Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

Edyta Ropuszyńska-Surma, Witold Wilczewski KONKURENCYJNOŚĆ PAŃSTW STAREJ I NOWEJ
UNII EUROPEJSKIEJ
powodów: (i) promują wysoki wzrost przez niskie opodatkowywanie, klarowny system
prawny i ochronę prywatnej własności, (ii) sprzyjają dynamice gospodarki, w której
istnieje konkurencja, ponieważ regulacje są niewielkie, (iii) ułatwiają przewidywalne i
racjonalne decydowanie, (iv) kierują inwestycje kapitałowe w obszary o najwyższych
zwrotach. Powell [5] argumentuje, że instytucjonalna struktura albo przeszkadza albo
pomaga w osiąganiu wzrostu ekonomicznego.
Z prezentowanych powyżej poglądów wynika, że wolność gospodarcza umożliwia
szybszy postęp niż jakikolwiek inny system "kontroli" działalności gospodarczej. Nie
wyklucza to, oczywiście, znaczenia innych czynników, takich jak: surowce naturalne,
technologia i kwalifikacje pracowników. Jeśli tylko środki finansowe określałyby stan
gospodarki narodowej, wówczas nie byłoby żadnej różnicy między Koreą Północną a
Południową, Niemcami Zachodnimi a Wschodnimi. Z całą pewnością państwo może
odgrywać bardzo ważną rolę rozwoju gospodarki. Prywatna inicjatywa w środowisku
dobrze ochronionych praw własności i dobrego systemu prawnego, wysokiej jakości
instytucji, jasnych reguł gry, zgody społeczeństwa dotyczącego znaczenia wolności
gospodarczej może przynieść znaczące różnice w rozwoju gospodarczym między
poszczególnymi krajami.
Według raportu rocznego Economic Freedom of the Word [6]. istnieją cztery kamienie
węgielne wolności gospodarczej. Są to:
− wyższość wyborów jednostki nad wyborami zbiorowymi;
− wolna wymiana koordynowana przez rynek, a nie alokacja na mocy procesów
politycznych;
− wolność wejścia i konkurencji na rynkach;
− ochrona osób i ich własności.
Badania wolności gospodarczej zapoczątkowano kilkanaście lat temu. Robią to
niezależnie ośrodki naukowe, a także organizacje pozarządowe. Największe znaczenie
mają badania prowadzone przez przez Fraser Institute, Freedom House i Heritage
Foundation. Od jedenastu lat Heritage Foundation i Wall Street Journal publikują
Indeks Wolności Gospodarczej (Index of Economic Freedom - IEF).Dla dokonania
pomiaru wolności gospodarczej i tempa jej zmian w każdym kraju, autorzy raportu
studiują 50 niezależnych zmiennych ekonomicznych. Są one następnie grupowane w 10
obszernych kategoriach, zwanych też czynnikami wolności gospodarczej. Należą do
nich [6]: regulacje działalności gospodarczej (Business Freedom), polityka handlowa
(Trade Freedom), ciężary fiskalne (Fiscal Freedom), interwencja rządu w gospodarce
(Government Size), polityka monetarna (Monetary Freedom), przepływy kapitału i
inwestycje zagraniczne (Investment Freedom), bankowość i finanse (Financial
Freedom), prawa własności (Property Rights), poziom korupcji (Freedom from
Corruption), płace i ceny (Labor Freedom).
Każdy z poddanych analizie czynników jest jednakowo ważny. Indeks nie jest tak
zaprojektowany by mierzyć, ile każdy czynnik wnosi do rozwoju gospodarczego.
Autorzy indeksu podkreślają, że ich celem jest identyfikacja instytucjonalnych
czynników, które określają możliwość przystosowania się badanej gospodarki do
zmieniających się warunków rynku światowego, czyli jest to instytucjonalne
środowisko, które pozwala gospodarce wzrastać i prosperować.
286