Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

Në Kosovë, mundësia e të gjithë njerëzve, pavarësisht nga niveli i të ardhurave
apo gjendja etnike, racore, fetare ose gjinore, që të marrin pjesë, negociojnë, ndikojnë,
dhe të kërkojnë përgjegjësi nga institucionet lokale konsiderohet e pamjaftueshme.
Nevoja e përmirësimit theksohet edhe në “Standardet për Kosovën”
kur flitet për funksionimin e institucioneve demokratike dhe sundimin e ligjit.
Përfundimet tregojnë se ka pasur zhvillim pozitiv por disa sfida mbesin ende.
UNMIK-u ka vendosur një kornizë ligjore që nxit një shoqëri demokratike dhe
sundim të ligjit, barazia gjinore nxitet në institucionet zyrtare shtetërore dhe
pjesëmarrja dhe përfaqësimi i minoriteteve etnike është e garantuar me anë të
Kornizës Kushtetuese.
Megjithatë, transparenca më e madhe në menaxhimin publik mbetet e penguar
nga mungesa e të dhënave të plota e cilësore administrative. Partneriteti në mes
të aktereve kryesorë të komunitetit (kuvendit komunal, komunitetit te biznesit
dhe shoqërisë civile) është ende në nivel jo të mjaftueshëm. Po kështu, një tregues
kryesor i shtrirjes së përgjegjësisë së institucioneve publike ndaj qytetarëve është
ekzistenca e korrupsionit. Kjo është një barrë regresive, që shkakton humbje në
të hyra të sektorit publik dhe dekurajon grupet më të rrezikuara në shoqëri, që të
përfitojnë më shumë nga mbështetja e shërbimeve publike. Korrupsioni konsiderohet
si problem i rëndësisë së mesme deri të lartë, varësisht nga sektorët, dhe
ka gjasë të ndikojë në mënyrë të pabarabartë tek shtresat e ndryshme të popullatës,
më shumë tëk të varfrit.
Shkalla e ulët e pjesëmarrjes së publikut duket edhe në rezultatet e anketës me
qytetarët e Kosovës. Siç shihet, më pak se 7% e të pyeturve kanë marrë pjesë në
diskutime publike dhe në nisma qytetare, ndërkohë që më pak se 1% e tyre kanë
marrë pjesë në zbatimin e projekteve të pushtetit vendor ose ndjehen përfitues
prej këtyre projekteve (shih Tabelën 6.2). Këto hulumtime tregojnë se shkalla e
kënaqësisë së publikut për punës së institucioneve lokale mbetet ende në nivele
shumë të ulta.
Tabela 6.2: Shkalla e pjesëmarrjes qytetare në Kosovë
Ka zbatuar
projekt të
OJQ-ve
Ka qenë përfitues
i projekteve të
OJQ-ve
Ka zbatuar projekt
të pushtetit
vendor
Ka qenë përfitues
i projekteve
të pushtetit
vendor
Ka marrë pjesë
në diskutime
publike
Ka marrë
pjesë në nisma
qytetare
Ka nënshkruar
peticion
1.7% 2% 0.7% 0.8% 6.7% 6.4% 6.1%
Burimi: UNDP, “Raporti i Zhvillimit Njerëzor – Kosova 2004
Në nivel komune ekzistojnë disa rregulla që lidhen me demokracinë lokale.
Kështu, në Komunën e Gjakovës, Kuvendi i Komunës mund të shërbehet me çdo
formë konsultimi dhe pjesëmarrje publike 35 të tilla si: (i) Fushata informuese dhe
publicitet për nxitjen e programeve dhe aktiviteteve komunale; (ii) Kontakte me
qarqe të zgjedhura për ta vënë në sprovë dhe për ta diskutuar politikën përkatëse;
(iii) Anketa që lidhen me zbatimin e politikave komunale, ku do të përfshihen,
përveç të tjerash, informues kyç, si dhe klientë dhe qytetarë të prekur nga kjo
politikë; (iv) Shpallje publike dhe propozime lidhur me politikën apo projekt
rregulloren , duke e ftuar publikun në pjesëmarrje dhe prezentim; (v) Kontakte
dhe takimet me grupet e interesit ; (vi) Takime publike; (vii) Seanca publike; (viii)
Hetime publike; (ix) Studime për vlerësimin e ndikimit të politikave komunale;
(x) Komitete këshillëdhënëse; dhe (xi) Referendume.
Kuvendi i Komunës, gjithashtu, duhet të konsultohet me publikun, duke
shfrytëzuar mënyra të ndryshme të konsultimit dhe pjesëmarrjes së publikut të
tilla si: (i) Fushata informative për të krijuar opinione pozitive për propozimet
e bëra; (ii) Kontakte me qarqe të zgjedhura dhe palë të interesuara për të vënë
35 Statuti i Komunës së Gjakovës – 2004.
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
87
6
QEVERISJA E MIRË