Bak\: Azwrbaycan SSR Elmlwr Akademiyas\ Nw]riyyat\, 1966 &[ cilddw

Dwllllwkk
© Cwlil Mwmmwdquluzadw “Se[ilmi] Wswrlwri”
Bak\: Azwrbaycan SSR Elmlwr Akademiyas\ Nw]riyyat\, 1966
&[ cilddw
Birinci cild
Sad\q ki]inin on ya]\nda o`lu Mwmmwdvwlinin g=zlwri a`r\y\rd\. Bir g^n u]aq anas\na
dedi:
—Ax\, Kwrbwlayi Qas\m\n o`lu Whmwdin dw g=zlwri a`r\y\rd\. D^nwn Whmwdnwn arx\n
kwnar\nda oynuyurduq. Whmwd burun qanadan otnan burnunu qanatd\. Elw burnundan
bir az qan axan kimi, Whmwdin g=zlwri yax]\ oldu.
—Bala, get swn dw burnunu qanat! - anas\ Mwmmwdvwliyw dedi.
Mwmmwdvwli getdi, otlar\n i[indwn haman tikanl\ otu tapd\, sol wli ilw otu soxdu
burnunun de]iklwrinw, sa` wli ilw yumru`unu d^y^b vurdu sol wlinin alt\ndan vw
Mwmmwdvwlinin burnundan qan ba]lad\ axma`a.
Yar\m saat qwdwrincw qan axd\. Mwmmwdvwli barmaqlar\ ilw burnunun de]iklwrini tutdu
ki, bwlkw qan kwsilw, amma qan kwsilmwk bilmwdi. Ax\r\ anas\n\ [a`\rd\. Anas\ dwxi qan\n
kwsilmwyinw bir [arw tapmad\. Bu heyndw Sad\q ki]i wlindw wt swbwti bazardan evw wt
gwtirdi. +vrwt ^z^n^ tutdu Sad\q ki]iyw:
—A ki]i, gwl g=r, Mwmmwdvwlinin burnunun qan\na nw [arw eliyirik - kwsilmir; gwl bwlkw
swn bir [arw tapasan.
Sad\q ki]i o`lunun yan\na yeti]ib, sa` wlinin barmaqlar\ ilw yap\]d\ Mwmmwdvwlinin
burnunun ucundan vw qoymad\ qan axs\n. Amma qan burnunun i[indw ]i]ib, genw yol
tap\b ba]lad\ axma`a.
—A ki]i, qa[ bazara - =vrwti ba]lad\ uca swslw Sad\q ki]iyw demwyw - Qa[ tez Usta
H^seynin yan\na. Onun hwkimlikdw swri]twsi [oxdu. Tez qa[ Usta H^seynw de. Yoxsa
u]a`\ qan aparar, evin y\x\lar. Tez durma qa[ vw tez xwbwr gwtir.
Sad\q ki]i wllwrinin qan\n\ arxda yuyub, ^z qoydu hwywtdwn [\xma`a, Sad\q ki]i o vaxt
Usta H^seynin d^kan\na yeti]di ki, usta bir m^]twrinin ba]\n\ q\rx\b qurtar\b, qanatd\`\
yerlwrw pamb\q d^z^rd^.
Sad\q ki]i d^kan\n qaba`\nda durub salam verdi. Usta H^seyn ki]ini g=rcwk onu m^]twri
hesab etdi vw qoltuq cibindwn aynan\ [\xard\b tutdu Sad\q ki]inin qaba`\na. Sad\q ki]i
1

aynan\ al\b vw g=zlwrini yumub bir salavat zikr etdi vw aynan\ wvvwl sa` [iyninin, sonra sol
[iyninin qaba`\na apar\b tutdu ^z^n^n m^qabilindw vw g=zlwrini a[\b sol wli ilw ba]lad\
q\rm\z\ saqqal\n\ tumarlama`a vw bir dwfw dw salavat [evirib, ayan\ qaytard\ &sta H^seynw
vw vedi:
—Ay Usta H^seyn, bizim Mwmmwdvwlinin burnu qan\y\b. Nw wlac edirik qan kwsilmwk
bilmir. Arvad mwni yalvara-yalvara swnin yan\na g=ndwrib, bwlkw swn bir [arw tapasan.
Usta H^seyn Sad\q ki]idwn aynan\ al\b wvvwl ona twklif etdi ki, girsin d^kana vw otursun
swkinin ^st^ndw. Sad\q ki]i d^kana oturandan sonra, Usta H^seyn onun yav\`\na yeriyib
sa` wlini uzatd\ vw Sad\q ki]inin b=rk^n^ g=r^r^b qovzad\ yuxar\. Sad\q ki]i altdanyuxar\
bax\rd\ Usta H^seynin ^z^nw. Usta ba]\n\ bulaya-bulaya dedi:
—Ax, ax vay! Yaz\`\m gwlir g^n^nw, Sad\q ki]i! Bilmirwm swnin ax\r\n nw g^nw qalacaq!
Ay ki]i, ya ad\n\ ermwni qoy, qoy, xalq bilsin ki, swn m^swlman deyilswn, yoxsa wgwr
m^swlman olmaq istwyirswn, qarda], bu m^swlman[\l\q deyil ki, swn eliyirswn. Ki]i,
utanm\rsan ba]uvun t^k^n^ bu qwdwr uzad\b q\rxd\rm\rsan? Hwlw xwcalwt [wkmiyib
deyirswn ki, Mwmmwdvwlinin burnunun qan\ kwsilmir? O allah\n qwzwbidir ki, swni tutub.
Yoxsa harda g=rswnwn ]eydir ki, burunun qan\ kwsilmwyw? Swn twk m^swlmanlar bundan
da art\q bwlwya giriftar olacaqlar!
Bu s=zlwri deyw-deyw Usta H^seyn balaca mis qaba soyuq su t=k^b, Sad\q ki]inin ba]\n\
hwr iki wllwri ilw ovurdu ki, t^klwri yum]als\n, Sad\q ki]i dinmwz-s=ylwmwz oturub ba]\n\
wymi]di a]a`\. Usta H^seyn wllwrini wtwklwrinw silib g=t^rd^ ^lg^c^ vw ba]lad\ da]\n ^stw
[wkib itilwmwyw vw sonra bir ne[w dwfw dw qay\]a [wkib, Sad\q ki]inin ba]\n\ q\rxma`a
mw]`ul oldu vw Sad\q ki]iyw belw moizw elwdi:
—Sad\q wmi! M^swlman[\l\`\n ]wrtlwri [ox a`\rd\r. Az bir adam bu ]wrtlwrin ham\s\n\
wmwlw gwtirw bilwr. Mwswlwn, ba]\ t^kl^ saxlamaq he[ bilirswn ki, necw b=y^k g^nahlar\n
biridir? Wvvwla budur ki ba]\n\ vaxt\ndan-vaxt\na q\rxd\rm\yan\n evindw he[ xeyirbwrwkwt
olmaz. Ikinci budur ki, insana n=vbwn=v bwdbwxtliklwr ^z verwr. Mwn nwyw
deyirswn and i[im ki, o`luvun qan\n\n kwsilmwmwyi mwhz twnbehdir ki, xudavwndi-alwm
bu g^nahlar\n qaba`\nda swnw g=ndwrib. Mwndwn swnw vwsiyywt: bir dw belw qwlwtlwri
elwmw; yaz\qsan, fa`\rsan. Yoxsa bir =zgw c^r bwdbwxtlik ^z verwr, dwxi sonra pe]imanl\q
bir yerw [atmaz.
Usta H^seyn, Sad\q ki]inin ba]\n\ q\rx\b qurtard\. Sad\q ki]i b=rk^n^ qoydu ba]\na, iki
qwpik [\xar\b uzatd\ Usta H^seynw vw dedi:
—Usta, allah atana rwhmwt elwsin.
Vw usta H^seyn pulu al\b cavab berdi:
—Allah swnin dw atana rwhmwt elwsin.
Sad\q ki]i ^z qoydu evinw getmwyw.
2

Hwywtw girib Sad\q ki]i g=rd^ ki, o`lunun qan\ [oxdan kwsilib. Mwmmwdvwli bir uzun
a`acdan at qay\r\b minmi]di, hwywti o twrwfw [ap\rd\, bu twrwfw [ap\rd\ vw hwrdwn bir at
kimi ki]nwyirdi.
______
Mwtni y\`d\: Nwrgiz Abadi
Veb ^[^n haz\rlad\: Aynurw H^seynova
AZERI.orga qoyuldu: Iyun, 2003
3