M E D I C U S - Shoqata e Mjekëve Shqiptarë të Maqedonisë-Hipokrati

mbi parazitin, ne mund të ndërhyjmë duke rekomanduar përdorimet e pesticideve me
ndikim më të ulët mbi shëndet dhe mjedis.
Çrregullimet e shfaqura tek fermerët që punojnë në serrë të konsultuara me
literaturën (6) vijnë nga përdorimi i jo i rregullt i pesticideve. Një rëndësi shumë të
madhe ka edhe përdorimi i mjeteve mbrojtëse gjatë përgatitjes së tretësirave spërkatëse,
gjatë trajtimeve me pesticide, gjatë vjeljes dhe asgjësimit të ambalazheve. Në rritjen e
shkallës së ndotjes një rol të rëndësishëm luajnë edhe mjetet spërkatëse, gjendja teknike
dhe kolaudimi i tyre (1).
Kemi vënë re që ekspozimi nuk është vetëm i personit që merret drejtpërdrejt me
spërkatjen por edhe i punonjësve të tjerë që punojnë në mjedisin që kryhet kjo spërkatje,
po kështu edhe i personave të tjerë të rastësishëm pranë zonës ku bëhet trajtimi. Në
kushtet aktuale që pesticidet aplikohen në vendin tonë do të vlerësonim si imediate
zvogëlimin e përdorimit të pakontrolluar të tyre për të ulur ndotjen që në burim si dhe
domosdoshmërinë e studimit dhe të vlerësimit të cilësive të ushqimit, sepse është
pikërisht cilësia e ushqimeve ajo që ndikon dukshëm në shëndet.
KONKLUZIONE
Në mjedise të mbrojtura përdoren trajtime me ndikim në shëndetin e njeriut,
pesticide me toksicitet akut të lartë: psh. Methomyl. Grupi I A (LD50 = 0 – 20)
Vlera e Përdorimit Fushor të EIQ në skemat e përdorura të trajtimeve në mjedise
të mbrojtura rezulton se edhe një trajtim i vetëm me Fenamifos jep një vlerë 1712
të përdorimit të pesticidit sa trefishi i një nematocidi tjetër. Kjo orienton në
alternativa zëvendësimi.
Modelimi sipas koeficientit EIQ tregon që toksicitetet e larta (vlera të ulta të
LD50) të pesticideve të përdorura kanë sjellë çrregullime në shëndet duke u
ekspozuar gjatë punës me to: dhimbje koke 21 % të rasteve, irritim të syve 16 %,
vështirësi në frymëmarrje (9%), të vjella (7.3 %) etj.
Kohëzgjatja e këtyre çrregullimeve është në varësi të toksicitetit dhe të kohës së
ekspozimit të fermerëve me këto pesticide dhe shkon për irritimin e syve dhe
dhimbjet e kokës deri në 48 orë.
LITERATURA
1. Akesson NB, Yates WE. 1979. Pesticide application, equipment and techniques.
FAO Agric. Serv. Bull. 38.
2. Moss DW, Henderson MB. Tietz Textbook of Clinical Chemistry, Second Edition,
Eds.: Burtis, C.A. and Ashwood, E.R., W.B. Saunders Co. 1994, pp.877-882.
3. Kovach J, Petzoldt C, Degnil J, Tette J. A Method to Measure the Impact of
Pesticides, IPM Program, Cornell University, New York State Agricultural
Experiment Station Geneva, New York. 1992 (up date)
4. California Department of Health Services, Laboratory Services Branch Clinical
Chemistry Section, "Guidelines for Determination of Baseline Level" CCLSO12885.
5. Morgan DP. "Recognition and Management of Pesticide Poisonings" Third Edition,
U.S.E.P.A. -540/9-80-005, January 1982, pp. 1-13.