” koje se<br />
treba proučavati i poštovati. Takva raspodjela<br />
59 “Treba braniti društvo”, Mišel Fuko, Predavanja na Kolež de Fransu iz 1976. godine, Svetovi, Novi Sad, 1998. (str. 51)<br />
60 Isto (str. 75)<br />
61 “Škakljivi subjekt”, Slavoj Žižek, TKD Šahinpašić, Sarajevo, 2006. (str. 191)<br />
59
Change language