HOTUBA RC MWANZA-BMU.pdf - karibu kwenye tovuti rasmi ya ...

HOTUBA YA MKUU WA MKOA WA MWANZA MHESHIMIWA
DR. JAMES ALEX MSEKELA (MB) KATIKA WARSHA YA VIONGOZI
WA SERIKALI ZA MITAA MKOA WA MWANZA JUU YA
USHIRIKISHWAJI WA JAMII KUPITIA VIKUNDI VYA ULINZI WA
RASLIMALI YA UVUVI (BMUs) KATIKA UKUMBI WA BENKI KUU
MWANZA TAREHE 17 MACHI 2006
MHESHIMIWA MSTAHIKI MEYA WA JIJI LAMWANZA
WAHESHIMIWA WENYEVITI WA HALMASHAURI ZA WILAYA
WAKURUGENZI WATENDAJI WA HALMASHAURI ZA WILAYA
MABIBI NA MABWANA
Awali ya yote ninapenda kutoa shukrani zangu za dhati kwa waandaaji wa
warsha hii kwa kunipa heshima ya kuwa mgeni rasmi katika ufunguzi wa
warsha hii muhimu kuhusu Ushirikishwaji wa jamii katika ulinzi wa raslimali
ya Uvuvi hususani katika Ziwa Victoria. Nachukua nafasi hii kuwapa pole
ya safari wale wote waliotoka nje ya Jiji la Mwanza kuja kuhudhuria
warsha hii.
Ndugu Mwenyekiti, Nimejulishwa kuwa warsha hii imejumuisha Mstahiki
Meya wa Jiji la Mwanza, Wenyeviti wa Halmashauri za Wilaya,
Waheshimiwa Madiwani wa Kata zinazopakana na Ziwa Victoria na
Wakurugenzi Watendaji wa Halmashauri za Wilaya.Warsha ina lengo la
kujenga uelewa wa Waheshimiwa Madiwani juu ya dhana ya ushirikishwaji
wa jamii katika kupanga, kusimamia na kuendeleza raslimali ya Uvuvi
pamoja na mabadiliko ya muundo na utendaji wa vikundi vya ulinzi wa
raslimali ya uvuvi (Beach Management Units). Warsha hii imekuja wakati
mwafaka baada ya Halmashauri zetu katika Mkoa wa Mwanza kupata
Madiwani wapya baada ya Uchaguzi Mkuu uliofanyika Tarehe 14
Desemba 2005.
Ndugu Mwenyekiti, kama mnavyofahamu, mchango wa sekta ya uvuvi
katika uchumi wa taifa na wananchi katika halmashauri zetu
zinazozunguka Ziwa Victoria ni mkubwa sana.Ni ukweli uliowazi kwamba
maendeleo ya kiuchumi na kijamii ya Wananchi katika Mkoa wa Mwanza
1

yanategemea sana shughuli za Uvuvi.Sekta ya Uvuvi inatoa ajira kwa
Wananchi na hususani vijana ambao ni nguvu kazi inayopaswa kutumika
ipasavyo kuleta maendeleo ya taifa kiuchumi na kijamii katika taifa letu.
Takwimu zinaonyesha kuwa Sekta ya Uvuvi inatoa ajira kwa wavuvi
80,053 (Frame Survey 2002). Pia sekta ya uvuvi huongeza kipato na kutoa
lishe bora ya protini kwa wananchi na kuchangia pato la taifa la fedha za
ndani na fedha za kigeni. Kwa mfano mwaka 2005 mauzo ya tani
53392.20 za samaki nchi za nje yalilipatia Taifa Tsh. 182 bilioni sawa na
Dola za Marekani 16,561,981.46. Kupanuka kwa sekta ya uvuvi
kumechochea mzunguko mkubwa wa fedha na kusababisha upanukaji wa
shughuli zingine za kiuchumi na kijamii mfano upanukaji wa shughuli za
viwanda, ujenzi wa mahoteli, maduka, biashara na ujenzi wa nyumba bora
mijini na vijijini miongoni mwa jamii za wavuvi. Hivyo raslimali ya uvuvi ya
Ziwa Victoria inapaswa kulindwa,kuhifadhiwa, kuendelezwa na kuvunwa
kwa busara ili iendelee kutoa mchango endelevu wa maisha ya wananchi
kwa kizazi kilichopo na vizazi vijavyo.
Ndugu Mwenyekiti, licha ya manufaa niliyoyataja; raslimali ya Uvuvi
katika Ziwa Victoria inakabiliwa na matatizo kadhaa: uharibifu wa
mazingira unaotokana na uchafuzi wa maji taka toka viwandani na
majumbani, katika sehemu za mijini, kuendelea kuwepo kwa uvuvi usio
endelevu wa kutumia mbinu na zana haramu za uvuvi kama vile
• Makokoro ya kuvutia nchi kavu(beach seines)
• Makokoro ya dagaa chini ya milimita 10
• Nyavu za makila za chini ya inchi 5. kwa samaki aina ya
Sato(Tilapia) na inchi 6 kwa kuvulia samaki aina ya Sangara na
Katuli.
• Hali duni ya usafi wa mazingira ya mialo, pia kumekuwepo na
upotevu mkubwa wa samaki baada ya kuvuliwa kutokana na mbinu
duni za uchakataji(processing) na uhifadhi wa samaki baada ya
kuvuliwa.
Aidha ushirikiswaji duni wa wadau wa sekta ya Uvuvi na jamii ya wavuvi
katika Ziwa Victoria umechangia kwa kiasi kikubwa kwa jamii kutowajibika
2

katika kulinda raslimali ya uvuvi kutokana na jamii kufikiri kuwa raslimali ya
uvuvi ni mali ya Serikali na sio yao. Kutokana na matatizo niliyoyataja hapo
juu, ni wazi kuwa hivi sasa samaki wamepungua na aina nyingi za samaki
zimeelekea kutoweka katika Ziwa Victoria na kubakiwa na samaki aina
tatu tu zinazovuliwa kibiashara ambazo ni Sangara, Sato, Dagaa na Furu
katika baadhi ya maeneo.
Wote mnafahamu kuwa uwezo wa serikali pekee kusimamia raslimali ya
uvuvi ni mdogo kutokana na kuwa na watumishi wachache na uwezo
mdogo wa kugharamia usimamizi wa raslimali. Njia pekee ya kusimamia
kikamilifu raslimali hii ni kwa kuwashirikisha wadau wote wa sekta hii
hususan jamii ya wavuvi katika kupanga, kutekeleza, kusimamia na
kuendeleza raslimali ya uvuvi.
Ndugu Mwenyekiti, Kwa kutambua umuhimu wa jamii kushiriki katika
menejimenti ya uvuvi Serikali mwaka 1997 ilitunga sera ya uvuvi ambayo
inatamka bayana umuhimu wa ushirikishwaji wa jamii katika kuhakikisha
usimamizi madhubuti wa raslimali za uvuvi katika nchi yetu.
Kulingana na sera hii ya sekta ya Uvuvi vikundi vya ulinzi wa
raslimali(BMUs) vipatavyo 511 vilianzishwa katika mialo ya Ziwa
Victoria.Kutokana na matatizo mbalimbali vikundi hivyo vimepungua sana.
Baadhi ya matatizo ni kutokuwa na nguvu ya kisheria ya uwepo wa
vikundi, kutoshirikishwa kwa makundi yote yaliyopo mialoni, kukosekana
kwa wajibu uliowazi wa vikundi hivi na kukosa ushirikiano wa kutosha na
msaada toka kwa viongozi katika ngazi za vijiji na wilaya katika kutekeleza
majukumu yao. Ili kutekeleza sera Serikali imetunga Sheria mpya ya Uvuvi
na. 22 ya Mwaka 2003 ambayo imefuta ile iliyokuwepo awali sheria Na.6
ya 1970.Hivi sasa ushirikishwaji wa jamii katika usimamizi wa raslimali ya
uvuvi una nguvu ya kisheria ukilinganisha na hali ilivyokuwa kabla ya
kutungwa kwa sheria mpya ambayo imeanza kutumika mwezi Agosti 2005.
Sheria hii pia inahalalisha uwepo wa vikundi vya ulinzi wa rasilimali ya
Uvuvi katika Ziwa Victoria (BMUs).
3

Ziwa Victoria linamilikiwa na nchi zote tatu za Afrika ya Mashariki, hivyo
usimamaizi wake unahitaji mtazamo na mbinu za pamoja.Kwa kutambua
hilo nchi hizi zimekubaliana kuwa ushirikishwaji wa jamii katika ulinzi wa
raslimali ya uvuvi ni njia pekee itakayowezesha kuwa na usimamizi
endelevu na mkamilifu wa sekta ya Uvuvi katika Ziwa Victoria. Nchi hizi
zimekubaliana juu ya mfumo wa uanzishaji na uendeshaji wa vikundi vya
Ulinzi wa raslimali(BMUs) ambao ni tofauti kidogo na mfumo tulioutumia
Tanzania katika kuanzisha vikundi hivi. Kutokana na mabadiliko hayo
inalazimu kufanya mabadiliko katika mfumo wa BMU tulionao. Hivyo
Tanzania imetoa muongozo wa kitaifa wa ushirikishwaji wa jamii katika
Menejimenti ya Uvuvi Ziwa Victoria (National BMU Guideline) ambao
umekidhi matakwa ya kikanda.
Nimeelezwa baadhi ya mabadiliko ni kuwa BMU katika mfumo mpya
zitajumuisha makundi yote ya wadau waliopo mwaloni, Uwakilishi
unaowiana wa makundi hayo katika Kamati ya Utendaji na kuwa ili mwalo
ustahili kuunda BMU unapaswa kuwa na mitumbwi kuanzia thelathini na
kuendelea.
Kwa kuzingatia mabadiliko hayo, nimefahamishwa kuwa katika warsha hii,
jumla ya mada sita zitatolewa ambazo zinalenga kuwaelewesha
Waheshimiwa madiwani kuhusu mradi wa IFMP unaofadhili utekelezaji wa
Mpango wa menejimenti ya Uvuvi katika Ziwa Victoria ambao
utajishughulisha na mambo yafuatayo:
• Kuimarisha usimamizi wa jamii wa raslimali;
• Hali ya uwingi na aina za samaki katika Ziwa Victoria;
• Sheria zinazohusu usimamizi wa raslimali ya uvuvi Tanzania
hususani Ziwa Victoria;
• Usimamizi wa serikali pekee na matatizo yake katika menejimenti ya
uvuvi na njia mbadala ya usimamizi shirikishi wa jamii;
• Ushirikishwaji wa jamii katika Menejimenti ya Uvuvi kupitia BMU;
• Mada juu ya Muundo, uanzishwaji na uendeshaji wa taasisi ya BMU
na
4

• Mada juu ya wajibu wa serikali za mitaa katika kusimamia raslimali
ya uvuvi hapa nchini.
Nimefahamishwa kuwa baada ya kila mada kutolewa majadiliano ya kina
yatafanyika, mikakati ya pamoja na maazimio yatawekwa yanayolenga
kuboresha ushiriki wa jamii katika menejimenti ya Uvuvi katika Ziwa
Victoria.
Napenda kusisitiza kuwa raslimali ya Ziwa Victoria ni muhimu kwa
maendeleo ya kiuchumi na kijamii kwa wananchi wetu, kitaifa, kikanda na
kimataifa. Tumieni vizuri muda wa warsha hii katika kujadili matatizo ya
uvuvi usio endelevu na kupata uelewa juu ya umuhimu wa kushirikisha
jamii. Aidha kwa kuwa ninyi ni viongozi ni muhimu kupata uelewa wa kina
juu muundo mpya wajibu na utendaji wa BMUs ili muweze kutoa msukumo
katika kuziunda, kuratibu na kusimamia shughuli zake, kikamilifu kwa
lengo la kuwa na uvunaji endelevu wa raslimali ya samaki.
Mafanikio ya ushirikiswaji wa jamii katika ulinzi wa raslimali ya Uvuvi
yanahitaji sana msaada wa viongozi katika ngazi zote toka ngazi ya kijijini,
Wilaya(madiwani na uongozi wa wilaya) na Serikali kuu katika kujenga
uwezo wa jamii kushiriki kikamilifu katika menejimenti ya uvuvi. Pia jamii
inahitaji kujengewa uwezo katika katika uongozi, menejimenti ya uvuvi na
menejimenti ya fedha n.k. Nimeelezwa kuwa Mradi wa IFMP utagharamia
uundaji wa BMU katika mfumo mpya, kujenga uwezo wa vikundi katika
kusimamia raslimali kwa kutoa mafunzo kwa kamati za BMU katika nyanja
za uongozi, menejimenti ya uvuvi na menejimenti ya fedha. Pia Serikali ya
Tanzania imenunua injini 27 za boti ambazo zitagawiwa vikundi vya
jamii(BMU) vinavyohusika na ulinzi na usimamizi wa raslimali ya uvuvi.
Uendeshaji na usimamizi wa raslimali ya Uvuvi kupitia jamii(BMU) una
gharama zake. Jamii kupitia vikundi vya ulinzi wa raslimali inahitaji kuwa
na vyanzo vya mapato endelevu kugharamia usimamizi wa raslimali katika
ngazi ya jamii. Jambo muhimu na la msingi ambalo Halmashauri
zinapaswa kusaidia ni kuvipa upendeleo wa pekee vikundi hivi kwa kuvipa
uwakala wa kukusanya ushuru wa mapato ya samaki na mazao yake ili
5

mapato ya ziada baada ya kulipa kiwango kilichowekwa na halmashauri,
itumike katika kugharamia shughuli za usimamizi wa raslimali unaofanywa
na vikundi kwa manufaa yetu sote na pia kuwa motisha kwa ushiriki wao
katika usimamizi wa raslimali.
Ni mategemeo yangu kuwa baada ya warsha hii na mrudipo katika
halmashauri zenu mtakuwa katika mstari wa mbele kutekeleza na
kusimamia ushirikishwaji wa jamii kwa kuvipa vikundi vya BMU kila
msaada ili kuhakikisha jamii inatekeleza majukumu ya ulinzi wa raslimali
katika mialo wanayoisimamia. Mkumbuke kuwa ilani ya Chama Cha
Mapinduzi inatamka bayana kuhusu uvuvi endelevu hivyo hatuna budi
kuitekeleza kwa vitendo.
Baada ya kusema haya, sasa napenda kutamka kuwa warsha hii juu ya
ushirikishwaji wa jamii katika menejimenti ya Uvuvi katika Ziwa Victoria
kupitia vikundi vya jamii vya ulinzi wa raslimali(BMU) imefunguliwa rasmi.
AHSANTENI KWA KUNISIKILIZA
6