1-ci sayı üçün buraya sıxın
08.01.2013 • Views
Share Embed Flag

1-ci sayı üçün buraya sıxın

1-ci sayı üçün buraya sıxın

1-ci sayı üçün buraya sıxın

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
bakusteelcasting.com

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

KЕЙФИЙЙЯТ<br />

БИЗИМ<br />

ЗЯМАНЯТИМИЗДИР!<br />

1 iл<br />

BAKU STEEL COMPANY

"Ìåòàëëóðã" елми-техниkи ъурнал<br />

ÒßÑÈÑ×È<br />

"Baku Steel Company" ММЖ<br />

ÁÀØ ÐÅÄÀÊÒÎÐ<br />

Намиг Ящмядов<br />

ÉÀÐÀÄÛÚÛ ÙÅÉßÒ<br />

Kямаля Рамазанова<br />

Елнаря Щейбятова<br />

Мяммяд Рящимов<br />

Чинэиз Исэяндяров<br />

ßËÀÃß Ö×ÖÍ<br />

ÐÅÄÀÊÑÈÉÀÍÛÍ ÖÍÂÀÍÛ<br />

Дярняэцл шоссеси, Мир-Жялал 15<br />

Е-маил: office@bakusteel.com<br />

www.bakusteel.com<br />

Òåë., ôàêñ: (+994 12) 490 30 70<br />

(+994 12) 490 30 71<br />

“Металлург” ъурналы Азярбайжан<br />

Республиkасынын Ядлиййя Назирлийиндя<br />

гейдиййата алыныб 14.02.11<br />

Рейестр № 3352<br />

ÒÈÐÀÆ - 1000<br />

×ÀÏ ÎËÓÍÓÁ<br />

"Шярг-Гярб" мятбяясиндя<br />

×ÀÏÀ ÈÌÇÀËÀÍÛÁ<br />

08.08.11<br />

РЕKЛАМЛАРЫН МЯТНИНЯ ЭЮРЯ<br />

РЕДАKСИЙА МЯСУЛИЙЙЯТ ДАШЫМЫР.<br />

РЕДАKСИЙАНЫН ИЖАЗЯСИ ОЛМАДАН<br />

ЪУРНАЛДАKЫ МАТЕРИАЛЛАРДАН ВЯ<br />

ЙА ШЯKИЛЛЯРДЯН ИСТИФАДЯ ЕТМЯK<br />

ГАДАЬАНДЫР.<br />

Jurnalda xari<strong>ci</strong> internet resurslardan яldя<br />

olunmuш materiallar yalnыz informasiya<br />

mяqsяdi dasыyыr. Redaksiya tяqdim<br />

olunan materiallara gюrя mяsuliyyяt<br />

dasыmыr. Чap olunan materiallar etibarlы<br />

mяnbяlяrdяn яldя olunsada, redaksiya<br />

onlarыn tamamilя dяqiqliyinя tяminat<br />

vermir.<br />

HÞRMßTLÈ OXUCULAR!<br />

Sizi "Metallurq" jurnalыnыn<br />

ilk sayыnda<br />

salamlamaqdan<br />

чox mяmnunam.<br />

Яvvяla qeyd etmяk istяrdim<br />

ki, bu il шirkяtimizin fяaliyyяtinin<br />

10 ili tamaм olду. Bu jurnalыn da iшыq цzц gюrmяsindя яsas mяqsяdimiz<br />

сизи юlkяmizdя vя dцnyada metaлlurgiya sahяsindя baш verяn yeniliklяrdяn<br />

xяbяrdar etmяklя yanaшы, шirkяtimizin reallaшdыrdыьы layihяlяrlя, еляжя дя бу<br />

сащяйя даир елми мягалялярля yaxыndan tanыш etmяkдир.<br />

Яlavя edim ki, Azяrbaycanda qara metallurgiyanыn flaqmanы Sovet<br />

dюvrцndя Sumqayыt boru-проkат zavodu olub. O zaman zavod ildя 800 min ton<br />

цmуmi tяyinatlы boru istehsal edib. Иndi dя юlkяmizdя polad istehsalыnы<br />

geniшlяndirmяk vя xari<strong>ci</strong> bazarlarda Azяrbaycanы tяmsil etmяk цчцn "Baku<br />

Steel Company" daim чalышыr. Шirkяtimiz 10 il яrzindя 2 milyon 500 min tondan<br />

чох armatur istehsal edяrяk, юlkяnin tikinti sяnayesinin tяlяbatыnы tam юdяmяklя<br />

yanaшы, hяm dя qоnшu юlkяlяrя юz mяhsullarыnы ихраж едиb. Шirkяtin istehsal<br />

etdiyi mяhsullar Bakы-Ceyhan neft kяmяrinin, hяmчinin Bakыya gюzяllik verяn<br />

kюrpцlяrin, bir sыra sяnaye obyektlяrinin, yaшayыш vя ictimai binalarыn tikintisindя<br />

uьurla iсtifaдя olunmaqdadыr.<br />

"Baku Steel Company" sadяcя bir polad istehsalы шirkяti deyil, hяm dя<br />

bюyцk bir ailяdir. Шirkяt юz kadрlarыna чox diqqяtlя yanaшыr vя daim onlarыn<br />

sosial vяziyyяtini yцksяltmяk цчцn чalышыr. Peшяkar mцtяxяssislяrlя yanaшы, biz<br />

hяm dя gяnc kadрlara da юz aramыzda yer veririk. Дцшцnцrцk ki, шirkяtimizin<br />

gяlяcяkdя daha da inkiшafы mяhz elя bu gяnc kadrlardan asыlыdыr.<br />

Mяn "Baku Steel Company" ailяsinin hяr bir цzvцnц 10 illik uьurlu<br />

fяaliyyяtimiz mцnasibяtilя tяbrik edirяm vя hяr birimizя gяlяcяk fяaliyyяtimiзdя<br />

uьurlar arzulamaq istяrdim. Polad kimi mюhkяm olmaq dilяyi ilя.<br />

Íàìèã ßùìÿäîâ,<br />

Баш редаkтор

.. .<br />

MUND ßRICAT<br />

AVQUST, 2011<br />

4 Ñòàíäàðòëàðûí òÿëÿáëÿðè<br />

þäÿíèëìÿçñÿ, ãÿçàëàð<br />

ãà÷ûëìàçäûð...<br />

"Технолоъи базасы олмайан йeni yaradыlan<br />

armatur sexlяrindя standartlarыn<br />

tяlяblяrinя cavab verя bilmяyяn<br />

induksiya sobalarы quraшdыrыlыr..."<br />

8 Сцлейман Мяммядов:<br />

"Êåéôèééÿòñèç ìÿùñóë áàçàðà<br />

éîë òàïìàìàëûäûð"<br />

"Artыq uzun mцddяtdir ki, шirkяtimiz daxili<br />

bazarы keyfiyyяtli armatur yaymalarы vя<br />

pяstahlar ilя tяchiz edir..."<br />

12 10 èë äîñòëàðëà áèðëèêäÿ<br />

14 Poladÿrètmÿ sÿnÿtkarlûüûnûn<br />

sèrlÿrènÿ bèr nÿzÿr<br />

"Elektrik qюvs sobalarыnыn kяшfi dцnyada<br />

polad istehsalыnыn inkiшafыna bюyцk<br />

tяkan verdi..."<br />

32 "Sosial vÿziyyÿtin<br />

yaxøûlaødûrûlmasû bizim<br />

prinsipial mþvqeyimizdir..."<br />

"Шirkяtin istehsal gцcцnцn artыrыlmasы<br />

xeyli sayda yeni iшчi qцvvяsinin<br />

istehsalata cяlb olunmasыna imkan<br />

verir..."<br />

2 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

18<br />

MALÛN<br />

ßN YAXØÛ<br />

REKLAMÛ<br />

ONUN<br />

KEYFÈYYßTÈDÈR<br />

"Armaturlar 5 tona<br />

qяdяr baьlama шяklindя<br />

baьlanыr. Baьlamalarda<br />

armaturun sinfi, diametri,<br />

uzunluьu, чяkisi,<br />

poladыn markasы vя digяr<br />

parametrlяri gюstяrilir.<br />

Hazыr armaturlarda щяр<br />

метрдян бир zavodun<br />

tanыtma niшanlarы<br />

hяkk olunuр..."<br />

22<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ<br />

×ÛÕÀÍ ÑßÑ<br />

20 Áèð äþí áèçèì Õÿçÿðÿ áàõ...<br />

""Baku Steel Company" Xяzяr дянизини<br />

aьыr tullantыlardan tяmizlяmяk цчцn bиr<br />

sыra tяdbirlяr gюrцr..."

Фasonlu tюkmя<br />

"Baku Steel Company" иstehsal etdiyi mяhsullarыn чeшidinя vя texniki<br />

imkanlarыna gюrя Zaqafqaziyada yeganя zavoddur. Armatur vя pяstahlarla<br />

bяrabяr istehsal yюnцmц az vя yцksяk legirli poladlardan neft avadanlыqlarыnыn<br />

(fontan armaturlarы, quyu baшlыqlarы vя s.) polad tюkmяlяrinin<br />

hazыrlanmasыdыr. Bu mяhsullar hazыrda щям рespublika daxilindя, щям дя<br />

Иran vя Gцrcцstana satыlыr.<br />

BAKU STEEL COMPANY

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

ÑÒÀÍÄÀÐÒËÀÐÛÍ<br />

ÒßËßÁËßÐÈ ÞÄßÍÈËÌßÇÑß,<br />

ÃßÇÀËÀÐ ÃÀ×ÛËÌÀÇÄÛÐ...

lkяmizdя aьыr sяnaye sa-<br />

Þ<br />

hяsindя sяrmayя яsasыnda<br />

ilk юzяl mцяssisя<br />

olan "Baku Steel Company"<br />

MMC Qafqaz regionunda birin<strong>ci</strong><br />

mцasir poladяritmя mцяssisяsidir.<br />

2001-жи ilin iyun ayыndan цmummilli<br />

лiderimiz Heydяr Яliyevin iшtirakы vя<br />

xeyir-duasы ilя iшя baшlayan mцяssisя<br />

bu illяrdя iki milyon tondan чox<br />

inшaat armaturu istehsal etmiшdir.<br />

"Baku Steel Company" MMCnin<br />

polad mяhsullarы (inшaat armaturu<br />

vя polad pяstahlar) daxili bazar<br />

ilя bяrabяr, Gцrcцstan, Иran, Qazaxыstan,<br />

Rusiya vя digяr regionlarda<br />

satыlmыш vя inшaatчыlar tяrяfindяn<br />

yцksяk qimяtlяndirilmiшdir.<br />

Respublika iqтisadiyyatыnыn aktiv<br />

inkiшafы irimiqyaslы infrastruktur<br />

layihяlяrini, mцlki vя sяnaye tikintilяrini,<br />

o isя юz nюvbяsindя tikinti<br />

tяyinatlы polad mяhsullara olan tяlяbatы<br />

artыrmaqdadыr. Tikinti tяyinatlы metal<br />

mяhsullar iчяrisindя яn kцtlяvi<br />

istehsal olunan mяhsul isя polad tikinti<br />

armaturlarыdыr. Tяkcя son bir ildя<br />

MDB mяkanыnda istehlak olunmuш<br />

polad yayma mяhsullarыnыn 7-8<br />

milyon tonunu tikinti armaturlarы tяшkil<br />

etmiшdir. Tikinti sektorunda monolit<br />

tikinti texnologiyasыnыn geniш<br />

tяtbiqi ilя яlaqяdar bu rяqяmin яlavя<br />

olaqar 25-30% artmasы gюzlяnilir.<br />

Tяlяbatыn belя artыmы bцtцn юlkяlяri<br />

bu mяhsulun istehsalыnыn artыrыlmasыnдa<br />

vя istehsal sahяlяrиnin geniшlяnmяsinдя<br />

maraqlы edir.<br />

Belя bir vaxtda yeni yaradыlan<br />

istehsal gцclяrinin vя istehsal olunan<br />

tikinti armaturlarыnыn keyfiyyяt vя etibarlыlыq<br />

gюstяri<strong>ci</strong>lяrinin inkiшaf etmiш<br />

юlkяlяrin normalarы vя beynяlxalq<br />

standartlarыn tяlяblяri ilя mцqaйisяdя<br />

qiymяtlяndirilmяsi чox va<strong>ci</strong>bdir.<br />

Keчяn яsrin sonlarыndan baшlayaraq<br />

Avropada yayma prosesindя<br />

termomexaniki цsulla mюhkяmlяndirilmiш<br />

azkarbonlu armaturlarыn<br />

geniш tяtbiqinя baшlanmышdыr. Tяrkibindя<br />

0,4% karbon olan azlegirli -<br />

яsasяn 35QS markalы poladdan isti<br />

Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ “Áàêó Ñòååë Úîìïàíé” ÌÌÚ-íèí<br />

à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ, 2001-úè èë<br />

yayma texnologiyasы ilя hazыrlanmыш<br />

A3 markalы armaturlar isя qaynaq<br />

nюqtяlяrindя яymя vя zяrbя yцklяrinin<br />

tяsirindяn, karbonun vя manqanыn<br />

standartla icazя verilяn maksimal<br />

qiymяtlяrindя isя yцksцz halda<br />

belя kюvrяk sыnmasы vя qяza tяh-<br />

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

Ùåéäÿð ßëèéåâ: “Azяrbaycanda юzяl sektоr sahяsindя<br />

xari<strong>ci</strong> sяrmayя ilя belя bir metallurgiya zavоdunun yaranmasы<br />

Azяrbaycan dюvlяtinin iqtisadi sahяdя apardыьы<br />

ardыcыl siyasяtin bariz nцmunяsidir”<br />

lцkяsi yaratmasы sяbяbindяn istehsalatdan<br />

чыxarыlmasы tюvsiyя olunmuшdur.<br />

Rusiyanыn paytaxtы Moskva шяhяrindя<br />

nяinki чoxmяrtяbяli binalarda,<br />

цmumiyyяtlя inшaat sahяsindя<br />

A3 markalы armaturlarыn istifadяsi<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 5

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

Èëùàì ßëèéåâ: “Иqtisadiyyatыn dцzgцn яsaslar цzяrindя<br />

qurulmasы va<strong>ci</strong>b шяrtlяrdяndir. Mцstяqil siyasяt aparmaq,<br />

iqtisadi, o cцmlяdяn enerji sahяsindя mцstяqil tяшяббцсляри<br />

irяli sцrmяk bюyцk imkanlar tяlяb edir - hяm maliyyя,<br />

hяm iqtisadi, hяm siyasi cяhяtdяn. Bu gцn Azяrbaycanыn<br />

iшtirakы olmadan enerji sahяsindя vя hяmчinin nяqliyyat<br />

vя iqtisadiyyat sahяlяrindя heч bir tяшяббцс irяli sцrцlя<br />

bilmяz. Bizim mяqsяdimiz - gцclц iqtisadiyyat vя gцclц<br />

sosial siyasяtdir”.<br />

qadaьan edilяrяk, ancaq termomexaniki<br />

цsulla alыnmыш azkarbonlu poladlardan<br />

istehsal edilmiш AT400C<br />

markalы inшaat armaturlarыnыn tam<br />

olaraq istifadяsi qяbul edilmiшdir.<br />

Azkarbonlu (0,22% max) vя<br />

termomexaniki emal nяticяsindя tяbii<br />

kompozit strukturuna malik armaturlarыn<br />

isя bцtun nюv qaynaq<br />

яmяliyyatlarыndan sonra kюvrяk sыnmasы<br />

istisna olunur vя tяyinatыndan<br />

asыlы olmayaraq bцtцn tikintilяrdя<br />

kцtlяvi istifadя olunur.<br />

Almaniyanыn "Badiшtal ИNJ" Co,<br />

Moldovanыn, Tцrkiyяnin, Rusiyanыn<br />

vя yerli mцtяxяssislяrin sяyi nяticя-<br />

6 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

sindя yaranmыш яn mцasir istehsalat<br />

nцmunяsi olan "Baku Steel Company"<br />

MMC termomexanikи цsul ilя<br />

azkarbonlu poladdan inшaat armaturunun<br />

alыnmasы, nяticя etibaры ilя sцbut<br />

edir ki, qoyulmuш bюyцk сярмайя<br />

юzцnц doьrultdu vя юtяn 10 il<br />

яrzindя heч bir dяfя dя olsun buraxыlan<br />

inшaat armaturlarыna irad olmadы,<br />

яksinя bir sыra beynяlxalq sяrgilяrdя<br />

"Baku Steel Company" MMCnin<br />

mяhsullarы keyfiyyяtя gюrя diplomlara<br />

layiq gюrцldц.<br />

Belя bir halda рespublikada<br />

yeni armatur sexlяrindя A3 markalы,<br />

bir чox hallarda isя heч bir standart-<br />

lara uyьun olmayan armatur istehsalы<br />

gцclяri yaradыlmaqdadыr. Qabaqcыl<br />

dцnya юlkяlяrindя istehsaldan<br />

чыxarыlmыш mяhsullarыn рespublikada<br />

istehsalыnыn yaradыlmasыna bir<br />

чox hallarda nяzarяt orqanlarыnыn<br />

mяlumatsыzlыьы sяbяbindяn icazя<br />

verilmяsi tяяssцf doьurur.<br />

Йeni yaradыlan metallurgiya<br />

mцяssisяsi, istehsal edяcяyi mяhsulun<br />

beynяlxalq standartlarыn tяlяblяrinя<br />

cavab vermяsi цчцn mцяyyяn<br />

texnologiyaya vя bu texnologiyanы<br />

hяyata keчirяcяk avadanlыqlar<br />

kompleksinя malik olmalыdыr.<br />

Bu o demяkdir ki, poladяritmя<br />

sobalarы kцkцrdsцzlяшdirmя vя fosforsuzlaшdыrma<br />

kimi metallurji proseslяri<br />

hяyata keчirmяk imkanыnda<br />

olmalыdыr. Йeni yaradыlan armatur<br />

sexlяrindя isя yalnыz tяrkibi qabaqcadan<br />

mяlum olan metal tullantыlarыnы<br />

яritmяk цчцn nяzяrdя tutulan,<br />

normal metallurji proseslяri<br />

apararaq zяrяrli elementlяrя gюrя<br />

standartlarыn tяlяblяrinя cavab verя<br />

bilmяyяn induksiya sobalarы quraшdыrыlыr.<br />

Bu armatur sexlяrindя isя maye<br />

metal яn primitiv цsulla, heч bir<br />

texnoloji tяlяbatlar nяzяrя alынmaдан<br />

mцstяvi kanallara tюkцlцr. Nяticяdя<br />

bu gцn tikinti armaturlarы bazarыnda<br />

armatura bяnzяyяn mяhsullar<br />

ucuz qiymяtlя satышa чыxarыlaraq tikintilяrя<br />

yol aчыr.<br />

Bu шяkildя fяaliйyяt gюstяrяn<br />

"mцяssisя" nяticяsindя respublika<br />

sяnayesindя paradoksal bir vяziyyяt<br />

yaraныr. Poladыn яriдилmяsinя<br />

lazыm olan normal metal qыrыntыsыnы,<br />

enerji vя insan resurslarыnы юz<br />

fяaliyyяti nяticяsindя zay bir mяhsula<br />

чevirir vя tikinti sяnayesi цчцn<br />

potensial qяza zяmini yaradыr. Tяяssцflяr<br />

olsun ki belя bir "yaramaz"<br />

vяziyyяt artmaqdadыr. Nяticя etibarы<br />

ilя, belя "mцяssisяlяrin" fяaliyyяti<br />

istяr metal qыrыntыsы, istяrsя dя polad<br />

mяhsullarы bazarыnda hяrc-mяrclik<br />

yaradыr, stabilliyi pozur vя "Baku<br />

Steel Company" MMC kimi bюyцk

ir mцяssisяnin iшinя neqativ tяsir<br />

gюstяrir.<br />

Azяrbaycan Respublikasыnыn<br />

Milli Иnkiшaf proqramыnda gяlяcяkdя<br />

Bakы vя digяr шяhяrlяrdя individual<br />

layihяlяrin hяyata keчirilmяsi nяzяrdя<br />

tutulub. Bunlar unikal чoxmяrtяbяli<br />

binalar, mяdяniyyяt vя idman<br />

mяrkяzlяri, kюrpцlяr, nяqliyyat yollarы,<br />

sяnaye obyektlяri kimi tяkraredilmяz<br />

inшaat nцmunяlяridirlяr.<br />

Belя bir obyektlяrinin Respublikamыzda<br />

hяyata keчirilmяsi inшaatчыlarыn,<br />

inшaat materiallarы vя inшaat<br />

yюnцmlц polad mяhsullarы istehsal<br />

edяn kollektivlяrinin юnцndя qabaqcыl<br />

beynяlxalq texnologiyalarы tяtbiq<br />

etmяk, mяhsulun keyfiyyяtini daha<br />

da yцksяk standartlara, elm vя texnologiyanы,<br />

kadr potensialыnыn intellektual<br />

яmяyi daha da yцksяk normalara<br />

чatdыrmaq kimi mяsuliyyяtli<br />

mяsяlяlяr durur.<br />

Bu strateji mяsяlяlяri rяhbяr tutaraq<br />

"Baku Steel Company" MMC<br />

шirkяti, onun rяhbяrliyi Azяrbaycan<br />

Respublikasыnыn Milli Иnkiшafыnda<br />

layiqli yerini tutmaq цчцn pяrakяndя<br />

fяaliyyяt gюstяrяn metallurji mцяssisяlяri<br />

"Baku Steel Company"<br />

MMC яtrafыnda cяmlяшdirяrяk (Assosiasiya<br />

шяkilindя), цmumi Dюvlяt<br />

proqramы kimi Azяrbaycan metallurgiyasыnыn<br />

inkiшafыnы hяyata keчirmяkdяdir.<br />

Mяrhяlя-mяrhяlя сярмайе<br />

qoyularaq, buraxdыьы mяhsullarыn<br />

чeшidini artыrmaq, рespublikanыn maшыnqayыrma<br />

sяnayesindя va<strong>ci</strong>b olan<br />

dairяvi vя profilli yayma polad mяhsullarыnы,<br />

inшaat цчцn va<strong>ci</strong>b olan<br />

hamar цzlцk kiчik diametrli 5,5÷9<br />

mm. (katanka), cцrbяcцr diametrli<br />

(0,5÷4 mm.) polad mяftillяr, цmumiyyяtlя,<br />

bu gцn daxili vя qonшu юlkяlяrin<br />

tяlяbatыnы юdяmяk цчцn iyirmiyя<br />

yaxыn nюv polad mяhsullarыnыn<br />

istehsalыnы planlaшdыrыr.<br />

Qeyd etmяk va<strong>ci</strong>bdir ki, Azяrbaycan<br />

мetallurgiyasыnыn inkiшafы vя<br />

perspektivi, Daшkяsяn filiz yataqlarыnыn<br />

istehsalыnыn bяrpasы ilя baьlыdыr.<br />

Polad mяhsullarыnыn istehsalыnыn ge-<br />

niшlяnmяsi filiz yataqlarыnыn istehsalыnыn<br />

bяrpasы va<strong>ci</strong>b bir proqram kimi,<br />

mцstяqil Azяrbaycanыn gцndяliyindя<br />

duran mяsяlяlяrdir. Daшkяsяn<br />

filiz yataqlarыnda il-ildяn artan tяbii<br />

qazыn resurslarы imkan yaradыr ki,<br />

dцnyada чox perspektiv sayыlan<br />

"MИDREX" texnologiyanыn яsasыnda<br />

(filizdяn birbaшa dяmirin bяrpasы)<br />

istehsal gцcц ildя ( 500 000 ton DRЫ<br />

Ы mяrhяlя + 500 000 ton DRЫ ЫЫ mяrhяlя)<br />

olan mцяsсiся yaratmaq. Azяrbaycan<br />

мetallurgiyasыnыn kompleks<br />

шяkilindя inkiшafы. Azяrbaycan Dюvlяtinin<br />

iqtisadы qцdrяtini vя tяhlцkяsiziyinin<br />

qat-qat artыrmaq vя yцzlяrlя<br />

bюyцk mяva<strong>ci</strong>blя yeni iш yerlяrinin<br />

aчыlmasы demяkdir.<br />

Hazыrda daxili bazarы xaricdяn<br />

gяlяn mallarыndan asыlыlыьыnы minimuma<br />

endirmяk цчцn <strong>ci</strong>ddi bir proqram<br />

цzяrindя iшlяyirik. 2010-2015-<strong>ci</strong> illяrdя<br />

yeni istehsal sahяlяrinin yaradыlmasыna<br />

vя yenidяnqurma iшlяrinя<br />

milyonlarla manat сярмайе гоймаг<br />

planlaшdыrыlыr.<br />

Ramiz Zadayev,<br />

"BSC" MMC-nin baш direktorunun<br />

texniki мяsяlяlяr цzrя mцшaviri<br />

ÏÎËÀÄ ÌÞÂÃÅ<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 7

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

Sцleyman<br />

Mяmmяdov:<br />

“Êeyfiyyÿtsiz<br />

mÿhsul bazara<br />

yîl tapmamalûdûr”<br />

Azяrbaycan iqtisadiyyatы ildяn-ilя inkишaf edir,<br />

daha da qцdrяtlяnir вя qeyri-neft sahяsinя<br />

gюstяrilяn dяstяk сайясиндя шirkяtlяr юz<br />

mяhsullarы ilя dцnya bazarларыna чыxыrlar. Elя<br />

mяhz bu siyasяtin nяticяsidir ki, "Baku Steel<br />

Company" MMC regionun яn bюyцk vя mцasir<br />

poladяritmя mцяssisяsinя чevrilib vя daha<br />

da inkiшaf etmяkdяdir. Bu gцn mцsahibimiz,<br />

"Baku Steel Company" MMC-nin<br />

baш direktoru Sцleyman Mяmmяdov<br />

юz fikirlяrini bizimlя bюlцшdц...<br />

8 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Ñ<br />

öleyman möÿllim, "Baku Steel<br />

Company"nin þlkÿmizdÿ aüûr<br />

sÿnaye sahÿsindÿ þzönÿmÿxsus<br />

yeri var. ßvvÿla bu øirkÿtin<br />

yaranma tarixi haqqûnda mÿlumat vermÿyinizi<br />

istÿrdik.<br />

- Илk nюvbяdя xatыrlatmaq istяrdim ki,<br />

Azяrbaycanda metallurgiya sяnayesinin<br />

yenidяn bяrpasы уlu юndяr Heydяr Яliyevin<br />

tяшяbbцsц ilя baш tutub. Mцasir metallurgiyanыn<br />

inkiшaf perspektivlяri isя mяhz<br />

mюhtяrяm prezidentimiz Иlham Яliyevin adы<br />

ilя baьlыdыr. Elя bu siyasяtin nяticяsidir ki,<br />

"Baku Steel Company" MMC Azяrbaycan

iqtisadiyyatыnda yerini daha da<br />

mюhkяmlяtmяkdяdir.<br />

Áÿñ áugönkö fÿaliyyÿtiniz<br />

haqqûnda oxucularûmûza<br />

íÿ ñþéëÿéÿ áèëÿðñèíèç?<br />

- Bu gцn шirkяtdя yцksяk<br />

mяhsuldarlыьa vя яritdiyi metalыn<br />

keyfiyyяt gюstяri<strong>ci</strong>lяrinя gюrя<br />

Almaniya, ABШ vя s. qabaqcыl<br />

юlkяlяrdя istifadя оlunan, alternativ<br />

enerji tяжhizatы ilя tяmin<br />

оlunmuш qюvslц elektrik sоbasы,<br />

metallurji prоseslяrin dяrinliyini<br />

tяmin edяn sоba-чalоv, mцasir,<br />

fasilяsiz tюkmя maшыnы quraшdыrыlmышdыr<br />

vя uьurla istismar edilmяkdяdir.<br />

Pоladяriтmя prоsesindя<br />

яsas gцc aqreqatlarыnыn<br />

iшi kоmpйуterlя idarя оlunmaqla<br />

enerji sяrfinin оptimallыьыnы tяmin<br />

edir. Metallurji prоsesin<br />

яvvяlindяn axыrыna kimi metalыn<br />

kimyяvi tяrkibinя яn mцasir<br />

spektral tяhlil <strong>ci</strong>hazlarы vasitяsi<br />

ilя nяzarяt оlunur. Шirkяtin mцxtяlif<br />

markalы pоlad pяstahlarы<br />

istehsal etmяk imkanы vardыr. Bu<br />

mяhsullar tяkcя шirkяtin daxili<br />

istehsalыnda deyil, eyni zamanda<br />

respublikanыn vя digяr юlkяlяrin<br />

zavоdlarыnda pоlad yayma mяhsullarыna<br />

чevrilir.<br />

Yayma sahяsindя dя pоlad tikinti<br />

armaturlarыnыn istehsalыnda bu<br />

gцn dцnyanыn aparыcы юlkяlяrindя<br />

geniш tяtbiq оlunan termоmexaniki<br />

mюhkяmlяndirmя texnоlоgiyasы tяtbiq<br />

оlunur. Termоmexaniki mюhkяmlяndirmя<br />

texnоlоgiyasы pоladыn kоmpleks<br />

mexaniki xassяlяrini struktur<br />

kоmpоnentlяri hesabыna tяmin etmяklя<br />

оnun kimyяvi tяrkibini nizamlamaьa<br />

vя daha etibarlы qaynaq оluna<br />

bilяn tikinti armaturlarы istehsal<br />

etmяyя tяminat verir. Mexaniki xassяlяrin<br />

yцksяk qiymяtlяrindя, яsasяn,<br />

axma hяddinin 500, 600MPa<br />

qiymяtlяrindя qaynaq оluna bilяn<br />

pоlad armaturlarы яnяnяvi isti yayma<br />

texnоlоgiyasы ilя istehsal etmяk<br />

mцmkцn deyildir. Belя yцksяk kоmpleks<br />

mexaniki xassяlяrя malik ar-<br />

maturlarыn sяnaye vя mцlki tikintilяrdя<br />

istifadяsi isя binalarыn uzunюmцrlц<br />

vя etibarlы оlmaсы ilя yanaшы, hяm<br />

dя vahid tikinti hяcmindя istifadя<br />

оlunan armaturlarыn miqdarыna qяnaяt<br />

etmяklя tikintilяrin maya dяyяrini<br />

aшaьы salmaьa imkan verir. Шirkяt<br />

mцasir metallurgiya sяnayesindя<br />

baш verяn elmi yeniliklяri diqqяtlя<br />

izlяyir vя bu elmi-texniki inkiшafdan<br />

geri qalmamaьa чalышыr. Sоn<br />

vaxtlar daha mцasir vя etibarlы оdadavamlы<br />

mяhsullar istehsalыnda qabaqcыl<br />

yerlяrdяn birini tutan Almaniyanыn<br />

"RHИ" firmasы ilя yeni materiallarыn<br />

tяtbiqi ilя baьlы яmяkdaшlыьa<br />

baшlamышыq. Bu яmяkdaшlыqdan шirkяtimiz<br />

hяm istehsal xяrclяrinin<br />

azalmasыnы, hяm dя mцasir оdadavamlы<br />

materiallarla iшlяmяk tяcrцbяsinin<br />

artmasыnы gюzlяyir.<br />

Onu da qeyd edim ki, шirkяtimizin<br />

gцndяlik 2000-2100 ton tяkrar<br />

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

qara metal tяlяbatы var. Bu tяlяbatы<br />

yerinя yetirmяk цчцn dюvlяt strukturlarыnыn<br />

"Baku Steel Company"yя<br />

kюmяk etmяsi ehtiyacы var.<br />

Söleyman möÿllim, bÿs øirkÿtin<br />

istehsal etdiyi mÿhsullar vÿ<br />

onlarûn keyfiyyÿti haqqûnda nÿ<br />

deyÿ bilÿrsiniz?<br />

- Artыq uzun mцddяtdir ki, шirkяtimiz<br />

daxili bazarы keyfiyyяtli armatur<br />

yaymalarы ilя tяchiz edir. Яvvяllяr<br />

daxili bazarыn tikinti armaturlarыna<br />

tяlяbatы yalnыz kяnardan gяtirilяn<br />

mяhsullar hesabыna юdяnilirdisя,<br />

bu gцn Azяrbaycanda azad bazar<br />

mцnasibяtlяri artыq fоrmalaшыb.<br />

Hяtta xari<strong>ci</strong> bazarlarda da bizim<br />

mяhsula ehtiyac var. Belя ki,<br />

"BSC" keчяn il 100 min ton mяhsul<br />

ixrac olunubsa bu ilin birin<strong>ci</strong> yarыsыnda<br />

bu rяqяm artыq 150 min tona чatdыrыlыb.<br />

Tяbii ki, rяqabяt var vя bazara<br />

kяnardan da mяhsullar gяtirilir,<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 9

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

лаkин "Baku Steel Cоmpany" MMC<br />

yaranan gцndяn bir devizlя iшlяyir:<br />

"Keyfiyyяtsiz mяhsul bazara yоl tapmamalыdыr!"<br />

Чох tяяssцf ki, bяzяn<br />

istehlakчыlar keyfiyyяtcя bizim mяhsullardan<br />

geridя qalan idxal olunmuш<br />

мящсуллара цstцnlцk verirlяr.<br />

Dцшцnцrяm ki, bu mяsяlя yerli sahibkarlarыn<br />

hamыsыnы narahat edяn bir<br />

mяsяlяdir. Hяtta hюrmяtli prezident<br />

Иlham Яliyev dя bu yaxыnlarda, чыxышlarыnыn<br />

birindя bu mяsяlяyя xцsusi<br />

toxunaraq qeyd etmiшdiр ki, hяr kяs<br />

yerli mяhsulа цстцнлцk версин. Цmid<br />

edirяm ki, bundan sonra istehlakчыlar<br />

bu mяsяlяyя daha чox diqqяt<br />

yetirяcяklяr".<br />

Hazыrda daxili bazarda "Baku<br />

Steel Cоmpany" MMC-nin mяhsullarыna<br />

tяlяbat чоxdur. Mяhsulun<br />

standartlara uyьunluьunu tяmin etmяk<br />

цчцn шirkяtdaxili texniki imkanlar<br />

vя tяcrцbяli kadrlar var. Bu imkanlar<br />

hesabыna keyfiyyяtli mяhsul<br />

istehsalыna <strong>ci</strong>ddi nяzarяt funksiyasы<br />

hяyata keчirilir. Mяhsulun keyfiyyяtini<br />

mцяyyяnlяшdirmяk цчцn respublikamыzda<br />

fяaliyyяt gюstяrяn institut<br />

vя labоratоriyalar da bu iшя cяlb<br />

оlunублар.<br />

Мяhsullarыn satышы "Иntertek<br />

Azяri LTD" шirkяtinin keyfiyyяt цzrя<br />

10 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

zяmanяti ilя hяyata keчirilir. Бu<br />

zяmanяti vermяk цчцn "Иntertek<br />

Azяri LTD" tam mцstяqil оlaraq sыnaqlar<br />

vя юlчmяlяr aparыr, zavоdun<br />

keyfiyyяt sertifikatыnы tяsdiqlяyir.<br />

Maraqlûdûr, dönyada metallurgiya<br />

texnologiyalarû sahÿsindÿ<br />

baø verÿn yeniliklÿri "BSC" necÿ<br />

tÿtbiq edir?<br />

- Yeri gяlmiшkяn qeyd edim ki,<br />

шirkяtin nominal istehsal gцcц ildя<br />

770 min tоndur. Biz buna daha gцclц<br />

elektrik transfоrmatоru alыb quraшdыraraq<br />

nail olmuшuq. Eyni zamanda<br />

bu digяr texnоlоji avadanlыqlarыn daha<br />

yцksяk istehsal gцcц ilя iшlяmяsi<br />

цчцn rekоnstruksiyalarыn aparыlmasы<br />

ilя mцmkцn olub. Son iki onillikdя<br />

dцnya metallurgiyasыnda texnoloji<br />

inqilab mяhsulun buraxыlышыna sяrf<br />

olunan xяrclяri ixtisar etmяyя, яtraf<br />

mцhitя mяnfi tяsiri azaltmaьa imkan<br />

verir. Шirkяtimiz qara metaлlurgiya<br />

sяnayesindя юz liderliyini qorumaq<br />

цчцn mцasir texnoloji nailiyyяtlяri<br />

durmadan tяtbiq edir.<br />

Mяsяlяn, bu il шirkяt Иtaliyanыn<br />

"Вezzani" firmasыndan mцasir metal<br />

qыrыntыsы emal edяn press-qayчы vя<br />

paketlяmя maшыnы alыb. Qeyd edim ki,<br />

tяkrar qara metal qыrыntыlarы metallurgiya<br />

zavodlarы цчцn qiymяtli xam-<br />

maldыr. Чцnki, qara metal qыrыntыlarыnыn<br />

keyfiyyяti aшaьы olarsa, son mяhsulun<br />

keyfiyyяti dя шцbhя altыna alыnacaqdыr.<br />

Mяhz buna gюrя dя, istehsal<br />

olunan mяhsulun keyfiyyяtini<br />

yцksяltmяk цчцn шirkяtimiz metal<br />

qыrыntыlarыnы qeyri-metal яlavяlяrdяn<br />

ilkin tяmizlяmя mexanizminя malik<br />

olan press-qayчы alыb. Bu isя юz nюvbяsindя<br />

mяhsulun keyfiyyяtiniн yцksяlmяsi<br />

demяkdir. Press-qayчыnыn<br />

mяhsuldarlыьы isя saatda 70 tondur.<br />

Mяlumdur ki, mцasir poladяritmя<br />

prosesi kimyяvi tяrkibi, qabaritlяri<br />

vя tюkmя чяkisi baxыmыndan<br />

doldurulan шixtяnin keyfiyyяtinя qarшы<br />

da kifayяt qяdяr yцksяk tяlяblяr<br />

qoyur. Standarta uyьun olmayan<br />

qabaritli metal qыrыntыlarыnыn hazыrlanma<br />

цsulunun seчimi яn mцhцm olan<br />

mяsяlяdir vя bu, birin<strong>ci</strong> nюvbяdя,<br />

zavoda daxil olan metal qыrыntыlarыnыn<br />

nюvцndяn asыlыdыr. Elя buna gюrя dя,<br />

yцngцlчяkili metal qыrыntыlarыnы emal<br />

etmяk цчцn zavodumuz 400x400<br />

mm юlчцlяrdя vя bir kubmetrinin<br />

sыxlыьы 2,2 tonluq press-paketlяr<br />

hazыrlayan maшыn alыb. Bu maшыnыn<br />

mяhsuldarlыьы saatda 30 ton tяшkil<br />

edir. Bu maшыnlarыn tяtbiqi elektrik<br />

qюvslц poladяritmя sobasыna verilяn<br />

metal qыrыntыlarыnыn hazыrlanma prosesindя<br />

qabaqcыl цsullardan<br />

istifadя olunmasыna imkan<br />

verяcяkdir ki, bunun nяticяsindя<br />

dя zяrяrli qatышыqlara<br />

gюrя nisbяtяn tяmiz vя<br />

yцksяk sыxlыьы olan paketlяr<br />

alыnacaqdыr.<br />

Söleyman möÿllim,<br />

øirkÿt qarøûsûna hansû mÿqsÿdëÿð<br />

qoyuð vÿ onlarûn hÿyata<br />

ke÷irilmÿsi ö÷ön hansû<br />

òÿäáèðëÿð nÿzÿrdÿ tutuëóð?<br />

- Biz qarшыmыza mяhsuldarlыьы<br />

artыraraq zavodun<br />

istehsal gцcцnц ildя 1 miлйон<br />

100 мин tona чatdыrmaq<br />

vяzifяsi qoymuшuq. Bunu<br />

hяyata keчirmяk цчцn isя<br />

elektrik qюvs sobasыnыn yenidяn<br />

qurulmasы layihяsini<br />

hazыrlayыrыq ki, bununla da

hazыrki soba Almaniyanыn "Siemens<br />

VAИ" (keчmiш "Fuchs" firmasы) firmasыnыn<br />

istehsalы olan daha mцasir<br />

soba ilя яvяz olunacaq. Onu da<br />

qeyd edim ki, bu soba karbontяrkibli<br />

materiallarыn sobaya vurulmasы<br />

prosesini idarя edяn yeni sistemlяrlя<br />

tяchiz olunub. Bundan яlavя,<br />

kombinя olunmuш RCB odluqlarы<br />

texnologiyasы oksigenin vя karbonun<br />

elektrik qюvslц poladяritmя<br />

sobasыna цfцrцlmя prosesini optimallaшdыrmalыdыr.<br />

Bu texnologiya<br />

elektrik qюvs enerjisinin verilmяsini<br />

sobaya цfцrцlяn yanacaьыn, qazыn,<br />

oksigen vя karbonun ekzotermik<br />

reaksiyalarыndan hasil olunan enerji<br />

ilя mцkяmmяl шяkildя tamamlayыr.<br />

Tяbii ki, layihяnin iшlяnib hazыrlanmasыnda,<br />

metallurgiya zavodlarыnыn<br />

yenidяn qurulmasы sahяsindя<br />

xari<strong>ci</strong> юlkяlяrin qabaqcыl tяcrцbяsindяn<br />

dя istifadя olunacaq vя xari<strong>ci</strong><br />

firmalar cяlb edilяcяk. Zavod erker<br />

tюkmя gюzlцyц olan 60 tonluq elektrik<br />

qюvs sobasы almaьы da planlaшdыrыr.<br />

Цmumiyyяtlя, bцtцn bu addыmlar<br />

gяlяcяkdя gюrяcяyimiz iшlяrin<br />

sadяcя baшlanьыcыdыr.<br />

Ýÿlÿcÿkdÿ daha hansû iølÿr<br />

gþrmÿyi planlaødûrûrsûnûz?<br />

- Planlarыmыz чoxdur vя onlarы<br />

hяyata keчirmяk цчцn durmadan<br />

чalышыrыq. Яvvяla, biz polad mяhsullarыna<br />

daxili vя xari<strong>ci</strong> bazarыn tяlяbatыnы<br />

nяzяrя alaraq 2010-2015-<strong>ci</strong><br />

illяri яhatя edяn 5 illik plan hazыrlamышыq.<br />

Хатырладым kи, 2009-жу ildяn<br />

bu gцnя kimi 45 mln ABШ dollarы<br />

sяrmayя qoyulub, 2012-жи иля гядяр<br />

ися йeni istehsal sahяlяrinin yaradыlmasыna<br />

30 milyon ABШ dollarы<br />

щяжминдя kapital qoyuluшu planlaшdыrыrыq.<br />

Bundan яlavя, 2011-2013-cц<br />

illяrdя mяhsulun чeшidini artыraraq,<br />

yaxыn gяlяcяkdя kцnclцk, шveller,<br />

iki-tavr, katanka, mяftil, metal mяmulatlar<br />

istehsalыna da baшlayacaьыq.<br />

Söleyman möÿllim, ýÿnc mötÿxÿssislÿrin<br />

yetiømÿsindÿ øirkÿt<br />

hansû iølÿri gþrör?<br />

- Biz istehsala baшladыьыmыz<br />

gцndяn юz gяlяcяyimizi yerli kadr-<br />

larla baьlayaraq tяcrцbяli metallurq<br />

mцhяndislяri iшя dяvяt etmяklя yanaшы,<br />

hяm dя gяnc mцtяxяssislяrin<br />

yetiшmяsindя dя iшtirak edirik. Bu<br />

mяqsяdlя Texniki Universitetin Мetallurgiya<br />

fakцltяsinin яlaчы tяlяbяlяriни<br />

шirkяtя dяvяt edib, оnlara zavоdun<br />

prоblemlяrinя uyьun kurs vя<br />

diplоm iшlяri vermяklя оnlarы gяlяcяk<br />

istehsalata hazыrlayыr vя sоnra<br />

da iшlя tяmin edirik. Hazыrda шirkяtin<br />

aparыcы mцtяxяssislяrinin iчяrisindя<br />

belяlяri az deyil.<br />

Bÿs øirkÿtdÿ ÷alûøan iø÷èëÿðèí<br />

peøÿkarlûüûíûn artûrûlmasû yolunda<br />

hansû addûmlar atûlûr?<br />

- Шirkяt nяzdindя tam tяminatlы,<br />

mцasir maddi-texniki tяchizat bazasыna<br />

malik vя yцksяk standartlara<br />

cavab verяn тяlim мяrkяzi tяsis edilmiшdir.<br />

Hal-hazыrda qeyd edilяn tяlim<br />

mяrkяzindя yalnыz шirkяt яmяkdaшlarыnыn<br />

tяlimi aparыlыr, lakin мягсядимиз<br />

Azяrbaycanda мetallurgiya<br />

сяnayesi цчцn yцksяk sяviyyяdя tяlim<br />

keчmiш, mцasir tяlяblяrя cavab<br />

verяn mцtяxяssislяr hazыrlamaqdыr.<br />

Tяlim мяrkяzi юz iшindя bu sahяdя<br />

bюyцk tяcrцbяsi olan xaricdяki юncцl<br />

tяlim mяrkяzlяrinin яldя etdiyi яn mцtяrrяqi<br />

tяcrцbяdяn istifadя edяcяk<br />

vя Avropanыn mцxtяlif tяlim mяrkяzlяri<br />

ilя sыx tяmaslar quracaqdыr. Бу<br />

мяrkяzдя tяlim almыш vя sыnaq imtahanlarыnы<br />

уьурла baшa vurmuш mцdavimlяrя<br />

sertifikatlar verilяcяkdir.<br />

À×Ûà ÑÞÙÁßÒ<br />

Åkologiyanûn qorunmasû ö÷ön<br />

øirkÿt hansû tÿdbirlÿr hÿyata ke÷irir?<br />

- Еkоlоgiyanыn qоrunmasы bizim<br />

daim diqqяtimizdя olan mяsяlяdir.<br />

Мящз buna gюrя, biz respublika<br />

яrazisindя qara metal tullantыlarыnыn<br />

tоplanыb шirkяtя tяhvil verilmяsi, яrazilяrin,<br />

dяniz kяnarыnыn, mцxtяlif yaшayыш<br />

massivlяrinin, bir sыra kюhnяlmiш<br />

sяnaye оbyektlяrinин sюkцlmяsi<br />

ilя ekоlоji tяmizliyя nail olmuшuq.<br />

Tÿqdiredi<strong>ci</strong> haldûr ki, "BSC"<br />

xösusi diqqÿtÿ ehtiyacû olan uøaqlarûmûzdan<br />

da qayüûsûnû ÿsirgÿmir...<br />

- Uшaqlara diqqяt, onlarыn ehtiyaclarыnыn<br />

юdяnilmяsi bizi hяmiшя<br />

narahat edib. Артыг 7 ildir ki, Шцвялан<br />

qяsяbяsindя yerlяшяn 5 saylы Uшaq<br />

Vяrяm Sanatоriyasыnы himayяyя<br />

gюtцrmцшцk. Sanatоriyanыn яsas vя<br />

kюmяkчi binalarыnы яsaslы tяmir etmiшik.<br />

Бurada istifadя оlunan bцtцn<br />

avadanlыqlar da yenilяri ilя яvяzlяnib.<br />

Bundan яlavя, respublika яrazisindя<br />

mяskunlaшan qaчqыn vя mяcburi<br />

kючkцnlяrя kюmяk dя daim<br />

bizim diqqяt mяrkяzimizdяdir.<br />

Ôöðñÿòäÿí èñòèôàäÿ åäèá, biz<br />

dÿ "Ìåòàëëóðã" jurnalûíûí yaradûcû<br />

heyÿti adûndan øirkÿtinizi 10 illik<br />

yubiley mönasibÿti ilÿ tÿbrik edir<br />

vÿ hÿr bir iøinizdÿ uüurëàð arzulayûrûq.<br />

- Чox saь olun.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 11

ÊÅÉÔÈÉÉßÒ ÍÀÌÈÍß ßÌßÊÄÀØËÛÃ<br />

"Baku Steel Company"nin hюrmяtli iшчilяri, zavodun<br />

istismara verilmяsinin vя tikintisinin iшtirakчыlarыndan biri<br />

kimi sizin цчцn belя яlamяtdar gцndя hяr birinizi sяmimi<br />

qялbdяn tяbrik edirяm. Sizin tцkяnmяz яmяksevяrliyiniz vя<br />

bacarыьыnыz qarшыsыnda baш яyirяm vя sizя dяrin hюrmяt bяslяyirяm.<br />

Arzu edirяm ki, "BSC" fяaliyyяtindя heч bir zaman<br />

qцsurlar olmasыn, sizin яmяyiniz yцksяk qiymяtlяndirilsin vя<br />

ailяlяriniz яn yaxшы шяraitdя yaшasыnlar. Bцtцn istяklяrinizin<br />

heyata keчmяsini arzulayыram. Qoy gяrgin iш gцnцndяn sonra<br />

evdя daim sizi яziz vя sevimli insanlar gюzlяsin. Sizя<br />

mюhkяm can saьlыьы, yaxшы яhval-ruhiyyя, xoшbяxtlik, hяyata<br />

optimist baxыш vя яhяmiyyяtli peшяkar uьurlar arzulayыram!<br />

Назирляр kабинетинин йанында "Нано технолоэийасы" шюбясинин<br />

тexniki direktor mцavini É.Â.Ãðèí, Мосkва<br />

UÜURLARLA DOLU<br />

NÞVBßTÈ<br />

10 ÈLËÈÊLßRß...<br />

"Baku Steel Company" istehsal etdiyi mяhsullarыn yцksяk<br />

keyfiyyяti ilя fяrqlяnir vя bцtцn alыcыlarыn ehtiyaclarыnы tam<br />

юdяyir. Bu gцnяdяk sяmяrяli яmяkdaшlыq sayяsindя<br />

qarшыlыqlы uьur яldя etmiшik. Bu isя шirkяtlяrimiz arasыnda<br />

olan qarшыlыqlы anlaшma vя яmяkdaшlыq mцnasibяtlяrinя<br />

olan meylilik sayяsindя mцmkцn olub. "AzИmport" MMC<br />

шirkяti adыndan "BSC"-ни 10 illik yubiley mцnasibяti ilя<br />

tяbrik edirik. Yubiley sadяcя bayram deyil, eyni zamanda<br />

yeni hяdяf vя daha da tяkmillяшmяk цчцn bir bяhanяdir.<br />

Qoy uьur kцlяyi sizin цmid yelkяninizi yeni nяfяslя<br />

doldursun!<br />

ßziz dostlar!<br />

Hюrmяtlя,<br />

Баш диреkтор Ðàôèã Åéâàçîâ<br />

S.Я.Dadaшov adыna Elmi-Tяdqiqat vя Layihя-Konstruktor<br />

Иnшaat Materiallarы Иnstituтуnun kollektivi Sizi 10 иllik yubileyiniz<br />

mцnasibяti ilя цrяkdяn tяbrik edir, gяlяcяk iшlяrinizdя<br />

mцvяffяqiyyяtlяr arzulayыrlar.<br />

"Baku Steel Company" artыq Azяrbaycanыn aьыr sяnaye<br />

sahяsindя юz yцksяk yerini tutmuшdur. Bu isя tяbii ki, шirkяtin<br />

bцtцn яmяkdaшlarыnыn yцksяk sяviyyяdя bacarыьы vя<br />

чalышqanlыьы sayяsindя mцmkцn olmuшdur.<br />

Bir daha Sizi yubiley mцnasibяti ilя tяbrik edir, qoy uьurlar<br />

vя mцkafatlar daim sizi mцшayияt etsin.<br />

Hюrmяtlя,<br />

Иnstitutun direktor mцavini, t.e.f.d Azÿr Xanlarov<br />

10ÈË<br />

ÄÎÑÒËÀÐËÀ<br />

ÁÈÐ ÉÅÐÄß<br />

Hþrmÿtli Ñöëåéìàí ìöÿëëèì,<br />

Азярбайжан Техниkи Университетинин реkторлуьу вя<br />

чохминли kоллеkтиви аdыndan Сизи вя рящбярлиk етдийиниз<br />

kоллеkтивин щяр бир цзвцнц 10 illik yubileyиниз mцnasibяti<br />

ilя sяmimi qяlbdяn tяbrik edirik.<br />

"Baku Steel Company" artыq 10 ildir ki, Azяrbaycanыn<br />

aьыr sяnaye sahяsindя mцbahisяsiz yer tutur. Bu isя<br />

tяbii ki, юz iшinя peшяkarcasыna yanaшan шirkяt яmяkdaшlarыnыn<br />

чalышqanlыьы, paрtnyorlarla yцksяk sяviyyяdя<br />

iшlяmяk bacarыьы sяyяsindя mцmkцn olub. Яminik ki,<br />

bundan sonrada iшляринизи йени технолоэийаларын kюмяйи<br />

иля йцkсяk сявиййядя, peшяkarлыгла, mяqsяdyюnlц<br />

formada davam etdirяcяksiniz. Сизя юлkямиз<br />

цчцн беля ящямиййятли вя мясул ишлярин щяйата<br />

kечирилмясиндя уьурлу лайищяляр, жидди иш бирлийи вя йенийени<br />

наилиййятляр арзулайырыг. Азярбайжан Техниkи<br />

Университетинин мязунларынын Сизин мцяссисялярдя уьурла<br />

чалышмаларындан вя еляжядя бизимля ямяkдашлыьыныздан<br />

чох мямнунуг.<br />

Мцстягил Азярбайжанын инkишафы наминя бундан сонраkы<br />

фяалиййятиниздя бир даща мцвяффягиййятляр арзулайырыг.<br />

Азярбайжан Техниkи Университетинин<br />

реkтору, профессор Ù.ß.Ìÿììÿäîâ<br />

"Металлурэийа" фаkцлтясинин деkаны, досент À.È.Áàáàéåâ<br />

Ne÷ÿ-ne÷ÿ belÿ<br />

10 illiklÿrÿ...<br />

"Baku Steel Company" yarandыьы ilk gцndяn bu gцnя qяdяr<br />

Azяrbaycan iqtisadiyyatыnыn inkiшafыnda xцsusi rol oynayыr. Шirkяtin<br />

mяhsullarы artыq tяkcя Azяrbaycanda deyil, юlkя xari<strong>ci</strong>ndя dя<br />

bюyцk maraq doьurur. Artыq 10 ildir ki, шirkяt mцшtяri mяmnunluьunu,<br />

keyfiyyяti, etibarlыьы vя яmяkdaшlыьы юz iшindя яsas tutur.<br />

Bцtцn illяr яrzindя шirkяtiniz daha da inkiшaf edяrяk чoxlu uьurlar<br />

qazanыb. "Azvirt" MMC шirkяtinin kollektivi adыndan "BSC" yaranmasыnыn<br />

10-cu ildюnцmц vя "Иlin metallurgiya шirkяti" seчilmяsi<br />

mцnasibяtilя tяbrik edir vя шirkяtin iшчilяrinя bundan sonrakы<br />

fяaliyyяtlяrindя yeni zirvяlяri fяth etmяyi arzulayыrыq.<br />

Hюrmяtlя,<br />

Баш диреkтор ßëè ßëèéåâ

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

POLADßRÈTMß<br />

SßNßTKARLÛÜÛNÛN<br />

SÈRLßRÈNß BÈR<br />

NßZßR<br />

DßMÈR FÈLÈZÈNDßN<br />

POLADA DOÜRU...<br />

B<br />

ildiyimiz kimi, polad ilkin hallarda<br />

dяmir filizinin emal<br />

olunmasы nяticяsindя alыnыr.<br />

Dяmir filizi яsasяn maqnetit<br />

vя hеmаtiдdяn ibarяt olur. Bu filiz,<br />

yataqlardan daшыnaraq поса иля birlikdя<br />

щиссялярля domna sobasыna<br />

yцklяnir. Sonra isя qыzdыrыlmыш havanыn,<br />

koksun vя qaz yanacaьыnыn istiliyi<br />

hesabыna filizdяn dяmir ayrыlaraq,<br />

domna sobanыn жям (kцrя)<br />

hissяsinя yыьыlыr. Яrinmiш dяmir,<br />

koks laylarыnы keчяrяk жямя<br />

(kцrяyя) чatana qяdяr arтыq karbon-<br />

14 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Иlk nюvbяdя qeyd edяk ki, Azяrbaycanda metallurgiyanыn tarixi<br />

e. я. ЫV minilliyя tяsadцf edir. Daha sonralar isя, 1850-<strong>ci</strong> illяrdя<br />

milliйyяtcя yunan, ancaq tцrk vяtяndaшlarы olan Mexov qardaшlаrы<br />

Gяdяbяy яrazisindя mis чыxarыlmasыna vя яridilmяsinя<br />

nail olublar. Bundan sonra Almaniyadan olan Siemens qardaшlarы<br />

bu mяdяnlяrin sahibи olublar. Azяrbaycanda ilk polad<br />

istehsal edяn mцяssisя 1894-cц ildя istifadяyя verilяn Sяttarxan<br />

adыna maшыnqayыrma zavodu olub.<br />

la zяnginlяшяrяk чuquna чevrilir.<br />

Kombinat tipli mцяssisяlяrdя яrinmiш<br />

maye halыnda olan чuqun<br />

domna sobasыndan boшaldыlaraq<br />

поладяридян собалара верилир. Бурада<br />

isя oksigendяn istifadя etmяklя<br />

maye чuгunun tяrkibindя olan karbon<br />

oksidlяшdirilir vя hяmin maye<br />

яridilib polada чevrilir. Яvvяllяr<br />

maye polad ахыра kими бир собада<br />

истещсал олунурду. Hal-hazыrda isя<br />

bu maye polad birbaшa сoba-чalov<br />

qurьusuna verilir vя сobadan kяnar<br />

emal edilir. Tяlяblяrdяn asыlы olaraq,<br />

maye чuqunun bir hissяsi isя kцlчя<br />

шяklindя tюkцlяrяk lazыmы sahяlяrя<br />

gюndяrilir.<br />

POLAD NECß<br />

ÈSTEHSAL EDÈLÈR?<br />

Xatыrlatmaq istяrdim ki, Marten<br />

sobasыnda poladыn яridilmяsi юtяn<br />

яsrin яvvяllяrinя tяsadцf edir. Qeyd<br />

edяk ki, Marten prosesindя polad<br />

яridilmяsi цчцn яn azы 25-45%<br />

чuгundan, hяmчinin filiz vя isteh-

salat tullantыlarыndan istifadя olunurdu.<br />

Poladыn яridilmяsi цчцn enerji<br />

mяnbяyi kimi maye yanacaqdan vя<br />

qazdan istifadя olunurdu. Bu isя<br />

aparыlan prosesin mцddяtinin uzanmasыna<br />

vя яlavя qurьularыn istifadяsinя<br />

gяtirib чыxarыrdы. Bununla<br />

yanaшы Marten sobalarыnda standartыn<br />

tяlяb etdiyi istяnilяn marka poladы<br />

almaq mцmkцn deyildi. Bu<br />

sobalarыn odadavamlы hissяsinin<br />

tяmiri uzun mцddяt sobanыn saxlanmаsыna<br />

sяbяb olurdu. Bu isя maya<br />

dяyяrinin yцksяk olmasы вя яl<br />

яmяyinя ehtiyacыn чox olmasы ilя<br />

nяticяlяnirdi.<br />

Elektrik qюvs sobalarыnыn kяшfi<br />

dцnyada polad istehsalыnыn inkiшafыna<br />

bюyцk tяkan verdi. Belя ki, elektrik<br />

qюvs sobalarы istяnilяn marka<br />

poladыn alыnmasыna imkan verir,<br />

poladыn zяrяrli qatышыqlardan tam<br />

tяmizlяnmяsinя (kцkцrdцn vя fosforun<br />

0,01 faizя qяdяr azalmasыna)<br />

imkan verir. Иndi isя soba-чalov deyilяn<br />

qurьudan istifadя olunur.<br />

POLADÛÍ<br />

ÈÑÒÅÙÑÀËÛ<br />

MÖSTßQÈLLÈKDßN<br />

SONRA<br />

Azяrbaycanda elektrik qюvs<br />

sobalarы юtяn яsrin 60-70-<strong>ci</strong> ilляrindя<br />

tяtbiq olunmaьa baшlanыb. Иlk nюvbяdя<br />

Sяttarxan adыna maшыnqayыrma<br />

zavodunda, sonra isя Binяqяdi<br />

poladtюkmя zavodunda elektroqюvs<br />

sobalarы quraшdыrыlыb.<br />

Yeri gяlmiшkяn qeyd edяk ki,<br />

1991-<strong>ci</strong> ildя mцstяqillik яldя etdikdяn<br />

sonra digяr istehsal sahяlяrindя<br />

olduьu kimi metallurgiyanыn<br />

inkiшafыnda da durьunluq yarandы.<br />

Bu durьunluq tяxminяn 10 il davam<br />

etsя dя, Azяrbaycanda bir sыra is-<br />

tehsal mцяssisяlяri yaranmaьa<br />

baшladы. Buna misal olaraq "Baku<br />

Steel Company"nin fяaliyyяtя baшlamasыnы<br />

gюstяrmяk olar. 2001-<strong>ci</strong><br />

ildя fяaliyyяtя baшlayan "BSC" шirkяti<br />

Azяrbaycanda aьыr sяnayenin<br />

inkiшafыnыn tяmяlini qoydu vя halhazыrda<br />

da bu iшi uьurla davam<br />

etdirir. Qeyd edяk ki, bu gцn шirkяt<br />

Qafqazda яn mцasir istehsal mцяsсисяsidir.<br />

Mцяssisяdя Almaniyanыn<br />

"Siemens" (яvvяlki adы "FUCHS)<br />

firmasыnыn istehsalы olan 50 ton elektroqюvs<br />

sobasы vя Azяrbaycanda ilk<br />

dяfя olaraq цч шыrnaqlы pяstah<br />

tюkmя (FPTM) maшыnы quraшdыrыlыb.<br />

2001-<strong>ci</strong> ildя Hindistanda istehsal<br />

olunan 15 MVA transformatorlarыndan<br />

istifadя olunurdu. Hяmin vaxt<br />

sutkalыq istehsal gцcц 4-5 яritмя<br />

olub. Sonralar isя istifadя olunan<br />

elektrik enerjisinin miqdarыnы azaltmaq<br />

vя istehsalыn hяcmini artыrmaq<br />

цчцn 2002-<strong>ci</strong> ildя ABШ istehsalы olan<br />

qaz-oksigen odluqlarы tяtbiq olunmaьa<br />

baшladы. Bu odluqlarыn hяr<br />

birinin gцcц 3,5 MVA -ya bяrabяrdir.<br />

Bu iшlяrlя paralel olaraq transformator<br />

dяyiшdirilяrяk 36 MVA ilя яvяz<br />

olundu. Иlkin zamanlardan fяrqli<br />

olaraq, bu yeniliklяrin tяtbiqi яritмя<br />

sayыnыn 15-я чatmasыna sяbяb oldu.<br />

Artыq tяlяbatdan asыlы olaraq mцяssisяdя<br />

yeni rekonstruksiya iшlяriнин<br />

aparыlmasыna ehtiyac йаранды. 2005<strong>ci</strong><br />

ildя Almaniyanыn istehsalы olan<br />

DOTRF tipli transformator tяtbiq<br />

edildi. Bu transformatorun hesablanmыш<br />

gцcц 40-48 MVA-dыr. Bunun-<br />

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

la yanaшы, 2006-cы ilin яvvяllяrindя<br />

yenя dя Azяrbaycanda ilk dяfя olaraq<br />

soba-чalov qurьusu istifadяyя<br />

verildi. Nяticяdя mцяssisяdя edilmiш<br />

bugцnkц dяyiшikliklяr яrinti sayыnы<br />

stabil olaraq 20-yя gяtirib чыxarтdы.<br />

Qeyd edяk ki, soba-чalov qurьusundan<br />

юncя maye metalda olan<br />

zяrяrli qatышыqlar (kцkцrd vя fosfor)<br />

mяhz sobada kяnarlaшdыrыlыrdы. Bu<br />

isя sobanыn yцksяk temperatura<br />

qяdяr qыzdыrыlmasыna vя яlavя olaraq<br />

Elektrik qþvs sobalarûnûn kÿøfi dönyada<br />

polad istehsalûnûn inkiøafûna bþyök<br />

tÿkan verdi<br />

vaxt itkisinя sяbяb olurdu. Soba-чalovun<br />

tяtbiqи isя bu cцr яmяliyyatlarыn<br />

uьurla aradan qaldыrыlmasыna шяrait<br />

yaratdы.<br />

ßRÈTMß PROSESÈ<br />

ADDÛM-ADDÛM...<br />

Иlk nюvbяdя metal шixtяlяr xцsusi<br />

ayrыlmыш sahяdя standartыn tяlяb<br />

etdiyi юlчцlяrя uyьun (1A; 2A;<br />

9A) emal olunaraq nяqliyyat vasitяsi<br />

ilя mцяssisяnin hazыr metal<br />

шixtя saxlanma sahяsinя verilir.<br />

Hяmin sahяdя metal шixtя ilя yanaшы<br />

posa яmяlяgяtiri<strong>ci</strong>lяr (яhяng), karbon<br />

yaradыcыlar (koks, qrafit, antrasit)<br />

vя oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяr (ferrosilisium,<br />

silikomanqan, silikokalsium)<br />

saxlanыlыr. Soba yцklяnmяzdяn<br />

яvvяl boш badyalar шixtяdaшыyыcы<br />

arabalar vasitяsilя hяmin шixtя<br />

sahяsinя verilir. Шixtяnin yцklяnmя<br />

qaydasыna uyьun olaraq badyalar<br />

metal шixtя vя поса иля yцklяnir.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 15

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

Qeyd edяk ki, yцklяnmiш metal<br />

шixtяnin чяkisi arabacыqlarda quraшdыrыlmыш<br />

elektron tяrяzi vasitяsilя<br />

mцяyyяn olunur. Badyalar doldurulduqdan<br />

sonra dolu badyalarыn saxlanma<br />

stendindя yerlяшdirilir. Daha<br />

sonra isя, kюrpцlц kran vasitяsilя<br />

doldurulmuш badyalar nюvbя ilя<br />

sobanыn iшlяk sahяsinя daxil edilir.<br />

Hяr yцklяmяdяn яvvяl, hidravlik sistemlя<br />

tяchiz olunmuш tavan юz oxu<br />

яtrafыnda fыrlanaraq sobanыn цzяrindяn<br />

чяkilir vя kran vasitяsilя metal<br />

шixtя sobaya yцklяnir. Metal шixtяnin<br />

xцsusi чяkisindяn asыlы olaraq soba<br />

2-6 dяfя шixtя ilя yцklяnir (tяqribi 60<br />

ton чяki alыnana qяdяr) vя яritmя<br />

prosesi sona чatdыrыlыr.<br />

Tяbii ki, яritmя zamanы intensiv<br />

olaraq qaz oksigen odluqlarыndan<br />

<strong>ci</strong>ddi шяkildя istifadя olunur. Bu<br />

isя яritmя dюvrцnцn 15%-я qяdяr<br />

azalmasыna gяtirib чыxarыr vя elektrik<br />

enerjisinin sяrfini xeyli azaldыr. Bundan<br />

яlavя, buraxыlan maye metalыn<br />

tяrkibindяki kimyяvi elementlяrin<br />

miqdarыnы tяyin etmяk цчцn maye<br />

metaldan iki dяfяdяn az olmayaraq,<br />

mцxtяlif vaxtlarda nцmunя gюtцrцlцr.<br />

Spektrometrin kюmяyi ilя qыsa<br />

mцddяt яrzindя (tяxminяn 2 dяqiqяyя)<br />

maye metalda olan 13 elementin<br />

miqdarы haqqыnda avtomatik cavab<br />

alыnыr. Иstehsal edilяcяk poladыn<br />

kimyяvi tяrkibindяn asыlы olаraq oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяrin<br />

(FeSiMn, Fesi)<br />

цmumi miqdarы avtomatlaшdыrыlmыш<br />

sistemdя чяkilяrяk xцsusi bunkerlяrя<br />

yыьыlыr. Яriдилмиш metal 1640-<br />

1650 dяrяcя temperatura чatdыqda<br />

elektrodlar qюvsdяn ayrыlыr, soba<br />

sюndцrцlцr vя poladburaxыcы deшik<br />

16 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

aчыlaraq maye metal чаlоva boшaldыlыr.<br />

Metal tюkцlяn zaman onun<br />

tяrkibindяki karbonun miqdarыndan<br />

asыlы olаraq чalova tюkцlяn maye<br />

metala karbonlaшdыrыcы verilir vя<br />

hazыrlanmыш oksigensizlяшdiri<strong>ci</strong>lяr<br />

xцsusi qurьu ilя чalova boшaldыlыr.<br />

Яriдилмиш metal чalova boшaldыlmasы<br />

mцddяtindя чalovun alt hissяsindя<br />

Ïÿstahlarûn uc vÿ arxa òÿðÿôëÿðè emal<br />

olunduqdan sonra yayma ö÷öí ãûçäûðìà<br />

sobasûna daxil edilir vÿ armatur<br />

istehsalûna yþnÿldilir<br />

quraшdыrыlmыш furma vasitяsilя arqon<br />

qazы цfцrцlцr. Bu isя verilmiш materiallarыn<br />

metalыn tяrkibindя bяrabяr<br />

paylanmasыna vя temperaturun bя-

abяrlяшmяsinя gяtirib чыxarыr. Maye<br />

metalla dolu чalov, soba-чalov мювгейисиня<br />

verilir. Soba-чalovda polad<br />

tяxminяn 40 dяqiqя mцddяtindя<br />

emal prosesinя uьradыlыr. Щяmin<br />

metal soba-чalova 1550-1580C-дя<br />

daxil olur. Qurьuda maye metal<br />

yenidяn qыzdыrыlыr vя dayanmadan<br />

arqon qazы ilя цfцrцlmя яmяliyyatы<br />

aparыlыr. Bu, metalыn tяrkibindя qalan<br />

qeyri-metal birlяшmяlяrin kяnarlaшdыrыlmasыnda<br />

bюyцk яhяmiyyяt daшыyыr.<br />

Bundan sonra, metalыn temperaturu<br />

1620 dяrяcяyя qяdяr чatdыrыlыr,<br />

standartlarыn tяlяb etdiyi kimyяvi tяrkib<br />

tam шяkildя alыnыr (mцxtяlиf vaxtlarda<br />

нцмуняляр gюtцrmяklя) vя tam<br />

hazыrlыq яmяliyyatы aparыldыqdan sonra<br />

fasilяsiz tюkmя maшыnыna verilir.<br />

Fasilяsiz tюkmя maшыnыnda maye<br />

metal aralыq чalova tюkцlцr vя orada<br />

yerlяшdirilmiш 3 шыrnaqdan axaraq kristallaшdыrыcыya<br />

daxil olur vя intensiv<br />

soyuma nяticяsindя 120х120mm,<br />

140х140mm vя 150х150mm юlчцlяrdя<br />

pяstah formalaшыr. Sonra isя<br />

bu pяstahlar 6 vя 12 mert uzunluqda<br />

kяsilяrяk, soyuducunun цzяrinя<br />

yюnяldilir. Metalыn temperaturu normal<br />

hяddя чatdыqda isя soyuducunun<br />

цzяrindяn gюtцrцlяrяk emal<br />

sahяsinя verilir. Daha sonra pяstahlarыn<br />

uc vя arxa тяряфляри emal<br />

olunduqdan sonra yayma цчцн гыз-<br />

ÈÑÒÅÙÑÀË ÈÍÚßËÈÊËßÐÈ<br />

дырма sobasыna daxil edilir vя nяhayяt,<br />

armatur istehsalыna yюnяldilir.<br />

Bildiyimiz kimi, bцtцn metallurgiya<br />

mцяssisяlяrindя atmosferя<br />

kцllи miqdarda zяrяrli qazlar vя toz<br />

tullantыlarы atыlыr. Atmosferi чirklяndirяn<br />

bu cцr zяrяrli tullantыlarыn qarшыsыnы<br />

almaq цчцn "BSC" шirkяti qabaqlayыcы<br />

tяdbirlяr gюrцb. Belя ki,<br />

Иtaliyanыn "TECOAER" firmasыnыn<br />

istehsalы olan qaz-toz tutucu qurьu<br />

mцяssisяdя quraшdыrыlaraq istifadяyя<br />

verilib. Bu isя юz nюvbяsindя,<br />

mцяssisяnin fяaliyyяtinin ekologiyaya<br />

mяnfi tяsirini yox dяrяcяsinя чatdыrыr.<br />

Îðõàí Ìÿììÿäîâ,<br />

Елеkтриk поладяритмя сехинин ряиси<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 17

ÄßÌÈÐ ÑÒÐÀÒÅÝÈÉÀ<br />

Hazûrda ixrac ö÷ön istehsal olunan mÿhsullarûn<br />

satûøû Èngiltÿrÿnin "Èntertek" Beynÿlxalq Nÿzarÿt<br />

Øirkÿtinin kÿmiyyÿt vÿ keyfiyyÿt özrÿ<br />

zÿmanÿti ilÿ hÿyata ke÷irilir

Malûn ÿn yaxøû reklamû<br />

onun keyfèyyÿtèdèr<br />

2001-<strong>ci</strong> ildя yaradыlmыш qara metallurgiya sяnayesinin flaqmanы<br />

olan "Baku Steel Company" 10 ildir ki, Azяrbaycan<br />

iqtisadiyyatыna юz layiqli tюhфясini verir...<br />

Ø<br />

irkяt mцasir poladяritmя<br />

vя fasilяsiz<br />

poladtюkmя<br />

texnologiyasыna<br />

malik olub, standartlara uyьun<br />

karbonlu vя legirli poladdan<br />

armatur yaymalarы vя<br />

pяstahlar istehsal edir. Иstehsal<br />

edilяn mяhsullar xaricя vя<br />

юlkя daxilindя metal mяmulatы<br />

istehsal edяn mцяssisяlяrя,<br />

inшaat vя tikinti-quraшdыrma<br />

tяшkilatlarыna satыlыr. Armatur<br />

yaymalarы DЦИST 10884-94<br />

vя DЦИST 5781-82 standartlarыna<br />

uyьun istehsal olunur.<br />

Qeyd edяk ki, poladыn яridilmяsi Almaniyanыn<br />

"FUCHS" firmasыnыn istehsalы olan elektrik qюvslц<br />

poladяritmя sobalarыnda aparыlыr. Яridilmiш polad чalov<br />

qurьusu vasitяsilя qыsa mцddяt яrzindя kimyяvi tяrkibi<br />

dяqiqlяшdirilяrяk fasilяsiz poladtюkmя maшыnыna verilir.<br />

Poladяritmя prosesindя яsas gцc aqreqatlarыnыn iшi verilmiш<br />

proqramla avtomatik idarя olunur. En kяsiyi<br />

120x120 mm, 140x140 mm vя 150x150 mm, uzunluьu<br />

12000 mm olan mцxtяlif markalы polad pяstahlar, 8-32<br />

mm diametrindя 6000-12000 mm uzunluьunda armaturlar<br />

istehsal edilir.<br />

Armaturlar alыcыlarыn sifariшinя uyьun olaraq 5 tona<br />

qяdяr baьlama шяklindя baьlanыr vя hazыr mяhsul anbarыna<br />

gюndяrilir. Baьlamalarda armaturun sinfi, diametri,<br />

uzunluьu, чяkisi, poladыn markasы vя digяr parametrlяri<br />

gюstяrilir. Hazыr armaturlarda щяр метрдян бир<br />

zavodun tanыtma niшanlarы hяkk olunuр.<br />

ÁÑÚ ÀÒ400Ú<br />

(8 ÿäÿä ãàáûðüà) (3 ÿäÿä ãàáûðüà)<br />

ÄßÌÈÐ ÑÒÐÀÒÅÝÈÉÀ<br />

Mяhsulun keyfiyyяtinя<br />

nяzarяt poladыn tяrkibini spektral<br />

vя kimyяvi цsullarla tяyin<br />

edяn tяhlil vя mexaniki<br />

sыnaq laboratoriyasыnda aparыlыr.<br />

Poladыn tяrkibi 13 kimyяvi<br />

element цzrя yцksяk dяqiqliklя<br />

tяyin edilir vя tюkmя<br />

maшыnыna verilmяzdяn яvvяl<br />

ferroяrinti vя digяr elementlяr<br />

яlavя edilяrяk tяnzimlяnir. Belяliklя,<br />

hazыr armaturun kimyяvi<br />

tяrkibi vя mexaniki xassяlяri<br />

ilя standartlarыn яn yцksяk<br />

tяlяblяri юdяnilir.<br />

Onu da qeyd etmяk lazыmdыr<br />

ki, mцяssisя istehsala baшladыьы gцndяn dцnyanыn<br />

114 юlkяsindя ofisi olan Иsveчrяnin "SGS" вя<br />

"BSИ" (Britaniya Standartlarы Иnstitutu) шirkяtляринин keyfiyyяt<br />

zяmanяti ilя iшlяyib.<br />

Hazыrda ixrac цчцn istehsal olunan mяhsullarыn satышы<br />

Иngiltяrяnin "Иntertek" Beynяlxalq Nяzarяt Шirkяtinin<br />

kяmiyyяt vя keyfiyyяt цzrя zяmanяti ilя hяyata keчirilir.<br />

Dцnyanыn 100-dяn artыq юlkяsindя nцmayяndяliklяri olan<br />

bu шirkяt zяmanяt vermяk цчцn tam mцstяqil sыnaqlar<br />

aparыr, zavodun verdiyi keyfiyyяt sertifikatыnы tяsdiqlяyir.<br />

Bununla yanaшы, Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt<br />

Standartlaшdыrma, Metrologiya vя Patent Agentliyi dя<br />

istehsal olunan polad armaturlara milli uyьunluq sertifikatы<br />

verib. 2002-<strong>ci</strong> ildя Azяrbaycan hюkumяtinin tяшяbbцsц<br />

ilя bu agentlik, Azяrbaycan Neft vя Maшыnqayыrma<br />

Иnstitutu шirkяtin istehsal avadanlыьыnыn vяziyyяtini<br />

юyrяnиb, istehsal olunan mяhsullarыn keyfiyyяtini respublikadan<br />

kяnarda - Rusiyada (Moskva Dяmirbeton<br />

Konstruksiyalarы Иnstitutu) vя Belorusda (Minsk Politexnik<br />

Akademiyasы) fяaliyyяt gюstяrяn institutlarыn laboratoriyalarыnda<br />

nяzarяt qaydasыnda yoxlayыb vя mцsbяt<br />

nяticяlяr яldя edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 19

ÑßÐÂßÒÈÌÈÇ<br />

Mavi Xяzяr, gah sakit,<br />

gah da чыlgыn dяniz…<br />

Kцlяklяr шяhяrinin<br />

dяnizi… Иnsanlar sяninlя<br />

sevin<strong>ci</strong>ni vя kяdяrini<br />

bюlцшцr, sяninlя birgя<br />

xяyala dalыr. Kimisi<br />

sяninlя sakitlik tapыr,<br />

kimisi dя sяndяn ilham<br />

alыr. Bяzilяri цчцn sяn<br />

яn yaxыn sirdaш, bяzilяri<br />

цчцn dя яlчatmazsan.<br />

Bakы sahillяrini sяnsiz<br />

tяsяvvцr etmяk mцmkцn<br />

deyil, sяn kцlяklяr шяhяrinin<br />

bяzяyisяn. Sяni sevmяmяk,<br />

dяrdinя laqeyd qalmaq olarmы?<br />

цnyanыn яn bюyцk qapalы<br />

D<br />

su hюvzяsi юz gюzяlliyi,<br />

sehrliliyi ilя mяшhur sяyyahlarыn,<br />

dюvlяt xadimlяrinin<br />

hяmiшя diqqяtindя olub. Elя bu<br />

gцndя Xяzяr dцnya bazarыnda юz<br />

nemяtlяri ilя mяшhurdur. Amma bu<br />

qяdяr sevilяn vя mяшhur olan dцnyanыn<br />

яn bюyцk gюlцnцn dя юzц<br />

qяdяr bюyцk dяrdi var.<br />

Иndi Xяzяrin яn bюyцk dяrdi<br />

dяniz sularыnыn tяrkibindя zяrяrli<br />

kimyяvi maddяlяr olan tullantыlarla<br />

чirklяnmяси vя ekoloji шяraitin korlanmasыdыр.<br />

Son mяlumatlara gюrя, hazыrda<br />

Xяzяr дянизинин dibindя 450-dяn<br />

20 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Bir dþn<br />

bizim<br />

Xÿzÿrÿ<br />

artыq gяmi, tяxminяn 200 kater, 10<br />

bяrя, 45 tяyyarя, habelя 300 tondan<br />

artыq kimyяvi maddя vя yцzlяrlя<br />

sistern neft, mazut, benzin daшыyan<br />

tankerlяr var. Bundan яlavя onlarыn<br />

iчindя mцxtяlif tяhlцkяli kimyяvi<br />

birlяшmяlяrin olduьunu nяzяrя alsaq,<br />

dяniz dibinin nя qяdяr fa<strong>ci</strong>яli<br />

vяziyyяtdя olduьunu gюrяrik. Cцnki,<br />

bцtцn bunlar Xяzяri чirklяndirmяklя<br />

яtraf mцhitя <strong>ci</strong>ddi ziyan vurmaqla<br />

yanaшы, hяm dя onun gюzяlliyini<br />

pozur.<br />

Mяhz buna gюrя dя "Baku<br />

Steel Company" ekologiyanыn qorunmasыnы<br />

daim diqqяt mяrkяzindя<br />

saxladыьы цчцn Xяzяri aьыr tullantы-<br />

bax…<br />

lardan tяmizlяmяk цчцn bиr sыra tяdbirlяr<br />

gюrцr. Fяaliyyяt gюstяrdiyi<br />

tяkcя 10 il яrzindя шirkяt tяrяfindяn<br />

3 milyon ton metal qыrыntыlarынын mцxtяlif<br />

yaшayыш massivlяrindяn, o cцmlяdяn<br />

dя Xяzяr dяnizindяn toplanmasы<br />

ilя ekoloji tяmizliyя nail oluнуб...

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

DÖNYA POLAD ÈSTEHSALÛ<br />

Britaniya mяslяhяt agentliyi<br />

"MEPS Ыnternational Ltd"nыn<br />

mяlumatыna gюrя, 2011-<strong>ci</strong><br />

ildя global xam polad istehsalы 7,2<br />

faiz artaraq 1.57 milyard tona yцksяlib.<br />

"MEPS"я gюrя, polad<br />

istehsalыnda 8,3% sяviyyяsindя<br />

artыm proqnozlaшdыrыlan Чin polad<br />

istehsalы artыmыnыn yarыdan чoxunu<br />

tяmin eдяrяk dцnya polad<br />

istehsalыnda aparыcы qцvvя<br />

olaraq qalacaq.<br />

Чin polad mяhsullarы istehsalы цzrя<br />

dцnya bazarыnda яn yaxшы yeri<br />

tutur. Son illяrdя dцnya polad<br />

istehsalыnыn 46%-i onun payыna<br />

dцшmяsi ilя yanaшы artыq neчя on<br />

illikdir ki, юz dinamikasыna gюrя,<br />

dцnyanыn яn yaxшы, stabil bazarы<br />

hesab olunur. Иlk 5 ay цчцn, yenя<br />

dя 8.6% яlavя edib. Bir sюzlя,<br />

qlobal polad sяnayesinin mцsbяt<br />

dinamikasыna bюyцk tюhfя<br />

vermяyя davam edir.<br />

Lakin, 2011-<strong>ci</strong> ilin yayыnda чinlilяrя<br />

fasilя lazыm idi. Иyun ayыnda Чin<br />

Xalq Respublikasыnыn 27 iri polad<br />

шirkяtlяri iyul tяcщizatы цчцn<br />

qiymяtин aшaьы dцшdцyцnц bяyan<br />

etdilяr. Bu azalma чox deyil, (3-<br />

14%-i), lakin aчыq-aшkar yerli polad<br />

bazarыnыn pislяшmяsi vяziyyяtini<br />

gюstяrir. Чin Dяmir vя Polad<br />

Assosiasiyasыnыn mяlumatlarыna<br />

gюrя (CЫSA), 11-20 iyun 2011-жи<br />

dюvr цчцn Чindя orta gцndяlik<br />

polad iсtehsalы яvvяlki onilliklя<br />

mцqayisяdя 0.67% azalыb. Юlkяdя<br />

nюvbяti dяfя kredit siyasяti vя<br />

enerji qяnaяtindя sыxыntы var. Vя яn<br />

яsasы - Чinя vaxtыndan яvvяl<br />

bюyцk daшqыnlarla mцшayiяt olunan<br />

yaьыш mюvsцmц gяldi ki, bu da tikinti<br />

sяnayesindя tяlябатын nisbяtяn<br />

azalmasыna sяbяb oldu.<br />

Rusiyaнын bir чox polad istehsalы<br />

шirkяtlяri iyulda qiymяtlяrin azaldыlmasыnы<br />

planlaшdыrmыrlar. Onlarыn<br />

geri чяkilmяsi artыq aprel-iyun<br />

22 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

aylarыnda baш vermiшdi. Bundan<br />

яlavя, bu dцzяliш Rusiya яrazisinin<br />

bюyцk hissяsindя tikinti<br />

mюvsцmцnцn baшlamasыna vя<br />

mцnasib hava шяraitinя baxmayaraq<br />

baш verdi.<br />

Xatыrladaq ki, Rusiyada aprel ayы<br />

цчцn metal mяhsullarыnыn цmumi<br />

qiymяt gюtяri<strong>ci</strong>si hяtta 2,73%, may<br />

ayыnda 0,29% aшaьы dцшmцш vя<br />

yalnыz iyun ayыnda stabillяшmяyя<br />

baшladы. (+1,08%)<br />

Metal ta<strong>ci</strong>rlяrin yazla яlaqяdar<br />

qиymяt salmasыna polad istehsalы<br />

шirkяtlяrinин buraxыlыш qiymяtlяri<br />

tяsir etdi. (-1,72% apreldя; -<br />

4,32% mayda; -1,85% iyunda).<br />

Daha чox kцtlяvi vя mюvsцmц<br />

mяhsul, polad armatur mцsbяt<br />

qiymяt dinamikasыnы<br />

saxlaya bildi.<br />

Иyunda onun qiymяti<br />

4,4% artdы. Bununla<br />

belя, яldя olunan<br />

nailiyyяt kifayяt<br />

deyиldi, чцnki mяhsulun<br />

mцxtяlif istifadячilяri<br />

arasыnda<br />

rяqabяt artыr.<br />

Bu yay sinklяшdirilmiш<br />

tяbяqя<br />

materialы da yцksяk<br />

qiymяtlяri saxladы. Mayыn яvvяli -<br />

iyun aylarыnda sinkin qiymяtinin<br />

qalxmasы bu artыma tяsir etdi.<br />

Xяrclяrя baxmayaraq, qiymяt<br />

dinamikasыnda bяzi istisnalar da<br />

vаr. Belя ki, Magnitoгorsk мetallurgiya<br />

kombinatы iyun ayыnda<br />

(MMK), gюzlяnilmяdяn tikinti<br />

mяqsяdlяri цчцn istehsal olunan<br />

polad boru qiymяtlяrini kяskin<br />

aшaьы saldы.<br />

Яgяr bir neчя ay яvvяl, apreldя<br />

MMK 20% illik istehsal artыmы<br />

proqnozlaшdыrыrdыса, indi ися<br />

buraxыlышы mяhdudlaшdыrыb.<br />

Aшaьыda pяstahlarыn London metal<br />

birjasыndakы gюstяrilяn tarix цчцn<br />

qiymяt dяyiшikliklяri эюстярилир<br />

Steel Billet ãèéìÿò úÿäâÿëè. Èéóë 2008 - Èéóë 2011:

DÖNYA METAL BAZARÛNDA<br />

Nß BAØ VERÈR?<br />

Bugцn aparыcы polad istehsalчыlarыnы<br />

яsas narahat edяn amil<br />

dцnya bazarlarыnda metalыn<br />

qiymяtinin qeyri-stabil olmasыdыr.<br />

Hяtta bu barяdя bir sыra шirkяtlяr юz<br />

proqnozlarыnы da verirlяr.<br />

Hazыrda metal istehsalы цzrя dцnya<br />

bazarlarыnda sakitlik hюkm sцrцr<br />

vя polad istehsalчыlarы iyun mяhsullarыnыn<br />

daшыnmasыnы davam etdirirlяr.<br />

Metal birjalarыnda qiymяtlяrdя iyulda<br />

da o qяdяr dя dяyiшiklik olmayacaьы<br />

gюzlяnilir. Amma aparыcы polad istehsalчыlarыnыn<br />

proqnozlarыna gюrя, bu<br />

sakitlik iyuldan sonra bitяcяk vя bazarda<br />

canlanma mцшahidя olunacaq.<br />

Bu isя istяr-istяmяz юz nюvbяsindя<br />

qiymяtlяrя tяsir edяcяk. Ekspertlяr,<br />

bununla яlaqяdar olaraq hяm tяlяbatыn,<br />

hяm dя qiymяtlяrin artacaьыnы<br />

deyirlяr. Цmumilikdя, 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

qiymяtlяrdяki qeyri-stabiлliyin davam<br />

edяcяyi gцman edilir. "Metal Bulletin"<br />

analitiklяrinin rяyinя gюrя isя, yalnыz<br />

2012-13-cц illяrdя bazarda artыm<br />

mцшahidя olunacaq. Amma bazarыn<br />

dюvrц ilя яlaqяdar olaraq qiymяtlяrin<br />

aшaьы dцшяcяyi istisna olunmur.<br />

Proqnozlara gюrя, yaxыn illяrdя<br />

polad qiymяtlяrinin artmasыna tяsir<br />

edяn яsas amil xammalыn dяyяri olacaq.<br />

Belя ki, bu gцn dяniz yolu ilя daшыnan<br />

dяmir filizinin цчdя iki hissяsinя<br />

yerindяcя qoyulan qiymяtlяrя<br />

яsasяn mцqavilя baьlanыlыr. Bu isя hazыr<br />

mяhsulun qiymяtinя яlavя olaraq<br />

tяsir edir. Daь-mяdяn sяnayesi цzrя<br />

aparыcы mцtяxяssis olan Boris Krasnojenovun<br />

fikrinя gюrя, burada Чin<br />

dя xцsusi rol oynayыr. Чцnki, 2010cu<br />

ildя dцnya bazarыndakы metalыn 45<br />

faizi yяni, 630 milyon ton polad mяhz<br />

Чinin payыna dцшцr. Bununla belя,<br />

ekspertlяr hesab edirlяr ki, nюvbяti<br />

illяrdя Чin iqtisadiyyatыnda durьunluq<br />

yaranaчaьы gюzlяnilir. Buna sяbяb<br />

kimi iш<strong>ci</strong> qцvvяsinin dяyяrinin<br />

artmasы vя investisiya fяaliyyяtlяrinin<br />

"qыzышmasы" gюstяrilir. Bu isя Чindяn<br />

чox asыlы olan dцnya metal bazarыnda<br />

durьunluq yarada bilяr.<br />

DßMÈRÈN QEYRÈ-STABÈL<br />

QÈYMßTÈ<br />

Иyun ayыnda metal bazarlarыnda<br />

qiymяtlяrin aшaьы dцшmяsi aparыcы<br />

polad istehsalчыsы olan юlkяlяrя mцxtяlif<br />

cцr tяsir edib. Mяsяlяn, Braziliya<br />

metal bazarы milli mяzяnnяnin<br />

mюhkяmlяnmяsinя vя xammal xяrclяrinin<br />

artmasыna baxmayaraq, qiymяtlяrin<br />

kяskin dяyiшkяnliyindяn qaчa<br />

bildi. Юlkяdя keчяn il eyni sяbяbdяn<br />

xari<strong>ci</strong> istehsala olan tяlяbat artmышdы.<br />

Bu ildя Braziliya polad istehsalчыlarы<br />

eyni hadisяnin baш verяcяyindяn<br />

чяkinirlяr. Hazыrda proqnozlara<br />

gюrя, metal ticarяti ilя mяшьul<br />

olan Braziliya шirkяtlяrinин ehtiyatlarы<br />

aylыq tяlяbat 3,8 sяviyyяsindя yцksяlib.<br />

Hindistan poladчыlarы isя, iyunda<br />

mussonlar mюvsцmцndяn яvvяl<br />

qiymяtlяrin dяyiшяcяyindяn чяkinяrяk<br />

чox ehtiyatlы hяrяkяt etdilяr. O ki,<br />

qaldы Avropaya, mяlumatlara gюrя,<br />

Иtaliyanыn poladяriтmя шirkяtlяrindяn<br />

biri metalыn qiymяtini ton baшы 40<br />

evro aшaьы salыb. Иspaniyanыn metal<br />

bazarыnda isя tяlяbatla baьlы vяziyyяt<br />

depressiv olaraq qalыr.<br />

MDB юlkяlяrinя gяlincя isя, burada<br />

da qiymяtlяrdяki qeyri-stabillik<br />

юzцnц gюstяrir. MDB armaturlarыna<br />

tяlяbatыn artmasы polad istehsalчыlarыna<br />

qiymяtlяri artыrmaьa яsas yaradыb.<br />

Amma bunu tam artыm hesab etmяk<br />

olmaz. Чцnki, qiymяt tяyin olunmasы<br />

real sяviyyяyя dцшmяyincя polad istehsalчыlarыnын<br />

qiymяt artыmы ilя baьlы<br />

цmidlяri юzцnц doьrultmayacaq.<br />

Цmumiyyяtlя, Skandinaviya, o<br />

cцmlяdяn bir sыra Avropa юlkяlяrindя<br />

tяlяbatыn mюvsцmi olaraq artmasы,<br />

Tцrkiyя юlkяlяrindя daxili bazarыn<br />

шяraitinin yaxшыlaшdыrыlmasы, Ramazan<br />

габаьы ehtiyatlarыn artmasы,<br />

elяcя dя MDB юlkяlяrindя stabil tя-<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

lяbatla яlaqяdar olaraq armaturуn<br />

ixrac qiymяti 710 dollara qalxыb. Bununla<br />

yanaшы, bюyцk bazarlarda armatura<br />

olan tяlяbatыn vя qiymяtlяrin<br />

artmasы ilя yanaшы bir sыra pessimistik<br />

proqnozlar da mюvcuddur. Ekspertlяrin<br />

fikrinя gюrя, alыcыlar юz ehtiyatlarыnы<br />

artыrdыqdan sonra cari artыm<br />

durьun mяrhяlяsi ilя яvяz olunacaq.<br />

Qeyd edяk ki, Ukraynanыn aparыcы<br />

metallurgiya шirkяtlяri iyun ayыnda<br />

polad istehsalыnы 13 faiz, yяni 2,4<br />

milyon ton azaldыblar. Buna яsas sяbяb<br />

isя texniki vя eyni zamanda xammal<br />

tяminatы ilя baьlы ortaya чыxan<br />

problemlяrdir. Rusiyada isя tikinti vя<br />

sяnaye sahяsindя poladа tяlяbat artmaqda<br />

davam edir. Mцsbяt dinamika<br />

xцsusilя armatur seqmentindя saxlanыlыr.<br />

Qiymяtlяri nяzяrя alaraq, indi<br />

яsas metal ticarяtчilяri яsas diqqяti<br />

ehtiyatlarыnы artыrmaьa yюnяldiblяr.<br />

Daha яvvяl verilяn mяlumata<br />

gюrя isя, armaturуn qiymяti 3,5-4,5<br />

faiз artыb. Bцtцn dцnyada, elяcя dя<br />

Ukraynada armatur bazarыnыn artmasыnda<br />

яsas sяbяb yeni tikинтиляр<br />

vя tяbii fяlakяtlяrdяn sonra bяrpa<br />

iшlяrinin aparыlmasыdыr.<br />

Иngiltяrяnin "LN Metals" шirkяtinin<br />

mяlumatыna gюrя, 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

qlobal polad istehsalы 3 faiz artacaq.<br />

Eyni zamanda, "ArcelorMittal"ыn proqnozlarыna<br />

gюrя isя, bu il - qlobal polad<br />

tяlяbatы 6.5-7% yяni, 1,5 milyon<br />

ton artacaq. Bu artыm isя qяrb bazarlarыnda<br />

istehlakыn tяdricяn bяrpa<br />

olunmasы vя BRИC юlkяlяrindя gцclц<br />

iqtisadi inkiшaf sayяsindя mцmkцn<br />

olacaq. 2015-<strong>ci</strong> ilя poladяritmяnin<br />

цmumi hяcmi hazыrki 1,9 milyard<br />

tondan 2 milyard tona qяdяr artacaq.<br />

Bununla yanaшы, Чindя polad<br />

istehlakынын nisbяtяn zяiflяmяsinя<br />

baxmayaraq, proqnozlara gюrя, юlkяdя<br />

polad tяlяbatы 7 faiz artacaq.<br />

AB vя ABШ-da isя polada olan tяlяbat<br />

nisbяtяn aшaьы dцчяcяk.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 23

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"<br />

×BPZ<br />

Чelyabinsk boru-prokat zavodu"<br />

ASC Azяrbaycanыn<br />

boru bazarыnda daha aktiv<br />

iшtирak etmяyi planlaшdыrыr. Bu<br />

barяdя шirkяtin mяlumatыnda<br />

bildirilir. "Azяrbaycanыn yanacaqenergetika<br />

kompleksi mцяssisяlяrinin<br />

iш шяrtlяri daha mцasir<br />

texnologiyalarыn cяlb olunmasыnы<br />

tяlяb edir. Nюvbяti illяr яrzindя<br />

Azяrbaycan ilя яmяkdaшlыьыmыzы<br />

яsas prioritetlяrimizdяn biri hesab<br />

edirik", - deyя шirkяtin шюbя rяhbяri<br />

Maksim Blinovski bildirib.<br />

Mяlumatda o da qeyd olunub ki,<br />

2009-2010-cu illяrdя "ЧBPZ" 2 milyar<br />

dollar miqyasыnda sяrmayя layihяlяrini<br />

hяyata keчirib. Hяmчinin,<br />

bюyцk diametrli boru istehsal etmяk<br />

цчцn dцnyada яn bюyцk sexi<br />

istismara veriб. Шirkяtin bцtцn mяhsullarы<br />

ya beynяlxaq standartlara<br />

cavab verir, ya da ki onlarы<br />

цstяlяyir. "ЧBPZ" юz mяhsullarыnы<br />

Azяrbaycanda яsaslы boru kяmяrlяrinin<br />

o cцmlяdяn, "Шaщdяniz 2",<br />

"Sяnqячal-Azadkяnd-Astara" layihяlяrinin<br />

tikilmяsindя istifadя olunacaьыnы<br />

bildirir. Qeyd edяk ki,<br />

"Rimera" шirkяti ("ЧBPZ" neft xidmяti<br />

divizionu) Azяrbaycan bazarыn-<br />

24 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Azÿrbaycan bazarûnda<br />

geniølÿnmÿk<br />

niyyÿtindÿdir<br />

da uьurlu fяaliyyяt gюstяrir. Son цч<br />

il яrzindя ixrac edilяn buruq<br />

nasoslarыnын hяcmi 3 dяfя artыb.<br />

Bugцn "Rimera" Azяrbaycandakы<br />

istehlakчыlara boru kяmяri vя boru<br />

kяmяri armaturlarыnыn, o cцmlяdяn,<br />

neftin mexaniklяшdirilmiш formada<br />

яldя edilmяsi цчцn avadanlыqlarыn<br />

tяcщizi sahяsindя яmяkdaшlыьы artыrmaьы<br />

tяklif edir. Hazыrda "Azneft"я<br />

daxil olan batыrыlma qurьularыnыn<br />

kirayяsi vя tяmirini nяzяrdя tutan<br />

ekсperimental istehsalat mцяssisяsinin<br />

mцasirlяшdirilmя layihяsi<br />

iшlяnib hazыrlanыr. Иndi bununla baьlы<br />

mцzakirяlяr aparыlыr. Mцяssisяnin<br />

yenidяn qurulmasы цчцn lazыmi sяrmayяnin<br />

sяviyyяsi tяxminяn 10<br />

milyon dollardыr. "Biz Azяrbaycan<br />

bazarыnыn inkiшafыnda maraqlыyыq vя<br />

buna gюrя dя Rusiya tяrяfinin bu<br />

layihяdя iшtirakы цчцn mцxtяlif variantlarы<br />

mцzakirя edirik. Biz<br />

"Rиmera" mцяssisяlяrindя tяtbiq<br />

olunan texnologiyalarыmыzы<br />

paylaшmaьa hazыrыq" - дейя<br />

шirkяtin ixrac шюbяsinin<br />

rяhbяri Иqor Melnikov bildiрib...<br />

Xatыrladaq ki, "ЧBPZ" Rusiyada<br />

metallurgiya kompleksindя aparыcы<br />

sяnaye qruplarыndan biridir.<br />

Azÿrbaycanda<br />

metallurgiya<br />

sÿnayesindÿ<br />

artûm möøahidÿ<br />

olunur<br />

Bu ilin yanvar-fevral aylarы яrzindя<br />

Azяrbaycanda metallurgiya<br />

sяnayesi vя hazыr mяmulatlarыn<br />

istehsalы mцяssisяlяrindя<br />

41,8 mln. manatlыq mяhsul istehsal<br />

olunub vя xidmяtlяr gюstяrilib ki,<br />

bu da юtяn ilin analoji dюvrц ilя<br />

mцqayisяdя 2,1 dяfя artыqdыr.<br />

Dюvlяt Statistika Komitяsindяn<br />

verilяn mяlumata gюrя, hesabat<br />

dюvrцndя istehsalыn hяcmi metallurgiya<br />

sяnayesindя 68,7% artыb,<br />

hazыr metal mяmulatlarыnыn<br />

iсtehsalы sahяsindя isя 26% azalыb.<br />

Yanvar- fevral aylarы яrzindя<br />

sahяdя 40,1 min ton vя ya 2 dяfя<br />

чox poladtюkmя mяhsullarы,<br />

36 min ton vя ya 64,2% чox<br />

armatur istehsal edilib.

Azÿrbaycana<br />

qara metal<br />

idxalû artûb<br />

Azяrbaycan qara metallar vя<br />

ondan hazыrlanan mяmulatlarыn<br />

idxalыnы keчяn illя mцqayisяdя<br />

35,9% artыrыb. Belя ki, keчяn ilin ilk<br />

yarыm ilindя 383 milyon 385,62 min<br />

olduьu halda bu il iyulun 1-nя<br />

qяdяr bu rяqяm 521 milyon<br />

028,01 min dollar olub.<br />

Юtяn ilin ilk 5 ayы яrzindя<br />

Mal qruplarû özrÿ èdxal<br />

Keчяn ilin mцfaviq dюvrц ilя mцqayisя olunmaqla, min ABШ dollarы ilя<br />

Идхал Malыn adы 2010-cу ilin ilk<br />

5 ayы яrzindя<br />

Qara metal вя ондан hazыrlanan mяmulatlar<br />

Azяrbaycan 312 958,40 min dollar<br />

hяcmindя metallurgiya mяhsullarы<br />

idxal etdiyi halda, bu ilin ilk<br />

rцbцndя isя 439400,41 min dollar<br />

mяblяьindя idxal edib.<br />

Qara metal vя ondan hazыrlanmыш<br />

mяmulatlarыn idxalыnын цmumi<br />

hяcmi 11,99 % tяшkil edib. Иyunun<br />

birindя bu rяqяm 12,59 %, mayыn<br />

1-dя isя 12,58 % olub.<br />

Bundan яlavя 2011-<strong>ci</strong> ilin yanvariyuн<br />

айларыnda Azяrbaycan<br />

107 mln. 705,43 min dollar<br />

mяblяьindя qara metal vя<br />

onlardan hazыrlanmыш mяmulatlar<br />

ixrac edib. Dюvlяt Statistika<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

2011-<strong>ci</strong> ilin ilk<br />

5 ayы яrzindя<br />

312 958,40 439400,41<br />

Komitяsindяn verilяn xяbяrя gюrя,<br />

bu 2010-cu ilin analoji dюvrц цzrя<br />

gюstяri<strong>ci</strong>dяn 99, 63 % чoxdur (pul<br />

ekvivalentindя). Bununla yanaшы,<br />

bu mяhsulun Azяrbaycanыn<br />

hesabat dюvrц яrzindяki ixracat<br />

hяcmindя payы 0,82 % tяшkil edib.<br />

Eyni zamanda mяlumata gюrя, bu<br />

ilin ilk 4 ayы яrzindя юlkяyя 4758<br />

nюvdя mal idxal, 1 175 яdяd mal<br />

ixrac olunub. Yanvar-mart aylarы<br />

яrzindя idxal 1,892 milyard dollar<br />

tяшkil edib ki, bu da юtяn ilin<br />

analoji dюvrц ilя mцqayisяdя<br />

63,1 faiz чoxdur. Иdxal<br />

яmяliyyatlarыnda dюvlяt<br />

sektorunun payы 0,706 milyard<br />

dollar (37,3 %), юzяl sektorun payы<br />

1,094 milyard dollar<br />

(57,83 %), fiziki шяxslяrin<br />

payы isя 92,187 milyon dollar<br />

(4,87 %) tяшkil edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 25

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Èranda mÿsamÿli dÿmir<br />

istehsal edÿn zavod<br />

a÷ûlûb<br />

Иranыn Yezd яyalяtindя mayыn 16-da prezident Mahmud<br />

Яhmяdinecatыn iшtirakы ilя "Qadire Иranian" mяsamяli dяmir<br />

istehsal edяn zavodun aчыlышы olub. Zavodun istehсal gцcцнцн<br />

ildя 800 min ton olacaьы nяzяrdя tutulub. "Иribnews" аэентлийинин<br />

mяlumatыna gюrя, зavodun tikintisinя 175 milyard tцmяn<br />

(tяxminяn 175 milyon dollar) vя 70 milyon evro sяrmayя qoyulub.<br />

Zavodun iшя dцшmяsi isя ildя 300 milyon dollarа qяnaяt<br />

etmяyя imkan verяcяk. "Qadire Иranian" zavodu mцrяkkяb polad<br />

istehsal edяn mцяssisяlяrin, Yezd vilayяtinin tюkmя zavodlarыnыn<br />

vя digяr metallurgiya шirkяtlяrinin<br />

ehtiyaclarыnы юdяyяcяk<br />

tюkmя polad istehsal<br />

edir. Onu da qeyd edяk ki,<br />

mяsamяli dяmir istehсalы<br />

цzrя dцnyada birin<strong>ci</strong> yer<br />

Hindistanыn payынa dцшцr.<br />

Bundan sonra Иran, daha<br />

sonra isя Venesuela vя<br />

Meksika gяlir.<br />

26 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

"Sumitomo"<br />

yeni texnologiya<br />

hazûrlayûb<br />

Yaponiyanыn aparыcы polad<br />

istehsalчыlarыndan olan "Sumitomo<br />

Metal Иndustries" nюvbяti texnologiya<br />

iшlяyib hazыrlayыb. Yaxыn gцnlяrdя<br />

metalluрqlar korroziyaya davamlы polad<br />

istehsala buraxacaqlar. Bu hяm dя,<br />

aqressiv, o cцmlяdяn, dяniz mцhitinя<br />

davamlы polad olacaq. Yeni texnologиya<br />

bиr sыra xяrclяri, mяsяlяn kюrpцlяrin<br />

saxlanmasыna sяrf olunan vяsaiti<br />

azaltmaьa imkan verяcяk. Hяmчinin,<br />

rяnglяnmя intervalы yцksяk olduьundan<br />

daha az rяng tяlяb olunacaq. Hazыrda<br />

"Sumitomo" hяr hansы цzlяmя olmadan<br />

korroziyaya davamlы poladdan istifadя<br />

imkanlarыnы юyrяnir.<br />

"ThyssenKrupp"<br />

Omskda yeni<br />

zavod tikÿcÿk<br />

Almaniyanыn яsas sяnaye konsernlяrindяn<br />

olan "ThyssenKrupp" Omsk<br />

vilayяtindя zavodun tikiнtisindя iшtирak<br />

edяcяk. Layihя federal PARK proqramы<br />

чяrчиvяsindя "Titan" ilя birlikdя<br />

2013-cц ildя hяyata keчirilяcяk.<br />

Mцяssisя metallurji silisium istehsalы<br />

цzrя ixtisaslaшacaq. Bu tipli zavod<br />

"Titan" tяrяfindяn 2010-cu ildя<br />

Qazaxыstanda istifadяyя verilib.<br />

"ThyssenKrupp" ilя mцqavilяnin<br />

yekun imzalanmasы 2011-<strong>ci</strong> il<br />

sentyabrыn 1-dя baш tutacaq.

"Liepàjas metalurgs"<br />

102,73 milyon evro girovu<br />

qanunilÿødirdi<br />

"Liepаjas metalurgs"<br />

sяhmdar cяmiyyяti Латвийанын<br />

Maliyyя Нazirliyinя 102,73<br />

milyon evro hяcmindя<br />

kommersiya girovunu<br />

tяqdim edib.<br />

"Kurzemes Vards" regional<br />

nяшrinин yazdыьыna gюrя,<br />

hюkуmяt "Liepаjas<br />

metalurgs" шirkяtinя mюhtяшяm poladяritmя istehsalыnын<br />

mцasirlяшdirilmяsi layищяsini hяyata keчirmяsi цчцn kredit almasыna<br />

zяmanяt verib. Mцasirlяшdirmяni bu ilin payыzыnda bitirilmяsi<br />

planlaшdыrыlыr. Baltik юlkяlяri arasыnda yeganя qara metallurgiya<br />

шirkяtinin kecяnilki dюvriyyяsi 276,46 milyon evro, zяrяri isя 8,96<br />

milyon evro tяшkil edib. Bununla belя, шirkяtиn maliyyя hesabatыna<br />

gюrя, keчяn il mцяssisя 43,11 milyon evro investisiya qoyub.<br />

"ArcelorMittal<br />

Temirtau"<br />

istehsalû 30% artûrûb<br />

Qazaxыstanыn nяhяng<br />

metallurgiya mцяssisяsi olan<br />

"ArcelorMittal Temirtau" 2011-<strong>ci</strong><br />

ilin ilk rцbцndя metal mяhsullarыn<br />

istehsalыnы яhяmiyyяtli<br />

dяrяcяdя artыrыb. Belя ki, 784,3<br />

min ton mяhsul istehsal edяn<br />

шirkяt 2010- cu ildяki nяticяni<br />

19 % цstяlяyib.<br />

Шirkяt yanvar-mart aylarыnda<br />

963,3 min ton xam polad<br />

istehsal edib ki, bu da юtяnilki<br />

gюstяri<strong>ci</strong>dяn 32% чoxdur.<br />

Dюvlяt Statistikasыnыn mяlumatыna<br />

gюrя, Qazaxыstanda istehsal<br />

olunan xam poladыn 80%, hazыr<br />

mяhsulun isя 90%-и<br />

"ArcelorMittal Temirtau" шirkяtinin<br />

payыna dцшцr. Qazaxыstanda<br />

xam poladыn цmуmi istehsal<br />

hяcmi 1,2 milyon ton olub ki, bu<br />

da яvvяlki ilля mцqayisяdя 35%,<br />

чуqun istehsalы 822,2 min<br />

ton olaraq 2010-cu il yanvar-mart<br />

ayыndakы gюstяri<strong>ci</strong>dяn<br />

29% чoxdur.<br />

Иlin sonunа qяdяr mцяssisя<br />

3,8 milyon ton xam<br />

polad vя 3,1 milyon ton<br />

hazыr mяhsul istehsal<br />

etmяyi planlaшdыrыr.<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Moldovanûn<br />

metallurgiya<br />

zavodu<br />

istehsalû bÿrpa<br />

edib<br />

Moldovanыn metaлlurgиya zavodu<br />

2010-cu ilin iyul ayыndan sonra yalnыz<br />

indi istehsal prosesini bяrpa<br />

edib. Шirkяtdяn verilяn mяlumata<br />

gюrя, poladяritmя sobasыnыn ilk<br />

buraxыlышыndan sonra завод artыq<br />

prokat istehsalыna da yenidяn<br />

baшlayыb.<br />

Mяlumata gюrя, uzunmцddяtli<br />

fasilяni gюrяn bяzi mцtяxяssislяr<br />

шirkяti tяrk ediblяr. "Иndi rяhbяrliyin<br />

qarшыsыnda duran яsas mяsяlя<br />

шirkяtdя qalan mцtяxяssislяri saxlamaq<br />

vя yenilяrini cяlb etmяkdir".<br />

Qeyd edяk ki, шirkяtin fяaliyyяtini<br />

dayandыrmasыna sяbяb dцnya metal<br />

istehsalы bazarыndakы vяziyyяtin<br />

gяrginlяшmяsi olub. 2011-<strong>ci</strong> ilin<br />

aprel ayыnda шirkяt istehsalы bяrpa<br />

etmяyя hazыr olsa da, metal qыrыntыlarыn<br />

idxalы ilя baьlы эюmrцkdя olan<br />

problemlяr buna mane oldu.<br />

1985-<strong>ci</strong> ildя яsasы qoyulan Moldova<br />

metallurgiya zavodu keчmiш SSRИ<br />

яrazisindя яn mцasir шirkяtlяrdяn<br />

biridir. Zavodun gцcц ildя 1 milyon<br />

ton polad vя prokat istehsal etmяyя<br />

imkan verir.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 27

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"POSCO" Hindistanda<br />

zavod tikmÿê icazÿsini aldû<br />

Hindistan Cяnubi Koreya шirkяti olan "POSCO"-ya Orissa шtatыnda<br />

mцяssisя yaratmaьa icazя verdi. "France-Presse"-in verdiyi<br />

mяlumata gюrя, layihяyя nяzяrdя tutulmuш sяrmayя 12 milyarд<br />

doлlardыr. Xatыrladaq ki, 1991-<strong>ci</strong> ildя Hindistanda яn bюyцk xari<strong>ci</strong><br />

sяrmayя olan bu zavodun tikilmяsi kяnd tяssяrrцfatы yerlяrinin vя<br />

meшяlяrin saxlanmasыnы tяlяb edяn yerli sakinlяrin etirazы ilя<br />

qarшыlanмышdы. Mяlumata gюrя, artыq bцtцn narazыlыqlar hяll olunub.<br />

Gцman olunur ki, ilk mяrhяlяdя zavod ildя 3 milyon ton polad<br />

istehsal edяcяk. Sonrakы mяrhяlяdя istehsalыn 12 milyon tona<br />

qяdяr artacaьы нязярдя тутулур.<br />

Livan armatur<br />

istehsalûna<br />

baølayacaq<br />

Livanыn "Kfoury Metals" шirkяti kiчik<br />

yayma dяmir istehsal edяn zavod tikmяyi<br />

planlaшdыrыr. Зavod юlkяnin<br />

шimalыnda tikilяcяk vя шirkяt 2012-<strong>ci</strong><br />

ilin yayыnda zavodu istifadяyя vermяk niyyяtindяdir. Шirkяt ildя 300<br />

min ton armatur istehsal edяcяk. Bu gцnя qяdяr daxili tяlяbat<br />

xaricdяn gяlяn mallar hesabыna юdяnilirdi, она эюря дя zavod daha<br />

чоx daxili alыcыlarыn ehtiyaclarыnы юdяmяk цчцn nяzяrdя tutуlub.<br />

Иstehsal sяviyyяsindяn asыlы olaraq шirkяt xari<strong>ci</strong> bazarlara da чыxmaьы<br />

planlaшdыrыr. Шirkяtdяn verilяn mяlumata gюrя, bu юlkяdя armatur<br />

istehsal edяn ilk zavod olаcaq.<br />

28 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

Yaponiya<br />

ïîëàä èõðàúûíû<br />

àðòûðûá<br />

Yaponiya may ayы ilя mцqayisяdя iyun<br />

ayыnda polad istehsalыnы 4,9 faiz yяni,<br />

3,478 milyon ton artыrыb. Bu barяdя<br />

Yaponiyanыn Maliyyя Naziрliyi xяbяr<br />

verib. Yaponiya Asiya юlkяляrinя 2,814<br />

milyon ton polad ixrac edib ki, bu da<br />

keчяn ilin analoji dюvrц ilя mцqayisяdя<br />

13,1 faiz azdыr. Bundan яlavя Yaponiya<br />

703 min ton polad mяhsullarы idxal edib.<br />

Бu da keчяn illя mцqayisяdя 4 faiz чox,<br />

bu ilin may ayы ilя mцqayisяdя isя 9,4<br />

faiz azdыr. Чindяn Yaponiyaya idxal<br />

olunan polad mяhsullarыnыn hяcmi<br />

170 min ton тяшkил едиб, bu da 2010-cu il<br />

iyun ayы ilя mцqayisяdя 2,9 faiз чoxdur.<br />

Yaponiyanыn dяmir vя polad<br />

federasiyasыnыn mяlumatыna gюrя,<br />

2011-<strong>ci</strong> ilин iyun ayыnda polad istehsalыnыn<br />

hяcmi 2010-cu ilин iyun ayы ilя mцqaйisяdя<br />

5 faiз azalыb vя 8.88 milyon ton olub.<br />

Яvvяlki ayla mцqayisяdя юlkяdя polad<br />

istehsalы 1,8 % azalыb. Daha яvvяl<br />

Yaponiyanыn dяmir vя polad<br />

federasiyasыnыn rяhbяri bildirmiшdi ki,<br />

юlkяdя polad istehsalы 2011-<strong>ci</strong> ildя<br />

108 milyon tona qяdяr vя daha чox arta<br />

bilяr. Onun sюzlяrinя gюrя, Yaponiyada<br />

iqtisadiyyatыn bяrpa olunmasы<br />

gюzlяnildiyindяn daha sцrяtlя getsя,<br />

юlkяdя poladяritmя arta bilяr.

Hindistanda daha effektiv vя<br />

yeni texnologiyalara qoyulan<br />

sяrmayяlяrin artmasы<br />

dцnyada polad istehsalы sahяsindя<br />

юlkяnin lider ola bilяcяyini<br />

dцшцnmяyя яsas verir.<br />

"Ernst and Young" шirkяtinin<br />

dцnyada poladtюkmя sяnayesinin<br />

2010 vя 2011-<strong>ci</strong> illяrin mцqayisяli<br />

araшdыrmasыnыn nяticяlяrinя gюrя,<br />

Hindistan iqtisadiyatыnda artыm<br />

qeyd olunur.<br />

"Ernst and Young" beynяlxaq<br />

шirkяtinin rяhbяri, Mayk Elliotun<br />

sюzlяrinя gюrя, daxili iqtisadiyyatыn<br />

inkiшafы sayяsindя polada olan<br />

daxili tяlяbat nюvbяti iki il яrzindя<br />

12 faiz artacaq. Bu isя Hindistana<br />

dцnya poladtюkmя sяnayesindя<br />

aparыcы yer tutmaьa kюmяk edяcяk.<br />

2005-<strong>ci</strong> ildяn 2010-cu ilяdяk<br />

istehsal hяcmi 8,7 faiz arтmышdырsa,<br />

bu dюvrdя daxili tяlяbat daha<br />

yцksяk olaraq 11 faiz tяшkil edib.<br />

"Bu gюrцnmяmiш artыm юlkяyя<br />

dцnya polad istehsalчыlarыnыn cяlb<br />

olunmasыna imkan yaratdы ki,<br />

onlardan bяzilяri yeni istehsalla<br />

baьlы layihяlяri hяyata keчirmяyя<br />

baшladыlar. Digяr шirkяtlяr isя<br />

Hindistan polad istehsalчыlarы ilя<br />

birgя mцяssisяlяrin yaradыlmasыnы<br />

planlaшdыrыrlar. Eyni zamanda,<br />

xari<strong>ci</strong> poladtюkmя шirkяtlяrinin<br />

Hindistan bazarыna axыnы artыb".<br />

Amma bununla belя, Mayk Elliot<br />

qeyd edir ki, Hindistandakы<br />

sяrmayя canlanmasы xammala<br />

olan xяrclяrin artmasы ilя mцшayiяt<br />

olunacaq. Bu isя bцtцn dцnayda<br />

poladtюkmя шirkяtlяrinin gяlirlяrinin<br />

azalmasыna sяbяb olacaq.<br />

"Bir neчя il davam edяcяk bu<br />

prosesdя яn gцclц poladtюkmя<br />

шirkяtlяri yaranmыш vяziyyяtdяn<br />

чыxa bilяcяklяr", - deyя Elliot onu<br />

da vurьulayыb ki, "bцtцn polad<br />

istehsalчыlarы цчцn gяlirin<br />

artmasыnda яsas kюmяkчi faktor,<br />

яmяliyyat vя mцhцm xяrclяrin<br />

daha effektiv idarя edilmяsi<br />

olacaq".<br />

Elliot onu da qeyd edib ki, qlobal<br />

maliyyя bюhranыndan sonra iki il<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Hèndèstan polad<br />

èstehsalûnda dönyada<br />

lider ola bilÿr<br />

яrzindя poladtюkmя шirkяtlяri чяtin<br />

vяziyyяtdя idilяr. "Tяlяbatыn vя<br />

xammal qiymяtlяrinin dяyiшkяnliyi,<br />

poladtюkmя шirkяtlяrinin яn чox<br />

цzlяшdiyi problemlяrdir".<br />

Иnkiшaf etmiш bazarlarda polada<br />

olan tяlяbatыn bяrpa olunmasы hяlя<br />

dя чox lяng gedir, amma inkiшaf<br />

etmяkdя olan bazarlarda yцksяk<br />

tяlяbat isя infrastrukturanыn, tikinti<br />

vя maшыnqayыrma sяnayesinin<br />

hesabыna baш verir.<br />

Buna gюrя dя, yeni vя daha<br />

effektiv poladtюkmя zavodlarыnыn<br />

istismara verilmяsi Hindistanda<br />

mяnfяяtin azalmasыna sяbяb<br />

olacaq. Eyni zamanda, kokslaшan<br />

kюmцrцn defisiti, xamal<br />

qiymяtlяrinin dяyiшkяnliyi vя enerji<br />

daшыyыcыlarыnыn qiymяtinin artmasы<br />

gяlirlяrin azalmasыna tяsir edяcяk.<br />

"2011-<strong>ci</strong> ildя biz gяlirlяrin<br />

sяviyyяsinin azalmasыnыn qarшыsыnы<br />

almaq цчцn poladtюkmя<br />

шirkяtlяrindяn tяdbirlяrin<br />

gцclяndirilmяsini gюzlяyirik" -<br />

deyя Elliot bildirib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 29

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

Ukraynanûn radiaktiv îëàí<br />

ìåòàë ãûðûíòûëàðû hara gedir?<br />

Ukrayna яrazisindя radiaktivliyi<br />

olan metal qыrыntыlarы ilя dolu vaqon<br />

saxlanыlыb. Mяlumata gюrя, bu<br />

vaqondakы metal qыrыntыlarыnыn<br />

tяdarцkчцsц Ukraynanыn<br />

"Ukrmet" шirkяtidir.<br />

Ukraynanыn ekoloji nяzarяt<br />

komitяsinin rяhbяri Pavel Jila<br />

bildirиб ki, tяkcя bu il яrzindя radiaktivliyi<br />

olan materiallarыn 20 dяfя<br />

юlkяdяn чыxarыlmasы cяhdi olub.<br />

Bundan яlavя Tцrkiyя dя<br />

Ukraynadan gяlяn qara metal<br />

qыrыntыlarыnda yцksяk radiaktivlik<br />

aшkar edib. 2008-<strong>ci</strong> ilin aprel<br />

ayыnda bir sыra Rusiya kцtlяvi infor-<br />

masiya vasitяlяrindя Ukraynadan<br />

gяlяn metal mяhsullarыnыn radiaktivliyi<br />

barяdя mяlumatlar yayыlmышdы.<br />

Xцsusilя dя, elя mяhz Rusiya<br />

qяzetlяrindя, 2006-cы ildя Ukrayna<br />

metallurgiya шirkяtlяrinin Чernobыl<br />

radiaktiv metal qыrыntыlarыndan<br />

istifadя etdiyi xяbяri чыxmышdы.<br />

Rusiya tяrяfinin ittihamlarыndan<br />

sonra Kцveyt vя Иordaniya Ukrayna<br />

metal mяhsullarыnыn radiaktivlik<br />

30 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

cяhяtdяn tяhlцkяsiz olduьunu<br />

gюstяrяn sertifikat tяlяb etdilяr. Юz<br />

nюvbяsindя, Ukrayna Сяnaye<br />

Нazirliyi юlkя яraziсиndяn чыxarыlan<br />

mяhsullara nяzarяt olunduьunu<br />

bildirdi. Bununla belя, bu gцn dя<br />

kцtlяvi infoрmasiya vasitяlяrindя<br />

dяfяlяrlя radiaktivliyi olan metal<br />

qыrыntыlarыnыn юlkяdяn чыxarыlma<br />

cяhdlяri ilя baьlы mцxtяlif hцquq<br />

iшчиlяrinin saxlanmasы xяbяrlяrinя<br />

rast gяlinir. 2009-cu ildя яrazinin<br />

ekoloji mцdafiя batalyоnуnun polislяri<br />

25 ton metal qыrыntыsыnы Чernobыl<br />

яrazисиndяn чыxararkяn tutulmuшdular.<br />

Щяmin qыrыntыlarыn radiaktivlik<br />

sяviyyяsi qяbul olunmuш normadan<br />

13 dяfя чox idi. Чыxarыlmыш metal<br />

konstruksiyalarыn Kiyevdя<br />

satыlacaьы nяzяrdя tutulurdu.<br />

Ukraynanыn "Korrespondent" jurnalыnыn<br />

yazdыьыna gюrя, gцn яrzindя<br />

100 ton metal qыrыntыsы Чernobыl<br />

яrazиsиndяn daшыnыr. Bu mяhsullarыn<br />

yarыsы юlkя яraziсиndя paylanыlыr,<br />

yarыsы isя dцnya bazarыna чыxarыlыr.<br />

("Росинвест")<br />

Rustavi<br />

metallurgiya<br />

zavodu boru<br />

istehsalûnû<br />

bÿrpa edib<br />

Rustavi metallurgiya zavodu boru<br />

istehsalыnы bяrpa edib. Belя ki,<br />

iyunуn 9-da zavodda tюkmя sexinin<br />

aчыlышы olub. Tяdbirdя Gцrcцstanыn<br />

iqtisadiyyat naziri Vera Kobaliya,<br />

Kvemo-Kartli bюlgя qubernatoru<br />

David Kirkitadze vя digяr rяsmi<br />

шяxslяr iшtirak edib.<br />

Vera Kobaliya bildirib ki, yeni<br />

istifadяyя verilяn tюkmя sexindя<br />

istehsal olunan boru mцxtяlif tяyinatlы<br />

olacaq vя Zaqafqaziyada yeganя<br />

obyekt kimi fяaliyyяt gюstяrяcяk.<br />

"Bu sexin aчыlышы yalnыz Rustavi<br />

цчцn yox, elяcя dя Gцrcцstan цчцn<br />

va<strong>ci</strong>bdir. Sexdя istehsal olunan<br />

mяhsullar bцtцn Avropa<br />

masшtabыna ixrac olunacaq".<br />

Bюlgя qubernatoru David Kirkitadze<br />

isя bu zavodda yerli яhalinin<br />

чalышacaьыnы qeyd edib. Onun<br />

sюzlяrinя gюrя, zavodda ilk gцnlяr<br />

500 nяfяrlik iш yeri aчыlыb. "Sonralar<br />

burada iш yerlяrinin sayы 1200<br />

nяfяrя чatdыrыlacaq."<br />

Zavod direktoru Qivi Qiqineiшviliнин<br />

sюzlяrinя gюrя isя, Rustavi<br />

metallurgiya zavodu ildя 350 ton<br />

mяhsul istehsal edяcяk. Qeyd<br />

edяk ki, yeni istehsal obyektinя<br />

152 milyon dollar sяrmayя yatыrыlыb.<br />

Xatыrladaq ki, Rustavi шяhяrindя<br />

tяxminяn 14 min azяrbaycanlы<br />

yaшayыr. Eyni zamanda Rustavi<br />

шяhяri yaxыnlыьыnda azяrbaycanlыlarыn<br />

kompakt yaшadыьы Qardabani rayonu<br />

yerlяшir. Yerli sakinlяrin qeyd<br />

etdiyinя gюrя, zavodun юz fяaliyyяtini<br />

yenidяn bяrpa etmяsi nяticяsindя<br />

azяrbaycanlыlar цчцn dя iш<br />

yerlяri aчыlacaq.

Yaxыn beш il яrzindя "Иliч"<br />

adыna metallurgiya kombinatы<br />

("Metinvest"in mцяssisяsi)<br />

"Azovstal"ыn ardыnca marten<br />

sobalarыndan imtina edяrяk,<br />

tamamilя poladыn konvertor<br />

istehsalыna keчяcяk. Bunun<br />

sayяsindя kombinat xammalыn<br />

alыnmasыna olan xяrclяri azaldacaq.<br />

Mяlumata gюrя, artыq kюhnяlmiш<br />

texnologiyadan daha iki<br />

Ukrayna metalлurgiya<br />

mцяssisяsi, "Zaporojstal" vя<br />

"Doneтсkstal" da imtina etmяk<br />

niyyяtindяdir. Rusiyada sonuncu<br />

marten sobalarы 2010-cu ildяn<br />

Ukrayna<br />

marten<br />

sobalarûndan<br />

imtina<br />

åäèð<br />

istismardan чыxarыlsada,<br />

Ukraynada bu hяlя dя<br />

davam edir. Keчяn il bu<br />

sobalarda 27,6 % mяhsul<br />

iсtehsal olunub. Hazыrda<br />

dцnyada marten sobalarыnda<br />

2-3% polad istehsal olunur".<br />

MMK Törkiyÿdÿ metallurgiya<br />

kombinàòûnû<br />

istifadÿyÿ verib<br />

"Maqnitoгоrsk Metallurgiya Kombinatы" davamlы isti sinklяmя<br />

aqreгatыnы (DИSA) iшя salaraq Tцrkiyяdя metallurgiya zavodunun<br />

tikintisini baшa чatdыrыb. "DИSA-nыn buraxыlmasы iki sяnaye meydanыnda,<br />

Иsgяndяrun vя Иstanbulda tikilяn MMK-Atakas metallurgiya<br />

kompleksinin tikintisinin baшa чatdыьыna iшarяdir", - шirkяtin<br />

mяlumatыnda bildirilir. MMK-Atakas kompleksinin tikilmяsi haqqыnda<br />

qяrar 2007-<strong>ci</strong> ilин may ayыnda verilib. Layihянин цmуmi investisiya<br />

hяcmi 2,1 milyarddыr. Layihяnin maliyyяlяшdirilmяsi hяm<br />

шirkяtin sяhmlяri, hяm dя borc vяsaitlяri hesabыna hяyata keчirilir.<br />

Avadanlыqlarыn яsas tяcщizatчыsы Иtaliyanыn "Danieli" шirkяtidir.<br />

MMK-Atakas metallurgiya kompleksinin illik istehsal gцcц 2,3<br />

milyon isti katanlы rulon, 750 min ton soyuq katanlы rulon, 900 min<br />

ton sinklяnmiш rulon vя 400 min ton polimer юrtцlц rulondur.<br />

2011-<strong>ci</strong> ildя hazыr polad mяhsullarыnыn istehsal hяcmi 800 min<br />

tondan чox, 2012-<strong>ci</strong> ildя isя 2 milyon tonu keчяcяyi planlaшdыrыlыr.<br />

MMK direktorlar шurasыnыn sяdri Viktor Raшnikov bildirib kи,<br />

bu kompleksin иstehsal gцcц Tцrkiyя bazarlarыnda metal mяhsulлara<br />

olan tяlяbatы юdяmяklя yanaшы, hяm dя xari<strong>ci</strong> юlkяlяrя<br />

ixrac etmяyя kюmяk edяcяk.<br />

ÄßÌÈÐÄßÍ ×ÛÕÀÍ ÑßÑ ÕßÁßÐËßÐ<br />

"×erMK" "×erMK"<br />

yeni nþv<br />

metal metal<br />

mÿhsulu mÿhsulu<br />

istehsal istehsal<br />

edib<br />

2011-<strong>ci</strong> iliн ilk rцbцndя "Чerepoveтс" metallurgiya<br />

kombinatы ("Severstal Rusiya polad"<br />

mцяsсisясиnin divizionu) 115 min tondan<br />

чox yeni nюv mяhsul istehsal edib. "Praym<br />

TASS" информасийа аэентлийинин шirkяtin baш<br />

mцhяnidisi Andrey Luтсenkoya istinadяn<br />

verdiyi mяlumata gюrя, bu цmуmi mяhsul<br />

istehsalыnыn щяcmindяn 5 % чoxdur. "Yeni<br />

nюv mяhsullar яn чox "2000" yayma<br />

maшыnыnda istehsal olunub. TMK-а ilя<br />

яmяkdaшlыq sayяsindя biz 13ХFА markalы<br />

polad istehsal etmяyi mяnimsяmiшik. Bu<br />

markadan hazыrlanmыш metal prokat isя чox<br />

unikaldыr. Belя ki, ondan яldя olunmuш son<br />

mяhsul, mяsяlяn boru, Шimalda чяtin iqlim<br />

шяraitindя yцksяk hidrogen sulfidli tяrkibli<br />

neft mяhsullarыnыn daшыnmasыnda istifadя<br />

etmяyя imkan verir", - шirkяtin mяlumatыnda<br />

belя deyilir. Bundan яlavя, ilin ilk 3 ayыnda<br />

"ЧerMK" sortluq dяmir yayan sexdя yeni<br />

mяhsul - 65 Q poladы titanla яvяzlяyяrяk<br />

hazыr mяhsulu mюhkяmlik vя az maya<br />

dяyяri ilя tяmin edяn yeni marka 70 Q<br />

poladdan 100 mm diametrli dairяvi prokat<br />

istehsal edib.<br />

AVQUST, 2011 METALLURQ 31

ÈØËßÉßÍ ÄßÌÈÐ ÏÀÑËÀÍÌÀÇ<br />

“Sosial vÿziyyÿtin yaxøûlaødûrûlmasû<br />

bizim prinsipial mþvqeyimizdir...”<br />

"<br />

шindяn zюvq alan insan<br />

È<br />

юz fяaliyyяtindя dя mцkяmmяl<br />

olmaьa can<br />

atar". Bunu Aristotel demiшdir.<br />

Mяn dя bu fikirlя razыyam<br />

vя bir qabaqcыl шirkяt kimi<br />

юz gцndяlik fяaliyyяtimizdя bunu<br />

unutmuruq. Elя ona gюrяdir<br />

ki, "Baku Steel Company" шirkяti<br />

hяr bir iшчinin problemlяrinin<br />

hяllini юzцnцn цmdя vяzifяsi<br />

hesab edir. Kadrlarыn seчilibyerlяшdirilmяsi,<br />

onlarыn iш effektivliyinin<br />

artыrыlmasы, sosial vяziyyяtinin<br />

yaxшыlaшdыrыlmasы bizim<br />

prinsipial mюvqeyimizdir.<br />

Yeri gяlmiшkяn, qeyd etmяliyяm<br />

ki, 2001-<strong>ci</strong> ildя bizim<br />

шirkяt 400 nяfяr iшчi иля fяaliyyяtя<br />

baшlaсаda, щал-щазырда bu rяqяm<br />

3600-я чatыб. Eyni zamanda,<br />

шirkяtdя aparыlan yenidяnqurma<br />

iшlяri vя yeni istehsal<br />

sahяlяrinin yaradыlmasы bu sahяdя<br />

daha bюyцk iшlяr aparыldыьыndan<br />

xяbяr verir. Daha<br />

sadя dillя desяk, шirkяtin istehsal<br />

gцcцnцn artыrыlmasы xeyli<br />

sayda yeni iшчi qцvvяsinin istehsalata<br />

cяlb olunmasыna imkan<br />

32 METALLURQ AVQUST, 2011<br />

vermiшdir vя bu gяlяcяkdя dя<br />

inkiшaf etdirilяcяkdir.<br />

Иkin<strong>ci</strong> mцhцm mяsяlя mцяssisяyя<br />

iшчi kadrlarыn seчilmяsidir.<br />

Bu olduqca va<strong>ci</strong>b vя mяsuliyyяtli<br />

bir mяsяlяdir. Чцnki<br />

aьыr sяnayenin bu sahяsindя<br />

чalышan insanlar o qяdяr diqqяtli<br />

vя mяsuliyyяtli olmalыdыrlar ki,<br />

gяlяcяkdя hяr hansы bir bяdbяxt<br />

hadisя ilя цzlяшmяsinlяr. Bunu<br />

nяzяrя alaraq шirkяtdя Saьlamlыq,<br />

Яmяyin Tяhlцkяsizliyi vя<br />

Яtraf Mцhitin Mцhafizяsi цzrя<br />

Tяdris-Tяlim Mяrkяzi yaradыlmышdыr.<br />

Ишя gюtцrцlяn hяr bir iшчi<br />

burada tяdris prosesindя iшtirak edir,<br />

aldыqlarы tяlimatlar цzrя imtahan verirlяr vя<br />

imtahanыn uьurlu nяticяsindяn sonra onlarla<br />

tяhlцkяsizlik haqqыnda mцqavilя baьlanыlыr<br />

vя yalnыz bundan sonra sяlahiyyяtli iшчi kimi<br />

шirkяtdя iшя baшlayыrlar.<br />

Onu da qeyd etmяk lazыmdыr ki, bu gцn<br />

юlkяmizdя yeni iш yerlяrinin aчыlmasы ilя<br />

яlaqяdar чox geniш miqyaslы iшlяr aparыlыr.<br />

Юlkяdя son 7 ildя 900000-dяn artыq iш yeri<br />

aчыlыb vя insanlar iшlя tяmin olunub. Bu isя<br />

ilk nюvbяdя юlkя iqtisadiyyatыnыn sцrяtlя<br />

inkiшaf etdiyini, insanlarыn maddi rifahыnыn vя<br />

sosial vяziyyяtinin yцksяldiyini gюstяrяn<br />

amildir. Mяn чox sevinirяm ki, polad istehsalы<br />

шirkяti kimi fяaliyyяtdя olduьumuz bu 10<br />

ildя yeni iш yerlяrinin aчыlmasыnda vя insanlarыn<br />

iшlя tяmin olunmasыnda bizim dя юz<br />

payыmыz vardыr. Ишчilяrimizi bu mцnasibяtlя<br />

tяbrik edirяm, чцnki bu bцtцn kollektivin<br />

uьurudur.<br />

Fÿridÿ Aüayeva,<br />

Иnsan qaynaqlarы шюbяsinin rяhbяri

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!