Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE
pozarządowe oznaczają samorządowe organy lub organizacje społeczne założone
w celu realizacji przede wszystkim niezarobkowych celów swoich założycieli lub
członków. Z definicji nie obejmują one partii politycznych a zaliczają się do nich
organy lub organizacje utworzone zarówno przez indywidualne osoby (fizyczne lub
prawne), jak i przez grupy takich osób. W myśl Zarządzenia organizacje te nie powinny
podlegać zwierzchności władz publicznych oraz nie powinny rozdzielać między swoich
członków lub założycieli żadnych zysków, które mogą pochodzić z ich działalności, ale
mogą wykorzystywać je dla potrzeb realizacji swoich celów. Jak widać pojęcie
trzeciego sektora nie występuje w tym wypadku w ogóle choć można odnaleźć tu zapisy
analogiczne do wymienionych wcześniej kryteriów wyróżnienia trzeciego sektora.
W Polsce pojęcie trzeciego sektora jest pojęciem używanym powszechnie jednak w
przepisach prawa normujących współdziałanie organizacji zaliczanych do tego sektora z
administracją publiczną stosowane jest pojęcie organizacji pozarządowych. Organizacje
te definiowane są przez kluczową dla omawianego zagadnienia(choć nie jedyną)
Ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Do organizacji
pozarządowych zaliczono w tej ustawie podmioty nie będące jednostkami sektora
finansów publicznych, w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych
i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające
osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje
i stowarzyszenia. W literaturze przedmiotu często wymienia się szczegółowo podmioty
kwalifikujące się do organizacji pozarządowych w świetle cytowanych przepisów.
Należą do nich między innymi [4,s.24]: stowarzyszenia, związki stowarzyszeń,
fundacje, kółka rolnicze, rolnicze zrzeszenia branżowe, związki rolników, kółek
i organizacji rolniczych, związki rolniczych zrzeszeń branżowych, cechy i izby
rzemieślnicze, zrzeszenia handlu i usług, zrzeszenia transportu inne organizacje
przedsiębiorców, izby gospodarcze, ogólnokrajowe związki i zrzeszenia
międzybranżowe, stowarzyszenia kultury fizycznej, związki sportowe, polskie związki
sportowe. Tak przedstawiona lista nie jest oczywiście wyczerpująca lecz ma
odzwierciedlać złożoność i rozległość zainteresowań form organizacyjnych zaliczanych
do trzeciego sektora w Polsce. Dodać jednocześnie należy, iż nie tylko te podmioty
realizują zadania trzeciego sektora w Polsce. Istotną rolę mogą odgrywać tu także
podmioty zrównane z organizacjami pozarządowymi takie jak zrzeszenia wiernych w
organizacjach świeckich w celu realizacji zadań związanych z wyznawaniem danej
religii, czy też kościelne osoby prawne. Do trzeciego sektora można także zaliczyć
partie polityczne, związki i samorządy zawodowe, fundacje utworzone przez partie
polityczne etc. Jednak w przypadku tej ostatniej grupy inna może być ich „filozofia
działania” .
Działalność pożytku publicznego a trzeci sektor w Polsce
Działalność podmiotów trzeciego sektora w Polsce do 2003 roku nie była w sposób
satysfakcjonujący unormowana. Dopiero wspomniana Ustawa o działalności...
wprowadziła spójne zasady współpracy podmiotów publicznych z podmiotami
trzeciego sektora. Kluczową kwestią stało się tu zdefiniowanie istoty działalności
pożytku publicznego oraz określenie kryteriów i sposobu zakwalifikowania danego
podmiotu do organizacji pożytku publicznego. Ustawa definiuje działalność pożytku
publicznego jako działalność społecznie użyteczną, prowadzoną przez organizacje
pozarządowe w sferze zadań publicznych. Doprecyzowuje obszary tej działalności
116