Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...
Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ... Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...
WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE COOPERATION BETWEEN LOCAL GOVERNMENT AND NONGOVERMENTAL ORGANISATIONS IN POLAND Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak Wroclaw University of Economics jaroslaw.olejniczak@ue.wroc.pl, dorota.olejniczak@ue.wroc.pl Klíčová slova: trzeci sektor – samorząd terytorialny – współpraca Abstrakt: Artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych ram współpracy sektora publicznego (podsektora samorządowego) w Polsce z organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań publicznych. Szczególną uwagę poświęca kształtowaniu ram tej współpracy przez samorządy terytorialne – posługując się przykładem rozwiązań stosowanych w samorządzie miasta Wrocław. Key words: Third sector – local government – cooperation Abstract: The aim of this article is to present the general basis of co-operation public sector (the self-government sub sector) in Poland with non-governmental organizations in realization of public tasks. It dedicates the special attention how self-government (local government) creates local law to build better cooperation with non governmental partners. As the example of existing regulations the author uses instances from local law of Wroclaw city. Zadania stawiane przed samorządem gminnym a problem subsydiarności W ostatnich latach zauważalna stała się tendencja do decentralizacji i uspołecznienia władzy w wielu państwach. Tworzenie się bądź zmiany w strukturach samorządowych (Francja, Hiszpania, Włochy, Polska) oraz zwiększanie się aktywności podmiotów kwalifikowanych do tzw. „trzeciego sektora” sprawiają, iż co raz częściej pojawia się temat budowy społeczeństwa obywatelskiego opartego na tych dwóch filarach [1,s.69] Celem niniejszego artykułu jest ukazanie obecnych podstaw i rozwiązań dotyczących planowania współpracy samorządów terytorialnych z organizacjami pozarządowymi (pożytku publicznego) w Polsce. Samorządowi terytorialnemu, reaktywowanemu w Polsce w 1990 roku na poziomie gminnym (lokalnym), zostało przekazanych do realizacji przez administrację centralną wiele spraw publicznych, dla których wyróżnienia wskazano (z pewnymi wyjątkami) ich znaczenie lokalne. Owa lokalność oznacza, iż gmina jest odpowiedzialna za realizację wszelkich spraw, które mają znaczenie dla społeczności lokalnej i jednocześnie ma je w ten sposób realizować (załatwiać) by zaspokajać zbiorowe 114
Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE potrzeby wspólnoty samorządowej (czyli ogółu obywateli)[6,s.56]. Lista zadań własnych gminy – mających zaspokoić potrzeby zbiorowe wspólnoty samorządowej obejmuje najważniejsze zadania[8,art. 7] – takie jak utrzymanie ładu przestrzennego, dróg, ulic, mostów, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, ochrony zdrowia, lokalnego transportu zbiorowego, pomocy społecznej, kultury, kultury fizycznej, targowisk, cmentarzy gminnych, etc. Dodatkowo państwo może powierzyć samorządowi także wykonywanie części swoich zadań o ile samorząd będzie w stanie wykonać je skuteczniej od państwa. Tak więc ideą stworzenia samorządu gminnego w Polsce była koncepcja decentralizacji państwa polegająca na przekazaniu zadań i kompetencji przez administrację centralną jednostkom niższego szczebla dla skuteczniejszego ich realizowania. Było to zatem „dążenie do jak najbardziej racjonalnego podziału władzy między poszczególne jej struktury w oparciu o zasadę efektywności” [2,s.22]. Z drugiej strony przyjmując koncepcję zasady subsydiarności jako przeciwieństwo decentralizacji[2,s.23] i definiując ją jako podział kompetencji idący „od dołu do góry” można zauważyć w przytoczonej części zapisów ustawy, iż samorząd gminny ewidentnie działa w obszarach, które mogą być do niego przyporządkowane w oparciu o tę zasadę. Definiując w sposób negatywny subsydiarność można stwierdzić, iż to obywatele są tymi podmiotami które powinny - o ile to możliwe - zaspokajać swoje potrzeby samodzielnie bez zbędnej ingerencji państwa[5, s.129]. Dopiero gdy pojawiają się takie obszary życia obywateli, w których w nie dają sobie oni rady z samozaspokojeniem potrzeb, może zaistnieć konieczność skorzystania z pomocy osób trzecich. W myśl tak rozumianej zasady subsydiarności wspomagać ich w tym mają najpierw (wedle możliwości) różnego rodzaju zrzeszenia obywateli, a w przypadku ich nieskuteczności (braku możliwości pomocy/wsparcia), powinny włączać się kolejne podmioty - takie jak samorząd terytorialny[4, s.8] w wyznaczonych ustawowo obszarach. Włączenie państwa w realizację zadań podmiotów zrzeszających obywateli nie musi jednak polegać na przejmowaniu ich zadań przez pastwo – może bowiem jedynie stanowić wsparcie dla tych podmiotów (materialne czy też organizacyjne). Należy zwrócić uwagę, iż idea pomocniczości i decentralizacja w końcowym efekcie prowadzą do podobnych skutków [2,s.23]. Przy czym decentralizacja nie musi automatycznie oznaczać odejścia od przyjętej tu idei subsydiarności, a może wiązać się jedynie z tzw. pomocniczością horyzontalną – rozumianą jako współdziałanie obywateli i państwa w realizacji wspólnego celu bez konieczności przenoszenia działalności państwa do sektora prywatnego [4, s.10] Trzeci sektor w Polsce Pojęcie trzeciego sektora definiowane jest w literaturze przedmiotu na różne sposoby poprzez wskazanie elementów odróżniających go od pozostałych sektorów układu społecznego[2,s.10]: Po pierwsze wykluczenie z sektora rządowego (I) – sektor pozarządowy, sektor niezależny. Po drugie przeciwstawność celów działania do sektora biznesu (II) – sektor non-profit, organizacje niedochodowe. I po trzecie wskazanie na rolę społeczną – organizacje stowarzyszeniowe, wolontarystyczne, działające w celach społecznych. Jak widać zdefiniowanie trzeciego sektora nie jest przejrzyste, bazuje bowiem na kilku kryteriach i stanowi raczej pojęcie zbiorcze niekoniecznie wykorzystywane w prawodawstwie. Przykładem tego może być Zalecenie Komitetu Ministrów dla państw członkowskich UE w sprawie statusu prawnego organizacji pozarządowych w Europie CM/Rec(2007)14. W zaleceniu tym organizacje 115
- Page 64 and 65: Vendula Mašátová JE ODKLÁDÁNÍ
- Page 66 and 67: Vendula Mašátová JE ODKLÁDÁNÍ
- Page 68 and 69: PERSONÁLNY FAKTOR KVALITY MANAŽME
- Page 70 and 71: Eleonóra Mesíková PERSONÁLNY FA
- Page 72 and 73: Eleonóra Mesíková PERSONÁLNY FA
- Page 74 and 75: Ondřej Miffek, Luboš Smutka, Mich
- Page 76 and 77: Ondřej Miffek, Luboš Smutka, Mich
- Page 78 and 79: Ondřej Miffek, Luboš Smutka, Mich
- Page 80 and 81: MULTIKRITERIÁLNÍ ROZHODOVÁNÍ JA
- Page 82 and 83: Hana Mohelská, Petr Tučník MULTI
- Page 84 and 85: EFFECT OF THE COMMON AGRICULTURAL P
- Page 86 and 87: Robert Mroczek EFFECT OF THE COMMON
- Page 88 and 89: Robert Mroczek EFFECT OF THE COMMON
- Page 90 and 91: Robert Mroczek EFFECT OF THE COMMON
- Page 92 and 93: Robert Mroczek EFFECT OF THE COMMON
- Page 94 and 95: Martin Musil, Kateřina Dušáková
- Page 96 and 97: Martin Musil, Kateřina Dušáková
- Page 98 and 99: JEDNOTNÝ EURÓPSKY PLATOBNÝ PRIES
- Page 100 and 101: Ivana Nemšáková, Pavol Kolenčí
- Page 102 and 103: Ivana Nemšáková, Pavol Kolenčí
- Page 104 and 105: Mária Novysedláková, Martina Sl
- Page 106 and 107: Mária Novysedláková, Martina Sl
- Page 108 and 109: Mária Novysedláková, Martina Sl
- Page 110 and 111: Pavla Odehnalová RODINNÉ PODNIKÁ
- Page 112 and 113: Pavla Odehnalová RODINNÉ PODNIKÁ
- Page 116 and 117: Jarosław Olejniczak, Dorota Bednar
- Page 118 and 119: Jarosław Olejniczak, Dorota Bednar
- Page 120 and 121: Jarosław Olejniczak, Dorota Bednar
- Page 122 and 123: Anna Olszańska POSSIBILITIES OF RE
- Page 124 and 125: Anna Olszańska POSSIBILITIES OF RE
- Page 126 and 127: Anna Olszańska POSSIBILITIES OF RE
- Page 128 and 129: Anna Olszańska POSSIBILITIES OF RE
- Page 130 and 131: Alena Pauličková MEDZINÁRODNÉ V
- Page 132 and 133: Alena Pauličková MEDZINÁRODNÉ V
- Page 134 and 135: Alena Pauličková MEDZINÁRODNÉ V
- Page 136 and 137: Alena Pauličková MEDZINÁRODNÉ V
- Page 138 and 139: Jan Pelikán, Jan Fábry, Jiří He
- Page 140 and 141: Jan Pelikán, Jan Fábry, Jiří He
- Page 142 and 143: Michal Petrůj INDIKÁTORY ÚSPĚŠ
- Page 144 and 145: Michal Petrůj INDIKÁTORY ÚSPĚŠ
- Page 146 and 147: Michal Petrůj INDIKÁTORY ÚSPĚŠ
- Page 148 and 149: Michal Petrůj INDIKÁTORY ÚSPĚŠ
- Page 150 and 151: Ctibor Pilch ETICKÝ KÓDEX FINANČ
- Page 152 and 153: Ctibor Pilch ETICKÝ KÓDEX FINANČ
- Page 154 and 155: Ctibor Pilch ETICKÝ KÓDEX FINANČ
- Page 156 and 157: MANAŽERSKÁ KONCEPCE BYROKRACIE MA
- Page 158 and 159: Monika Piskorzová MANAŽERSKÁ KON
- Page 160 and 161: Monika Piskorzová MANAŽERSKÁ KON
- Page 162 and 163: Monika Piskorzová MANAŽERSKÁ KON
WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z<br />
ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE<br />
COOPERATION BETWEEN LOCAL GOVERNMENT AND<br />
NONGOVERMENTAL ORGANISATIONS IN POLAND<br />
Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak<br />
Wroclaw University of Economics<br />
jaroslaw.olejniczak@ue.wroc.pl, dorota.olejniczak@ue.wroc.pl<br />
Klíčová slova:<br />
trzeci sektor – samorząd terytorialny – współpraca<br />
Abstrakt:<br />
Artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych ram współpracy sektora publicznego<br />
(podsektora samorządowego) w Polsce z organizacjami pozarządowymi w realizacji<br />
zadań publicznych. Szczególną uwagę poświęca kształtowaniu ram tej współpracy<br />
przez samorządy terytorialne – posługując się przykładem rozwiązań stosowanych w<br />
samorządzie miasta Wrocław.<br />
Key words:<br />
Third sector – local government – cooperation<br />
Abstract:<br />
The aim of this article is to present the general basis of co-operation public sector (the<br />
self-government sub sector) in Poland with non-governmental organizations in<br />
realization of public tasks. It dedicates the special attention how self-government (local<br />
government) creates local law to build better cooperation with non governmental<br />
partners. As the example of existing regulations the author uses instances from local law<br />
of Wroclaw city.<br />
Zadania stawiane przed samorządem gminnym a problem subsydiarności<br />
W ostatnich latach zauważalna stała się tendencja do decentralizacji i uspołecznienia<br />
władzy w wielu państwach. Tworzenie się bądź zmiany w strukturach samorządowych<br />
(Francja, Hiszpania, Włochy, Polska) oraz zwiększanie się aktywności podmiotów<br />
kwalifikowanych do tzw. „trzeciego sektora” sprawiają, iż co raz częściej pojawia się<br />
temat budowy społeczeństwa obywatelskiego opartego na tych dwóch filarach [1,s.69]<br />
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie obecnych podstaw i rozwiązań dotyczących<br />
planowania współpracy samorządów terytorialnych z organizacjami pozarządowymi<br />
(pożytku publicznego) w Polsce.<br />
Samorządowi terytorialnemu, reaktywowanemu w Polsce w 1990 roku na poziomie<br />
gminnym (lokalnym), zostało przekazanych do realizacji przez administrację centralną<br />
wiele spraw publicznych, dla których wyróżnienia wskazano (z pewnymi wyjątkami)<br />
ich znaczenie lokalne. Owa lokalność oznacza, iż gmina jest odpowiedzialna za<br />
realizację wszelkich spraw, które mają znaczenie dla społeczności lokalnej<br />
i jednocześnie ma je w ten sposób realizować (załatwiać) by zaspokajać zbiorowe<br />
114