Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

Adam Sadowski ZRÓŻNICOWANIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODARSTW ROLNYCH
W POSZERZONEJ UNII EUROPEJSKIEJ
Obserwujemy jednakże znaczne zróżnicowanie wartości nadwyżki bezpośredniej
wytwarzanej przez jednego pełnozatrudnionego, gdyż w przodującej Danii rolnik
wytwarza ponad 60 ESU, a tymczasem w Portugalii wskaźnik ten osiąga poziom
zaledwie 6,5 ESU. Niemniej wielkości te kilkukrotnie przewyższają odpowiednie
wskaźniki dla gospodarstw nowych członków UE, co jest między innymi wynikiem
tego, iż na rolnika w starej piętnastce średnio przypada blisko 22 ha. O wysokim
potencjale gospodarstw starej piętnastki i wysokiej efektywności świadczy również
wysokość nadwyżki bezpośredniej osiągana z hektara. Średnio wielkość ta w 2005 roku
wyniosła 1,28 ESU i wahała się od 0,53 w przypadku Szwecji do ponad czterech w
Holandii [1, 22-27].
TAB. 2: Charakterystyka gospodarstwach rolnych nowych państw członkowskich
UE w 2005 r.
Lp. Państwa
Pełnozatrudnio
nych w tys.*
SGM w tys.
ESU
SGM/pełnozatr
udnionego w
ESU
SGM/ha w
ESU
1 Bułgaria 254,1 775,3 3,1 0,31
2 Cypr 29,9 291,3 9,7 2,05
3 Czechy 141,3 1521,2 10,8 0,43
4 Estonia 28,1 127,5 4,5 0,17
5 Litwa 172,4 486,9 2,8 0,21
6 Łotwa 81,8 232,9 2,8 0,18
7 Malta 3,7 49,6 13,4 5,57
8 Polska 2034,0 7832,7 3,9 0,60
9 Rumunia 1475,6 3571,3 2,4 0,35
10 Słowacja 66,7 498,0 7,5 0,27
11 Słowenia 82,9 343,4 4,1 0,77
12 Węgry 229,4 1727,8 7,5 0,43
Razem/Średnio 4599,9 17457,9 6,0 0,43
* – przyjęto pełnozatrudnionego jako 1800 godzin pracy rocznie.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Statistics in focus, Eurostat 2006, 2007
Przy bardzo podobnej wielkości zatrudnienia w rolnictwie, w obu grupach państw,
rolnicy nowych państw członkowskich generują niespełna 12% wielkość nadwyżki
bezpośredniej całej UE, a wielkość nadwyżki bezpośredniej generowana przez jednego
zatrudnionego wynosi średnio około 6 ESU. Wielkość ta jest znacznie zróżnicowana w
przypadku poszczególnych państw i jest zdecydowanie wyższa w państwach
charakteryzujących się wysoką średnią wielkością gospodarstwa (w tym wglądzie
odbiegają od średnich Malta i Cypr gdzie nadwyżka bezpośrednia waha się około 10
ESU na pełnozatrudnionego). W państwach o rozdrobnionej strukturze agrarnej
nadwyżka bezpośrednia na jednego zatrudnionego osiąga poziom zaledwie 3 ESU, co
świadczy o bardzo niskiej wydajności gospodarstw rolnych w państwach
postsocjalistycznych i relatywnym przeroście zatrudnienia, gdyż na jednego
pełnozatrudnionego przypada w nich średnio zaledwie 8,78 ha. Nieco mniejsze
dysproporcje występują w przypadku przeliczania nadwyżki bezpośredniej na
powierzchnię produkcyjną. Średnia wysokość nadwyżki bezpośredniej z jednego
199