Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo
27 Mars 2006 Nisja e projektit pilot në Gjakovë “Mbështetje në formulimin, dhe zbatimin e një strategjie komunale zhvillimi të bazuar në Objektivat Zhvillimore të Mijëvjeçarit” Mars – Prill 2006 Takime informimi mbi lokalizimin e OZHM- ve, mbajtur nga projekti i OZHM –ve (UNDP), ku aktorët pjesëmarrës u njoftuan me rolin e tyre në këtë proces 25 - 26 Maj 2006 Mbajtja e punëtorisë, organizuar nga UNKT në kuadër të projektit OZHM. Në këtë takim ishin të përfshirë Kuvendi Komunal, përfaqësues të shoqërisë civile, OJQ – të dhe mediat, bizneset dhe donatorët. Qëllimi i punëtorisë ishte prezantimi i planit të procesit: qasja nga poshtë lart, vizioni afat gjatë, koncepti i zhvillimit, njohja me deklaratën e mijëvjeçarit. U përzgjodhën gjashtë OZHM- të që i përshtaten komunës së Gjakovës. Morën pjesë mbi 100 pjesëmarrës, duke shënuar fillimin e fushatës mbi OZHM – të. 26 Qershor 2006 Mbajtja e punëtorisë, organizuar nga UNKT në kuadër të projektit OZHM mbi treguesit për planifikim dhe monitorim, përzgjedhjen e prioriteteve, identifikimin e problemeve, caktimin e synimeve dhe treguesve. Morën pjese mbi 70 veta nga Kuvendi i Komunës, komuniteti i biznesit, OJQ -të dhe nga institucione tjera dhe donatorë 10 Korrik 2006 Mbahet punëtoria për hartimin e matricave për OZHM –të, duke u fokusuar në identifikimin e problemeve, përcaktimin e shkaqeve dhe efektit të tyre, si dhe veprimtaritë që duhen ndërmarrë. Në këtë proces u përfshinë grupet e punës, të përfaqësuara nga spektri i gjerë i qytetarëve 11 Korrik - 10 Gusht 2006 U bënë disa vizita në viset rurale për të identifikuar nevojat për zhvillimin rural dhe projektet prioritare. U vizituan ose takuan përfaqësues të grupeve më të varfra dhe janë marrë në konsideratë brengat she shqetësimet e tyre. Mbi 245 njerëz kanë marr pjese në këto takime. 14 Korrik - 28 Shtator 2006 Veprimtari për ngritjen e kapaciteteve te aktorëve pjesëmarrës në përpilimin e strategjisë zhvillimore të Komunës së Gjakovës. U mbajtën 6 trajnime të fokusuar në përgatitjen e projekt propozimeve me metodën e kornizës logjike, ndërtimin e koncenzusit, udhëheqjen efektive, përfshirjen e shoqërisë civile në proceset politike, analizat e kostos dhe shpenzimeve, si dhe negocimin. 1 Korrik 2006 Mbahet punëtoria e dytë për përpilimin e matricave të OZHM- ve me pjesëmarrjen e 6 grupeve punuese. 26 Korrik 2006 Mbahet punëtoria e tretë për përfundimin e matricave të objektivave zhvillimore të mijëvjeçarit 28 Korrik 2006 Mbahet punëtoria e katërt mbi matricën për varfërinë, ku morën pjesë rreth 63 persona. 28 Korrik - 15 Gusht 2006 Kryerja nga CBDC e sondazhit publik mbi nivelin e varfërisë në Komunën e Gjakovës, duke u fokusuar në grupet e përjashtuara sociale. U anketuan 101 persona. 8 Shtator 2006 U mbajt takimi i grupit tematik mbi varfërinë, u mblodh grupi i ekspertëve dhe qytetarëve që të japin mendimet e tyre rreth papunësisë si problemi më i ndjeshëm në Komunë. Shtator 2006 Fillon analiza e të dhënave dhe punimet nga grupet e punës i shpërndahen agjensioneve të KB - ve për të marrë sugjerime dhe saktësuar konkluzionet. Nëntor 2006 Lëshohet në diskutim publik Drafti i Strategjisë Nëntor 2006 Publikohet Strategjia e Zhvillimit të Komunës së Gjakovës e bazuar ne Objektiva Zhvillimore të Mijëvjeçarit. Aprovimi dhe fillimi i zbatimit të saj. Dhjetor 2006 Organizohet konferenca e donatorëve STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS 11
Fushat prioritare 12 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS Zhdukja e varfërisë së skajshme është problem kyç për Kosovën dhe për Komunën e Gjakovës. Sipas analizave, varfëria e skajshme në Kosovë mund të reduktohet deri në vitin 2015 në më pak se 8% nga rreth 15.2% që është sot. Burimet e shumta ekonomike e njerëzore dhe përpjekjet për ngritjen e efikasitetit (vënien në eficencë) të tyre të bëjnë të mendosh se edhe Komuna e Gjakovës, në të njëjtën periudhë, do të mund të përgjysmojë numrin e familjeve që jetojnë në kushtet e varfërisë së skajshme. Niveli dhe ritmet e zhvillimit të sektorit privat dhe shkalla e punësimit në qytet, si dhe rritja sa më e shpejtë e të ardhurave nga fermat private, veçohen si faktorët më të rëndësishëm që do të përshpejtojnë ndryshimin e gjendjes. Kryerja universale e arsimit bazë kërkon masa të shpejta, në mënyrë që brenda vitit 2015, fëmijët, si djemtë ashtu edhe vajzat, kudo që janë, të kenë mundësi të kryejnë arsimin fillor. Komuna e Gjakovës, megjithë treguesit e përkeqësuar të arsimit që ka sot, nisur nga tradita e njohur intelektuale dhe arsimdashëse e popullsisë së komunës, si dhe nga mundësitë potenciale që të arrijë ritme te larta të zhvillimit të arsimit, vlerësohet se jo vetëm mund ta përmbushë këtë objektiv, por edhe të renditet në vendin që i ka takuar tradicionalisht në arsimin e Kosovës. Nxitja e barazisë gjinore dhe fuqizimi i gruas synon që, brenda vitit 2015, të eliminohet mos barazia midis femrave dhe meshkujve në të gjitha nivelet e arsimimit, në tregun e punës dhe në postet politike dhe administrative. Në Komunën e Gjakovës, femrat zënë 49,1% të popullsisë dhe rreth 60% e tyre banojnë në zonën rurale. Jetëgjatësia e tyre është pak më e madhe se e meshkujve. Megjithatë, shkalla e arsimit të tyre dhe sidomos e pjesëmarrjes në punë dhe në drejtim është më e ulët se e meshkujve, gjë që shpreh një mendësi të përgjithshme mos barazie, e cila është vështirë të zhduket brenda kohës së përcaktuar nga ky Objektiv Zhvillimor i Mijëvjeçarit Zvogëlimi i vdekshmërisë foshnjore, përmirësimi i shëndetit të nënës dhe lufta ndaj sëmundjeve ngjitëse e të rrezikshme synon uljen me dy të tretat të vdekshmërisë së fëmijëve të moshës deri 5 vjeç dhe me tri të katërtat të vdekshmërisë amësore deri në vitin 2015, si dhe ndalimin e përhapjes së virusit HIV/AIDS dhe të sëmundjeve të tjera ngjitëse të rrezikshme. Në Komunën e Gjakovës, megjithëse mungojnë të dhëna të plota statistikore, këta tregues janë në nivele që meritojnë vëmendje të madhe. Përmbushja e këtyre synimeve varet shumë nga angazhimi i burimeve njerëzore e financiare qendrore e lokale për ndryshimin me shpejtësi të gjendjes. Mjedisi dhe zhvillimi i qëndrueshëm synon integrimin e parimeve të zhvillimit të qëndrueshëm në politikat dhe programet e zhvillimit lokal dhe kthimin në të kundërt të prirjes së humbjes së burimeve mjedisore, përgjysmimin brenda vitit 2015 të numrit të njerëzve pa furnizim me ujë të rrjedhshëm të pijshëm, ndalimin e degradimit dhe rritjen e sipërfaqes së mbuluar me pyje dhe sipërfaqen e tokës së mbrojtur për të ruajtur diversitetin biologjik. Në Komunën e Gjakovës, problemet më kryesore mjedisore lidhen me mbrojtjen e burimeve natyrore, veçanërisht të pyjeve, tokës bujqësore dhe lumenjve, mbrojtjen e ajrit dhe të ujit të pijshëm nga ndotjet, si dhe me rehabilitimin e disa zonave të nxehta mjedisore. Një vëmendje të posaçme këtu kërkojnë zonat e minuara, zonat e ndotura nga uraniumi i varfëruar, deponia e mbetjeve të ngurta dhe mbetjet industriale. Zgjidhja tërësore e këtyre problemeve kërkon angazhim të strukturave të pushtetit qendror e lokal, burime të konsiderueshme financiare dhe ndërgjegjësim të publikut për mbrojtjen e mjedisit. Disa nga këto probleme, siç është ai i ndotjes nga minat dhe nga uraniumi, nuk mund të zgjidhen pa ndihmë ndërkombëtare. Qeverisja e mirë është një Objektiv shtesë Zhvillimor i Mijëvjeçarit, i përzgjedhur posaçërisht për Komunën e Gjakovës. Thelbi i punës për qeverisjen e mirë është kuptimi nga të gjithë se përmirësimi i qeverisjes është një
- Page 1: Strategjia e Zhvillimit të Qëndru
- Page 4 and 5: Produksioni: Rrota, www.rrota.com L
- Page 6: PARATHËNIE Në shtator të vitit 2
- Page 10 and 11: PËRMBLEDHJE PARAQITËSE Në Deklar
- Page 14: proces i dyanshëm. Nga njëra anë
- Page 18 and 19: Kapitulli i Parë ZHVILLIMI EKONOMI
- Page 20 and 21: Tabela 1.2: Migrimi i përhershëm
- Page 22 and 23: limit Njerëzor është 0.734, pra
- Page 24 and 25: Të ardhurat Sipas llogaritjeve emp
- Page 26 and 27: e shkalles së varfërisë. Studime
- Page 28 and 29: (i) Familjet me anëtarë me aftës
- Page 30 and 31: Figura 1.6: Punësimi në Gjakovë
- Page 32 and 33: Studimi i trendit të rritjes së n
- Page 34 and 35: marketingut, financave, organizimit
- Page 36 and 37: Tabela 1.14: Struktura e tokës buj
- Page 38: Tabela 1.18: Gjendja e shpeztarisë
- Page 41 and 42: 2 ARSIMIMI EDUKIMI DHE AFTËSIMI N
- Page 43 and 44: 2 ARSIMIMI Sipas anketimit, rreth 6
- Page 45 and 46: 2 ARSIMIMI 44 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 47 and 48: 2 ARSIMIMI 46 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 49 and 50: 2 ARSIMIMI 48 STRATEGJIA E ZHVILLIM
- Page 52 and 53: Kapitulli i Tretë BARAZIA GJINORE
- Page 54 and 55: e Kosovës. Kjo vjen se të ardhura
- Page 56 and 57: Edhe brenda komunitetit RAE femrat
- Page 58 and 59: Tabela 3.7: Të dhëna mbi punësim
- Page 60 and 61: Përfshirja e madhe e femrave në s
Fushat prioritare<br />
12 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS<br />
Zhdukja e varfërisë së skajshme ësh<strong>të</strong><br />
problem kyç për Kosovën dhe për<br />
Komunën e Gjakovës. Sipas analizave,<br />
varfëria e skajshme në Kosovë mund<br />
<strong>të</strong> reduktohet deri në vitin 2015 në më<br />
pak se 8% nga rreth 15.2% që ësh<strong>të</strong><br />
sot. Burimet e shumta ekonomike e<br />
njerëzore dhe përpjekjet për ngritjen e<br />
efikasitetit (vënien në eficencë) <strong>të</strong> tyre<br />
<strong>të</strong> bëjnë <strong>të</strong> mendosh se edhe Komuna<br />
e Gjakovës, në <strong>të</strong> njëj<strong>të</strong>n periudhë,<br />
do <strong>të</strong> mund <strong>të</strong> përgjysmojë numrin<br />
e familjeve që jetojnë në kushtet e<br />
varfërisë së skajshme. Niveli dhe ritmet<br />
e zhvillimit <strong>të</strong> sektorit privat dhe<br />
shkalla e punësimit në qytet, si dhe<br />
rritja sa më e shpej<strong>të</strong> e <strong>të</strong> ardhurave<br />
nga fermat private, veçohen si faktorët<br />
më <strong>të</strong> rëndësishëm që do <strong>të</strong> përshpejtojnë<br />
ndryshimin e gjendjes.<br />
Kryerja universale e arsimit bazë<br />
kërkon masa <strong>të</strong> shpejta, në mënyrë që<br />
brenda vitit 2015, fëmijët, si djem<strong>të</strong><br />
ashtu edhe vajzat, kudo që janë, <strong>të</strong> kenë<br />
mundësi <strong>të</strong> kryejnë arsimin fillor. Komuna<br />
e Gjakovës, megjithë treguesit e<br />
përkeqësuar <strong>të</strong> arsimit që ka sot, nisur<br />
nga tradita e njohur intelektuale dhe<br />
arsimdashëse e popullsisë së komunës,<br />
si dhe nga mundësi<strong>të</strong> potenciale që <strong>të</strong><br />
arrijë ritme te larta <strong>të</strong> zhvillimit <strong>të</strong> arsimit,<br />
vlerësohet se jo ve<strong>të</strong>m mund ta<br />
përmbushë kë<strong>të</strong> objektiv, por edhe <strong>të</strong><br />
renditet në vendin që i ka takuar tradicionalisht<br />
në arsimin e Kosovës.<br />
Nxitja e barazisë gjinore dhe fuqizimi<br />
i gruas synon që, brenda vitit 2015, <strong>të</strong><br />
eliminohet mos barazia midis femrave<br />
dhe meshkujve në <strong>të</strong> gjitha nivelet e<br />
arsimimit, në tregun e punës dhe në<br />
postet politike dhe administrative.<br />
Në Komunën e Gjakovës, femrat zënë<br />
49,1% <strong>të</strong> popullsisë dhe rreth 60% e<br />
tyre banojnë në zonën rurale. Je<strong>të</strong>gja<strong>të</strong>sia<br />
e tyre ësh<strong>të</strong> pak më e madhe se e<br />
meshkujve. Megjitha<strong>të</strong>, shkalla e arsimit<br />
<strong>të</strong> tyre dhe sidomos e pjesëmarrjes<br />
në punë dhe në drejtim ësh<strong>të</strong> më e<br />
ulët se e meshkujve, gjë që shpreh një<br />
mendësi <strong>të</strong> përgjithshme mos barazie,<br />
e cila ësh<strong>të</strong> vështirë <strong>të</strong> zhduket brenda<br />
kohës së përcaktuar nga ky Objektiv<br />
Zhvillimor i Mijëvjeçarit<br />
Zvogëlimi i vdekshmërisë foshnjore,<br />
përmirësimi i shëndetit <strong>të</strong> nënës dhe<br />
lufta ndaj sëmundjeve ngji<strong>të</strong>se e <strong>të</strong><br />
rrezikshme synon uljen me dy <strong>të</strong> tretat<br />
<strong>të</strong> vdekshmërisë së fëmijëve <strong>të</strong> moshës<br />
deri 5 vjeç dhe me tri <strong>të</strong> ka<strong>të</strong>rtat <strong>të</strong><br />
vdekshmërisë amësore deri në vitin<br />
2015, si dhe ndalimin e përhapjes së<br />
virusit HIV/AIDS dhe <strong>të</strong> sëmundjeve<br />
<strong>të</strong> tjera ngji<strong>të</strong>se <strong>të</strong> rrezikshme. Në Komunën<br />
e Gjakovës, megjithëse mungojnë<br />
<strong>të</strong> dhëna <strong>të</strong> plota statistikore, këta<br />
tregues janë në nivele që meritojnë<br />
vëmendje <strong>të</strong> madhe. Përmbushja e këtyre<br />
synimeve varet shumë nga angazhimi<br />
i burimeve njerëzore e financiare<br />
qendrore e lokale për ndryshimin me<br />
shpej<strong>të</strong>si <strong>të</strong> gjendjes.<br />
Mjedisi dhe zhvillimi i qëndrueshëm<br />
synon integrimin e parimeve <strong>të</strong> zhvillimit<br />
<strong>të</strong> qëndrueshëm në politikat dhe<br />
programet e zhvillimit lokal dhe kthimin<br />
në <strong>të</strong> kundërt <strong>të</strong> prirjes së humbjes<br />
së burimeve mjedisore, përgjysmimin<br />
brenda vitit 2015 <strong>të</strong> numrit <strong>të</strong><br />
njerëzve pa furnizim me ujë <strong>të</strong> rrjedhshëm<br />
<strong>të</strong> pijshëm, ndalimin e degradimit<br />
dhe rritjen e sipërfaqes së mbuluar<br />
me pyje dhe sipërfaqen e tokës<br />
së mbrojtur për <strong>të</strong> ruajtur diversitetin<br />
biologjik. Në Komunën e Gjakovës,<br />
problemet më kryesore mjedisore lidhen<br />
me mbrojtjen e burimeve natyrore,<br />
veçanërisht <strong>të</strong> pyjeve, tokës bujqësore<br />
dhe lumenjve, mbrojtjen e ajrit dhe <strong>të</strong><br />
ujit <strong>të</strong> pijshëm nga ndotjet, si dhe me<br />
rehabilitimin e disa zonave <strong>të</strong> nxehta<br />
mjedisore. Një vëmendje <strong>të</strong> posaçme<br />
këtu kërkojnë zonat e minuara, zonat e<br />
ndotura nga uraniumi i varfëruar, deponia<br />
e mbetjeve <strong>të</strong> ngurta dhe mbetjet<br />
industriale. Zgjidhja <strong>të</strong>rësore e këtyre<br />
problemeve kërkon angazhim <strong>të</strong><br />
strukturave <strong>të</strong> pushtetit qendror e lokal,<br />
burime <strong>të</strong> konsiderueshme financiare<br />
dhe ndërgjegjësim <strong>të</strong> publikut<br />
për mbrojtjen e mjedisit. Disa nga këto<br />
probleme, siç ësh<strong>të</strong> ai i ndotjes nga minat<br />
dhe nga uraniumi, nuk mund <strong>të</strong><br />
zgjidhen pa ndihmë ndërkombëtare.<br />
Qeverisja e mirë ësh<strong>të</strong> një Objektiv<br />
shtesë Zhvillimor i Mijëvjeçarit, i<br />
përzgjedhur posaçërisht për Komunën<br />
e Gjakovës. Thelbi i punës për qeverisjen<br />
e mirë ësh<strong>të</strong> kuptimi nga <strong>të</strong> gjithë<br />
se përmirësimi i qeverisjes ësh<strong>të</strong> një
Change language