20 mln, które zmieni¹ Sierzno - Kurier Bytowski

Kurier Bytowski | 12.08.10 r. | 32 (915)
ROZMAITOŒCI
Z DZIEJÓW ZAPCENIA (CZÊŒÆ V)
Spacer przemys³owym
szlakiem po Zapceniu
MODA NA KAPELUSZE
We wsi dzia³a³ zak³ad modniarski.
Prowadzi³a go Waleria
Szyca z domu Jankowska. Najpierw
mieœci³ siê w budynku
przysz³ych teœciów, potem wynajmowa³a
pokój po agencji pocztowej.
Po œlubie wraz z mê¿em zamieszka³a
w drewnianym domu
za kana³em po prawej stronie.
Tam te¿ robi³a kapelusze. Zak³ad
mia³ swoj¹ renomê. Nawet moja
teœciowa ze swoj¹ babci¹ specjalnie
chodzi³y pieszo z Leœna do Zapcenia
po kapelusze na ró¿ne okazje.
Po II wojnie œwiatowej zapotrzebowanie
na tego typu nakrycia
g³owy spada³o, mija³a moda.
Trzeba by³o zamkn¹æ interes.
W. Szyca w swoim domu otworzy³a
wiêc sklep spo¿ywczo-przemys³owy,
nastêpnie wynajmowa-
³a pokój na klasê, gdy¿ w szkole
brakowa³o miejsca. Obecnie na
miejscu dawnego domu stoi nowy,
piêtrowy. W³aœciciel Jan Szyca
wynajmuje go.
Z kolei za gospodarstwem Maksymiliana
Szycy sta³ dom Paw³a
Wery (listonosz, zgin¹³ na froncie)
i jego ¿ony Aleksandry (siostra
Klemensa Kiedrowskiego). Prowadzili
tam sklep b³awatny i
chwilowo karczmê. Aleksandra,
po œmierci mê¿a, wysz³a po wojnie
za m¹¿ za Tuszka (wdowiec z synem).
Wynajmowali pokój mojemu
tacie, gdy by³ kawalerem. Po
pewnym czasie wyprowadzili siê
do Bytowa. Sklep przeniesiono do
drugiego domu na pocz¹tku wsi,
którego czêœæ zajmowa³ murarz
Majer. Sprzedawa³a w nim Jankowska.
W³aœcicielem ca³ego zabudowania
zosta³ Klemens Kiedrowski.
W latach piêædziesi¹tych XX w.
wynajmowa³ go mojej siostrze Janinie
Kiedrowskiej. Mieszka³a
tam z mê¿em Bernardem i trójk¹
dzieci. PóŸniej w drugiej po³owie
domu swoje kwatery mieli kierowcy
PKS, poszukiwacze z³ó¿
mineralnych. K. Kiedrowski prowadzi³
z matk¹ karczmê, a jego
siostra Zofia sklep kolonialny.
Pod koniec wojny wyszynk sp³on¹³.
KARCZMY, W TYM JEDNA
OBWO�NA
W sumie we wsi dzia³a³o kilka
karczm. Dobrze prosperowa³y te
po³o¿one w œrodku osady, jedna
mieœci³a siê w czasie wojny u
wspomnianych ju¿ Tuszków. Najwiêcej
goœci mia³a jednak w³aœnie
ta K. Kiedrowskiego. Franciszek
Szypryt z kolei by³ w³aœcicielem
tzw. obwoŸnej karczmy. Mieszka³
na Budach, po towar jeŸdzi³ g³ó-
wnie do Brus. Tê zapceñsk¹ prowadzi³a
jego ¿ona Marta, zaœ ich
córka Jadwiga Szypryt sprzedawa³a
w sklepie. Jadwiga wysz³a
za m¹¿ za kowala Józefa Glinieckiego.
Dawniej za karczm¹ Kiedrowskiego,
szczytem do drogi, sta³
drewniany dom Augustyna Klonowskiego,
którego pola usytuowane
by³y za wiosk¹ w kierunku
Luboni. Tam wybudowa³ drugi
dom mieszkalny i zabudowania
gospodarcze. To siedlisko zajmowa³
m.in. jego syn Aleksander,
trudni¹cy siê krawiectwem mêskim.
Obecnie dzia³ka stoi pusta.
We wsi nie mog³o te¿ zabrakn¹æ
szewca. Para³ siê tym Wincenty
Olik. Jego warsztat znajdowa³ siê
w drewnianym domu na koñcu
miejscowoœci (w stronê S¹toczna).
Krawiectwem zajmowa³a siê Anastazja
Dorawa. Tego zawodu uczy³a
te¿ wiele dziewczyn i kobiet.
Jej m¹¿ Franciszek (pobrali siê w
1936 r.) by³ ko³odziejem, dodatkowo
zajmowa³ siê hodowl¹ pszczó³.
Wiejskim kowalem by³ Grajnka.
Przed wojn¹ mieszka³ w cha-
³upie stoj¹cej w ogrodzie, który od
Piotra Rudnika odkupi³ Julian
Trzebiatowski. KuŸnia znajdowa-
³a siê przy placu w œrodku wsi.
Wspomniany J. Trzebiatowski
by³ dentyst¹. Do jego gabinetu
trafiali g³ównie pacjenci z bólem
zêba. Mama wspomina³a, ¿e czêœæ
osób po uzyskaniu pierwszej pomocy
(za³o¿ony lek uœmierzy³ ból)
nie przychodzi³a na kolejn¹ wizytê,
aby z¹b zaplombowaæ. Unikano
w ten sposób p³acenia za us³ugê.
Nie by³o wówczas ubezpieczenia
spo³ecznego. Czêsto te¿ pomaga³
za „Bóg zap³aæ”. Syn Juliana z
zawodu by³ malarzem pokojowym,
a z zami³owania ogrodnikiem.
Z czu³oœci¹ opiekowa³ siê
drzewami i krzewami owocowymi
oraz warzywami i ró¿nymi kwiatami.
Do dziœ pamiêtam wielkie
porzeczki i dorodny agrest oraz
k¹cik wypoczynkowy w centrum
jego ogrodu.
Przy placu Franciszek Pa³bicki
i Dominika z domu Tyborczyk
mieli posiad³oœæ z murowanym
domem i zabudowaniami gospodarczymi.
Przekazali to córce Mariannie
- wysz³a za m¹¿ za Bazylego
Gañczê z Leœna. Po wojnie
mia³ sklep spo¿ywczy, potem b³awatny.
Zrezygnowa³ z kiepskiego
interesu i zatrudni³ siê w GS Lipnica,
gdzie sprzedawa³ w sklepie z
metra¿em. Dom czêœciowo wynajmowa³,
m.in. na sale lekcyjne. Z
czasem w³aœcicielem nieruchomoœci
zosta³ Józef Olik. Zabudowania
W tle karczma Klemensa Kiedrowskiego i sklep kolonialny. Na pierwszym planie wesele Alojzego i Jadwigi Pa¿¹tka Lipiñskich, zima 1938 r.
19
- Dziœ ¿a³ujê, ¿e ma³o czasu
poœwiêci³am na wys³uchiwanie
wielu opowieœci mojej œp. Mamy
Anny Szypryt, która chêtnie
wspomina³a dawne dzieje. Na
prze³omie XX/XXI wieku, gdy
zaczê³a tworzyæ scenariusz w³asnego
pogrzebu, zrozumia³am i
poczu³am impuls, aby spisywaæ
daty wa¿niejszych wydarzeñ,
m.in. historiê koœcio³a, s¹siadów
- nauczycieli. Od czasu do czasu
coœ zanotowa³am, ³udz¹c siê nadziej¹,
¿e wspólnie z Mam¹ napiszê
historiê Zapcenia. Niestety,
nie zd¹¿y³am. Teraz przegl¹dam
luŸne kartki i staram siê
po³¹czyæ w ca³oœæ fragmenty jej
opowiadañ, w³asne wspomnienia
z dzieciñstwa, to co zachowa³o
siê w pamiêci sióstr i krewnych
oraz s³owo pisane: wpisy
ze starej kroniki szkolnej, do której
mia³am dostêp dziêki Irenie
Lew-Kiedrowskiej - opowiada
Danuta Gliszczyñska z Zapcenia
(gm. Lipnica).
D.G.
sprzeda³ Nadleœnictwu Osusznica,
a sam wyprowadzi³ siê do Bytowa.
Po remoncie w leœniczówce
zamieszka³ najpierw Matysiak,
potem Œlebodowie - ma³¿eñstwo
leœników. Obecnie zajmuj¹ j¹ Andrzej
Szajda z ¿on¹ Jolant¹.
Wspomnian¹ wy¿ej kuŸniê w
1936 r. przej¹³ kowal Józef Gliniecki
z ¿on¹. Po wojnie czêœæ domu
wynajêli Prezydium Gromadzkiej
Rady Narodowej w Zapceniu,
które swoj¹ siedzibê mia³o
wczeœniej w budynku Jana Chamier-Gliszczyñskiego.
SZY£A I HAFTOWA£A
Za czasów ks. Otto Konrada na
plebanii mieszkali rodzice ksiêdza
i dwie niezamê¿ne siostry.
Starsza Anna (ubiera³a siê na
czarno) zajmowa³a siê szyciem
oraz haftowaniem bielizny koœcielnej,
któr¹ równie¿ pra³a,
krochmali³a i prasowa³a. Szy³a i
haftowa³a tak¿e sukienki i serdaki.
W dzieciñstwie nosi³am wykonan¹
przez ni¹ piêkn¹ fioletow¹
sukienkê, moja siostra Teresa
podobn¹ br¹zow¹. Pani Anna
szy³a i haftowa³a te¿ suknie liturgiczne,
d³ugie, z ¿ó³tym haftem,
w pasie wi¹zane grubym
z³otym sznurkiem. Ks. Otto Konrad
wprowadzi³ nowy zwyczaj i
dziewczynki do przyjêcia I komunii
œwiêtej ubierano w stosowne
suknie. Wówczas do uroczystej
komunii przystêpowa³y dzieci z
IV klasy szko³y podstawowej. W
klasie I by³a tzw. wczesna komunia
(w krótkich bia³ych sukienkach).
Ks. Henryk Piotrowski
(1.10.1975 r. - 14.12.1987 r.) wybudowa³
now¹ piêtrow¹ plebaniê,
któr¹ wyœwiêcono na 50lecie
istnienia parafii. W podwórzu
powsta³y nowe zabudowania
gospodarcze, ozdobione jak plebania
malowid³ami na tynku wykonanymi
przez ks. H. Piotrowskiego.
D.G.