hotuba ya waziri wa maendeleo ya mifugo na - Ministry of Livestock ...

Kampuni ya Ranchi za Taifa (National Ranching Company - NARCO)
44. Mheshimiwa Spika, jukumu kubwa la Kampuni ya Ranchi za Taifa
(NARCO) ni kuzalisha, kunenepesha na kuuza mifugo kwa ajili ya nyama
sanjari na kutoa huduma za ushauri kwa wafugaji wanaozunguka ranchi hizo.
Katika mwaka 2007/2008, Kampuni imeendelea kuzalisha mifugo ya nyama
katika ranchi zake 10 za mfano za Kikulula, Mabale, Kagoma, Misenyi
(Kagera), Kongwa (Dodoma), Mzeri (Tanga), Ruvu (Pwani), Mkata
(Morogoro), Kalambo (Rukwa) na West Kilimanjaro zenye eneo la hekta
230,384 na jumla ya ng’ombe 41,000. Katika mwaka 2007/2008, NARCO
iliuza jumla ya ng’ombe 9,030 wenye thamani ya shilingi bilioni 2.1. Aidha,
Kampuni ilinunua ng’ombe 1,044 wenye thamani ya shilingi milioni 199.4
kutoka kwa wafugaji wanaozunguka maeneo ya ranchi kwa ajili ya mradi wa
kunenepesha.
45. Mheshimiwa Spika, katika kuimarisha ranchi za Kongwa na Ruvu,
Wizara yangu imenunua ng’ombe wazazi 820 aina ya Boran (madume 120 na
majike 700) na hivyo kuipa NARCO uwezo wa kuzalisha ng’ombe bora zaidi
kwa ajili ya soko la ndani na nje ya nchi. Pia, miundombinu ya mashamba
hayo imeboreshwa ikiwa ni pamoja na kufyeka vichaka, kujenga uzio na
kukarabati machinjio. Katika mwaka 2008/2009, NARCO itaongeza uzalishaji
wa ngómbe, mbuzi na kondoo. Aidha, Ranchi za Kongwa na Ruvu
zitaboreshwa kwa kununua ngómbe wazazi 1,200 na madume 49. Vilevile,
NARCO watanunua maksai 10,000 kwa ajili ya programu ya kunenepesha.
46. Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2007/2008 Wizara imewezesha
upatikanaji wa hati miliki ndogo (sublease) kwa vitalu vya Mzeri (9), Misenyi
(21), na Mkata (11). Zoezi la utoaji wa hati miliki ndogo kwa vitalu vya ranchi
za Uvinza, Usangu, Kalambo, Mabale, Kikulula na Kagoma linaendelea. Kwa
upande wa ranchi ya West Kilimanjaro, upimaji wa vitalu 23 unaendelea.
47. Mheshimiwa Spika, ili kuhakikisha mashamba, miundombinu na
huduma zilizokuwa chini ya Wizara yangu na kubinafsishwa zinaendelezwa na
kufanya kazi iliyokusudiwa, tulifanya tathmini ya mashamba 58 na viwanda
viwili. Tathmini hiyo imeonyesha kuwa baadhi ya mashamba na viwanda
havijaendelezwa kama ilivyotarajiwa na Wizara inaendelea kufuatilia na kutoa
ushauri unaohitajika. Napenda nitoe wito kwa wote waliopewa
mashamba na viwanda hivyo ambavyo havijaendelezwa au
wanafanya shughuli nyingine tofauti na makubaliano yaliyoainishwa
kwenye mikataba kuwekeza katika kipindi cha miezi miwili, ama
sivyo watanyang’anywa na kupatiwa wawekezaji wengine wenye
nia ya kuyaendeleza.
26