Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ... Sborník 2009 díl 2. - Fakulta informatiky a managementu - Univerzita ...

08.01.2013 Views

WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE COOPERATION BETWEEN LOCAL GOVERNMENT AND NONGOVERMENTAL ORGANISATIONS IN POLAND Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak Wroclaw University of Economics jaroslaw.olejniczak@ue.wroc.pl, dorota.olejniczak@ue.wroc.pl Klíčová slova: trzeci sektor – samorząd terytorialny – współpraca Abstrakt: Artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych ram współpracy sektora publicznego (podsektora samorządowego) w Polsce z organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań publicznych. Szczególną uwagę poświęca kształtowaniu ram tej współpracy przez samorządy terytorialne – posługując się przykładem rozwiązań stosowanych w samorządzie miasta Wrocław. Key words: Third sector – local government – cooperation Abstract: The aim of this article is to present the general basis of co-operation public sector (the self-government sub sector) in Poland with non-governmental organizations in realization of public tasks. It dedicates the special attention how self-government (local government) creates local law to build better cooperation with non governmental partners. As the example of existing regulations the author uses instances from local law of Wroclaw city. Zadania stawiane przed samorządem gminnym a problem subsydiarności W ostatnich latach zauważalna stała się tendencja do decentralizacji i uspołecznienia władzy w wielu państwach. Tworzenie się bądź zmiany w strukturach samorządowych (Francja, Hiszpania, Włochy, Polska) oraz zwiększanie się aktywności podmiotów kwalifikowanych do tzw. „trzeciego sektora” sprawiają, iż co raz częściej pojawia się temat budowy społeczeństwa obywatelskiego opartego na tych dwóch filarach [1,s.69] Celem niniejszego artykułu jest ukazanie obecnych podstaw i rozwiązań dotyczących planowania współpracy samorządów terytorialnych z organizacjami pozarządowymi (pożytku publicznego) w Polsce. Samorządowi terytorialnemu, reaktywowanemu w Polsce w 1990 roku na poziomie gminnym (lokalnym), zostało przekazanych do realizacji przez administrację centralną wiele spraw publicznych, dla których wyróżnienia wskazano (z pewnymi wyjątkami) ich znaczenie lokalne. Owa lokalność oznacza, iż gmina jest odpowiedzialna za realizację wszelkich spraw, które mają znaczenie dla społeczności lokalnej i jednocześnie ma je w ten sposób realizować (załatwiać) by zaspokajać zbiorowe 114

Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE potrzeby wspólnoty samorządowej (czyli ogółu obywateli)[6,s.56]. Lista zadań własnych gminy – mających zaspokoić potrzeby zbiorowe wspólnoty samorządowej obejmuje najważniejsze zadania[8,art. 7] – takie jak utrzymanie ładu przestrzennego, dróg, ulic, mostów, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, ochrony zdrowia, lokalnego transportu zbiorowego, pomocy społecznej, kultury, kultury fizycznej, targowisk, cmentarzy gminnych, etc. Dodatkowo państwo może powierzyć samorządowi także wykonywanie części swoich zadań o ile samorząd będzie w stanie wykonać je skuteczniej od państwa. Tak więc ideą stworzenia samorządu gminnego w Polsce była koncepcja decentralizacji państwa polegająca na przekazaniu zadań i kompetencji przez administrację centralną jednostkom niższego szczebla dla skuteczniejszego ich realizowania. Było to zatem „dążenie do jak najbardziej racjonalnego podziału władzy między poszczególne jej struktury w oparciu o zasadę efektywności” [2,s.22]. Z drugiej strony przyjmując koncepcję zasady subsydiarności jako przeciwieństwo decentralizacji[2,s.23] i definiując ją jako podział kompetencji idący „od dołu do góry” można zauważyć w przytoczonej części zapisów ustawy, iż samorząd gminny ewidentnie działa w obszarach, które mogą być do niego przyporządkowane w oparciu o tę zasadę. Definiując w sposób negatywny subsydiarność można stwierdzić, iż to obywatele są tymi podmiotami które powinny - o ile to możliwe - zaspokajać swoje potrzeby samodzielnie bez zbędnej ingerencji państwa[5, s.129]. Dopiero gdy pojawiają się takie obszary życia obywateli, w których w nie dają sobie oni rady z samozaspokojeniem potrzeb, może zaistnieć konieczność skorzystania z pomocy osób trzecich. W myśl tak rozumianej zasady subsydiarności wspomagać ich w tym mają najpierw (wedle możliwości) różnego rodzaju zrzeszenia obywateli, a w przypadku ich nieskuteczności (braku możliwości pomocy/wsparcia), powinny włączać się kolejne podmioty - takie jak samorząd terytorialny[4, s.8] w wyznaczonych ustawowo obszarach. Włączenie państwa w realizację zadań podmiotów zrzeszających obywateli nie musi jednak polegać na przejmowaniu ich zadań przez pastwo – może bowiem jedynie stanowić wsparcie dla tych podmiotów (materialne czy też organizacyjne). Należy zwrócić uwagę, iż idea pomocniczości i decentralizacja w końcowym efekcie prowadzą do podobnych skutków [2,s.23]. Przy czym decentralizacja nie musi automatycznie oznaczać odejścia od przyjętej tu idei subsydiarności, a może wiązać się jedynie z tzw. pomocniczością horyzontalną – rozumianą jako współdziałanie obywateli i państwa w realizacji wspólnego celu bez konieczności przenoszenia działalności państwa do sektora prywatnego [4, s.10] Trzeci sektor w Polsce Pojęcie trzeciego sektora definiowane jest w literaturze przedmiotu na różne sposoby poprzez wskazanie elementów odróżniających go od pozostałych sektorów układu społecznego[2,s.10]: Po pierwsze wykluczenie z sektora rządowego (I) – sektor pozarządowy, sektor niezależny. Po drugie przeciwstawność celów działania do sektora biznesu (II) – sektor non-profit, organizacje niedochodowe. I po trzecie wskazanie na rolę społeczną – organizacje stowarzyszeniowe, wolontarystyczne, działające w celach społecznych. Jak widać zdefiniowanie trzeciego sektora nie jest przejrzyste, bazuje bowiem na kilku kryteriach i stanowi raczej pojęcie zbiorcze niekoniecznie wykorzystywane w prawodawstwie. Przykładem tego może być Zalecenie Komitetu Ministrów dla państw członkowskich UE w sprawie statusu prawnego organizacji pozarządowych w Europie CM/Rec(2007)14. W zaleceniu tym organizacje 115

WSPÓŁDZIAŁANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Z<br />

ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W POLSCE<br />

COOPERATION BETWEEN LOCAL GOVERNMENT AND<br />

NONGOVERMENTAL ORGANISATIONS IN POLAND<br />

Jarosław Olejniczak, Dorota Bednarska-Olejniczak<br />

Wroclaw University of Economics<br />

jaroslaw.olejniczak@ue.wroc.pl, dorota.olejniczak@ue.wroc.pl<br />

Klíčová slova:<br />

trzeci sektor – samorząd terytorialny – współpraca<br />

Abstrakt:<br />

Artykuł ma na celu przedstawienie ogólnych ram współpracy sektora publicznego<br />

(podsektora samorządowego) w Polsce z organizacjami pozarządowymi w realizacji<br />

zadań publicznych. Szczególną uwagę poświęca kształtowaniu ram tej współpracy<br />

przez samorządy terytorialne – posługując się przykładem rozwiązań stosowanych w<br />

samorządzie miasta Wrocław.<br />

Key words:<br />

Third sector – local government – cooperation<br />

Abstract:<br />

The aim of this article is to present the general basis of co-operation public sector (the<br />

self-government sub sector) in Poland with non-governmental organizations in<br />

realization of public tasks. It dedicates the special attention how self-government (local<br />

government) creates local law to build better cooperation with non governmental<br />

partners. As the example of existing regulations the author uses instances from local law<br />

of Wroclaw city.<br />

Zadania stawiane przed samorządem gminnym a problem subsydiarności<br />

W ostatnich latach zauważalna stała się tendencja do decentralizacji i uspołecznienia<br />

władzy w wielu państwach. Tworzenie się bądź zmiany w strukturach samorządowych<br />

(Francja, Hiszpania, Włochy, Polska) oraz zwiększanie się aktywności podmiotów<br />

kwalifikowanych do tzw. „trzeciego sektora” sprawiają, iż co raz częściej pojawia się<br />

temat budowy społeczeństwa obywatelskiego opartego na tych dwóch filarach [1,s.69]<br />

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie obecnych podstaw i rozwiązań dotyczących<br />

planowania współpracy samorządów terytorialnych z organizacjami pozarządowymi<br />

(pożytku publicznego) w Polsce.<br />

Samorządowi terytorialnemu, reaktywowanemu w Polsce w 1990 roku na poziomie<br />

gminnym (lokalnym), zostało przekazanych do realizacji przez administrację centralną<br />

wiele spraw publicznych, dla których wyróżnienia wskazano (z pewnymi wyjątkami)<br />

ich znaczenie lokalne. Owa lokalność oznacza, iż gmina jest odpowiedzialna za<br />

realizację wszelkich spraw, które mają znaczenie dla społeczności lokalnej<br />

i jednocześnie ma je w ten sposób realizować (załatwiać) by zaspokajać zbiorowe<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!