Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

1
ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA
Tabela 1.13: Profili i të papunëve
32 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
Karakteristikat Gjithsejtë %
Shkalla e kualifikimit
Të pakualifikuar 21615 58.7
Gjysmë të kualifikuar 1495 4.1
Të kualifikuar 2830 7.7
Me arsim të mesëm 10450 28.4
Me arsim të lartë 128 0.3
Me fakultet 284 0.8
Grup-mosha
16-24 vjeç 13663 37.1
25-3 vjeç 16098 43.7
40-54 vjeç 4629 12.6
Mbi 54 vjeç 2412 6.6
Burimi: Qendra Rajonale e Punësimit-Gjakovë 2006
Barrierat ndaj punësimit në Komunën e Gjakovës në përgjithësi janë po ato që vihen
re në të gjithë Kosovën: (i) Zhvillimi i ngadaltë i sektorit privat të ekonomisë
dhe veçanërisht i sektorit prodhues privat; (ii) Vonesat në procesin e privatizimit;
(iii) Vështirësitë e tërheqjes se investimeve të huaja; (iv) Konkurrenca e prodhimeve
të importuara, veçanërisht e prodhimeve bujqësore.
Në veçanti investimet e huaja, mjaft të domosdoshme për rivitalizimin e sektorëve
të industrisë dhe të minierave janë të ultë dhe ndikimin më të madh këtu
e japin: (i) pasiguria politike dhe mos përcaktimi i statusit përfundimtar; dhe (ii)
ngadalësia e përzgjedhjes dhe adaptimit të masave të posaçme nxitëse të interesit
të kapitalit të huaj për të investuar, veçanërisht në sektorët prodhues.
1.5 Mundësitë e zhvillimit ekonomik
Tradita e punës
Gjakova është e njohur për traditë pune në industri dhe bujqësi dhe për punonjës
të zellshëm në zejtari, tregti dhe shërbime. Ajo ka një strukturë të popullsisë mjaft
të re dhe me vullnet shumë të spikatur e të përkushtuar në punë. Të gjitha këto
përfaqësojnë një potencial të madh zhvillimi për të ardhmen.
Gjakova ka traditë shekullore të veprimtarisë ekonomike duke filluar nga zejtaria,
tregtia, bujqësia , blegtoria dhe më pas manifaktura e veçanërisht përpunimi i
lëkurës, tekstilit, përpunimi i metaleve etj. Periudha më intensive e zhvillimit ekonomik
ishte periudha 1960-1990, sidomos vitet 1975-90, kur komuna e Gjakovës
mori pamjen e një qyteti me industri të zhvilluar, ku spikaste industria e tekstilit
me fabrikat e prodhimit të tjerrit, pëlhurave, koagulatit, trikotazhit, konfeksionit te
rëndë e të lehtë. U zhvillua, gjithashtu, industria metalike me prodhimin e tubave,
produktet e telit, prodhimi i enëve të emaluara, të teflonizuara apo zinktuara;
industria elektroteknike me prodhimin e elektromotorëve; industria ushqimore,
industria e verës dhe pijeve, industria e përpunimit të drurit, industria e gomës,
prodhimi i gazrave teknik, industria e duhanit, ndërtimtaria dhe prodhimi i materialit
ndërtimor.
Në këto degë të industrisë kanë qenë të punësuar rreth 16.000 punëtorë e bashkë
me ta edhe shumë ekspertë të prodhimit, duke filluar nga inxhinier mekanike,
elektronike dhe elektrike, të ndërtimtarisë, arkitekturës, teknologjisë ushqimore,
kimisë, tekstilit, agronomisë, si edhe personel tjetër i kualifikuar si ekonomistë,
juristë e sociologë. Burime njerëzore te kualifikuara ka pasur edhe në lëmenjtë e