Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Edhe brenda komunitetit RAE femrat janë më pak të arsimuara se meshkujt. Ky dallim është shumë më i madh në arsimin e mesëm, ku shkollën e vijojnë rreth dy herë më pak femra se meshkuj, dhe rreth 3.3 herë më pak femra se mesatarja e Kosovës. Tabela 3.4: Të dhëna mbi arsimimin e femrave Komuna Arsimimi i te rriturve (+15) në % Shkalla neto e regjistrimit, % Fillor Mesëm Kombinuar Rezultate të ngjajshme paraqiten edhe në Tabelën 3.5, ku shihet se vetëm 18.4% e kryefamiljareve femra kanë kryer arsimin e mesëm, kundrejt 49.1% të kryefamiljarëve meshkuj. Në Komunën e Gjakovës shkalla neto e rregjistrimit të femrave prej 82.4% është pak më e lartë se ajo e meshkujve. Në pamje të parë, kjo tregon se interesimi i familjeve dhe i vetë fëmijëve për të vijuar shkollën është pa dallime gjinore. Por, po të krahasohen të dhënat e arsimit fillor me ato të arsimit të mesëm, dallohen ndryshime të mëdha. Arsimin e mesëm në Komunën e Gjakovës e vijojnë vetëm rreth 58.44% e femrave, kundrejt 71.53% që është vlera e këtij treguesi për Kosovën. Kjo duket qartë edhe nga të dhënat e Tabelës 2.3 dhe 2.4. Ndërsa numri i djemve dhe vajzave të regjistruara në shkollën fillore në vitin shkollor 2005/2006 është pothuajse i barabartë, në po këtë vit shkollor në arsimin e mesëm janë regjistruar rreth 33% më pak vajza se djem. Kjo tregon se në Komunën e Gjakovës ka barazi midis djemve dhe vajzave vetëm në vijimin e shkollës fillore. Më pas, numri i vajzave që vijojnë shkollën e mesme është më i pakët se numri i djemve, sidomos në zonën rurale. Vajzat në zonat rurale ballafaqohen me probleme sociale, që i pengojnë ose i dekurajojnë ato që të vazhdojnë shkollimin, për arsye të sigurisë, pasi shkollat janë larg vendbanimit, apo për shkak të konservatorizmit dhe mentalitetit frenues ndaj shkollimit të vajzave dhe përfshirjes së tyre në shoqëri. Përkrahja e familjeve për arsimimin e femrave në zonat rurale dhe për grupet minoritare rome është e ulët apo edhe mungon fare. Edhe largimet nga shkolla të vajzave të regjistruar kanë të njëjtin ligjësi. Largimet e vajzave nga shkolla fillore gjatë 5 viteve të fundit janë zvogëluar rreth 2 herë gjatë periudhës 2000 – 2006, ndërsa nga shkolla e mesme vetëm rreth 9% (shih Figurën 3.4 dhe Tabelat 2.7 dhe 2.9). Mesatarja e viteve të shkollimit Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra Prishtina 98.02 93.04 94.84 93.88 89.20 79.56 92.95 87.79 11.27 9.64 Gjakova 97.04 87.64 86.49 94.27 66.25 58.44 81.19 82.40 10.35 8.45 Kosova 97.28 91.32 94.92 96.00 78.76 71.53 89.50 87.41 10.40 8.42 Burimi: UNDP, “Raporti i Zhvillimit Njerezor – Kosova 2004” Tabela 3.5: Niveli më i lartë i shkollimit të kryefamiljarëve Arsimimi Përqindja e kryefamiljarëve Meshkuj Femra Më pak se fillore 14.5 47.2 Fillore 27.6 32.5 Mesme e përgjithshsme ose profesionale 49.1 18.4 Universitet 8.7 1.2 Burimi: Banka Botërore, “Vlerësimi i varfërisë në Kosovë”, qershor 2005 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS 55 3 BARAZIA GJINORE
3 BARAZIA GJINORE 56 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS Të dhënat mbi arsimimin e të rriturve të moshës 15 vjeç e lart tregojnë, gjithashtu, se vetëm 87.64% e femrave të kësaj grup-moshe janë të arsimuara, kundrejt 97.04% të meshkujve. Ky tregues është më i ulët se mesatarja e Kosovës prej 91.32%. Po kështu, mesatarja e viteve të shkollimit prej 8.45 vitesh është shumë më e ulët se e meshkujve (10.35 vite) dhe është shkaku kryesor që Komuna e Gjakovës me vlerën prej 9.37 nuk ka renditje të kënaqshme midis komunave të tjera të Kosovës (shih Tabelën 2.1). 3.3 Punësimi Pjesmarrja në tregun e punës dhe punësimi konsiderohen si nga faktorët më të rëndësishëm për ngritjen e pozitës sociale dhe ekonomike të femrave. Tregu i punës Figura 3.4: Largimet nga shkolla në Gjakovë Perqindje Burimi: Drejtoria Arsimore Gjakovë, 2006 Në Kosovë, shkalla e pjesëmarrjes së femrave në tregun e punës është rreth 2.4 herë më e ulët se e meshkujve (shih Tabelën 3.6). Ky tregues është më i përkeqësuar ne zonën rurale, ku vetëm ¼ e femrave në moshë pune janë të përfshira në forcën punuese. Tabela 3.6: Punësimi i femrave në Kosovë Komuna 12 10 8 6 4 2 0 2001-'02 2002-'03 2003-'04 2004-'05 2005-'06 Arsimi llor, Meshkuj(%) Arsimi llor, Femra (%) Arsimi i mesem, Meshkuj (%) Arsimi i mesem, Femra (%) Shkalla e pjesëmarrjes % Shakalla e papunësisë % Meshkuj Femra Totali Meshkuj Femra Totali Urbane 76.64 37.19 55.96 33.48 52.11 39.97 Rurale 74.39 25.54 49.54 42.62 65.60 48.62 Totale 75.42 30.91 52.47 38.47 58.06 44.42 Burimi: UNDP, AZHNJ 2004” Shkalla e papunësisë së femrave në Kosovë është rreth 20% më e lartë se e meshkujve. Ndërkohë, të ardhurat mesatare mujore të femrave të punësuara janë rreth 3 herë më të ulta se ato të meshkujve të punësuar (shih Tabelën 3.7). Dallimet e mësipërme janë të dyfishta për femrat e komunitetit RAE. Ato dallohen si nga meshkujt e këtij komuniteti ashtu edhe nga femrat e tjera të Kosovës. Kështu, më shumë se ¾ e femrave të komunitetit RAE nuk janë të përfshira në
- Page 6: PARATHËNIE Në shtator të vitit 2
- Page 10 and 11: PËRMBLEDHJE PARAQITËSE Në Deklar
- Page 12 and 13: 27 Mars 2006 Nisja e projektit pilo
- Page 14: proces i dyanshëm. Nga njëra anë
- Page 18 and 19: Kapitulli i Parë ZHVILLIMI EKONOMI
- Page 20 and 21: Tabela 1.2: Migrimi i përhershëm
- Page 22 and 23: limit Njerëzor është 0.734, pra
- Page 24 and 25: Të ardhurat Sipas llogaritjeve emp
- Page 26 and 27: e shkalles së varfërisë. Studime
- Page 28 and 29: (i) Familjet me anëtarë me aftës
- Page 30 and 31: Figura 1.6: Punësimi në Gjakovë
- Page 32 and 33: Studimi i trendit të rritjes së n
- Page 34 and 35: marketingut, financave, organizimit
- Page 36 and 37: Tabela 1.14: Struktura e tokës buj
- Page 38: Tabela 1.18: Gjendja e shpeztarisë
- Page 41 and 42: 2 ARSIMIMI EDUKIMI DHE AFTËSIMI N
- Page 43 and 44: 2 ARSIMIMI Sipas anketimit, rreth 6
- Page 45 and 46: 2 ARSIMIMI 44 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 47 and 48: 2 ARSIMIMI 46 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 49 and 50: 2 ARSIMIMI 48 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 52 and 53: Kapitulli i Tretë BARAZIA GJINORE
- Page 54 and 55: e Kosovës. Kjo vjen se të ardhura
- Page 58 and 59: Tabela 3.7: Të dhëna mbi punësim
- Page 60 and 61: Përfshirja e madhe e femrave në s
- Page 62: femrat. Kjo ka dhënë si rezultat
- Page 65 and 66: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 67 and 68: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 69 and 70: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 71 and 72: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
- Page 74 and 75: Kapitulli i Pestë MJEDISI I QËNDR
- Page 76 and 77: mungesa e investimeve për ndërtim
- Page 78 and 79: eth 4.3% të sipërfaqes (shih Tabe
- Page 80 and 81: Në Komunën e Gjakovës këta treg
- Page 82: Efektet e ekspozimit ndaj uraniumit
- Page 85 and 86: 6 QEVERISJA E MIRË Drejtoria për
- Page 87 and 88: 6 QEVERISJA E MIRË 86 STRATEGJIA E
- Page 89 and 90: 6 QEVERISJA E MIRË 88 STRATEGJIA E
- Page 91 and 92: 6 QEVERISJA E MIRË 0 STRATEGJIA E
- Page 94 and 95: 2.1 Synimet Strategjike Bazuar në
- Page 98 and 99: OBJEKTIVI 1 ZHDUKJA E VARFËRISE EK
- Page 100 and 101: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 102 and 103: Financuesit më kryesorë të munds
- Page 104 and 105: PROGRAMET DHE PROJEKTET PRIORITARE
Edhe brenda komunitetit RAE femrat janë më pak <strong>të</strong> arsimuara se meshkujt. Ky<br />
dallim ësh<strong>të</strong> shumë më i madh në arsimin e mesëm, ku shkollën e vijojnë rreth<br />
dy herë më pak femra se meshkuj, dhe rreth 3.3 herë më pak femra se mesatarja<br />
e Kosovës.<br />
Tabela 3.4: Të dhëna mbi arsimimin e femrave<br />
Komuna<br />
Arsimimi i te rriturve<br />
(+15) në %<br />
Shkalla neto e regjistrimit, %<br />
Fillor Mesëm Kombinuar<br />
Rezultate <strong>të</strong> ngjajshme paraqiten edhe në Tabelën 3.5, ku shihet se ve<strong>të</strong>m 18.4% e<br />
kryefamiljareve femra kanë kryer arsimin e mesëm, kundrejt 49.1% <strong>të</strong> kryefamiljarëve<br />
meshkuj.<br />
Në Komunën e Gjakovës shkalla neto e rregjistrimit <strong>të</strong> femrave prej 82.4% ësh<strong>të</strong><br />
pak më e lar<strong>të</strong> se ajo e meshkujve. Në pamje <strong>të</strong> parë, kjo tregon se interesimi<br />
i familjeve dhe i ve<strong>të</strong> fëmijëve për <strong>të</strong> vijuar shkollën ësh<strong>të</strong> pa dallime gjinore.<br />
Por, po <strong>të</strong> krahasohen <strong>të</strong> dhënat e arsimit fillor me ato <strong>të</strong> arsimit <strong>të</strong> mesëm, dallohen<br />
ndryshime <strong>të</strong> mëdha. Arsimin e mesëm në Komunën e Gjakovës e vijojnë<br />
ve<strong>të</strong>m rreth 58.44% e femrave, kundrejt 71.53% që ësh<strong>të</strong> vlera e këtij treguesi<br />
për Kosovën. Kjo duket qar<strong>të</strong> edhe nga <strong>të</strong> dhënat e Tabelës 2.3 dhe 2.4. Ndërsa<br />
numri i djemve dhe vajzave <strong>të</strong> regjistruara në shkollën fillore në vitin shkollor<br />
2005/2006 ësh<strong>të</strong> pothuajse i barabar<strong>të</strong>, në po kë<strong>të</strong> vit shkollor në arsimin e mesëm<br />
janë regjistruar rreth 33% më pak vajza se djem.<br />
Kjo tregon se në Komunën e Gjakovës ka barazi midis djemve dhe vajzave ve<strong>të</strong>m<br />
në vijimin e shkollës fillore. Më pas, numri i vajzave që vijojnë shkollën e mesme<br />
ësh<strong>të</strong> më i pakët se numri i djemve, sidomos në zonën rurale. Vajzat në zonat<br />
rurale ballafaqohen me probleme sociale, që i pengojnë ose i dekurajojnë ato që<br />
<strong>të</strong> vazhdojnë shkollimin, për arsye <strong>të</strong> sigurisë, pasi shkollat janë larg vendbanimit,<br />
apo për shkak <strong>të</strong> konservatorizmit dhe mentalitetit frenues ndaj shkollimit<br />
<strong>të</strong> vajzave dhe përfshirjes së tyre në shoqëri. Përkrahja e familjeve për arsimimin<br />
e femrave në zonat rurale dhe për grupet minoritare rome ësh<strong>të</strong> e ulët apo edhe<br />
mungon fare.<br />
Edhe largimet nga shkolla <strong>të</strong> vajzave <strong>të</strong> regjistruar kanë <strong>të</strong> njëjtin ligjësi. Largimet<br />
e vajzave nga shkolla fillore gja<strong>të</strong> 5 viteve <strong>të</strong> fundit janë zvogëluar rreth 2 herë<br />
gja<strong>të</strong> periudhës 2000 – 2006, ndërsa nga shkolla e mesme ve<strong>të</strong>m rreth 9% (shih<br />
Figurën 3.4 dhe Tabelat 2.7 dhe 2.9).<br />
Mesatarja e viteve <strong>të</strong><br />
shkollimit<br />
Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra Meshkuj Femra<br />
Prishtina 98.02 93.04 94.84 93.88 89.20 79.56 92.95 87.79 11.27 9.64<br />
Gjakova 97.04 87.64 86.49 94.27 66.25 58.44 81.19 82.40 10.35 8.45<br />
Kosova 97.28 91.32 94.92 96.00 78.76 71.53 89.50 87.41 10.40 8.42<br />
Burimi: <strong>UNDP</strong>, “Raporti i <strong>Zhvillimit</strong> Njerezor – Kosova 2004”<br />
Tabela 3.5: Niveli më i lar<strong>të</strong> i shkollimit <strong>të</strong> kryefamiljarëve<br />
Arsimimi<br />
Përqindja e kryefamiljarëve<br />
Meshkuj Femra<br />
Më pak se fillore 14.5 47.2<br />
Fillore 27.6 32.5<br />
Mesme e përgjithshsme ose profesionale 49.1 18.4<br />
Universitet 8.7 1.2<br />
Burimi: Banka Bo<strong>të</strong>rore, “Vlerësimi i varfërisë në Kosovë”, qershor 2005<br />
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS<br />
55<br />
3<br />
BARAZIA GJINORE
Change language