Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Kapitulli i Parë ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA Lufta kundër varfërisë së skajshme është Objektivi i parë Zhvillimor i Mijëvjeçarit. Përgjysmimi brenda vitit 2015 i pjesës së popullsisë që jeton në kushtet e varfërisë së skajshme është synimi më kryesor i këtij objektivi 1 . Sipas analizave, me një rritje ekonomike mesatare vjetore prej rreth 2% dhe pa ndryshime në shkallën e pabarazisë, varfëria e skajshme në Kosovë mund të reduktohet në më pak se 8% nga rreth 15.2% që është sot. Burimet e shumta ekonomike e njerëzore dhe përpjekjet për vënien në efikasitet të tyre të bëjnë të mendosh se edhe Komuna e Gjakovës, në të njëjtën periudhë, do të mund të përgjysmojë numrin e familjeve që jetojnë në kushtet e varfërisë së skajshme. Niveli dhe ritmet e zhvillimit të sektorit privat dhe shkalla e punësimit në qytet, si dhe rritja sa më e shpejtë e të ardhurave nga fermat private, veçohen si faktorët më të rëndësishëm që do të përshpejtojnë përmbushjen e këtij objektivi. 1.1 Të dhëna të përgjithshme Popullsia Regjistrimi më i fundit i popullsisë së Kosovës është ai i vitit 1981 dhe rezultatet e tij nuk konsiderohen të dobishme. Të dhënat më të plota janë ato të UNMIK, që bazohen në shtimin e popullsisë gjate periudhës 1981-1991. Sipas këtyre të dhënave, popullsia e përgjithshme e Kosovës në vitin 2005 rezultoi rreth 2 milion banorë. Komuna e Gjakovës ka rreth 153,000 banorë, megjithëse mendohet se ky numër mund të jetë edhe më i madh. Madhësia mesatare e familjeve është rreth 6.27 pjesëtarë për familje, pak më e vogël se mesatarja e Kosovës (shih Tabelën 1.1). Si territor, Komuna e Gjakovës zë një sipërfaqe prej 586 km2 dhe, për rrjedhim, dendësia e popullsisë është mesatarisht rreth 259 banorë për km2. Më shumë se gjysma e popullsisë, rreth 59.7%, banojnë në zonën urbane. Më të shumtë janë meshkujt, të cilët përfaqësojnë rreth 50.9% te popullsisë gjithsej. Për nga përkatësia etnike, Komuna e Gjakovës banohet nga popullsi shqiptare dhe minoritete etnike përfaqësojnë vetëm rreth 4.55% te popullsisë gjithsej të Komunës. Tabela 1.1: Disa tregues demografik Madhësia mesatare e familjes (amvisërisë) Numri mesatar i fëmijëve Numri mesatar i meshkujve Numri mesatar i femrave të rritura Numri mesatar i të moshuarve Prishtinë 5.46 1.53 1.76 1.83 0.33 Gjakovë 6.27 2.08 1.80 1.94 0.46 Totali 6.52 2.08 1.97 2.08 0.39 Burimi: UNDP, “Raporti i Zhvillimit Njerëzor -Kosova 2004”. Karakteristika themelore e strukturës gjinore të popullsisë së Kosovës është se dominohet nga te rinjtë e moshës deri 25 vjeç, si në fshat ashtu edhe në qytet (shih Figurën 1.1 dhe 1.2). Kjo tendencë ruhet edhe në Komunën e Gjakovës, ku rreth 62% e popullsisë janë më të rinj se 30 vjeç dhe rreth 80% e popullsisë janë në moshën deri 45 vjeç. 1 Sipas anketës mbi nivelin e jetesës në Kosovë, të kryer në vitin 2002 me mbështetjen e Bankës Botërore, konsiderohen «ekstremist të varfër» ata që konsumojnë deri në 0.93 Euro/frymë në dite dhe «të varfër» ata që konsumojnë midis 0.93 dhe 1.42 Euro/frymë në dite. STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS 17 1 ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA
1 ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA Migrimi 18 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS Figura 1.1: Struktura e popullsisë urbane -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 Burimi: UNICEF 2004 Figura 1.2: Struktura e popullsisë rurale Meshkuj Femra -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 Burimi: UNICEF 2004 Meshkuj Femra Megjithëse të dhënat e sakta mungojnë, niveli i migrimit në Kosovë dhe, në veçanti, ai i migrimit të brendshëm është i lartë. Përgjithësisht pranohet se rreth 350 000 deri 400 000 kosovarë jetojnë jashtë vendit. Vlerësohet se nevoja ekonomike, shkalla e lartë e papunësisë dhe paqëndrueshmëria politike e lufta kanë qenë nxitëset kryesore të migrimit jashtë vendit. Sipas UNDP, Gjermania dhe Zvicra janë destinacionet më kryesore të emigrantëve nga Kosova. Shtysa dominuese e migrimit të brendshëm është papunësia dhe vihet re tendenca e lëvizjes së popullsisë drejtë zonave urbane, që ofrojnë mundësi më të mëdha punësimi. Kështu, në Komunën e Prishtinës një shtesë popullsie prej rreth 22.5 banorësh për çdo 1000 banorë i atribuohet ardhjeve nga komunat e tjera të Kosovës (shih Tabelën 1.2). Si gjithkund, edhe në Komunën e Gjakovës ka pasur migrim të popullsisë si nga fshatrat drejt qytetit te Gjakovës ashtu edhe nga Komuna e Gjakovës jashtë shtetit, kryesisht drejt vendeve të Evropës perëndimore, ose drejt Prishtinës. Deri në vitin 2003 nga Komuna e Gjakovës janë larguar rreth 11.5 vete për çdo 1000 banorë, nga të cilët 2.1 ne periudhën 1998-2003, dhe ky është një tregues i lartë krahasuar
- Page 1: Strategjia e Zhvillimit të Qëndru
- Page 4 and 5: Produksioni: Rrota, www.rrota.com L
- Page 6: PARATHËNIE Në shtator të vitit 2
- Page 10 and 11: PËRMBLEDHJE PARAQITËSE Në Deklar
- Page 12 and 13: 27 Mars 2006 Nisja e projektit pilo
- Page 14: proces i dyanshëm. Nga njëra anë
- Page 20 and 21: Tabela 1.2: Migrimi i përhershëm
- Page 22 and 23: limit Njerëzor është 0.734, pra
- Page 24 and 25: Të ardhurat Sipas llogaritjeve emp
- Page 26 and 27: e shkalles së varfërisë. Studime
- Page 28 and 29: (i) Familjet me anëtarë me aftës
- Page 30 and 31: Figura 1.6: Punësimi në Gjakovë
- Page 32 and 33: Studimi i trendit të rritjes së n
- Page 34 and 35: marketingut, financave, organizimit
- Page 36 and 37: Tabela 1.14: Struktura e tokës buj
- Page 38: Tabela 1.18: Gjendja e shpeztarisë
- Page 41 and 42: 2 ARSIMIMI EDUKIMI DHE AFTËSIMI N
- Page 43 and 44: 2 ARSIMIMI Sipas anketimit, rreth 6
- Page 45 and 46: 2 ARSIMIMI 44 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 47 and 48: 2 ARSIMIMI 46 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 49 and 50: 2 ARSIMIMI 48 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 52 and 53: Kapitulli i Tretë BARAZIA GJINORE
- Page 54 and 55: e Kosovës. Kjo vjen se të ardhura
- Page 56 and 57: Edhe brenda komunitetit RAE femrat
- Page 58 and 59: Tabela 3.7: Të dhëna mbi punësim
- Page 60 and 61: Përfshirja e madhe e femrave në s
- Page 62: femrat. Kjo ka dhënë si rezultat
- Page 65 and 66: 4 SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
1<br />
ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA<br />
Migrimi<br />
18 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS<br />
Figura 1.1: Struktura e popullsisë urbane<br />
-60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50<br />
Burimi: UNICEF 2004<br />
Figura 1.2: Struktura e popullsisë rurale<br />
Meshkuj Femra<br />
-60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60<br />
Burimi: UNICEF 2004<br />
Meshkuj Femra<br />
Megjithëse <strong>të</strong> dhënat e sakta mungojnë, niveli i migrimit në Kosovë dhe, në veçanti,<br />
ai i migrimit <strong>të</strong> brendshëm ësh<strong>të</strong> i lar<strong>të</strong>. Përgjithësisht pranohet se rreth 350<br />
000 deri 400 000 kosovarë jetojnë jash<strong>të</strong> vendit. Vlerësohet se nevoja ekonomike,<br />
shkalla e lar<strong>të</strong> e papunësisë dhe paqëndrueshmëria politike e lufta kanë qenë nxi<strong>të</strong>set<br />
kryesore <strong>të</strong> migrimit jash<strong>të</strong> vendit. Sipas <strong>UNDP</strong>, Gjermania dhe Zvicra janë<br />
destinacionet më kryesore <strong>të</strong> emigran<strong>të</strong>ve nga Kosova.<br />
Shtysa dominuese e migrimit <strong>të</strong> brendshëm ësh<strong>të</strong> papunësia dhe vihet re tendenca<br />
e lëvizjes së popullsisë drej<strong>të</strong> zonave urbane, që ofrojnë mundësi më <strong>të</strong><br />
mëdha punësimi. Kështu, në Komunën e Prishtinës një shtesë popullsie prej rreth<br />
22.5 banorësh për çdo 1000 banorë i atribuohet ardhjeve nga komunat e tjera <strong>të</strong><br />
Kosovës (shih Tabelën 1.2).<br />
Si gjithkund, edhe në Komunën e Gjakovës ka pasur migrim <strong>të</strong> popullsisë si nga<br />
fshatrat drejt qytetit te Gjakovës ashtu edhe nga Komuna e Gjakovës jash<strong>të</strong> shtetit,<br />
kryesisht drejt vendeve <strong>të</strong> Evropës perëndimore, ose drejt Prishtinës. Deri në vitin<br />
2003 nga Komuna e Gjakovës janë larguar rreth 11.5 vete për çdo 1000 banorë,<br />
nga <strong>të</strong> cilët 2.1 ne periudhën 1998-2003, dhe ky ësh<strong>të</strong> një tregues i lar<strong>të</strong> krahasuar
Change language