Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Përfshirja e madhe e femrave në sektorin e arsimor ndikohet edhe nga fakti që në qytetin e Gjakovës është Fakulteti i Edukimit “Bajram Curri”, që më parë ishte Shkolla e lartë Pedagogjike. Fakti që sot rreth 40% e studentëve të këtij fakulteti janë femra tregon se edhe në të ardhmen kontributi i femrave në arsim do të vazhdojë të mbetet i rëndësishëm. Megjithëse Fakulteti i Edukimit është i ri dhe një pjesë e madhe e kuadrove janë pedagogë dhe asistent pedagogë, dallimet midis femrave dhe meshkujve janë të Roli i gruas në familje dhe shoqëri 18 Në lidhje me rolin e saj në familje dhe në shoqëri, gruaja kosovare, veçanërisht në moshën mbi 25 vjeç, identifikohet më shumë me ide tradicionale se sa moderne. Më shumë se gjysma e grave mendojnë se është e natyrshme që pjesa më e madhe e punëve të shtëpisë është detyrë e gruas dhe që kujdesi për fëmijët është më tepër detyrë e nënës se sa e babait. Një pjesë e madhe e grave mendojnë se nëse një kompani duhet të pushojë punëtorë nga puna, më mirë është të pushohen gratë e martuara se meshkujt dhe se meshkujt janë liderë politikë më të mirë se femrat. Pothuajse të gjitha gratë shprehës se personi më i rëndësishëm në familje është mashkulli. Megjithatë, gratë marrin vetë vendim për përcaktimin e votës, ndonëse edhe mund të jenë të ndikuara nga familja. Ato mendojnë se si burri ashtu edhe gruaja duhet të kontribuojnë në ekonominë e familjes, se arsimi universitar është më i rëndësishëm për një vajzë se sa për një djalë, se vajza duhet të vendosë vetë për burrin me të cilin do të martohet, se nuk duhet të ketë dallime në të ardhurat e femrave dhe meshkujve, se gratë politikane janë shumë të afta por nuk u ofrohen mundësi për ta dëshmuar këtë gjë, dhe se një e treta e kandidatëve të partive politike të Kosovës duhet të jenë gra. dukshme. Në këtë fakultet vetëm rreth dhe 14 % e pedagogëve janë femra. Nga analiza e nivelit të kualifikimit të pedagogëve rezulton se vetëm një femër është me titullin profesor dhe dy femra janë asistente. Për rritjen e numrit të femrave pedagoge dhe me tituj shkencorë në Fakultetin e Edukimit kërkohet një përfshirje më e gjerë e femrave në punën kërkimoreshkencore, për tu krijuar atyre mundësi të barabarta me meshkujt për marrjen e titujve shkencorë. Kjo do të kishte ndikim të drejtpërdrejtë edhe në rritjen e cilësisë së përgatitjes së studentëve në këtë fakultet. 3.4 Femrat në poste drejtuese Në Kosovë numri i femrave në poste drejtuese është i vogël. Stafi legjislativ e menaxherial zë rreth 14.18% të fuqisë punëtore gjithsej, por femrat në këto poste janë më të pakta se meshkujt dhe raporti midis tyre është rreth 29.74%(shih Tabelën 3.10), gjë që do të thotë se në çdo 4 poste të tilla afërsisht 1 post e zënë femrat dhe 3 meshkujt. Ky raport është më i përkeqësuar në zonën rurale, ku përqindja e fenmrave ndaj meshkujve në postet legjislative dhe menaxheriale është vetëm 21.38%. Tabela 3.10: Përqindja e menaxherëve dhe profesionistëve në fuqinë punëtore Komuna Stafi legjislativ dhe menaxheria (% në fuqinë punëtore)* % e femrave ndaj meshkujve 18 Sipas studimit “”Si votojnë gratë në Kosovë” të Qendrës Kosovare për Studime Gjinore, 2005. Stafi profesional dhe teknik ( % në fuqinë punëtore)** % e femrave ndaj meshkujve Meshkuj Femra Gjithsejtë Meshkuj Femra Gjithsejtë Prishtinë 15.07 10.61 13.67 45.45 31.08 27.66 30.01 40.45 Gjakovë 19.28 11.11 17.27 32.53 3.04 5.56 8.18 20.00 Totali 15.32 10.35 14.18 19.74 23.41 24.05 23.55 30.56 RAE 8.97 0 7.90 13.54 13.26 0 11.68 0 Rural 11.81 9.43 11.39 21.38 22.32 23.40 22.51 22.42 Urban 19.00 10.87 14.74 38.49 24.59 24.43 244.55 38.23 Burimi: UNDP, “Raporti i Zhvillimit Njerëzor – Kosova 2004” STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS 5 3 BARAZIA GJINORE
3 BARAZIA GJINORE 60 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS Një gjendje e ngjashme vihet re edhe për stafin profesional dhe teknik. Në Kosovë ky staf zë rreth 23.55% të fuqisë punëtore gjithsej por raporti midis femrave dhe meshkujve në këto poste është rreth 30.56%. Në këto poste nuk ka të punësuar asnjë femër të komunitetit RAE. Femrat pronare të bizneseve janë shumë të pakta. Nga studime të veçanta, siç është Anketa mbi Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme, është gjetur se në vitin 2003 në Kosovë rreth 23% e të punësuarve në këtë sektor ishin femra dhe se vetëm 6% e këtyre ndërmarrjeve ishin pronë e femrave. Në Komunë e Gjakovës gjendja është e ngjashme. Numri i femrave në poste legjislative, menaxheriale dhe në stafin profesional e teknik është i vogël. Kështu, nga hulumtimi shihet se në komunën e Gjakovës femrat përbëjnë vetëm 11,11% të stafit menaxherial dhe 8,18% të stafit profesional dhe teknik dhe këto kryesisht në zonën urbane. Edhe numri i femrave në poste drejtuese të institucioneve komunale në Komunën e Gjakovës vazhdon të jetë i vogël (shih Tabelën 3.11). Në institucione të tilla si Shtëpia e Shëndetit, Prokuroria Publike dhe Gjykata Komunale, ku femrat zënë përkatësisht 70.49%, 64.29% dhe 44.45%, nuk ka drejtuese femra. Tabela 3.11: Femrat në detyra drejtuese në Gjakovë Institucioni Të punësuar Postet drejtuese Po kështu, në sektorin e arsimit në nivel komunal, që përbëhet nga 39 shkolla fillore, dy të mesme dhe nga Fakulteti i Edukimit, vetëm 2 femra janë në postin e drejtorit dhe këto në vetëm në shkollat fillore. 3.5 Femrat në strukturat udhëheqëse Gjithsej Femra % Emërtimi Femra Kuvendi Komunal 302 97 32.12 Drejtor 2 Shtëpia e Shëndetit 393 277 70.49 SHPK-Stacioni Policor 161 25 15.53 Togere 3 Gjykata për Kundërvajtje 350 13 3.72 Gjykata Komunale 45 20 44.45 Prokuroria Publike 14 9 64.29 TMK 19 2 10.53 Rrreshtere 1 Spitali Regjional ”Isa Grezda” 553 383 69.26 Drejtor 1 Ndërmarrja “Çabrati” 126 8 6.35 Hidrosistemi Radoniqi 177 22 12.43 KEK 140 24 17.15 Drejtor 1 PTK 176 32 18.19 Drejtor teknik 1 Burimi: Zyra për Barazi Gjinore, 2006 Pjesëmarrja e femrave në strukturat udhëheqëse vendimmarrëse dhe në postet udhëheqëse, si partnere të plota dhe të barabarta me meshkujt, veçanërisht në politikë dhe ekonomi, nuk është arritur ende. Femrat përbëjnë një pjesë mjaft të vogël të anëtarësisë në partitë politike. Si rrjedhim, edhe përfaqësimi i femrave në strukturat drejtuese të partive politike kryesore është shumë i ulët në nivel qendror, ndërsa në nivel lokal kjo strukturë mungon. Një hap përpara është bërë me rregulloret aktuale të zgjedhjeve, të cilat detyrojnë të arrihet kuota prej 30% për
- Page 10 and 11: PËRMBLEDHJE PARAQITËSE Në Deklar
- Page 12 and 13: 27 Mars 2006 Nisja e projektit pilo
- Page 14: proces i dyanshëm. Nga njëra anë
- Page 18 and 19: Kapitulli i Parë ZHVILLIMI EKONOMI
- Page 20 and 21: Tabela 1.2: Migrimi i përhershëm
- Page 22 and 23: limit Njerëzor është 0.734, pra
- Page 24 and 25: Të ardhurat Sipas llogaritjeve emp
- Page 26 and 27: e shkalles së varfërisë. Studime
- Page 28 and 29: (i) Familjet me anëtarë me aftës
- Page 30 and 31: Figura 1.6: Punësimi në Gjakovë
- Page 32 and 33: Studimi i trendit të rritjes së n
- Page 34 and 35: marketingut, financave, organizimit
- Page 36 and 37: Tabela 1.14: Struktura e tokës buj
- Page 38: Tabela 1.18: Gjendja e shpeztarisë
- Page 41 and 42: 2 ARSIMIMI EDUKIMI DHE AFTËSIMI N
- Page 43 and 44: 2 ARSIMIMI Sipas anketimit, rreth 6
- Page 45 and 46: 2 ARSIMIMI 44 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 47 and 48: 2 ARSIMIMI 46 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 49 and 50: 2 ARSIMIMI 48 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 52 and 53: Kapitulli i Tretë BARAZIA GJINORE
- Page 54 and 55: e Kosovës. Kjo vjen se të ardhura
- Page 56 and 57: Edhe brenda komunitetit RAE femrat
- Page 58 and 59: Tabela 3.7: Të dhëna mbi punësim
- Page 62: femrat. Kjo ka dhënë si rezultat
- Page 65 and 66: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 67 and 68: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 69 and 70: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 71 and 72: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 74 and 75: Kapitulli i Pestë MJEDISI I QËNDR
- Page 76 and 77: mungesa e investimeve për ndërtim
- Page 78 and 79: eth 4.3% të sipërfaqes (shih Tabe
- Page 80 and 81: Në Komunën e Gjakovës këta treg
- Page 82: Efektet e ekspozimit ndaj uraniumit
- Page 85 and 86: 6 QEVERISJA E MIRË Drejtoria për
- Page 87 and 88: 6 QEVERISJA E MIRË 86 STRATEGJIA E
- Page 89 and 90: 6 QEVERISJA E MIRË 88 STRATEGJIA E
- Page 91 and 92: 6 QEVERISJA E MIRË 0 STRATEGJIA E
- Page 94 and 95: 2.1 Synimet Strategjike Bazuar në
- Page 98 and 99: OBJEKTIVI 1 ZHDUKJA E VARFËRISE EK
- Page 100 and 101: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 102 and 103: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 104 and 105: PROGRAMET DHE PROJEKTET PRIORITARE
- Page 106 and 107: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 108 and 109: PROGRAMET DHE PROJEKTET PRIORITARE
3<br />
BARAZIA GJINORE<br />
60 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS<br />
Një gjendje e ngjashme vihet re edhe për stafin profesional dhe teknik. Në Kosovë<br />
ky staf zë rreth 23.55% <strong>të</strong> fuqisë punëtore gjithsej por raporti midis femrave dhe<br />
meshkujve në këto poste ësh<strong>të</strong> rreth 30.56%. Në këto poste nuk ka <strong>të</strong> punësuar<br />
asnjë femër <strong>të</strong> komunitetit RAE.<br />
Femrat pronare <strong>të</strong> bizneseve janë shumë <strong>të</strong> pakta. Nga studime <strong>të</strong> veçanta, siç<br />
ësh<strong>të</strong> Anketa mbi Ndërmarrjet e Vogla dhe <strong>të</strong> Mesme, ësh<strong>të</strong> gjetur se në vitin 2003<br />
në Kosovë rreth 23% e <strong>të</strong> punësuarve në kë<strong>të</strong> sektor ishin femra dhe se ve<strong>të</strong>m 6%<br />
e këtyre ndërmarrjeve ishin pronë e femrave.<br />
Në Komunë e Gjakovës gjendja ësh<strong>të</strong> e ngjashme. Numri i femrave në poste<br />
legjislative, menaxheriale dhe në stafin profesional e teknik ësh<strong>të</strong> i vogël. Kështu,<br />
nga hulumtimi shihet se në komunën e Gjakovës femrat përbëjnë ve<strong>të</strong>m 11,11%<br />
<strong>të</strong> stafit menaxherial dhe 8,18% <strong>të</strong> stafit profesional dhe teknik dhe këto kryesisht<br />
në zonën urbane. Edhe numri i femrave në poste drejtuese <strong>të</strong> institucioneve komunale<br />
në Komunën e Gjakovës vazhdon <strong>të</strong> je<strong>të</strong> i vogël (shih Tabelën 3.11). Në<br />
institucione <strong>të</strong> tilla si Sh<strong>të</strong>pia e Shëndetit, Prokuroria Publike dhe Gjykata Komunale,<br />
ku femrat zënë përka<strong>të</strong>sisht 70.49%, 64.29% dhe 44.45%, nuk ka drejtuese<br />
femra.<br />
Tabela 3.11: Femrat në detyra drejtuese në Gjakovë<br />
Institucioni Të punësuar Postet drejtuese<br />
Po kështu, në sektorin e arsimit në nivel komunal, që përbëhet nga 39 shkolla<br />
fillore, dy <strong>të</strong> mesme dhe nga Fakulteti i Edukimit, ve<strong>të</strong>m 2 femra janë në postin e<br />
drejtorit dhe këto në ve<strong>të</strong>m në shkollat fillore.<br />
3.5 Femrat në strukturat udhëheqëse<br />
Gjithsej Femra % Emërtimi Femra<br />
Kuvendi Komunal 302 97 32.12 Drejtor 2<br />
Sh<strong>të</strong>pia e Shëndetit 393 277 70.49<br />
SHPK-Stacioni Policor 161 25 15.53 Togere 3<br />
Gjykata për Kundërvajtje 350 13 3.72<br />
Gjykata Komunale 45 20 44.45<br />
Prokuroria Publike 14 9 64.29<br />
TMK 19 2 10.53<br />
Rrreshtere 1<br />
Spitali Regjional ”Isa Grezda” 553 383 69.26 Drejtor 1<br />
Ndërmarrja “Çabrati” 126 8 6.35<br />
Hidrosistemi Radoniqi 177 22 12.43<br />
KEK 140 24 17.15 Drejtor 1<br />
PTK 176 32 18.19 Drejtor teknik 1<br />
Burimi: Zyra për Barazi Gjinore, 2006<br />
Pjesëmarrja e femrave në strukturat udhëheqëse vendimmarrëse dhe në postet<br />
udhëheqëse, si partnere <strong>të</strong> plota dhe <strong>të</strong> barabarta me meshkujt, veçanërisht në<br />
politikë dhe ekonomi, nuk ësh<strong>të</strong> arritur ende. Femrat përbëjnë një pjesë mjaft <strong>të</strong><br />
vogël <strong>të</strong> anëtarësisë në parti<strong>të</strong> politike. Si rrjedhim, edhe përfaqësimi i femrave në<br />
strukturat drejtuese <strong>të</strong> partive politike kryesore ësh<strong>të</strong> shumë i ulët në nivel qendror,<br />
ndërsa në nivel lokal kjo strukturë mungon. Një hap përpara ësh<strong>të</strong> bërë me<br />
rregulloret aktuale <strong>të</strong> zgjedhjeve, <strong>të</strong> cilat detyrojnë <strong>të</strong> arrihet kuota prej 30% për
Change language