wystawa malarstwa, rysunku i grafiki - Dworek Białoprądnicki
wystawa malarstwa, rysunku i grafiki - Dworek Białoprądnicki
wystawa malarstwa, rysunku i grafiki - Dworek Białoprądnicki
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zwyczajny PRL?<br />
– kino dokumentalne Macieja Drygasa<br />
Twórczość Macieja Drygasa zajmuje w polskim dokumencie osobne miejsce. Były student<br />
moskiewskiego WGIKU, asystent Kieślowskiego i Zanussiego, debiutujący 1 w 1991 roku<br />
wstrząsającym filmem Usłyszcie mój krzyk, traktuje swój zawód z wyjątkowym oddaniem<br />
– latami zbiera archiwalia, przygotowuje dokumentacje, dociera do rzadkich często<br />
zapomnianych, porzuconych materiałów. Nazywa siebie filmowym archeologiem. Chociaż<br />
w większości swoich filmów najczęściej porusza tematykę PRL-u, jego dzieła nie mają<br />
rozliczeniowego charakteru, artyście zależy, jak sam mówi, na zbudowaniu „wyższego<br />
piętra” znaczeniowego.<br />
Usłyszcie mój krzyk (1991) to nie tylko wydobyta z mroków niepamięci historia dramatycznego<br />
protestu Ryszarda Siwca, który 8 września 1968 roku podpalił się na stadionie X-lecia w Warszawie,<br />
ale również opowieść o zbiorowym „wymazywaniu” tego zdarzenia. Relacje uczestników dożynek<br />
– spikera radiowego, widzów, instruktorki tańca, operatora są próbą usprawiedliwienia własnej<br />
obojętności i niezrozumienia. Drygas pokazując w zwolnionym tempie tańczące na stadionie pary<br />
jakby zastygłe w chocholim tańcu, zmetaforyzował ów moralny letarg. Twórcy udało się nie tylko<br />
dotrzeć do rodziny Siwca, ale także odnaleźć unikatowy materiał z nagranym tuż przed spaleniem,<br />
manifestem – „krzykiem”, oraz siedmiosekundowy skrawek taśmy rejestrujący płonącego bohatera<br />
(nie do przyjęcia wydaje mi się często powtarzane określenie „żywa pochodnia”).<br />
Głos nadziei (2002) powstał z miłości do radia. Ale równocześnie jest to portret rzeczywistości<br />
peerelowskiej, ponurej, opartej na kłamstwie i przemocy – jedyną alternatywę tamtego czasu<br />
stanowiło Radio Wolna Europa. Drygas podzielił świat na ten „pod antenami”, – słuchaczy i ten „nad<br />
antenami” – eter 2 . Często oglądamy widok „pól antenowych” zakłócających rozgłośnię, nad drutami<br />
których przelatuje ptak – symboliczny a jednocześnie poetycki obraz. W tym filmie wyjątkową rolę<br />
pełni dźwięk – z zagłuszanych audycji (specjalny skomplikowany zabieg montażowy) wyłania się obraz<br />
innej Polski, będącej rewersem nieludzkiego systemu i wszechobecnej inwigilacji. Film ten wyznacza<br />
perspektywę autorskiego spojrzenia dokumentalisty – Drygas oddaje głos nie wielkiej historii i znanym<br />
osobistościom, ale codzienności i zwykłym ludziom. Dzięki temu udaje mu się wydobyć bardziej<br />
uniwersalną prawdę o egzystencji oraz „cichym” patriotyzmie i bohaterstwie.<br />
1 Debiutem i jedynym filmem fabularnym była Psychoterapia (1984).<br />
2 Informacje pochodzą z wywiadu przeprowadzonego przez Annę Pawłowską dla programu TVP Historia – Mistrzowie<br />
dokumentu. Z historią w tle.<br />
36 lato 2012<br />
urszula Tes<br />
Filmoznawca, autorka<br />
książek Kino Johna<br />
Cassevetesa i Kino Beat<br />
Generation i artykułów<br />
o tematyce filmowej.<br />
Wykłada w Akademii<br />
Ignatianum i ASP.<br />
Prowadzi Klub Filmowy<br />
w Dworku<br />
<strong>Białoprądnicki</strong>m.<br />
Maciej Drygas<br />
Usłyszcie mój krzyk (1991)
Change language