Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

Agnieszka Tarnowska PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIATACH: KŁODZKIM
I ZGORZELECKIM
Ochrony Przyrody przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
W 1925 roku przekształcono ją w Państwową Radę Ochrony Przyrody [2]. Obecnie
organami administracyjnymi ochrony środowiska w Polsce są: Ministerstwo Środowiska
i lokalne samorządy. Działają one w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska
uchwaloną przez Sejm RP 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z póź. zmian.). Jest
ona owocem zmian dostosowujących polskie prawo do przepisów unijnych.
Rola samorządów powiatowych w ochronie środowiska naturalnego
Rok 1999 przyniósł w Polsce reformę administracyjną, wprowadzającą trzystopniowy
podział administracyjny kraju. Oprócz województw i istniejących od 1990 roku gmin
wprowadzono podział na powiaty. Powiaty, jako lokalna wspólnota samorządowa,
zostały na mocy ustawy zobowiązane do ochrony środowiska i przyrody oraz do
zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska
(Art. 4. Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz. U. Nr 91,
poz. 578 z póź. zmian.). Jak wykonywać te zadania?
W myśl zasady rozwoju zrównoważonego (koncepcji rozwoju gospodarczego nie
zagrażającego środowisku naturalnemu) środowiskiem można i należy zarządzać.
Stworzenie systemu zarządzania środowiskiem w samorządzie terytorialnym opiera się
na wszystkich funkcjach zarządzania (planowanie, organizowanie, kierowanie
i kontrolowanie) i obejmuje wszystkie trzy jego poziomy (strategiczny, taktyczny
i operacyjny). Na poziomie strategicznym podejmowane są decyzje generalne. Na tym
poziomie samorządy, w tym powiaty, opracowują dokument opisujący strategię
rozwoju zrównoważonego. Jego najważniejszym zadaniem jest zintegrowanie wizji
związanych z rozwojem gospodarczym i społecznym w harmonii z równowagą
przyrodniczą [3].
Problemy ochrony środowiska w świetle wizji rozwoju powiatów kłodzkiego
i zgorzeleckiego
Niniejsze opracowanie zostało poświęcone głównie problemom ochrony środowiska
w dwóch wybranych powiatach przygranicznych województwa dolnośląskiego. Są
nimi: powiat kłodzki i powiat zgorzelecki. Cechuje je bowiem:
- przygraniczne położenie w południowo-zachodniej Polsce (najdłuższa granica
powiatu jest jednocześnie granicą państwa, co ilustruje rys. 1),
- sąsiedztwo z różnymi krajami (powiat kłodzki graniczy z Republiką Czeską,
powiat zgorzelecki z Republiką Federalną Niemiec i Republiką Czeską)
należącymi do UE,
- problemy ochrony środowiska związane obecnie bądź w przeszłości z przemysłem
ciężkim (głównie z kopalniami),
- podobna gęstość zaludnienia (1 mieszkaniec na 1 ha powierzchni powiatu),
- wizja rozwoju gospodarczego oparta głównie na turystyce.
Wymienione cechy mają wpływ na środowisko naturalne albo są od niego uzależnione.
Na środowisko naturalne powiatów przygranicznych mają wpływ dwa źródła
zagrożenia. Pierwsze stanowią polutanty wytwarzane na terenach własnych, drugie –
zanieczyszczenia transgraniczne. Do tych pierwszych, występujących głównie na
329