Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Mungesa e të dhënave të raportuara nga ana e institucioneve shëndetësore e bën të vështirë llogaritjen e saktë të shkallës së vdekshmërisë perinatale. Zyrat e OBSH-së, UNICEF-it dhe UNFPA-së janë munduar ta kapërcejnë këtë problem duke mbledhur dhe analizuar të dhënat që nga viti 2000 20 , por raporti i tyre nuk përfshin lindjet në shtëpi dhe lindjet në klinikat private. Në Figurën 4.3 jepet i numri i vdekjeve perinatale të Kosovës gjatë viteve 2000 - 2005. Shihet se ky numër ka ardhur duke u ulur nga 1149 në 652 vdekje, kështu që në vitin 2005 janë regjistruar rreth 43% vdekje perinatale më pak. Shkalla e Vdekshmërisë Perinatale llogaritet rreth 29.1 vdekje për 1000 lindje në vitin 2000 dhe 22.4 në vitin 2005, që do të thotë se gjatë kësaj periudhe 6 vjeçare Vdekshmëria Perinatale është ulur me ¼ e vlerës së saj (shih Figurën 4.4). Të gjitha këto vlera janë shumë më të larta se ato të vendeve të Bashkimit Europian dhe nga më të lartat në Europë. Po të analizohet më me hollësi Vdekshmëri Perinatale, duke konsideruar dy përbërëset e saj kryesore: vdekshmëria fetale dhe vdekshmëria neonatale, mund të përcaktohen edhe arsyet më kryesore të vdekshmërisë së lartë. Vdekshmëria fetale 20 UNICEF etj.: “Gjendja perinatale në Kosovë”, 2005 Figura 4.3: Numri vdekjeve perinatale në vite Numri i vdekjeve 1300 1100 900 700 500 300 100 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Numri i vdekjeve fetale Numri i foshnjave te vdekura ne javen e pare Numri i vdekjeve perinatale Burimi:Spitali i Gjakovës 2006 Figura 4.4: Vdekshmëria perinatale sipas viteve Vdekshmeria ne % 35 30 25 20 15 10 5 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Shkalla e vdekshmerise perinatale Shkalla e vdekshmerise fetale Shkalla e vdekshmerise neonatale Burimi:Spitali i Gjakovës 2006 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS 65 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS 66 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS varet shumë nga kushtet ekonomike e sociale të familjes. Kujdesi për nënën gjatë shtatzënisë përfshirë ushqyerjen, trajtimin e saj social, përkujdesjen shëndetësore dhe konsultimin mjekësor, janë disa nga treguesit më kryesorë që lidhen me të. Në rastin e vdekshmërisë neonatale këtyre faktorëve u shtohet edhe asistenca mjekësore gjatë lindjes, kujdesi i familjes për fëmijën e porsalindur dhe konsultimi i specializuar mjekësor. Shihet qartë se në vitin 2000 numri i vdekjeve fetale është pothuajse i njëjtë me atë të vdekjeve neonatale. Më pas, të dy këta tregues kanë pësuar zvogëlim të dukshëm por zvogëlimi i numrit të vdekjeve neonatale është më i madh. Në vitin 2005 janë regjistruar 262 vdekje neonatale kundrejt 390 që është numri i vdekjeve fetale. Shkalla e vdekshmërisë fetale për vitin 2000 ishte 14.5 vdekje për 1000 lindje ndërsa për vitin 2005 zbriti në 13.25. Kjo gjë dëshmon për rritjen më të madhe të kujdesit gjatë dhe pas lindjes, ndërkohë që ndërgjegjësimi për domosdoshmërinë e kujdesit për nënën shtatzënë vazhdon të progresojë shumë më ngadalë. Sipas të dhënave të vitit 2005, shkaqet më të shpeshta të vdekshmërisë fetale janë: (i) Komplikimi gjatë shtatzënisë, që përfaqëson rreth 46 % e rasteve; (ii) Asfiksimi në lindje, që përfaqëson rreth 14.8% të rasteve; dhe (iii) Anomalitë kongjenitale, që përfaqësojnë rreth 9.7 % të rasteve. Për të njejtin vit, shkaqet më të shpeshta të vdekshmërisë neonatale janë: (i) Prematuriteti që përfaqëson rreth me 54%, anomalitë kongjenitale 25 %, shkaqet tjera perinatale 8 %, asfiksionet 4 % dhe shkaqet tjera 1 %. Në vdekjet neonatale kanë ndikim të madh edhe shumë lëshime në kushtet e transportit të foshnjave të porsalindura prej materniteteve rajonale. Inkubatorët transportues apo zinxhiri i ngrohtë nuk janë aplikuar në mënyrë rutinore e të drejtë. Në disa raste punonjësit e neonatologjisë nuk janë në gjendje të masin as temperaturën e të porsalindurve të transferuar. Ka një mungesë bashkëpunimi dhe rrjetëzimi ndërmjet materniteteve të gjitha niveleve të kujdesit shëndetësor. Nuk ka raport kthyes dhe përcjellje të porsalindurve të referuar prej niveleve më të ulëta në nivele më të larta dhe anasjelltas. Figura 4.5: Vdekshmëria perinatale në vitin 2005 sipas komunave 40.0 35.0 30.0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 - 36.2 18.0 7.9 Në Komunën e Gjakovës shkalla e Vdekshmërisë Perinatale në vitin 2005 ishte 17.5 vdekje për 1000 lindje. Kësaj i korespondojnë rreth 38 vdekje, nga të cilat 35 kanë ndodhur në maternitet. Vlera e këtij treguesi të Komunës së Gjakovës është më e ulët se mesatarja e Kosovës prej 22.14 dhe rreth 2 herë më e ulët se në Prishtinë, por është rreth 2.2 herë më e lartë se në Komunën e Prizrenit (shih Figurën 4.5). Këto të dhëna tregojnë se në Gjakovë është shumë i nevojshëm edukimi dhe përkrahja klinike për të përmirësuar cilësinë e kujdesit obstetrik dhe neonatal. 5.6 17.5 16.0 Prishtina Gjilan Prizreni Mitrovica Gjakova Peja
- Page 18 and 19: Kapitulli i Parë ZHVILLIMI EKONOMI
- Page 20 and 21: Tabela 1.2: Migrimi i përhershëm
- Page 22 and 23: limit Njerëzor është 0.734, pra
- Page 24 and 25: Të ardhurat Sipas llogaritjeve emp
- Page 26 and 27: e shkalles së varfërisë. Studime
- Page 28 and 29: (i) Familjet me anëtarë me aftës
- Page 30 and 31: Figura 1.6: Punësimi në Gjakovë
- Page 32 and 33: Studimi i trendit të rritjes së n
- Page 34 and 35: marketingut, financave, organizimit
- Page 36 and 37: Tabela 1.14: Struktura e tokës buj
- Page 38: Tabela 1.18: Gjendja e shpeztarisë
- Page 41 and 42: 2 ARSIMIMI EDUKIMI DHE AFTËSIMI N
- Page 43 and 44: 2 ARSIMIMI Sipas anketimit, rreth 6
- Page 45 and 46: 2 ARSIMIMI 44 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 47 and 48: 2 ARSIMIMI 46 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 49 and 50: 2 ARSIMIMI 48 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 52 and 53: Kapitulli i Tretë BARAZIA GJINORE
- Page 54 and 55: e Kosovës. Kjo vjen se të ardhura
- Page 56 and 57: Edhe brenda komunitetit RAE femrat
- Page 58 and 59: Tabela 3.7: Të dhëna mbi punësim
- Page 60 and 61: Përfshirja e madhe e femrave në s
- Page 62: femrat. Kjo ka dhënë si rezultat
- Page 65: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 69 and 70: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 71 and 72: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 74 and 75: Kapitulli i Pestë MJEDISI I QËNDR
- Page 76 and 77: mungesa e investimeve për ndërtim
- Page 78 and 79: eth 4.3% të sipërfaqes (shih Tabe
- Page 80 and 81: Në Komunën e Gjakovës këta treg
- Page 82: Efektet e ekspozimit ndaj uraniumit
- Page 85 and 86: 6 QEVERISJA E MIRË Drejtoria për
- Page 87 and 88: 6 QEVERISJA E MIRË 86 STRATEGJIA E
- Page 89 and 90: 6 QEVERISJA E MIRË 88 STRATEGJIA E
- Page 91 and 92: 6 QEVERISJA E MIRË 0 STRATEGJIA E
- Page 94 and 95: 2.1 Synimet Strategjike Bazuar në
- Page 98 and 99: OBJEKTIVI 1 ZHDUKJA E VARFËRISE EK
- Page 100 and 101: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 102 and 103: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 104 and 105: PROGRAMET DHE PROJEKTET PRIORITARE
- Page 106 and 107: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 108 and 109: PROGRAMET DHE PROJEKTET PRIORITARE
- Page 110 and 111: OBJEKTIVI 44-6 PËRMIRËSIMI I SHË
- Page 112 and 113: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 114 and 115: OBJEKTIVI 7 GARANTIMI I QËNRUESHM
Mungesa e <strong>të</strong> dhënave <strong>të</strong> raportuara nga ana e institucioneve shënde<strong>të</strong>sore e<br />
bën <strong>të</strong> vështirë llogaritjen e sak<strong>të</strong> <strong>të</strong> shkallës së vdekshmërisë perinatale. Zyrat e<br />
OBSH-së, UNICEF-it dhe UNFPA-së janë munduar ta kapërcejnë kë<strong>të</strong> problem<br />
duke mbledhur dhe analizuar <strong>të</strong> dhënat që nga viti 2000 20 , por raporti i tyre nuk<br />
përfshin lindjet në sh<strong>të</strong>pi dhe lindjet në klinikat private.<br />
Në Figurën 4.3 jepet i numri i vdekjeve perinatale <strong>të</strong> Kosovës gja<strong>të</strong> viteve 2000<br />
- 2005. Shihet se ky numër ka ardhur duke u ulur nga 1149 në 652 vdekje, kështu<br />
që në vitin 2005 janë regjistruar rreth 43% vdekje perinatale më pak. Shkalla e<br />
Vdekshmërisë Perinatale llogaritet rreth 29.1 vdekje për 1000 lindje në vitin 2000<br />
dhe 22.4 në vitin 2005, që do <strong>të</strong> tho<strong>të</strong> se gja<strong>të</strong> kësaj periudhe 6 vjeçare Vdekshmëria<br />
Perinatale ësh<strong>të</strong> ulur me ¼ e vlerës së saj (shih Figurën 4.4). Të gjitha këto<br />
vlera janë shumë më <strong>të</strong> larta se ato <strong>të</strong> vendeve <strong>të</strong> Bashkimit Europian dhe nga më<br />
<strong>të</strong> lartat në Europë.<br />
Po <strong>të</strong> analizohet më me hollësi Vdekshmëri Perinatale, duke konsideruar dy përbërëset<br />
e saj kryesore: vdekshmëria fetale dhe vdekshmëria neonatale, mund <strong>të</strong> përcaktohen<br />
edhe arsyet më kryesore <strong>të</strong> vdekshmërisë së lar<strong>të</strong>. Vdekshmëria fetale<br />
20 UNICEF etj.: “Gjendja perinatale në Kosovë”, 2005<br />
Figura 4.3: Numri vdekjeve perinatale në vite<br />
Numri i vdekjeve<br />
1300<br />
1100<br />
900<br />
700<br />
500<br />
300<br />
100<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005<br />
Numri i vdekjeve fetale<br />
Numri i foshnjave te vdekura ne javen e pare<br />
Numri i vdekjeve perinatale<br />
Burimi:Spitali i Gjakovës 2006<br />
Figura 4.4: Vdekshmëria perinatale sipas viteve<br />
Vdekshmeria ne %<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005<br />
Shkalla e vdekshmerise perinatale<br />
Shkalla e vdekshmerise fetale<br />
Shkalla e vdekshmerise neonatale<br />
Burimi:Spitali i Gjakovës 2006<br />
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS<br />
65<br />
4<br />
SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
Change language