Waleczny lew TFP - Krucjata - Młodzi w Życiu Publicznym

Waleczny 

lew TFP 

Lew TFP w pełen uroku sposób łączy w sobie 

trzy jakości: ogromną siłę, ruch i dużą lekkość. 

Patrząc na niego nie odnosimy wrażenia, że 

jest to ciężki i dziki drapieżnik. Wręcz przeciwnie, 

kojarzy się nam z elegancją, szlachetnością i siłą. 

To lew, który jest krzyżowcem. 

Wszystko to razem tworzy swoisty urok 

owego lwa. Innym elementem jest ułożenie jego 

głowy. Trzyma ją wysoko i dumnie. Patrzy wprost na 

wroga, a jego pazury sposobią się do ataku. Elegancki 

ogon ułożony jest w formie, która sugeruje, że po 

ataku przyjdzie zwycięstwo. 

Żywe czerwone tło mówi wiele o pełni życia 

i o zwycięstwie. Charakteryzuje go smukła talia, 

z której wyłania się pierś prawie jak woda 

-2- 

wytryskująca z fontanny. Nogi rozstawione są 

w sposób symetryczny i bardzo elegancki. To co 

urzeka i wzbudza entuzjazm, posiada wielki powab. 

I taki właśnie jest wielki powab walecznego lwa TFP. 

Plinio Corrêa de Oliveira 

Tekst bez rewizji autora. Artykuł pochodzi z 

miesięcznika „Catolicismo”, maj 1996. 

Krucjata - Młodzi w Życiu Publicznym to działająca przy Instytucie im. księdza Piotra Skargi studencka 

grupa katolików świeckich, która ma swoje oddziały w Krakowie, Wrocławiu, a także (od 2009 roku) w 

Warszawie. Naszym celem jest restytucja, zachowanie 

i umocnienie katolickiej tożsamości Polski w sferze 

prawnej, społeczno-kulturowej oraz religijnej, na przekór 

coraz bardziej pogańskiej rzeczywistości. Metody i cele 

działania wzorowane są na międzynarodowym ruchu 

Tradycja Rodzina Własność, którego założyciel, prof. Plinio 

Corrêa de Oliveira zapisał się w historii jako "Krzyżowiec 

XX wieku". Krucjata może się już pochwalić takimi akcjami 

jak: obrona krzyży we wrocławskim XIV LO, 

przeprowadzenie spotkań ze znanym naukowcem prof. 

Paulem Cameronem nt. zagrożeń związanych z 

propagowaniem homoseksualizmu czy pikiety w obronie 

nienarodzonych oraz przeciwko mordowaniu chrześcijan na 

świecie czy też przeciwko promocji homoseksualizmu. Co 

roku, członkowie ruchu biorą udział w ogólnopolskim 

Marszu dla Życia i Rodziny w Warszawie. 

Kontakt: warszawa@krucjata.org.pl 

krzyzowiec@krucjata.org.pl 

Strony: www.krucjata.org.pl 

www.piotrskarga.pl

Idą krolewskie proporce, jasne krzyża tajemnice, 

Na nim, ktory ciało stworzył, podług ciała sie zawiesił. 

Na ktorym okrutnie zranion, bok srogą włocznią przebodzion, 

Krew i woda wypłynęła, by nas od grzechow omyła. 

Spełniło sie, co powiedał Dawid, gdy na ludzi wołał: 

„Od drzewa ma Bog krolować, wszytek go świat ma oględać”. 

Drzewo krasne i wybrane, krolewską krwią zrumienione, 

Nade wszytki godne tego, nieść członki Boga prawego! 

Błogieś, iż na twych ramieniech zapłacon wszego świata grzech, 

Na tobie myto zważono, więźnie z piekła wykupiono. 

Przetoć sie, krzyżu, kłaniamy, Mękę Pańską spominamy, 

Pomnoż cnotę sprawiedliwym, a daj odpuszczenie winnym. 

Ciebie, Trojca, Boże wielki, niechaj chwali język wszelki, 

A ktoreś przez krzyż odkupił, by zawsze rządził i zbawił. Amen. 

Vexilla regis produent, Baltazar Opec 

„Żywot Pana Jezu Krysta”, Kraków 1522 r. 

Choć już dzisiaj, sierpniowe perypetie związane z obrońcami 

krzyża w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu wydają 

się nieco odległe i jakby schowane za lekką mgłą, to jednak warto 

postawić w związku z tymi wydarzeniami parę pytań. W mediach 

bowiem generalnie szumiało od różnorakich doniesień, 

w większości z jednobrzmiącym tłem politycznym. Nikt natomiast 

nie ośmielił się wprowadzić do dyskusji jakichkolwiek rozważań 

o kontekście nadprzyrodzonym. W zasadzie nie ma w tym 

nic dziwnego, albowiem od przeszło dwóch tysięcy lat Chrystus 

Ukrzyżowany to „zgorszenie dla żydów i głupstwo dla pogan”, 

jak pisał św. Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian. 

Ad rem: być może w ten dość zawoalowany sposób miłosierny 

Bóg zechciał zesłać nam znak, by przypomnieć doniosłość 

Krzyża w życiu katolika? Przecież wciąż w naszej pamięci powinna 

tkwić zasada, że jeśli ktoś chce iść za Chrystusem, musi 

zaprzeć się samego siebie, wziąć swój krzyż i iść za Nim 

(Łk 9, 23). Na dobre i na złe. Wielu natomiast może się naśmiewać 

ze starszych ludzi i lżyć tzw. moherowe berety sprzed Pałacu 

Prezydenckiego, profanując przy okazji Znak Zbawienia, 

przybijając do Niego w miejsce Odkupiciela pluszowego misia. 

Jednak, ilu jest dzisiaj miłośników Krzyża Pańskiego, którzy 

ofiarnie walczą o należne miejsce Praw Bożych w społeczeństwie, 

a nie tylko o swoiste upamiętnienie ofiar, które zginęły 

pod Smoleńskiem? Św. Ludwik Maria Grignion de Montfort 

(1673-1716) pisał, że prawdziwy Przyjaciel Krzyża to zaledwie 

jedna osoba na dziesięć tysięcy... 

W końcu, ilu z nas reaguje na bluźnierstwa wymierzane 

w Jezusa Chrystusa i Jego Matkę? Ilu z nas szczerze pragnie zadośćuczynić 

Najświętszemu Sercu Chrystusowemu i Niepokalanemu 

Sercu Maryi nasze nieprawości przeszywające je każdego 

dnia jak kolejne włócznie i miecze? Mamy przecież tyle okazji 

i środków ku temu! Od zwykłej modlitwy, spowiedzi i jałmużny 

Krzyżowiec 2/2010 

-Wstępniak- 

Wstępniak 

-3- 

zaczynając, poprzez Komunię św. wynagradzającą 

i modlitwę Różańcową aż po Nabożeństwo 

pierwszych sobót miesiąca, o których 

spełnianie tak gorąco prosiła Matka Boża w Fatimie w 1917 

roku. Poza tymi czynami pozostaje wreszcie zaangażowanie 

w życie publiczne, by Bóg i Jego prawa były w nim respektowane. 

Niestety, coraz częściej możemy przekonać się, że nawet 

katolicy (a są nimi wszyscy ochrzczeni w Kościele) wolą zamiast 

dużych, twardych i sękatych krzyży brać na swe plecy te jak najmniejsze, 

miękkie, a nawet wyściełane pluszem… 

3 Wstępniak 

Spis Treści 

Redakcja 

4 Działalność warszawskiej Krucjaty – Młodzi w Życiu Publicznym 

8 „Postęp” atakuje Łukasz Zaroda 

9 Św. Tereska Maciej Maleszyk 

Święci dla naszych czasów 

Klasyka doktorów kontrrewolucji 

11 Termometry – religijny i polityczny Juan Donoso Cortés 

Pole Walki 

13 15 argumentów przeciwko egalitaryzmowi Marcin Jendrzejczak 

15 Plemienność społeczeństw zachodu Maciej Maleszyk 

17 Łacińskie dziedzictwo Europy (cz. 1) Kamil Rytarowski 

19 Kompromis cuchnący siarką Katarzyna Stępkowska 

20 Sztuka odzwierciedlania wyższego porządku Michał Specjalski 

Religia i Cywilizacja 

22 Rozwód a romantyzm Prof. Plinio Corrêa de Oliveira 

23 Dlaczego święci radują się z męki potępionych Św. Tomasz z 

Akwinu 

27 Prawdziwa chwała rodzi się tylko w bólu Prof. Plinio Corrêa de 

Oliveira 

28 Pewna opowieść z wojny w Korei Agnieszka Stelmach 

30 Czy anioł stróż jest mniej inteligentny od demona? Prof. Plinio 

Corrêa de Oliveira 

31 Dwie wieże Leonard Przybysz 

REDAKCJA: Maciej Maleszyk (redaktor naczelny), Katarzyna Stępkowska 

(sekretarz redakcji), Joanna Kubiak (korekta), Łukasz Zaroda, 

Marcin Musiał. 

WSPÓŁPRACA: Karol Jasiński, Marcin Jendrzejczak, Michał Specjalski, 

Kamil Rytarowski. 

WYDAWCA: Warszawska Krucjata – Młodzi w Życiu Publicznym 

ul. Krakowskie Przedmieście 20/22 m.28 00-325 Warszawa 

e-mail: krzyzowiec@krucjata.org.pl

Kolejne spotkania otwarte Krucjaty 

Kilkadziesiąt osób wzięło udział w spotkaniu dotyczącym 

katolickiej wizji historii. Gościem Krucjaty był p. Valdis Grinsteins, 

wiceprezes stowarzyszenia Luci sull'Est (Światło na 

Wschód), wieloletni członek TFP (Stowarzyszenia Obrony Tradycji, 

Rodziny i Własności), redaktor „Polonia Christiana” i „Catolicismo”. 

Grinsteins przedstawił słuchaczom wykres, na którym 

oznaczono wzloty i upadki oraz punkty zwrotne w dziejach 

rodzaju ludzkiego. Przypomniał, iż krzywa historii nie jest linią 

prostą, zmierzającą stopniowo ku „postępowi” - ideologicznej 

wizji raju i pełni szczęścia na ziemi. Historia, to zarówno okresy 

świetności ludzkości, które zawdzięczamy wielkim powołaniom 

jednostek bądź narodów, jak i momenty wielkiej dekadencji, 

przejawiające się odejściem od zasad prawdziwej wiary i kryzysem 

moralności. 

W ramach spotkań otwartych odbyła się również promocja 

pierwszego numeru Krzyżowca, który spotkał się z bardzo ciepłym 

przyjęciem czytelników. Numer zaprezentował redaktor 

naczelny pisma Maciej Maleszyk oraz członek redakcji Marcin 

Musiał. 

Warszawska Krucjata po raz kolejny w obronie rodziny 

26 maja 2010 roku po raz drugi Krucjata – Młodzi w Życiu 

Publicznym manifestowała pod sejmem swój sprzeciw wobec 

tzw. ustawy przemocowej, będącej atakiem na najważniejszą instytucję 

– rodzinę. Nowe prawo odbiera rodzicom możliwość 

wychowywania swoich dzieci według własnych przekonań, monitoruje 

życie normalnych rodzin oraz zabrania tak podstawowych 

narzędzi wychowawczych jak klapsów, które zestawia na 

równi z oblewaniem dziecka kwasem. Delegacja Krucjaty została 

przyjęta przez marszałka Senatu, na ręce którego studenci złożyli 

list protestacyjny przeciwko tej skandalicznej ustawie. 

Przeciwko promowaniu homoseksualizmu i łamaniu wolności 

badań naukowych na UW 

Kilkadziesiąt osób, głównie studentów, manifestowało w 

poniedziałek, 26 kwietnia, pod bramą główną Uniwersytetu Warszawskiego 

swój sprzeciw wobec łamania wolności badań naukowych 

i propagowania homoseksualizmu na UW. Organizatorzy 

demonstracji - Krucjata – Młodzi w Życiu Publicznym oraz 

Studencki Komitet Na Rzecz Wolności Badań Naukowych wyrazili 

swoje głębokie oburzenie wobec decyzji władz UW, które 

odwołały zaplanowaną na 20 kwietnia br. międzynarodową konferencję 

naukową, której gościem miał być m. in. dr Paul Cameron. 

Władze UW nie zapoznawszy się z dorobkiem naukowym 

dr. Camerona postanowiły nie wpuścić go na teren Uniwersytetu. 

Zebrani na demonstracji studenci stanowczo zaprotestowali również 

przeciwko przyzwalaniu na organizację skrajnie lewico- 

-Warszawska Krucjata- 

Działalność warszawskiej 

Krucjaty – Młodzi w Życiu Publicznym 

w ostatnich miesiącach 

-4- 

wych, propagujących homoseksualizm konferencji i spotkań w 

murach UW. Demonstrujący trzymali wiele transparentów z napisami 

obrazującymi skandaliczną sytuację na UW, wznosili 

okrzyki (m.in. „wolność badań naukowych!”, „stop gejowskiej 

propagandzie!”), rozdawali ulotki informacyjne. Po zakończeniu 

manifestacji delegacja Krucjaty złożyła w sekretariacie Prorektora 

ds. Studenckich UW list, w którym domaga się wyjaśnień dotyczących 

tego skandalicznego zajścia na Uniwersytecie. 

Dr Paul Cameron w Warszawie 

28 kwietnia 2010 roku Krucjata – Młodzi w Życiu Publicznym 

zorganizowała konferencję naukową „Homoseksu- 

alizm jako ruch społeczny i jego konsekwencje” z amerykańskim 

psychologiem dr. Paulem Cameronem. Wykład poświęcony został 

w dużej mierze polityczno-społecznym aspiracjom ruchu homoseksualnego. 

Dr Cameron nie omieszkał przytoczyć informacji 

o medycznych konsekwencjach homoseksualizmu. Destrukcyjne 

oddziaływanie tego zjawiska objawia się nie tylko we 

współczesnych społeczeństwach, jako całości (osłabienie tradycyjnej 

rodziny i moralności publicznej), ale przede wszystkim w 

przypadku poszczególnych osób oddających się nieuporządko- 

Krzyżowiec 2/2010

wanym, seksualnym skłonnościom (wysokie ryzyko zapadnięcia 

na HIV/AIDS i inne choroby przenoszone drogą płciową, relatywnie 

krótsza przewidywalna długość życia czy wysoki odsetek 

prób samobójczych oraz depresji). Konferencja naukowa zgromadziła 

w sumie ok. 90 osób, głównie studentów warszawskich 

uczelni. 

Krucjata na konferencji w Creutzwaldzie 

W dniach 6-10 maja 2010 r. we francuskim Creutzwaldzie 

odbyła się piąta konferencja z cyklu „Schyłek cywilizacji za- 

chodniej i nadzieje na przyszłość”, której motywem przewodnim 

było pytanie: „Czy możliwa jest cywilizacja bez elit?”. Sympozjum 

uświetnili swą wiedzą prof. Grzegorz Kucharczyk (PAN), 

dr hab. Piotr S. Mazur (UKSW), Grzegorz Braun (reżyser m.in. 

głośnego filmu „Towarzysz Generał” czy „Marsz wyzwolicieli”), 

Dariusz Zalewski (Instytut Edukacji Narodowej) oraz José Antonio 

Ureta (TFP). 



Prelegenci 

zastanawiali się 

nad palącą koniecznościąkatolickiegooblicza 

elit oraz 

mechanizmami 

ich wyłaniania. 

Podniesiono 

kwestię wpływu 

edukacji na 

kształtowanie 

liderów społeczności 

z 

prawdziwego 

zdarzenia. Dużo 

czasu poświęcono 

roli elit, 

które powinny 

być moralnym, 

intelektualnym 

i ekonomicz- 

-5- 

nym napędem chrześcijańskich narodów. 

Dodatkowe chwile pogłębionej refleksji nad stanem cywilizacji 

chrześcijańskiej zapewniły uczestnikom konferencji odwiedziny 

królewskiego miasta Reims. Nieodzownym elementem wizyty 

była katedra Najświętszej Maryi Panny pamiętająca chrzest 

Chlodwiga (496 r.). Ponieważ cywilizacja i kultura są ze sobą 

komplementarne, uczestnicy programu odwiedzili również piwnice 

słynnego szampana Mercier. 

Zablokowana impreza pederastów 

na terenie szkół podstawowych 

W ostatnich dniach czerwca warszawska Krucjata przeprowadziła 

skuteczną akcję informacyjną wśród dyrekcji warszawskich 

szkół podstawowych, na terenie których miało dojść do 

skandalicznego turnieju sportowego organizowanego przez środowiska 

homoseksualne, reklamującego się plakatem przedstawiającym 

homoseksualną pornografię. Po interwencji naszych 

wolontariuszy, turniej nie odbył się na terenie, z którym na co 

dzień mają styczność dzieci. 

Krucjata przeciwko europejskiej paradzie zboczeńców w 

Warszawie. Pikieta i 55 000 podpisów przeciwników parady 

W czwartkowe popołudnie 15 lipca członkowie Krucjaty - 

Młodzi w Życiu Publicznym zorganizowali pikietę, podczas której 

informowali warszawiaków o zagrożeniach, jakie niesie ze 

sobą promocja homoseksualizmu. Hasła z transparentów – „Eu- 

ropride – Euro Wstyd!”, „Homoseksualizm – to się leczy!”, 

„Stop homoseksualnej propagandzie” wywoływały pozytywne,

żywiołowe reakcje wśród przechodniów. Rozdawano ulotki 

przypominające m.in. o tym, iż celem parad homoseksualistów 

jest promowanie dewiacji i demoralizujących zachowań oraz 

walka z małżeństwem i rodziną. 

Również w czwartek przedstawiciele organizacji i środowisk 

z całej Polski, sprzeciwiający się organizowaniu w sobotę 

w Warszawie parady różnych dewiantów seksualnych, złożyli w 

Ratuszu ponad 55 tys. podpisów. Domagają się oni odwołania tej 

jakże skandalicznej imprezy, podczas której dochodzi do obnażania 

się jej uczestników, symulowania a nawet odbywania aktów 

seksualnych, jak to miało miejsce w innych stolicach europejskich, 

zwłaszcza w Berlinie. Warszawski oddział Krucjaty był 

koordynatorem tej akcji. Nasi wolontariusze bardzo szybko zebrali 

kilka tysięcy podpisów w różnych częściach miasta. Wielu 

oburzonych warszawiaków wysyłało protesty również na nasz 

adres pocztowy. 

Przekazaniu podpisów towarzyszyli przedstawiciele wielu 

mediów. Jeszcze we wrześniu, warszawski Ratusz wysyłał warszawiakom 

odpowiedzi na spływające protesty. Urzędnicy tłumaczą 

się w sposób bardzo pokrętny, unikając głównego argumentu, 

iż prawo dopuszcza zakaz dewiacyjnych parad ze względu 

na moralność publiczną. 

Członkowie Krucjaty mieli również okazję wyrazić swój 

sprzeciw wobec parady zboczeńców na antenie wielu stacji telewizyjnych 

i radiowych oraz na łamach najbardziej poczytnych w 

Polsce gazet. Naszym protestem zainteresowały się również media 

zagraniczne (m.in. Czeska Agencja Prasowa). 

Różaniec wynagradzający za grzech sodomii 

Z inicjatywy warszawskiej Krucjaty - Młodzi w Życiu Publicznym 

grupa mieszkańców stolicy spotkała się na Krakow- 

skim Przedmieściu, by zmówić publicznie Różaniec wynagradzający 

za grzech sodomii. Modlitwę ekspiacyjną odmówiono w 

piątek wieczorem, 16 lipca, w Święto Matki Boskiej z Góry Karmel. 

Inicjatywa młodzieży studenckiej stanowiła próbę zadośćuczynienia 

Bogu za wysoce skandaliczną i plugawą promocję 

homoseksualizmu w Warszawie, jaką była parada 


-6- 

EuroPride 2010. 

Zgromadzeni przed kościołem sióstr Wizytek, obok pomnika 

prymasa Wyszyńskiego, uczestnicy spotkania zmówili Tajemnice 

Bolesne, z których ostatnią „Śmierć Pana Jezusa na 

Krzyżu”, podkreślając charakter ekspiacyjny modlitwy, odmówili 

klęcząc. 

Niestety, władze nie dostrzegły w EuroPride niczego niestosownego 

i parady nie zablokowały. Stąd też nie pozostało już 

nic innego jak, poprzez odmówienie Różańca na jednym z placów 

w centrum Warszawy, wynagrodzić Panu Jezusowi i Jego 

Matce potworny grzech publicznej promocji homoseksualizmu i 

niemoralności. 

Letnia Akademia TFP we Francji 

„Destrukcja porządku społecznego i religijnego podczas 

Rewolucji Francuskiej” - był to temat Letniej Akademii TFP we 

Francji. Uczestniczyło w niej 19 osób z Polski, w tym członkowie 

Krucjaty. 

Słuchacze Letniej Akademii przez kilka dni, od 18 do 23 

sierpnia 2010 roku, brali udział w wykładach oraz odwiedzali 

miejsca związane z tematyką programu (m.in. pałac Conciergerie, 

w którym rozgrywały się krwawe wydarzenia z lat 1789- 

1794). Członkowie Krucjaty - Młodzi w Życiu Publicznym udali 

się także do sanktuarium Matki Bożej Cudownego Medalika 

przy Rue du Bac w Paryżu oraz uczcili relikwię welonu Matki 

Krzyżowiec 2/2010

Bożej w przepięknej gotyckiej katedrze w Chartres. 

Członkowie Krucjaty w Australii 

Członkowie Krucjaty wraz z innymi wolontariuszami oraz 

członkami TFP z Polski, USA, Wielkiej Brytanii, Brazylii i We- 

nezueli w okresie od 10 lipca do 16 sierpnia 2010 r. wzięli udział 

w karawanie zorganizowanej przez australijskie Stowarzyszenie 

Obrony Tradycji, Rodziny i Własności (TFP). Kampania ta miała 

na celu szerzenie orędzia Matki Bożej z Fatimy w Australii. 

Ponad miesięczna akcja rozprzestrzeniła się na dziesięć australijskich 

miast: Sydney, Parramatta, Canberra, Melbourne, Geelong, 

Ballarat, Adelaide, Broken Hill, Dubbo oraz Newcastle. Z 

uwagi na trudności z dotarciem do Alice Springs – pustynnego 

serca dawnej kolonii brytyjskiej – wysiłki skupiono na wschodnim 

oraz południowym wybrzeżu rozległej wyspy-kontynentu. 

Przyniosło to nadzwyczaj dobre owoce: po przebyciu w sumie 

ok. 4 tysięcy kilometrów rozprowadzono 50 tys. ulotek. 

Karawana na Litwie 

Czyniąc zadość pięknej tradycji, wolontariusze SKCH im. 

Ks. Piotra Skargi z Krucjaty – Młodzi w Życiu Publicznym i 

Sekcji Rycerskiej Lepanto, jak co roku wzięli udział w letniej karawanie 

TFP na Litwie, propagując orędzie Matki Bożej Fatim- 



-7- 

skiej i biorąc udział w obchodach 20. już rocznicy odzyskania 

niepodległości przez ten kraj. 

Podczas wizyty w litewskim parlamencie padło wiele ciepłych 

słów wdzięczności za pomoc ruchu TFP w odzyskaniu 

przez Litwę niepodległości. Wyrażono także nadzieję na dalszą 

współpracę, by zdobyta wolność została właściwie wykorzystana. 

Wspieramy Tradycję w Koszalinie 

W niedzielę, 12 września 2010 r., w trzecią rocznicę obo- 

wiązywania Listu apostolskiego motu proprio Summorum Pontificum 

Ojca Świętego Benedykta XVI, w Koszalinie odbyła się 

pielgrzymka do Sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej 

na Górze Chełmskiej. Już po raz drugi przeszła ona ulicami miasta. 

Podobnie jak w roku ubiegłym, uczestniczyli w niej przedstawiciele 

Krucjaty – Młodzi w Życiu Publicznym. Po przybyciu 

do Sanktuarium, odbyła się msza święta w nadzwyczajnym rycie 

rzymskim, której celebransem był o. Krzysztof Szachta OFM- 

Conv.

Rząd holenderski finansuje 

ogromną kampanię homoseksualną, 

która prowadzona jest w stolicy 

Chile. W ramach akcji propagandowej 

umieszcza się billboardy w 

ważnych miejscach Santiago de 

Chile jak np. na Santiago Plaza Italia, 

przedstawiające całujące się 

kobiety. Zdjęcia są opatrzone podpisem: Homofobia i „transfobia” 

jest przemocą. Po mieście jeździ także ponad 40 autobusów 

z wymalowanymi na nich reklamami prezentującymi 

dwóch całujących się mężczyzn. (za piotrskarga.pl, 

17.05.2010) 

Katolicki biskup, przewodniczący episkopatu Turcji, Luigi 

Padovese, został zamordowany we własnym domu w prowincji 

Hatay na południu Turcji - poinformowała agencja Anatolia. 

(za konserwatyzm.pl, 4.06.2010) 

Znanym z okazywania na boisku swojej religijności piłkarzom 

drużyny Brazylii Międzynarodowa Federacja Piłkarska 

(FIFA) przypomina, że w czasie mistrzostw świata takie 

zachowanie jest zabronione. (za fronda.pl, 14.06.2010) 

Wykonujący obowiązki prezydenta, Marszałek Sejmu 

oraz kandydat Platformy Obywatelskiej na prezydenta w jednej 

osobie, Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy 

o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Wprowadza ona 

zakaz nie tylko stosowania symbolicznych klapsów wobec 

dzieci, ale i narzucania im poglądów (np. wychowywanie 

dziecka w wierze), za co będzie groziło ich odebranie przez 

dowolnego pracownika socjalnego bez wyroku sądu. (za konserwatyzm.pl, 

18.06.2010) 

Szef Angielskiego Związku Piłkarskiego Mark Whittle 

podczas jednej z konferencji prasowych odbywającej się na 

Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w RPA zabronił angielskiemu 

napastnikowi Wayne'owi Rooneyowi mówienia o swoich 

przekonaniach religijnych oraz wyjaśniania dziennikarzom, 

dlaczego nosi na szyi okazały krzyż i różaniec. (za 

bibula.pl, 22.06.2010) 

Lekarka z Brisbane w Australii zabrała się za zamieszczanie 

w Internecie poradnika aborcyjnego „zrób to sam”, w 

którym poleca pigułkę wycofaną ze sprzedaży. Kontrowersyjna 

strona zacznie działać i uzyska ocenę środowiskową w październiku. 

(za konserwatyzm.pl, 2.08.2010) 

W Kenii przeszła w referendum nowa konstytucja, która 

umożliwia zabijanie dzieci nienarodzonych. Administracja 

Obamy robiła wszystko, by nowe prawo zostało uchwalone. 

- To znaczący krok naprzód dla kenijskiej demokracji - powiedział 

prezydent USA Barack Obama. (za konserwatyzm.pl, 

7.08.2010) 

-„Postęp” atakuje- 

„Postęp” atakuje 

-8- 

Ostatnia katolicka agencja 

adopcyjna w Wielkiej Brytanii - 

Agencja Catholic Care walczyła o 

prawo do działania w zgodzie z nauką 

Kościoła katolickiego. Wystąpiła 

z prośbą o zgodę na zawieszenie 

w jej przypadku prawa o zakazie 

dyskryminacji homoseksualistów 

przez instytucje użyteczności publicznej, uchwalonego 

przez Partię Pracy w 2007 roku. (za konserwatyzm.pl, 

20.08.2010) 

Zwiększa się liczba par, które chcą przed sądem kościelnym 

stwierdzić, że ich małżeństwo od samego początku było 

nieważne. Jednocześnie pojawia się coraz więcej ofert szkoleń 

dla prawników w tym kierunku. (za konserwatyzm.pl, 

1.09.2010) 

Rada miasta Manchester ma nadzieję na współpracę z 

policją, by rozeznać czy prawa zakazujące nienawiści mogą 

być wykorzystane do ukarania protestujących przeciwko gaypride. 

Parada odbyła się bez zakłóceń, jednakże natrafiła na 

grupę protestujących, która trzymała w ręku tabliczki z religijnymi 

treściami, np. “przestań grzeszyć”. (za konserwatyzm.pl, 

1.09.2010) 

Jeden z liderów brytyjskiego środowiska homoseksualnego 

Peter Tatchell wezwał władze w Londynie do obniżenia 

wieku osób, które zgodnie z prawem mogą współżyć seksualnie 

– donosi „Nasz Dziennik”. Aktywista homoseksualny zaapelował, 

by za osoby „pełnoletnie seksualnie" uznać młodzież 

w wieku 14 lat. (za piotrskarga.pl, 3.09.2010) 

"Władze unijne proponują wprowadzenie dyrektywy, 

ograniczającej wykorzystanie zwierząt do testów medycznych. 

Projekt poważnie zaniepokoił episkopat europejski, który alarmuje, 

że może to oznaczać wykorzystanie do badań medycznych, 

w jeszcze większym stopniu, embrionów ludzkich, zamiast 

zwierząt. (za piotrskarga.pl, 3.09.2010) 

O trudach życia homoseksualistów, ich życiu i kulturze 

mają się uczyć dzieci w Tel-Awiwie. Władze miasta planują 

wprowadzić nowy przedmiot – "kultura gejowska". (za 

fronda.pl, 06.09.2010) 

Platforma Obywatelska szykuje podatnikom nową obowiązkową 

składkę - ubezpieczenie od ryzyka niesamodzielności 

na starość. Przygotowano już założenia do ustawy o podatku 

pielęgnacyjnym. (za tvn24, 07.09.2010) 

Przygotował Łukasz Zaroda 

Krzyżowiec 2/2010

Zapomniane oblicze św. Tereski 

1 października Kościół katolicki obchodzi wspomnienie 

św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza (1873- 

1897) – karmelitanki bosej z Lisieux i „największej świętej czasów 

współczesnych” jak mawiał o niej papież św. Pius X. Czar, 

słodycz i miłosierdzie „Małej Drogi dziecięctwa duchowego” 

współbrzmiały w jej życiu z cechami prawdziwego wojownika. 

W jednym ze swych wierszy przyznała: „Chciałabym polec na 

polu bitwy, z bronią w ręku 1 ”. Nadal jednak w wielu kościołach 

możemy zobaczyć tylko jedną wizję świętej: trzymającą 

w swych dłoniach krucyfiks i bukiet kwiatów… Bojowa strona 

duszy św. Teresy panowała również w jej życiu moralnym. 

Mimo to nawet ci, którzy wzywają jej wstawiennictwa, często 

o tym zapominają. 

Jej dusza miała nieskończone aspiracje: chciała być jednocześnie 

wojownikiem, księdzem, apostołem, Doktorem Kościoła 

oraz męczennikiem. Miała odwagę krzyżowców i papieskich żuawów 

(armii broniącej papieża bł. Piusa IX przed włoskimi rewolucjonistami). 

Chciała zginąć w walce w obronie Kościoła, a 

także nauczać Ewangelii na wszystkich kontynentach, w tym na 

najdalej położonych wyspach świata. „Jezusie – mówiła – jeśli 

miałabym spisać wszystkie moje pragnienia, musiałabym pożyczyć 

Twoją księgę życia. Chciałam te wszystkie czyny spełnić 

dla Ciebie… 2 ”. 

Wielbicielka św. Joanny d’Arc 

„W dzieciństwie marzyłam o walce na polu bitwy. Kiedy 

rozpoczęłam naukę o historii Francji, byłam oczarowana czynami 

Joanny d’Arc. Czułam w swym sercu pragnienie i odwagę naśladowania 

ich 3 ”. 

Św. Teresa zaczęła stopniowo uświadamiać sobie głębokie 

podobieństwo, jakie łączyło ją z „Dziewicą z Donrémy”. 21 

stycznia 1894 roku, w 101. rocznicę męczeńskiej śmierci króla 

Francji Ludwika XVI, zakonnica napisała sztukę teatralną zatytułowaną 

„Misja Joanny d’Arc”. W następnym roku, kiedy papież 

Leon XIII ogłosił rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego 

„Dziewicy Orleańskiej”, św. Teresa napisała kolejną sztukę – 

„Joanna d’Arc wypełnia swoją misję”. Karmelitanki zdołały nawet 

wystawić tę sztukę i tym samym spełnić jedno z marzeń 

młodej zakonnicy, albowiem św. Teresa z wielkim zapałem wcieliła 

się w główną rolę. Ponadto, do tego stopnia umiłowała tę średniowieczną 

bohaterkę, że pod napisaną przez siebie pieśnią 

o francuskiej Dziewicy, święta z Lisieux podpisała się: „Francu- 


-Święci dla naszych czasów- 

Święci dla naszych czasów 

Św. Tereska 

-9- 

ski żołnierz, obrońca Kościoła 

i wielbiciel Joanny 

d’Arc”. 

Święta Teresa nie 

doczekała kanonizacji 

swojej ulubienicy – 

zmarła w męczarniach na 

gruźlicę w 1897 roku. Co 

ciekawe, „Kwiatek” z Lisieux 

prześcignął swą 

mistrzynię duchową pod 

względem szybkości procesu 

kanonizacyjnego, 

który trwał zaledwie 25 

lat (absolutny rekord w 

nowożytnej historii Kościoła!). 

W dodatku, 18 

maja 1925 roku papież 

Pius XI ogłaszając ją świętą, przedstawił ją katolickiemu światu 

jako „nową Joannę d’Arc”. Natomiast papież Pius XII podczas II 

wojny światowej proklamował karmelitankę drugą, obok „Dziewicy 

Orleańskiej”, patronką Francji. W setną rocznicę śmierci 

św. Teresy od Dzieciątka Jezus spełniło się kolejne z jej gorących 

pragnień – została ogłoszona Doktorem Kościoła. 

Zarówno „Dziewica Orleańska” jak i „Dziewica z Lisieux” 

to dwa modele katolickich bojowników walczących z wrogami 

Kościoła i Cywilizacji Chrześcijańskiej. Dwie wielkie święte, 

pomimo dzielącej je przepaści w powołaniu (życie wojenne versus 

życie kontemplacyjne), są jednocześnie do siebie bardzo podobne. 

Dusza krzyżowca 

Oto garść cytatów, które wykazują, że idea ciągłej walki 

trawiła silną duszę świętej: 

„Udałam się na chwilę spoczynku podczas modlitw” – powiedziała 

Matce Agnieszce od Jezusa. – „Śniło mi się, że nie 

było wystarczającej liczby żołnierzy do walki z Prusami. Powiedziałaś: 

Musimy wysłać siostrę Teresę od Dzieciątka Jezus. Przystałam 

na to, lecz jednocześnie stwierdziłam, że wolałabym walczyć 

w krucjacie. Ostatecznie jednak i tak pojechałam na 

wojnę”. 

„O nie, nie bałabym się pójść na wojnę. Z jakąż radością, 

jak na przykład podczas krucjat, poszłabym bić się z heretykami.

Tak! Nie bałabym się, że 

mnie zastrzelą, nie bałabym 

się ognia!” 

„Kiedy myślę o tym, że 

umieram w łóżku, pragnę 

umrzeć na arenie! 4 ” 

Ten sam bojowy duch 

pobudzał ją również do 

walki w życiu duchowym: 

„Świętość! Musimy zdobyć 

ją na ostrzu noża… 

musimy walczyć! 5 ” 

Ktoś mógłby zaprotestować, 

że to zbyt radykalny 

język jak na chrześcijanina. 

Warto jednak 

pamiętać o tym, że Królestwo Niebieskie jest przeznaczone dla 

ludzi zdecydowanych: „Królestwo Niebieskie doznaje gwałtu 

i ludzie gwałtowni zdobywają je” (Mt 11, 12). 

Taka była zatem determinacja tej niezmiernie aktywnej 

i pełnej energii duszy. Oddajmy głos karmelitankom, które 

mieszkały z nią w Lisieux: „Pod łagodnym i pełnym miłosierdzia 

usposobieniem, który ujawniał się w każdej chwili, w każdym jej 

działaniu, krył się silny charakter i mężna dusza. Nikt nie byłby 

w stanie zniechęcić jej w oddaniu sprawom Kościoła 6 ”. Z kolei 

włoski kard. Antonio Vico pisał o niej: „Cnoty Teresy odbijają 

się w niej z niezwykłym dostojeństwem: dziecko staje się herosem; 

dziewica z rękami pełnymi kwiatów wywołuje swą odwagą 

zdumienie 7 ”. 

Nawet analiza pisma odręcznego świętej wskazuje na 

wspaniałość jej przymiotów: „Zbrojna rezolutność, wielka wola 

walki, nieposkromiona energia. Te cechy ukazują jednocześnie 

strach dziecka oraz stanowczość wojownika 8 ”. 

Objawienia w walce 

W 1914 roku, kiedy wybuchła I wojna światowa, św. Teresa 

od Dzieciątka Jezus objawiła się ok. 40 razy na różnych polach 

bitew. Czasem pojawiała się z krzyżem w ręku, a czasami 

nawet... z szablą! Żołnierze nie tylko widzieli i rozmawiali z nią, 

ale też rozwiewała ona ich zwątpienia, przezwyciężała pokusy, 

gasiła strach. Święta chroniła, pocieszała i nawracała ich. 

Francuscy żołnierze wzywali ją w swoich modlitwach 

pięknymi tytułami: „Moja mała siostro od okopów!”, „Mój dro- 

-Święci dla naszych czasów- 

„Przybyłam [do Karmelu], aby zbawiać dusze, a nade wszystko, 

by modlić się za kapłanów”. 

-10- 

gi, mały Kapitanie!”, „Moja wojenna patronko!”, „Tarczo żołnierzy!”, 

„Aniele bitewny!”. Jeden z żołnierzy napisał natomiast: 

„Istotnie, ta szlachetna święta będzie wielką bohaterką tej 

wojny”. Inny z kolei skomentował pół żartem, pół serio: „Myślę 

o niej, kiedy działa grzmią z wielkim hukiem”. 

Niezliczone ilości armat oraz samolotów otrzymywały nazwę 

po św. Teresie; całe regimenty oddawały się pod jej czułą, 

a zarazem zbrojną opiekę. W końcu, niezliczone relikwie św. Teresy 

niczym tarcze zatrzymywały pociski karabinowe, ratując życie 

żołnierzy, którzy pobożnie je nosili. Dziś owe relikwie znajdują 

się w klasztorze w Lisieux, stanowiąc świadectwo wspaniałych 

cudów, które wydarzyły się za przyczyną tej, która tak, jak 

tego pragnęła, „poległa z bronią w ręku”. 

oprac. Maciej Maleszyk 

1. Poésies de Sainte Thérese de l’Enfant-Jésus, „Mes armes” z 25 marca 1897 r., 

Office Central de Lisieux 1951. 

2. Manuscrits Autobiographiques, Office Central de Lisieux 1956, folio 4 t’. 

3. Lettres de Sainte Thérese de l’Enfant-Jésus, list do o. Belliere’a, Office Central 

de Lisieux 1948. 

4. Summarium procesu beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego 1, zeznanie Celiny, 

2753. 

5. List do Leonii, 20 maja 1894 r. 

6. Summarium procesu beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego 1, zeznanie Matki 

Agnieszki, 706 i Matki Teresy od św. Augustyna, 1072. 

7. L’Esprit de Ia Bienheureuse Thérese de l’Enfant-Jésus d’après ses écrits et des 

témoins occulaires de sa vie, Office Central de Lisieux 1924. 

8. Manuscrits Autobiographiques, komentarz o. Franciszka od Najświętszej Maryi 

Panny, Office Central de Lisieux 1956, vol. II, 53. 

Daj mi mój Boże to, co Ci pozostało. 

Daj mi to, o co Ciebie nigdy nie proszono. 

Nie proszę Ciebie o bogactwa 

Ani o sukces, ani nawet o zdrowie. 

Ciebie proszą tak często, mój Boże, o to wszystko 

Tak, że na pewno, już nic Ci z tego nie zostało. 

Daj mi mój Boże, to, co ci pozostało. 

Daj mi to, czego ludzie nie chcą brać od Ciebie. 

Chcę niebezpieczeństwa i zmęczenia, 

Pragnę mąk i awantur, 

I powinieneś dać mi to, mój Boże 

Raz na zawsze. 

Pozwól mi być pewnym, że to zachowam, 

Ponieważ nie zawsze będę miał ponownie odwagę 

Prosić Ciebie o to. 

(„Modlitwa spadochroniarza” André Zirnhelda – francuskiego 

porucznika, komandosa SAS, który zginął podczas akcji na Pustyni 

Libijskiej w 1942 roku. Modlitwę znaleziono w jego mundurze.) 

Krzyżowiec 2/2010

Dwa są tylko możebne wędzidła na ludzi, jedno wewnętrzne, 

drugie zewnętrzne: religia i polityka. Otóż te dwie potęgi w 

takim stosunkach do siebie się znajdują, że skoro termometr religijny 

podnosi się, to w tejże samej chwili rozwalnia się hamulec 

polityczny, i na odwrót termometr religijny nie zdoła opaść bez 

równoczesnego podniesienia się politycznej grozy aż do tyranii. 

Takie jest prawo ludzkości i historii. Jeśli o tym wątpicie, to zobaczcie, 

czym był świat przed kalwarią, powiedzcie, czym było 

społeczeństwo wtedy, gdy jeszcze nie istniał żaden hamulec wewnętrzny, 

żadne wędzidła religijne. Z jednej strony widzimy tyranię, 

z drugiej niewolę. Prawdziwa wolność, wolność wszystkich 

i dla wszystkich, przyszła dopiero na świat ze Zbawicielem. 

— Jest to fakt uznany przez wszystkich, ogłaszany przez samychże 

socjalistów. — Tak, przez socjalistów, — bo oni zwą 

Chrystusa człowiekiem bożym i śmią się mienić jego kontynuatorami. 

Jego kontynuatorami wielki Boże! Oni, ludzie krwi i zemsty, 

kontynuatorami tego, który żył jedynie dla rozsiewania dobrodziejstw, 

który nie otwierał ust, jedno dla błogosławieństw i 

który w trzy lata dokonał najdziwniejszej rewolucji po wszystkie 

wieki, a dokonał jej bez wylania jednej kropli krwi, innej jak 

swoja własna. 

Zechciejcie, panowie, uważnie przyjrzeć się widokowi, jaki 

nam historia przedstawia. Dopieroście widzieli, te w starożytnym 

świecie, w którym nie było żadnego hamulca religijnego, groza 

polityczna wzniosła się do najwyższego punktu, aż do tyranii, 

Chrystus przychodzi, z nim rodzi się powstrzymująca potęga religii, 

groza polityczna znika. W samej rzeczy, Chrystus utworzył 

społeczeństwo ze swymi uczniami, a to społeczeństwo jest tym, 

które zdołało utrzymać się bez rządu. Między Chrystusem a Jego 

uczniami nie było innego rządu, oprócz miłości mistrza dla 

uczniów, a uczniów dla mistrza, to jest, że gdy hamowanie się 

wewnętrzne stało się doskonałym, wolność została nieograniczoną. 

W czasach apostolskich, które przedłużymy aż do nawrócenia 

się Konstantyna, cóż widzimy w społeczności chrześcijańskiej? 

Religię, to jest wędzidło wewnętrzne jeszcze w całej swej 

sile, ale razem już symptomy samowolności, luźności religijnej. 

Otóż ten ruch na dół w termometrze religijnym zaraz spro- 


-Klasyka doktorów kontrrewolucji- 

Klasyka doktorów 

Juan Donoso Cortés 

Termometry - religijny i polityczny 

-11- 

kontrrewolucji 

wadza początek wznoszenia się termometru politycznego; jeśli 

jeszcze nie spostrzegamy rządu, to już się zarodek rządu znajduje. 

Wprawdzie pierwsi chrześcijanie nie mieli jeszcze urzędników, 

ale już mieli rozjemców, polubownych sędziów, jednym 

słowem, zawiązek magistratury. Tak to siła rządu powiększa się z 

zepsuciem. 

Przychodzą czasy feudalne. Już potrzebnym jest rząd rzeczywisty 

i skuteczny. Lecz jeszcze najsłabszy ze wszystkich wystarcza. 

Tworzy się monarchia feudalna, najsłabsza ze wszystkich 

monarchii. 

W końcu następuje wiek szesnasty. Tu zważcie, panowie 

jakie instytucje wchodzą w życie wraz z herezją Lutra, tym wiel-

kim skandalem równie świata politycznego i socjalnego, jak i 

świata religijnego. Od razu, w pierwszej zaraz chwili, monarchie 

z feudalnych zamieniają się w absolutne. A gdy termometr religijny 

nie przestaje opadać, groza polityczna musi coraz wyżej się 

podnosić i oto przybywa instytucja armii stałych, które zmieniają 

żołnierza w niewolnika przyodzianego mundurem. Nie dosyć już 

było rządom na absolutyzmie, zażądały i otrzymały i uznanie 

swego samowładztwa i milion rąk na jego obronę. 

Jeszcze i to nie starczyło. Termometr religijny opada coraz 

niżej, a potęga polityczna, już posiadająca milion rąk, domaga 

się miliona oczu. Ukazuje się policja ogólna. Przez centralizację 

administracyjną nabywa ona zarazem milion uszu. Jeszcze nie 

wystarcza jej tyle środków. Wkrótce potrzebuje ona być wszędzie 

o jednym czasie. Odkrywają telegrafy. 

Takie było, panowie, położenie Europy i świata, gdy niespodziany 

odgłos ostatniej rewolucji przyszedł obwieścić nam, 

-Klasyka doktorów kontrrewolucji- 

Jezus upada pod krzyżem po raz trzeci 

-12- 

że jeszcze nie dosyć despotyzmu, bo termometr religijny opadł 

aż poniżej zera... A teraz, panowie, nie pozostaje tylko jedna alternatywa, 

albo przyjdzie oddziałanie religijne, a w tym przypadku, 

w miarę jak termometr religijny podnosić się zacznie, ujrzycie, 

jak termometr polityczny opadnie, aż się zniży tam, gdzie 

oddycha wolność ludów. Albo — darujecie mi moją śmiałość, albowiem 

ważność położenia wymaga jej, — jeżeli termometr religijny 

ma jeszcze się zniżyć, to już nie wiem gdzie się zajdziemy, 

nie mogę wspomnieć na to bez drżenia. Jeśli prawdy, które tu 

wytoczyłem, są niewątpliwe, jeżeli wędzidło religijne ma pęknąć 

do ostatka, gdzież się znajdzie dostateczna forma rządu, gdzież 

pod dostatkiem despotyzmu znajdziemy. 

Fragment mowy zamieszczony w Przeglądzie Poznańskim t. VIII 

z r. 1849. Za: Bogdan Szlachta (red.) Władza, wolność, prawo. Kraków 

1994. 

Jesteś, mój Panie, bardziej zmęczony, bardziej wycieńczony, 

bardziej zraniony, bardziej wyczerpany niż kiedykolwiek. Co Cię czeka? 

Dotarłeś do końca? Nie. Najgorsze ma się dopiero wydarzyć. 

Najokrutniejsza zbrodnia ma się dopiero dokonać. Najgorszy ból dopiero 

przed Tobą. Upadłeś, Jezu, już po raz trzeci, a przecież to, co 

masz już za sobą, to dopiero wstęp. I oto widzę, jak znów podnosisz z 

ziemi swoje Ciało, które całe jest jedną wielką raną. To, co wydawało 

się niemożliwe, dokonuje się i jeszcze raz wstajesz powoli, mimo, że 

każdy ruch jest dla Ciebie dodatkowym cierpieniem. Oto Ty, Panie, 

wyprostowany jeszcze jeden raz… z Twoim Krzyżem. Umiałeś znaleźć 

nowe siły, nową energię, by iść dalej. Trzy upadki, trzy takie same lekcje wytrwałości, każda 

z nich bardziej dotkliwa i bardziej wymowna niż poprzednia. 

Dlaczego taka uporczywość? Ponieważ uporczywe jest nasze tchórzostwo. Decydujemy się dźwigać nasz krzyż, ale tchórzostwo 

zawsze się w nas odzywa. I aby nie szukało więcej pretekstów w naszej słabości, Ty sam, Panie, zechciałeś trzy razy powtórzyć 

tą samą lekcję. 

Tak, nasza słabość nie może nam służyć za pretekst. Łaska, której Bóg nigdy nie odmawia, jest w stanie sprawić to, czego nie 

mogą zwykłe siły naturalne. 

Bóg chce, byśmy Mu służyli aż do ostatniego tchnienia, aż do wyczerpania całej energii i pomnaża naszą wytrzymałość na 

cierpienie i dodaje nam sił do dalszego działania, byśmy byli zdolni do poświęceń przekraczających granice ludzkich możliwości, 

heroicznych poświęceń, nieprawdopodobnych i cudownych. Święty Franciszek Salezy powiedział, że miarą miłowania Boga jest 

miłowanie Go bez miary; my zaś powiemy, że miarą walki za Boga jest walka bez miary. 

A ja, jakże szybko się męczę! W moim apostolacie zraża mnie najmniejsze poświęcenie. Najmniejszy wysiłek napawa strachem, 

a najmniejsza walka skłania mnie do ucieczki. Apostolat podoba mi się. O tak! Ale apostolat całkowicie zgodny z moimi poglądami 

i upodobaniami. Apostolat, któremu poświęcę się, kiedy chcę, jak chcę, ponieważ chcę. A później sądzę, że złożyłem 

Bogu olbrzymią jałmużnę. 

Ale Bóg nie zadowala się tym. Dla Kościoła On chce całego mojego życia, chce organizacji, chce bystrości, chce odwagi, 

chce niewinności gołębicy, a jednocześnie przebiegłości węża, słodyczy owieczki, a jednocześnie nieposkromionego i ujarzmiającego 

gniewu lwa. Jeśli okaże się konieczne poświęcić karierę, przyjaźnie, powiązania rodzinne, błahe przyjemności, zakorzenione 

przyzwyczajenia, by służyć naszemu Panu, muszę to zrobić. Twój trzeci upadek uczy mnie, że Bogu winniśmy oddać wszystko, 

absolutnie wszystko, a kiedy już oddamy wszystko, powinniśmy oddać jeszcze nasze własne życie. 

Fragment z rozważań Drogi Krzyżowej napisanych przez Plinia Corrêę de Oliveira, Stacja IX. 

Krzyżowiec 2/2010

Dziś nadal nie brak osób o radykalnie egalitarnych poglądach 

społecznych, a jeszcze częściej spotyka się ludzi uważających 

ideały komunizmu czy skrajnej lewicy za wprawdzie mało 

realistyczne, ale same w sobie szlachetne. Ideologia poprawności 

politycznej również dąży do zniesienia wszelkiej nierówności i 

dyskryminacji. Warto więc przyjrzeć się zebranym tu przez autora 

mniej lub bardziej znanym argumentom podważającym egalitaryzm. 

Część z nich odwołuje się do rozumu, a część do religii 

katolickiej. Panuje między nimi całkowita zgodność, podobnie 

jak między rozumem a wiarą. 

1. Każdy człowiek jest wyjątkowy i posiada właściwą mu godność. 

Na gruncie biologii dowodzi tego przypisana każdemu 

unikalna pula genów, na gruncie religijnym posiadanie 

osobnej duszy, za której zbawienie każdy jest odpowiedzialny. 

Konsekwentny egalitaryzm wymaga nie tylko równości 

ekonomicznej, ale także równości w inteligencji, urodzie 

etc., a więc sprowadzenia wyjątkowej osoby do roli pszczoły 

w roju. Wymaga sprowadzenia nie zastępowalnej osoby 

do roli jednostki zastępowalnej, która nie posiada unikalnej 

wartości. Egalitaryzm niekonsekwentny przynajmniej częściowo 

przybliża do wyżej opisanej sytuacji. Przykładowo 

ujednolicone szkolnictwo zmniejsza wyjątkowość człowieka, 

utrudniając mu rozwijanie specyficznych dla danej osoby 

talentów. 

2. Egalitaryzm ekonomiczny głoszony przez komunistów z 

konieczności musi spowodować obniżenie poziomu życia. 

Skoro zarobki każdej osoby będą równe niezależnie od wykształcenia 

i pracy, to kształcenie się, oszczędzanie i ciężka 

praca będą praktycznie nieopłacalne, a w każdym razie 

znacznie mniej opłacalne, co będzie miało swoje konsekwencje 

ekonomiczne. Mniej konsekwentne dążenie do 

egalitaryzmu w ekonomii będzie miało podobne efekty, tylko 

w mniejszym stopniu. 

3. Ponieważ w społeczeństwie opartym na egalitaryzmie ciężka 

praca i kształcenie będzie nieopłacalne spadnie nie tylko 


-Pole Walki- 

15 argumentów 

przeciw egalitaryzmowi 

-13- 

poziom ekonomiczny, ale i umysłowy oraz moralny. Ludzie 

będą głupsi, bardziej leniwi, mający mniejszą wiedzę, bardziej 

nastawieni na teraźniejszość, a więc bardziej hedonistyczni. 

Nie nauczą się odpowiedzialności za własne czyny. 

Mniej będzie osób, u których wykształci się silna wola, niezbędna 

do osiągnięcia innych cnót i świętości. 

4. Ideologie egalitarne występują przeciwko klasom wyższym, 

głosząc ich zniesienie. Tymczasem istnienie osób i grup 

osób „lepszych” jest potrzebne dla doskonalenia się społeczeństw. 

Znani sportowcy jak Pele czy Małysz inspirują 

wiele osób, którzy podnoszą kwalifikacje sportowe. Wielu 

ludzi oddaje się ciężkiej pracy zainspirowanych przykładem 

milionerów. Przykład świętych motywuje katolików do heroizmu 

(zresztą ogromna ilość świętych pochodziła z wyższych 

warstw). Człowiek, gdy widzi, że istnieją ludzie, którzy 

osiągnęli już wielkie dobra, sam chce iść tą drogą i naśladować 

ich. W społeczeństwie egalitarnym brakuje autorytetów, 

przykładów do naśladowania. 

5. Klasy wyższe, zwłaszcza monarchowie stanowią dla ludzi 

obraz Boga. W Piśmie świętym Bóg często nazywany jest 

Królem, co pomaga ludziom sobie Go wyobrazić. Jednak w 

społeczeństwie egalitarnym ludzie nie mają tego rodzaju 

pomocy w wyobrażaniu sobie Boga. 

6. Przez wiele wieków ogromna większość świętych rekrutowała 

się ze szlachty i rodów królewskich. Jak pisał w XIX 

w. francuski ksiądz Henryk Delassus „(…) rodziny szlacheckie 

wydały o pięćdziesiąt razy więcej świętych niż rodziny 

z ludu, zaś domy królewskie wydały czterysta razy 

więcej świętych niż szlachta i dwadzieścia tysięcy razy więcej 

niż lud 1 ”. 

7. Analogia biologiczna – organizmy wysoko rozwinięte składają 

się z wielu komórek i organów, w których jedne mają 

większe znaczenie od drugich (np. mózg jest ważniejszy od 

palca), a równość panuje wewnątrz prymitywnych organi-

zmów jednokomórkowych (choć i tu w rzeczywistości nie 

ma równości, gdyż na przykład bakterie posiadają plazmid, 

a grzyby jądro komórkowe itp.). W społeczeństwach na niskim 

etapie rozwoju również może istnieć większa równość, 

gdyż mało jest zajęć do wykonania i mało rozwinięty jest 

podział pracy. Natomiast w społeczeństwach rozwiniętych 

musi istnieć specjalizacja i nie każdy jest w stanie wykonywać 

zajęcia wymagające szczególnych uzdolnień czy długotrwałego 

szkolenia. Rozwój i egalitaryzm to sprzeczności – 

„postęp jest arystokratą” jak pisał Karol Maurras. 

8. Analogia 

fizyczna – zgodnie 

z drugą zasadątermodynamiki, 

idealna 

równość może 

panować tylko 

na cmentarzu, 

gdyż równowaga 

energii prowadzi 

do maksymalnejentropii, 

czyli do końca życia. Jak powiada Nikolás Gómez 

Dávila: „Życie jest warsztatem hierarchii. Tylko śmierć jest 

demokratą”. 

9. Z natury ludzie nie są równi. Każdy ma inną pulę genów. 

Ludzie różnią się pod względem cnotliwości, siły, inteligencji, 

wiedzy, urody, wieku, płci, poziomu duchowego i moralnego, 

charakteru, dziedziczenia, tradycji i obyczajów 

oraz przywilejów i obowiązków. To wszystko ma swoje naturalne 

konsekwencje w zróżnicowaniu zarobków czy pozycji 

społecznej. Dążenie do równości to sprzeciwianie się naturze. 

10. Ponieważ egalitaryzm to sprzeciwianie się naturze i naruszanie 

praw zdolniejszych, bardziej pracowitych itd., to jest 

praktycznie niemożliwe zbliżenie się do niego bez mniej lub 

bardziej (w zależności od radykalizmu egalitarnych postulatów) 

drastycznego naruszania wolności 2 . Ponadto należy zauważyć, 

że ludzie gwałcący tę wolność w imię równości 

stawiają siebie ponad prawem, co jest sprzeczne z deklarowanym 

egalitaryzmem. Kraje ZSRR i państwa satelickie są 

doskonałą ilustracją powyższego zarzutu. 

11. Miłosierdzie – istotna cnota chrześcijańska jest możliwa, 

gdy są potrzebujący (mający się gorzej) i ludzie mający się 

lepiej, którzy są w stanie pomóc. Katechizm Kościoła Katolickiego 

głosi, że do pewnego stopnia nierówności są potrzebne, 

gdyż bez nich nie istniałoby miłosierdzie. Kanon 

1937: „Różnice te są związane z planem Boga, który chce, 

by każdy otrzymywał od drugiego to, czego potrzebuje, i by 

ci, którzy posiadają poszczególne «talenty», udzielali dobrodziejstw 

tym, którzy ich potrzebują. Różnice zachęcają i 

często zobowiązują osoby do wielkoduszności, życzliwości 

i dzielenia się; pobudzają kultury do wzajemnego ubogacania 

się”. 

12. Najdoskonalsza społeczność na Ziemi – Kościół katolicki 

jest oparty na zasadzie hierarchicznej, a nie egalitarnej. 

-Pole Walki- 

-14- 

Rządzi monarcha-papież, wybierany przez kardynalską arystokrację. 

Jak pisał już św. Paweł: „I tak ustanowił Bóg w 

Kościele najprzód apostołów, po wtóre proroków, po trzecie 

nauczycieli, a następnie tych, co mają dar czynienia cudów, 

wspierania pomocą, rządzenia oraz przemawiania rozmaitymi 

językami”. (1 Kor 28) 

13. Św. Tomasz pisał, że różnorodność i nierówność stworzeń 

jest warunkiem doskonałości wszechświata 3 . Bóg stworzył 

aniołów jako nierównych sobie nawzajem 4 , podobnie też ludzi 

– także w raju 5 . „W rodzaju ludzkim, należącym do jednego 

jedynego rodzaju,panowałaby 

równość, gdyby 

wszyscy otrzymali 

istnienie 

bezpośrednio z 

rąk Stwórcy. Lecz 

Bóg miał inne zamiary. 

Chciał byśmy 

otrzymali życie 

jedni od drugich 

i byli tak 

właśnie stworzeni, nie w wolności i równości społecznej, 

lecz w zależności od naszych rodziców i w hierarchii, która 

musiała zrodzić się z tej zależności. (...) Bóg stworzył w ten 

sposób rodzinę. Uczynił z niej komórkę społeczną i ustanowił 

ją na zupełnie innych zasadach, niż zasady równości 

społecznej: kobietę podporządkował mężczyźnie, a dzieci 

rodzicom 6 ”. W stanie pierwotnej niewinności istniała też 

władza. Jej istnienie wynikało już wówczas z faktu społecznej 

natury człowieka oraz z konieczności istnienia władzy 

jako czynnika jednoczącego. 

14. Egalitaryzm nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością, 

lecz się z nią kłóci, gdyż realizacja równości koniecznie wymaga 

zróżnicowanego potraktowania nierównych, dobrania 

niejednakowych środków, czyli zastosowania po prostu dyskryminacji. 

15. Egalitarny pęd do zrównywania pochodzi od szatana, gdyż 

gradacja bytów (czy też idei) w konsekwencji musi prowadzić 

do Boga, bowiem to zawsze On będzie jej zwieńczeniem. 

Autorytet i hierarchia odzwierciedlają zamysł Boga. 

Marcin Jendrzejczak 

1. Ks. Henryk Delassus, Duch rodzinny w domu, społeczeństwie i państwie, Kraków 

2005, s. 30. 

2. Autor nie staje tu w obronie wolności liberalnej (do dobra na równi ze złem), 

ale wolności katolickiej do dobra i rzeczy moralnie neutralnych. 

3. Summa Theologica, I, q.47, a.2. 

4. Summa Theologica, I, q.50, a.4. 

5. Ibidem, q.96, aa.3,4. 

6. Ks. Henryk Delassus, ibidem, s. 23-24. 

Świat nie widział nigdy, i nigdy nie zobaczy człowieka, 

który porzuca ład i wychodzi przez bramę grzechu, aby 

wracał z powrotem przez inną bramę, niźli brama kary. 

Juan Donoso Cortés, Ouvres, t.3 

Krzyżowiec 2/2010

Rewolucja kulturalna lat 60. XX wieku bez wątpienia miała 

ogromny wkład w trybalizację współczesnych społeczeństw 

Zachodu, czyli w proces upodabniania ich do wspólnot plemiennych. 

Przekonania, zwyczaje, sposoby bycia będące nieodłączną 

częścią Cywilizacji Chrześcijańskiej zostały wyparte przez wulgarność. 

Zanik manier, brak skromności i proletaryzacja ubioru 

(„ubiorę się byle jak, byle było mi wygodnie”) czy obnażanie 

się sprawiają, że człowiek Zachodu coraz bardziej przypomina 

zwierzę. Powrót do dzikości wyraża się również w tym, że coraz 

więcej uwagi poświęcamy naszym włosom oraz skórze. Oczywiście 

nie mam tu na myśli zwykłego dbania o higienę, ale raczej 

chodzi tu o tatuowanie oraz przekłuwanie ciała w różnych 

nietypowych, nielogicznych miejscach jak usta, język czy brwi. 

Ludzie kaleczący się w ten sposób wyglądają jak gdyby wybierali 

się na polowanie do dżungli albo na plemienną wyprawę 

wojenną. Równolegle następuje zacieranie różnic między płciami, 

co znajduje swe odbicie w noszonych przez kobiety i mężczyzn 

strojach, fryzurach i kosmetykach. Współczesny człowiek 

Zachodu mógłby odnaleźć swój pierwowzór wśród północnoamerykańskich 

berdache’ów 1 , mężczyzn o zaburzonej tożsamości 

płciowej, noszących kobiecy strój. W tym kontekście warto 

wspomnieć tu o Emily Culpepper, wykładowczyni na katedrze 

religioznawstwa na Uniwersytecie Redlands w Kalifornii, twierdzącej, 

że homoseksualiści są „szamanami przyszłej ery 2 ”. 

Nie da się zrozumieć wyżej wymienionych tendencji bez 

odniesienia do pojęcia egalitaryzmu. Człowiek Zachodu XXI 

wieku jest targany brakiem logiki, uczuciowością i zmysłowością, 

które dominują w jego duszy pozbawionej hierarchii. Stąd 

możemy wywodzić pogłębiające się zainteresowanie społeczeństw 

Zachodu irracjonalizmem, spirytyzmem, duchowością 

Wschodu, New Age’u itd. Spójrzmy jednak na ten problem bardziej 

przyziemnie. Jaką muzykę obecnie promują popularne stacje 

radiowe oraz programy telewizyjne 

jak VIVA czy MTV? Dominuje prymitywizm, 

minimalizm kompozycyjny, 

a teledyski ociekają wulgarnym erotyzmem. 

Znany producent muzyczny 

Mike Stock zauważył, że aż 99 proc. 

hitów na listach przebojów to jest tzw. 

miękka pornografia. Ponadto, gatunki 

muzyczne takie jak techno czy trance 

(czyż nazwa tego ostatniego nie wskazuje 

na jego cel?) mogą prowadzić do 

swoistej hipnozy, otępienia lub ekstazy 

powodowanej przerostem uczuciowości 

wyłączającej działanie rozumu. Tę tendencję 

dobrze obrazuje pogo – pseudotaniec 

wywodzący się z subkultury 

punkrockowej, w którym ciała uczestników 

odbijają się od siebie w chaotycznych 

konstelacjach, wyzwalając 

„złą energię”. Postronnemu obserwatorowi 

może to przypominać agresywną 


-Pole Walki- 

Plemienność 

społeczeństw Zachodu 

-15- 

wersję tańców prymitywnych ludów proszących bóstwa 

o deszcz. 

Podobne skłonności możemy zauważyć we współczesnym 

malarstwie oraz architekturze. Bohomazy pseudoartystów, pod 

względem narkotycznego oderwania od rzeczywistości, dorównują 

ich bełkotliwym interpretacjom, rojonym przez „postępowych” 

krytyków. Jest to spowodowane prymatem intuicji oraz 

oddzieleniem piękna od użyteczności. Chata człowieka pierwotnego 

ma za zadanie chronić go przed żywiołami, zapewnić poczucie 

minimalnego bezpieczeństwa. Priorytetem zatem zarówno 

prymitywnej lepianki, jak i nowoczesnego biurowca jest ich użyteczność, 

która nie idzie w parze z jakimkolwiek poczuciem 

obiektywnego piękna. 

W tym miejscu należy dotknąć kolejnego problemu współczesnej 

cywilizacji Zachodu. Czyż nie budzi się w nas czasem 

przemożna ochota wyrwania się 

z brudnego miasta i zanurzenia się we 

wspaniałym, przepięknym świecie dzikiej 

przyrody? Wizja życia w małych 

grupach „prawdziwie wolnych” ludzi 

pozbawionych wszechobecnej kontroli 

współczesnego państwa wydaje się 

wielce pociągająca. Te marzenia mogą 

jednak szybko prysnąć w konfrontacji 

z panującym w dżungli prawem silniejszego, 

a idea życia w harmonii z naturą 

błyskawicznie wyparuje z rozgrzanych 

głów, kiedy nieokiełznana przyroda zacznie 

uważać nas za wroga. Te błędne 

idee są jednak wyznawane przez ideologów 

ekologizmu, którzy niekiedy 

promują kult bogini Gai – Matki Ziemi 

(na marginesie – jest to również jeden 

z kultów New Age). Czciciele przyrody 

są niebezpiecznym nośnikiem 

prowadzącym do odradzania się

neopogaństwa. Za przykład może tu posłużyć Tęczowa Rodzina 

Żyjącego Światła zrzeszona w komuny rozsiane po całym świecie, 

kultywujące ideały życia w zgodzie z naturą, zażywanie narkotyków 

oraz praktykujące nieskrępowany seks oraz szamanizm 

3 . Brak własności prywatnej w tych grupach nie jest przypadkowy. 

Własność kolektywna panuje również w hippisowskich 

komunach czy anarchistycznym squattingu, który polega na zajmowaniu 

pustostanów bez zgody właściciela. Nie bez powodu 

proceder ten nazywany jest „współczesnym nomadyzmem”. 

Brak poszanowania dla indywidualnej własności prywatnej w 

wyżej wymienionych przypadkach wskazuje na ich podobieństwo 

do prymitywnych plemion. 

Nie każdy może sobie pozwolić na luksus życia w buszu. 

Zagubiony duchowo, jak i społecznie człowiek Zachodu może 

odnaleźć się (a może zabłądzić?) w tzw. „miejskich plemionach” 

(urban tribes). Skąd wzięło się to nowe zjawisko? Młody człowiek 

opuszczający swój rodzinny dom w poszukiwaniu lepszego 

życia w obszarach wielkomiejskich o wiele dłużej niż jego rodzice 

czy dziadkowie zwleka z założeniem rodziny. Po jakimś czasie 

sfrustrowany samotnością zaczyna jako substytut rodziny 

traktować swoich przyjaciół, z którymi buduje nieformalne, pozbawione 

autorytetu oraz oparte na emocjach relacje. W ten sposób 

grupa osób połączona wspólnymi zainteresowaniami oraz 

światopoglądem zaczyna organizować się w luźno powiązane 

„miejskie plemię”. „Single” (wieczni kawalerowie i panny) gromadzą 

się, by korzystać z uroków miejskiego życia. „Miejska 

plemienność”, odmienna od korporacyjnej kultury yuppies (samolubnych 

karierowiczów), stanowi alternatywę dla tradycyjnej 

rodziny 4 . Warto zauważyć, że subkultury młodzieżowe również 

wykazują tego typu właściwości (wspólne spojrzenie na świat, 

wspólne emocje, opozycja do tradycyjnych struktur), a niektórzy 

badacze problemu stawiają znak równości pomiędzy subkulturą 

a „miejskim plemieniem 5 ”. 

Ponad to wszystko, jednak najbardziej zaskakujący i niepokojący 

jest fakt, że epoka nowoczesnych technologii posiada 

znamiona głęboko tkwiącego prymitywizmu. Powstanie międzynarodowej 

agencji Reuters w 1850 roku doprowadziło do globalizacji 

informacji, co pogłębiło kryzys w duszy człowieka. Odbiorca 

karmiony sensacyjnymi wiadomościami o katastrofach, 

powodziach itp. poczuł głód nowinkarstwa. Odkrycie maszyny 

pisarskiej oraz wolność prasy tylko sprzyjały tej tendencji. Na 

efekty nie trzeba było długo czekać. Już w latach 60. XX wieku 

prof. Marshall McLuhan pisał o „pokoleniu młodych, którzy stają 

się częścią «dżunglowego klanu»”. Autor słynnego pojęcia 

„globalna wioska” wspominał w swych pracach również o „pro- 

-Pole Walki- 

-16- 

cesie retrybalizacji dokonującym się za pomocą elektronicznych 

mediów”. Zarazem objawił się fenomen „cywilizacji obrazkowej”, 

w której człowiek nastawiony jest na odbiór komunikatów 

wyłącznie za pomocą zmysłów z pominięciem jakiejkolwiek refleksji 

intelektualnej. Trybalizm może się także ujawniać w sferze 

nierzeczywistej. Cybernetyczny świat internetu oferuje bowiem 

swoim użytkownikom pewne namiastki duchowości, zbliżonej 

do plemiennego „sacrum”. Podłączenie do sieci jest niekiedy 

(oczywiście nie zawsze!) traktowane jak kontakt z wiecznością, 

„globalną świadomością” (wspólnoty i fora internetowe, 

czaty), w której człowiek może się „rozpłynąć”. „Cyfrowi tubylcy 

6 ” cechują się wielością tożsamości – mogą oni niczym szamani 

żonglować różnymi aspektami swojego „ja”. 

Kończąc należy stwierdzić, że być może wielu z nas przekonuje 

samych siebie o postępującym procesie ateizacji współczesnych, 

zachodnich społeczeństw. Jak na dłoni widać jednak, 

że spragniony duchowości, zdezorientowany postmodernizmem 

oraz rozemocjonowany człowiek Zachodu znajduje tymczasowe 

ukojenie w wierzeniach pogańskich lub ich namiastkach. Dzisiejszemu 

człowiekowi potrzebne jest odzyskanie poczucia istnienia 

Dobra i Zła, Piękna i Brzydoty. Nie stanie się tak, jeśli będzie mu 

się ciągle wmawiać, że jest jak zwierzę, które z czasem stanie się 

tylko i wyłącznie kawałkiem gnijącego mięsa. Odpowiedzią na 

bolączki współczesnego świata jest dewiza pontyfikatu św. Piusa 

X: Omnia instaurare in Christo! („Wszystko odnowić w Chrystusie!”). 

W Chrystusie, który sam o sobie mówił, że jest „drogą, 

prawdą i życiem” (J 14, 6). Powiedzmy jednak zarazem śmiało 

i z pokorą serca za św. Bernardem, że nie jesteśmy godni otrzymywać 

łaski bezpośrednio z Jego rąk, dlatego trzeba nam uciekać 

się do orędownictwa Najświętszej Maryi Panny. 

Maciej Maleszyk 

1. Berdache (czyt. berdasz) pełni rolę zinstytucjonalizowanego transseksualisty, 

zob. S.-E. Jacobs, W. Thomas, S. Lang, Two-spirit people: Native American gender 

identity, sexuality, and spirituality, University of Illinois Press 1997. 

2. Emily Culpepper, „The Spiritual, Political Journey of a Feminist Thinker” [w:] 

After Patriarchy: Feminist Transformations of the World Religions, Nowy Jork 

1991. 

3. Ks. Andrzej Zwoliński, „Ekologizm” [w:] Encyklopedia „białych plam” (tom 

V), POLWEN 2000, s. 239-240. 

4. Ethan Watters, „Urban Tribes”: A Generation Redefines Friendship, Family, 

and Commitment, Bloomsbury (USA) 2003. 

5. Michel Maffesoli, The Time of the Tribes: The Decline of Individualism in 

Mass Society, Londyn 1996. 

6. Derrick de Kerckhove, Digital Natives (and Immigrants) and the Potential Pathologies, 

Barcelona 2009. 

Krzyżowiec 2/2010

Korzenie łaciny sięgają języka praludu, pochodzącego z 

eurazjatyckich stepów. O tym ludzie można powiedzieć niewiele, 

wielki językoznawca Antoine Meillet stwierdził jedynie: „Lud 

praindoeuropejski istniał z pewnością, choć dokładnie nie wiadomo, 

gdzie i kiedy”. Lud ten wędrował w rozmaitych kierunkach i 

jego mowa z czasem przekształciła się w odrębne języki, w tym 

italskie, do których zaliczamy także łacinę. 

O początkach Rzymu wiemy niewiele, podania pierwszych 

rzymskich annalistów mówią o legendarnym założeniu Rzymu. 

Podania te wspominają o dobrym królu Latynusie, władającym 

Aboriginami, który przygarnął uciekinierów spod Troi. Legenda 

głosi, że narody te rychło połączyły się i nazwały się na pamiątkę 

dobrego króla Latynami. Językoznawcy natomiast inaczej uczą o 

etymologii miana narodu, podają oni, że Latyni nie pochodzą od 

imienia króla Latynusa, ale od krainy zamieszkałej przez ten lud 

– Lacjum. 

Na samym początku dialekt Latynów ograniczał się do małej 

krainy, położonej między terenami, gdzie posługiwano się językiem 

umbryjskim, oskijskim, greckim, galijskim, liguryjskim 

czy etruskim. Nie da się ukryć, że był to początkowo język prostych 

chłopów, zajmujących się uprawą roli i hodowlą zwierząt. 

Żyzna równina, na której osiedli Latyni, była powodem agresji 

okolicznych ludów, przed którymi należało się zbrojnie bronić. 

W ten sposób ukształtował się charakter rzymskiego języka, będącego 

językiem rolników i żołnierzy. 

Język ten obfitował w pojęcia odnośnie wszystkiego, co 

dotyczyło prostej wsi. Samo pojęcie „kultura” pochodzi od łacińskiego 

słowa colere, które oznaczało pracę na roli. Dopiero Cyceron 

(w I wieku przed Chrystusem) nadał temu pojęciu nowe 

znaczenie, określane zwrotem „uprawa duszy”, znaczenie moralnego 

i duchowego doskonalenia się człowieka. 

Rzymianie zaznajomili się z pismem dzięki Etruskom, którzy 

w szczytowym okresie swojej ekspansji rozciągali swe panowanie 

od doliny Padu po Lacjum i Rzym. W tym samym czasie 

na południu rozkwitały kolonie Hellenów. Dzięki takiej lokalizacji 

Rzym, pozostający w sferze etruskich wpływów, korzystał 

także z cywilizacyjnych dokonań Hellenów. Alfabet łaciński 

składał się z 23 liter i odzwierciedlał dokładną pisownię fonetyczną. 

Początkowo łacina rozwijała się w sąsiedztwie pokrewnych 

jej dialektów, dopiero po wojnie latyńskiej (w 338 r. przed. Chr.) 

doszło do zjednoczenia Lacjum i upodobnienia dialektów do języka 

z Rzymu. Latynizacja Italii przebiegała inaczej, gdyż różnice 

między językami były zbyt duże, aby jeden upodobnił się do 

drugiego oraz kontakty z językiem znad Tybru były zbyt rzadkie. 

Tak też Rzymianie drogą podbojów okolicznych terenów osiedlali 

na nich swoich osadników, w takiej liczbie, aby nie groziło 

im rozpłynięcie się w skupisku miejscowej ludności. Narzucona 

centralizacja władzy spowodowała, że łacina stała się językiem 

urzędowym, który błyskawicznie stał się językiem całej Italii. 

Łacina tak głęboko się zakorzeniła wśród podbitych ludów, że 


-Pole Walki- 

Łacińskie dziedzictwo 

Europy (cz. 1) 

-17- 

niektórzy buntownicy przeciwko Rzymowi, wydając swoje suwerenne 

monety, opatrywali je łacińskimi napisami! 

Imperium Rzymskie rozrastało się na kształt ogromnego 

dębu, zajmując powoli całe Śródziemnomorze. Charakterystyczny 

jest fakt, że mowy Rzymian nie narzucano nikomu siłą i nie 

stosowano językowych represji, podobnie jak dzisiaj język angielski, 

łacina była językiem niezbędnym w życiu ogromnego i 

wielonarodowego imperium. Cesarz August dysponował 25 legionami 

strzegącymi granic państwa, co dawało łącznie 250 000 

żołnierzy mówiących po łacinie i stacjonujących w różnych prowincjach 

imperium. Za żołnierzami przybywali urzędnicy zaprowadzający 

na podbitych ziemiach prawo Rzymu, oczywiście w 

mowie stolicy. Rzymscy nauczyciele uczyli dzieci w podbitych 

krajach łacińskiego alfabetu i opowieści o Eneaszu, Romulusie i 

Remulusie. 

Mimo że łacina była językiem urzędowym stolicy cesarstwa 

i językiem międzynarodowym, to latynizacja napotykała zewnętrzne 

i wewnętrzne przeszkody, które ostatecznie miały rozerwać 

całe cesarstwo. Napięcia te były na granicy cywilizacja- 

-barbaria oraz łacina-greka. Tak też łacina na Wschodzie pozostawała 

jedynie językiem wąskiej grupy społecznej – rzymskiej 

administracji. Gdy więzi scalające imperium osłabły, latinitas na 

Wschodzie szybko zanikła, a Cesarstwo rozpadło się na część zachodnią 

– łacińską i wschodnią – grecką, ze stolicą w Konstantynopolu. 

To powiązanie doprowadziło do tego, że rzymską kulturę 

można zrozumieć jedynie z perspektywy Aten, a łacina przekształciła 

się z nieokrzesanej mowy wieśniaczej w język literatury 

Zachodu dzięki grece. 

Pierwszym pisarzem łacińskim był wyzwolony przez Liwiusza 

Andronikos, który przełożył z greki Homerową „Odyseję”. 

Po Androniku największe zasługi dla rozwoju języka literackiego 

okresu przedklasycznego miał Enniusz – zapoczątkował

on hellenizację literatury poprzez wprowadzanie do niej greckich 

wyrazów. Mowa Rzymian szybko się hellenizowała, wchodząc 

w epoce klasycznej w koleiny grecko-rzymskiej cywilizacji. Język 

okresu cycerońskiego i augustowskiego nazywany jest „złotą 

łaciną”. Niestety, późniejsze wieki doprowadziły do rozkładu języka, 

zamiast udoskonalenia. W „złotej łacinie” należałoby szukać 

tajemnicy literatury, nie w rozwoju gatunków literackich, ale 

w sposobie, w jaki rzymski duch przyswajał Zachodowi spekulatywną 

myśl grecką. Należało ją wpierw uzmysłowić, a potem 

wyrazić skonkretyzowaną w najwłaściwszych słowach. Dlatego 

też Cyceron, Wergiliusz i Owidiusz, gdy formułują zdania, czynią 

to rozważnie i z zastanowieniem, a to, co mówią rzadko kiedy 

brzmi naiwnie. 

W późniejszym czasie, po zerwaniu grecko-łacińskiego 

aliansu, odziedziczony został konflikt między cywilizacją hellenizmu 

a rzymskim kompleksem przynależności do prostszego, 

surowszego świata, który doprowadził do mitologizacji epoki 

Augusta jako spełnionego „złotego wieku”. Niektórzy pisarze 

próbowali nawiązywać lub rywalizować z twórczością tamtego 

okresu, tendencje te podtrzymała szkoła broniąca anachronicznego 

języka augustowskiego jako podstawowej formy łaciny literackiej. 

W poszukiwaniu ducha rzymskości, poniekąd zatraconego 

w zhellenizowanej literaturze „złotego wieku”, zaczęto hołdować 

archaicznym wzorom literackim okresu sprzed Cycerona. Nieste- 

-Pole Walki- 

-18- 

ty, sięganie do korzeni ograniczało się jedynie do formalizmu 

staczającego się w manieryzm. Stan taki doprowadził do rozziewu 

między językiem pisanym a codzienną mową. Książkowa łacina, 

trzymająca się z dala od żywego słowa, zaczęła także kostnieć, 

tracić swoją pozłotę. Język zaczął się staczać, stając się pośledniejszą 

formą literacką, później nazwaną „srebrną łaciną”. 

Ta znieruchomiała tafla literackiej łaciny późnego cesarstwa 

(III-IV w.) słabo już odbijała refleksy dawnego blasku poezji 

i prozy. Wieczne Miasto, które wszystko zagarnęło, wszystko 

przyswoiło, a świat kształtowało wedle własnej normy 

latinitatis, gdy ta zaczęła się paczyć, samo dotknięte zostało niemocą. 

Poziom literacki tak bardzo się obniżał, że zaledwie można 

powstrzymać się od stwierdzenia o całkowitej pustce myślowej, 

która w III i IV stuleciu ogarnęła umysły potomków Romulusa. 

Lecz oto wyłaniał się już świat nowy, w którym „Dobra 

Nowina” już wkrótce odrodzić miała latinitas w duchu nauki Jezusa 

Chrystusa. 

Opracował na podstawie książki 

„Łacina w kulturze polskiej” A.W. Mikołajczyka 

Kamil Rytarowski 

Dinesh D’Souza 

Główny powód odcięcia się ateistów od chrześcijaństwa 

Ateiści spędzają sporo czasu na myśleniu o motywach leżących u podstaw wiary. Dlaczego 

ludzie religijni wierzą w te niedorzeczności? Gdy odwrócisz pytanie i zapytasz ateistów dlaczego 

nie wierzą, odpowiedzą: „Bo nie mamy wystarczającego potwierdzenia. Nie wierzymy, bo nie ma 

dowodów”. Jeżeli jednak o tym pomyślisz, to dojdziesz do wniosku, że jest to mało adekwatne wytłumaczenie 

– jeśli uważasz, że nie ma dowodu na istnienie Boga, wówczas po prostu się tym nie 

przejmujesz. Żyjesz swoim życiem tak, jakby Boga nie było. 

Nie wierzę w jednorożce, więc wiodę życie tak, jak gdyby one nie istniały. Nie napisałem 

żadnej książki w rodzaju „Koniec jednorożców”, „Jednorożce nie są wielkie”, czy też „Jednorożec 

urojony”, a ponadto nie wypełniam swojego czasu dotyczącą ich obsesją. Cel do którego zmierzam, 

to fakt, że tamci ludzie, nie wierzą w istnienie Boga, ale mimo to aktywnie starają się usunąć religię 

ze społeczeństwa, publikują ateistyczne nagrania, a także zwołują konferencje. Zdecydowanie musi 

chodzić o coś więcej niż zwykły brak wiary. 

Gdy przyjrzycie się uważnie przesłankom przyświecającym współczesnym ateistom, to zauważycie, że oni w zasadzie nawet 

nie odrzucają chrześcijańskiej teologii. Nie jest tak, że protestują przeciw Zmartwychwstaniu lub rozstąpieniu się morza; skupiają 

się raczej na chrześcijańskiej moralności, a w szczególności na chrześcijańskich zakazach dotyczących seksu. Analizują wszelkie 

chrześcijańskie „Nie będziesz…” – homoseksualizm jest zły; rozwody są złe; cudzołóstwo jest złe; seks przedmałżeński jest zły – 

po czym spoglądają na własne życie i mówią: Jeżeli wszystko to jest naprawdę złe, to ja jestem zły. Ale ja nie jestem zły – jestem 

wspaniały. Muszę więc dokonać reinterpretacji lub wyzwolić się z tych oskarżycielskich nauk, gdyż stawiają mnie w złym świetle”. 

Jak to robią? Jednym ze sposobów jest chrześcijaństwo w wydaniu liberalnym. Należy po prostu dokonać ponownej interpretacji 

chrześcijańskiego nauczania tak, by przestało ono oznaczać to, co znaczy tak naprawdę. Lepiej oczywiście zapytać skąd bierze 

się moralność. Cóż – wychodzi ona z jednego lub dwu źródeł. Pojawia się w nas – wówczas są to reguły, które ustalamy sami, albo 

też ma swoje źródło w transcendencie. Chcąc pozbyć się Boga trzeba więc tylko usunąć cień moralnego osądu. Nie oznacza to, że 

zupełnie odsuwa się moralność, jednakże zostaje ona ograniczona wyłącznie do tego, co społeczeństwo wytworzyło gwoli własnego 

pożytku. Moralność może być zmienna, a stare zasady oddalone. Pokazuje to dlaczego może to być bardzo atrakcyjna propozycja 

dla kogoś, kto pragnie wieść życie nieobarczone nakazami i zakazami chrześcijańskiej obyczajowości. 

Wywiad z Dineshem D’Souzą, przeprowadzony dla www.salvomag.com 

Rozmawiała Marcia Segelstein, tłum. Mariusz Matuszewski 

Krzyżowiec 2/2010

Na jednej z ekskluzywnych konferencji naukowych dla lekarzy 

i studentów ostatnich lat medycyny jeden z prelegentów, 

polecając najnowszy środek antykoncepcyjny wypowiedział takie 

słowa: „Jeśli nie upowszechnimy tego, to pozostanie nam to” 

i w tym momencie wskazał na ekran rzutnika, na którym pojawiło 

się zdjęcie zmasakrowanego w wyniku aborcji dziecka. 1 

„Ryzykując zarzut, że się powtarzam, chciałbym przypomnieć, 

że grupa, która najczęściej stosowała medyczne zabiegi 

przerywania ciąży, była tą grupą społeczną, która, ogólnie rzecz 

ujmując, najczęściej uciekała się do antykoncepcji.” 2 Powyższe 

słowa wypowiedział znany seksuolog, dr Alfred E. Kinsey podczas 

konferencji dotyczącej medycznych zabiegów przerywania 

ciąży. Nikt nie może zlekceważyć tych słów mówiąc, że wypowiedział 

je ktoś „niekompetentny”. W końcu ich autor znany jest 

ze swych rewolucyjnych badań, mających na celu liberalizację 

sfery seksualnej nie tylko w kontekście popularyzacji antykoncepcji 

czy też zabijania nienarodzonych, ale również promowania 

praktyk homoseksualnych jako tych rzekomo „naturalnych” 

dla człowieka. 3 

Jesteśmy świadkami, że dziś otwarcie wmawia się już nawet 

dzieciom, że ci którzy zabraniają im „uprawiać” seks dopuszczają 

się pogwałcenia ich praw i wolności, a sfera seksualna 

jest prywatną sprawą, do której nikt nie ma prawa się wtrącać. 

Ważne tylko, aby postawa była swobodna i nieskrępowana, „no i 

nie można zapomnieć, by odpowiednio się zabezpieczyć”. Ale 

nawet jeśli „coś” wymknie się spod kontroli to nic. Jeśli nie poskutkowała 

antykoncepcja, mamy jeszcze aborcję. Bez hamulców, 

bez problemów, bez moralności. A biznes kwitnie, kręci się 

interes, a że cierpią niewinni? Przecież wszyscy znamy słowa 

Stalina, który powiedział: „Jedna śmierć to tragedia, milion – to 

statystyka”. Kto by się przejmował tysiącami niewinnych dzieci, 

które codziennie giną w wyniku aborcji? Marian Faux znalazł o 

wiele bardziej medialny temat: „Obraz dziesiątków tysięcy kobiet, 

które są okaleczane na całe życie lub zabijane każdego roku 

z powodu nielegalnych aborcji, był tak przekonującym elementem 

propagandy, że można wybaczyć ruchom przeciwnym aborcji 

brak weryfikacji faktów.” Więc już wiemy, że argument zabitych 

dzieci jest mało przekonujący, musimy dostosować się do 

tematyki narzuconej, czyli rzekomego dobra kobiety. Tak, to rzeczywiście 

straszne, że pod przykrywką korzyści dla kobiet czyni 

się z nas żywe mięso armatnie w tej krwawej rzezi o pieniądze. 

Milczy się o medycznych konsekwencjach aborcji, zapomina się 

wspomnieć o syndromie postaborcyjnym (psychicznych konsekwencjach 

zabiegu aborcji dla matki, ojca, rodzeństwa zabitego 

dziecka, a nawet personelu medycznego asystującego przy aborcji), 

a fakt, że 23% kobiet, które pozwoliło na zabicie swego 

dziecka podejmuje próby samobójcze, 4 tak jakby nie istniał. 

O co więc walczą te, które najgłośniej krzyczą puste hasła, 

domagając się „praw kobiet”, „wolności wyboru” i tym podobnych? 

Czy mają na celu dobro swej płci? Wprost przeciwnie – 

chodzi o zasobność portfeli bądź też zranioną duszę i zaburzenia 

psychiczne, jakie pozostawiła aborcja oraz fakt, że zabiły własne 


-Pole Walki- 

Kompromis 

cuchnący siarką 

-19- 

dziecko, a kolejne nie zostało dane. 

Wiele osób nie dostrzega grozy problemu, jakim jest tzw. 

kompromis aborcyjny, bojąc się, że naruszenie obecnego status 

quo może wywołać zliberalizowanie obecnie obowiązującego 

prawa. Taka postawa wskazuje na to, że w ich oczach fakt mordowania 

nienarodzonych jest, jak to ujął Stalin, tylko statystyką. 

Ale aborcja to nie statystyka, którą z konieczności należy akceptować, 

by się nie pogorszyła. Aborcja, niezależnie od tego, czy 

prawnie dopuszczalna w niektórych czy też we wszystkich przypadkach, 

jest morderstwem, któremu kategorycznie należy się 

sprzeciwić. A te osoby, które pod dyktando feministek i lewicy 

nie chcą naruszać kompromisu, muszą być świadome, że biorą 

na siebie współodpowiedzialność za dokonywane morderstwa. 

Mamy obowiązek przerwać ten niekończący się łańcuch przemocy, 

a w walce tej nie możemy pozwolić ani na bierność, ani na 

kompromis. Zatem, jak mawiała św. Joanna d’Arc: „Niech rycerze 

walczą, a Bóg da zwycięstwo!” 

Katarzyna Stępkowska 

1. Mowa o Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Oddziału Lubelskiego Polskiego 

Towarzystwa Ginekologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, 

która odbyła się w dniu 18 grudnia 2009 r. w Lublinie. 

2. Słowa te wypowiedziane zostały przez Alfreda E. Kinseya podczas konferencji 

naukowej sponsorowanej przez Planned Parenthood Federation of America, która 

poświęcona była medycznym zabiegom przerywania ciąży. Konferencja odbyła 

się w kwietniu 1955 roku. 

3. Na podstawie badań, przeprowadzonych na więźniach oskarżonych o przemoc 

i zbrodnie na tle seksualnym, a uogólnionych na całą populację Stanów Zjednoczonych, 

homoseksualizm został wykreślony z listy chorób. 

4. Z danych według badań opublikowanych przez dr. Speckhardta na Uniwersytecie 

Minnesota. 

Jestem pewien, że gdybym zginął, każdy z Was zajmie 

moje miejsce, nadal prowadząc walkę o honor naszego 

Zakonu i dla dobra Świętego Kościoła Rzymskiego. 

Panowie rycerze! Ruszajmy po śmierć, nadszedł nasz 

wielki dzień! 

Wielki Mistrz Jean de la Valette 

podczas Wielkiego Oblężenia Malty (1565 r.)

Ten, kto stwarza, daje samo 

istnienie, wydobywa coś z 

nicości – Ex nihilo sui et subiecti 

(…) i ten ściśle określony sposób 

działania jest właściwy 

wyłącznie Wszechmogącemu. 

Twórca natomiast wykorzystuje 

coś, co już istnieje i czemu on 

nadaje formę i znaczenie. Taki 

sposób działania jest właściwy 

człowiekowi jako obrazowi 

Boga. 

Ojciec Święty Jan Paweł II (1978-2005) 

Jan Paweł II pisał w „Liście apostolskim do artystów”, 

że o chrześcijańskim poglądzie na sztukę 

świadczy biblijna relacja między dobrem a pięknem: 

„kiedy Bóg widział, że było dobre to, co stworzył, widział 

zarazem, że było piękne”. Sztuka klasycznie ujmowana 

miała być pomostem między Bogiem a wiernymi, 

przekazywaniem prawd wiary, a także symbolicznym 

porozumiewaniem się wierzących między 

sobą. Przed nastaniem chrześcijaństwa relacja piękna i 

dobra była dostrzegalna w kolebce klasycznej kultury 

europejskiej. Grecy, postrzegając piękno jako widzialność 

dobra, a dobro jako konieczny warunek piękna, zespolili je 

w jednym pojęciu, tj. piękno-dobroci – kalokagathii. Piękno-dobroć 

było konceptem zarówno etycznym, jak i estetycznym wynikającym 

z twórczego działania nakierowanego na urzeczywistnianie 

dobra. 

-Pole Walki- 

Sztuka odzwierciedlania 

wyższego porządku 

-20- 

Przewartościowanie tych kanonów kultury europejskiej, zastąpienie 

absolutnej prawdy wynikającej z urzeczywistnienia dobra, 

„prawdą” zależną od wyobraźni i motywów twórcy doprowadziły 

do tego, że sztuka zmieniła swe klasyczne znaczenie i 

swój właściwy cel. Sztuka niesłużąca prawdzie absolutnej utożsamianej 

z Wszechmogącym jako źródłem wszystkiego, co istnieje, 

stała się projekcją wszystkiego, co w człowieku zawarte. 

Wszystkiego, co szlachetne, ale także tego, co jest w 

nim podłe. Przyczyną takiego stanu sztuki jest utrata zainteresowania 

twórców kultem religijnym, który tradycyjnie stanowił 

motyw twórczości artysty, na rzecz kultu własnego rozumu 

lub, wręcz przeciwnie, romantycznego pogrążenia się 

w swej zmysłowości. 

Artysta, który nie posiada 

wystarczającej oryginalności, aby 

stworzyć swój niepowtarzalny świat, 

przyłącza się do awangardy. 

Mikołaj Gómez Dávila (1913-1994) 

Od sławnej, niezamierzonej kontrowersji fowistów (fr. 

Les Fauves – „dzikie zwierzęta”), odłamu ekspresjonistów 

na „Salonie Jesiennym” w 1905 roku celem artystów stała 

się negacja europejskich kanonów sztuki. Pejzaże i portrety 

na wystawie fowistów przedstawiały zdeformowane kształty 

Krzyżowiec 2/2010

ciał ludzkich, a pstrokate kolory zrywały z łacińskimi normami 

kultury, wyrażając żywiołowy prymitywizm plastyczny łączący 

się z orientalnymi figurami ludzkimi. Upadek prymitywizmu fowistów 

zapieczętował z kolei futuryzm, który nie tyle odchodził 

od kanonów sztuki, co sztuką traktowaną jako wywrotową bronią 

chciał wysadzić w powietrze stare formy, nomen omen wysadzać 

również muzea. Był to nurt aktywistyczny: parafrazując 

Mikołaja Gomeza Davilę, była to sztuka uciekająca w każdym 

kierunku, za każdą cenę. 

Sztuka humanistyczna, która przedmiotem swoich zainteresowań 

uczyniła samego człowieka zarówno co do tematu jak i 

samego tworzywa, jest faktyczną profanacją, desakralizacją 

twórczości. Tak pojęta sztuka, w miejsce Boga stawiająca artystę, 

zaprzestała odkrywać niewyrażalny porządek kosmosu i 

przekazywać prawdę objawioną. Sztuka tak rozumiana zrodziła 

się z pychy artysty – jest grzechem pierworodnym, który konstytuuje 

sztukę współczesną. Cokolwiek moglibyśmy o niej powiedzieć, 

sztuka współczesna zasadą kalokagathii (piękna-dobroci) 

już od dawna się nie kieruje. Skoro sztuka „nowych 

czasów” nie wyraża już dobra, to zbawić świata jako 

takiego już nie może (pośrednio poprzez choćby odniesienie 

do atrybutów Boga), w najlepszym wypadku 

może świat jedynie ozdobić. 

Istota znaczenia pojęcia sztuki współczesnej zawiera 

się w przymiotniku modern – „współczesny”. 

Zakłada on permanentną chwilowość sztuki jako procesu 

twórczego, jak i samego dzieła, a samo bycie artystą 

polega na wyczuciu estetyki „ducha czasu”. U 

jednego z wpływowych swego czasu heglistów Benedetto 

Croce czytamy: „sztuka jest identyczna z intuicją, 

intuicja z liryzmem, liryzm z ekspresją, a ekspresja 

z pięknem”. Charakterystyką sztuki współczesnej 

jest jej zerwanie z perspektywą trwania dzieła w czasie. 

Same nazwy nowych kierunków wskazują na jej 

chwilowość np. performance („przedstawienie”), konceptualizm, 

happening („zdarzenie”) etc. I tak np. nie 

istnieją kategorie, wobec których dzieło, jaką jest ikona 

(obraz sakralny) można by przyrównać do flash 


-Pole Walki- 

-21- 

moba („chwilowego tłumu”). Ikona nie jest 

dziełem jednostkowym, jest tym samym obrazem 

powielanym przez kolejnych twórców. 

Flash mob jest krótkotrwałym zdarzeniem, którego 

istotą jest chwilowe zerwanie z logiką systemu 

społeczno-kulturowego – czarnym kotem 

przechodzącym dwa razy na oczach Neo w Matrixie. 

Zasadą sztuki współczesnej jest przekraczanie 

granic konwencji poza zastałą przestrzeń 

symboliczną, przy czym istotą jest samo przejście 

niż cel tego przejścia. „Ruch jest wszystkim, 

cel jest niczym”, cytując innego klasyka filozofii 

historycyzmu. 

Współczesna sztuka postmodernistyczna – 

kultura zmęczenia, przygodności i ironii w 

swym nadętym zróżnicowaniu symbolizuje wegetatywną, 

podlejszą stronę człowieka. Symbolizuje 

niższy porządek – alienację i tyranię codzienności 

ponowoczesnego człowieka. Aby jednak nie kończyć 

rozważań nad kwestią upadku sztuki zbyt pesymistycznie, warto 

odnieść się do słów prof. Plinio Corrêa de Oliveiry, będących 

wskazówką do odnalezienia zatraconego poczucia piękna w naszej 

kulturze: 

Zgodnie ze Scholastyką, piękno polega na jedności znajdującej 

się w różnorodności. Uznajemy daną rzecz za piękną wtedy, 

gdy elementy składowe tworzą całość. Byty podzielone, nie stanowiące 

całości nie mają ani piękna, ani nie są atrakcyjne. To 

jedność nadaje bytom piękno i nadaje wartość dzięki swoim różnorodnym 

elementom. Tak więc jedność stanowi formę piękna, a 

różnorodność stanowi materię piękna, element drugorzędny, ale 

niezbędny dla piękna.* 

* Fragment z: „Duch Rewolucyjny i Kontrrewolucyjny” 

Michał Specjalski

„Św. Aniela Merici zauważyła, że «nieporządek 

na świecie jest skutkiem nieporządku 

w rodzinie». Ów nieporządek wyraża się 

w spustoszeniach, jakie wywołuje rozwód. Jak zwykle w wyniku 

rozpadu więzi małżeńskich najbardziej cierpią dzieci. A jak mówi 

św. Tomasz «doskonałe życie małżeńskie oznacza duchowe poświęcenie 

rodziców dla dobra ich dzieci».” 

Często zadajemy sobie pytanie, dlaczego małżeństwa się 

rozpadają i co należy zrobić, aby mimo zawirowań życiowych 

trwały? Z tej to przyczyny prezentujemy niniejszy artykuł Plinia 

Corri de Oliveira na temat mitu romantycznego postrzegania miłości 

i jego negatywnych konsekwencji. 

Po przeanalizowaniu wielu prac poświęconych krytyce rozwodów, 

możemy dojść do wniosku, iż wszystkie one zasługują 

na pochwałę ze względu na powagę i jasność wywodów oraz 

zrównoważone rozumowanie. 

Jednak prawie we wszystkich tych pracach wykorzystywane 

są argumenty akademickie, które mogą być przekonujące jedynie 

dla intelektualistów mających dobre intencje. Zasadniczo 

jednak, nie można ich stosować chcąc przekonać opinię publiczną, 

która reprezentując poglądy od obstawania przy nierozerwalności 

związków małżeńskich po popieranie rozwodów, bardziej 

skłania się ku drugiemu stanowisku. 

Dlatego też zwolennik rozwodów może być sprowadzony 

do roli biernego, znudzonego i zakłopotanego odbiorcy, wysłuchującego 

rozstrzygających argumentów, potwierdzonych faktami 

i liczbami na temat, jak bardzo krzywdzący jest rozwód dla 

rodziny i dla całego państwa. 

Może nawet przez chwilę pozostanie on cicho, jedynie 

szemrząc coś 

pod nosem, 

ale po chwili 

powróci do 

punktu wyjścia 

mówiąc: 

"No dobrze, 

wobec tego 

nieszczęśliwi 

małżonkowie 

nie mogą na 

-Religia i Cywilizacja- 

Religia i Cywilizacja 

Rozwód a romantyzm 

-22- 

nowo zacząć swojego 

życia? Czy jest to sprawiedliwe, 

aby pozbawiać 

ich prawa do zbudowania 

na nowo własnego 

szczęścia?" 

Przeciwnicy rozwodów 

dobrze wiedzą, 

jak częste są tego rodzaju stanowiska. I nawet dobitne argumenty 

logiczne nie są w stanie przekonać tych ludzi. Dlatego też efektywna 

kampania przeciw rozwodom, jeśli chce do nich trafić, 

musi wziąć ten fakt pod uwagę. 

Musimy sobie zdać sprawę z tego, że jeszcze nie udało się 

w pełni znaleźć sposobu dotarcia do ludzi o takiej właśnie mentalności. 

Koniecznie trzeba poznać przyczynę takiego stanu rzeczy 

i znaleźć argumenty, które na nich podziałają. Z tego powodu 

piszę o romantyzmie. 

Książki historyczne uczą nas, iż romantyczny sposób myślenia 

już dawno umarł. Jest to prawda, jeśli mówimy o romantyzmie 

jako o pewnym ruchu w literaturze czy sztuce. Ale czy rzeczywiście 

jest to prawda, jeśli zasadniczo mówimy o życiu? Czy 

rzeczywiście romantyczny sposób myślenia i czucia nie ma 

obecnie żadnego wpływu na mentalność? W szczególności zaś 

nie ma wpływu na sprawę rozwodów? Czy dzisiaj postawy ludzkie 

są wolne od wpływu romantyzmu? 

Najpierw przypomnijmy sobie kilka typów bohaterów romantycznych. 

Pierwszy typ bohatera "uczuciowego". To młodzian 

o wytwornych i wyraźnych rysach, którego wielkie melancholijne 

oczy są zapatrzone w odległy horyzont. Ma on zmierzwione 

włosy i niedbałe ubranie. Jest człowiekiem wielkich nieokreślonych 

aspiracji, męczonym szukaniem "prawdziwej miłości". 

W najskrytszym zakamarku duszy kryje się trwoga. Są tam 

nieopisane pragnienia znalezienia "bratniej duszy", która go zrozumie. 

Przecież gdzieś musi istnieć taka istota na tym świecie. 

On jej rozpaczliwie poszukuje, bo tylko z nią będzie 

szczęśliwy... 

Krzyżowiec 2/2010

Drugi typ bohatera romantycznego, to typ "straszny". Pod 

względem moralnym jest on identyczny z pierwszym typem. Pozbawiony 

on jest męskości, choć jest masywnej, atletycznej budowy 

i ma raczej ciemną urodę z oper Wagnera. Ma wysoki status 

społeczny i ogromne wpływy. Właściwie ma 

wszystko, co tylko życie może zaoferować. Jednak 

- i tu mamy romantyczny scenariusz - w 

jego sercu jest głęboka rana, paląca miłość, kolosalne 

rozczarowanie, które sprawia, że jest zimny, 

bo jest przekonany, że nigdy tu na ziemi nie 

znajdzie wielkiej miłości, która sprosta jego pragnieniom. 

Symetrycznie mamy wzory bohaterek romantycznych. 

Nietrudno będzie znaleźć parę typowych 

przykładów. 

Pierwszy, to typ "delikatnej" kobiety. Jest 

ona czarująca, ma filigranową budowę ciała i delikatną 

duszę. Zaczyna płakać, jak tylko pojawi 

się drobny ból. Jakiekolwiek zawirowania duszy sprawiają, że 

cierpi. Nosi w swoim sercu wielkie pragnienie poświęcenia się 

komuś i pragnie, aby ktoś ją chciał. Ta kobieta wymaga opieki z 

powodu swej kruchości, którą odzwierciedla jej spojrzenie, melancholijny 

głos, wytworność cech oraz delikatny wygląd. 

Innym przykładem będzie typ "wspaniały", "majestatyczny". 

Olśniewająca piękność z postawą i zachowaniem godnym 

królowej. Jest naturalnym centrum uwagi, szacunku i poświęcenia. 

Ma wyniosłą (i zgubną) prezencję. Ale oczywiście w głębi 

jej duszy jest ukryty ogromny i rozdzierający ból. To gorycz 

przeszłego rozczarowania. Niepokój i brak nadziei na znalezienie 

kogoś, kto by ją zrozumiał. U jej stóp poeci, książęta, milionerzy 

bezskutecznie jęczą i błagają. A ona pozostaje niewzruszona. Z 

wyniosłym wzrokiem, z jeszcze większym i głębszym smutkiem 

szuka w najodleglejszych zakamarkach świata przez całe życie 

czegoś, czego nigdy nie znajdzie. A czego szuka? Szczęścia 

wielkiej miłości, tak jak ją rozumie. Miłości zgodnej z jej "najszlachetniejszymi" 

i wyimaginowanymi aspiracjami. Przechowuje 

to wszystko w sercu jak jakąś wielką tajemnicę. 

Być może, drogi Czytelniku, będziesz się śmiał, bo czyż 

nie jest to staromodne? Ale czy ktokolwiek dzisiaj, jeśli zobaczy 

młodego mężczyznę lub młodą kobietę, mknących we wspaniałych 

samochodach, w tej epoce lekkości, rekreacji 

i sportu będzie wątpił w to, że w tych 

oświeconych czasach romantyzm mamy już 

dawno za sobą? Współczesny młody człowiek 

jest praktyczny, silny, radosny, wydaje się być 

mocno osadzony w rzeczywistości i jest żądny 

sukcesu. Młoda dama jest także praktyczna, niezależna, 

przedsiębiorcza i często spragniona 

działania. Jest zadowolona ze swojego życia i 

pragnie czerpać wszystko, co ono jej daje. Co 

zatem ma ona wspólnego z bohaterką romantyczną, 

która doprowadzała nasze babcie do 

łez? 

Współczesny utylitaryzm stworzył klimat 

tolerancji dla małżeństw zawieranych z cynicznych 

pobudek finansowych. Nikt z nas nie za- 



-23- 

przeczy, że na zawierane obecnie małżeństwa mają znacznie 

większy wpływ niż dawniej kalkulacje dotyczące stanu posiadania 

i wpływów społecznych danych osób. Ale gdyby ogromna 

liczba małżeństw w ten sposób zawartych skłoniła nas do konkluzji, 

że jest to ogólna zasada, to bardzo się 

zdziwimy. 

„Sentyment” wciąż pozostaje bardzo wpływowy, 

pomimo całego utylitaryzmu. I jeśli go 

przeanalizujemy, to dojdziemy do wniosku, że 

jest on powierzchowny i zmodernizowany w porównaniu 

z sentymentem ze starych romantycznych 

opowiadań. 

W demokratycznych czasach wyróżniające 

się i wyjątkowe charaktery nie są już akceptowane. 

Współczesny "bohater" jest "zwyczajnym 

chłopakiem", a bohaterka jest "fajną dziewczyną". 

Mechanizacja współczesnego życia zmusza 

ich do tego, aby w mniejszym stopniu odstawali 

od bohaterów z dawnych czasów, zwłaszcza jeśli chodzi o te niekończące 

się wędrówki umysłu. 

Wszystko to w jakiś sposób ogranicza sentymentalność 

oraz fantazjowanie. Jednak te ograniczenia nie występują jeśli 

chodzi o miłość. Wtedy zawsze mamy do czynienia z tym samym 

słodkim sentymentalizmem i tymi samymi nieokreślonymi 

pragnieniami. To jest to samo niezrozumienie, to samo poszukiwanie 

uczucia, ten sam kryzys, to samo pragnienie sentymentalnego, 

niekończącego się szczęścia i ta sama chroniczna niepewność. 

Aby tego dowieść, nie musimy przeprowadzać badań psychologicznych 

literatury czy filmów, które mamy w obfitości 

dzisiaj, a które naprawdę kształtują "ducha mas". Wystarczy, że 

nasz czytelnik będzie miał odrobinę rozsądku, aby przekonać się 

do naszych spostrzeżeń. W rzeczy samej, wiele współcześnie zawieranych 

małżeństw w wyniku tzw. zakochania się jest opartych 

na ideach bezpośrednio przepojonych romantycznym sentymentalizmem. 

I w tym jest problem. Obecnie istnieje część małżeństw zawieranych 

z wyrachowania, mając na względzie własne interesy 

oraz część opartych na tzw. uczuciu. I właśnie na te ostatnie ma 

wpływ romantyzm. Stąd ich trwanie w przeważającej mierze 

uzależnione jest od tego, jak długo ten wspólny 

interes bądź uczucie będzie w stanie utrzymać 

małżonków we wspólnocie. 

Nie ma potrzeby drążenia kwestii małżeństw 

zawieranych z wyrachowania. Myślę, że 

jest to zagadnienie zrozumiałe. Skoncentrujmy 

się raczej na wpływie romantyzmu. 

Przede wszystkim musimy podkreślić, że 

romantyzm jest z natury frywolny. Z góry zakłada 

istnienie wielkich cnót u "bohaterki" czy 

"bohatera". Ale w ostatecznej analizie cnoty te 

nie mają większego wpływu na przetrwanie 

wzajemnego uczucia. Sentymentalizm jest zasadniczo 

bardzo wyrozumiały. Wybacza prawdziwe 

moralne defekty, niewdzięczności, nie-

sprawiedliwości, a nawet otwarte zdrady. Ale 

nie wybacza trywialności! 

Taką trywialnością będzie np. chrapanie 

w nocy, nieświeży oddech bądź jakiekolwiek 

drobne niedomaganie natury ludzkiej, 

przywara, która może raz na zawsze zabić 

romantyczne sentymenty. Romantyczne sentymenty, 

o czym należy pamiętać, mogą spowodować, 

że od tych błahych powodów z łatwością 

można przejść do znacznie poważniejszych 

przyczyn uskarżania się. 

A wtedy codzienne życie jest niekończącym 

się pasmem błahych wymówek, które 

trudno znieść komukolwiek. Z tego powodu 

powszechne staje się mówienie o rozczarowaniach, które 

przychodzą po miesiącu miodowym. "Po tym okresie - raz mi 

ktoś powiedział - moja żona nie zwodziła mnie, ale napełniła 

rozczarowaniem". 

Romantyzm ze swej istoty i z definicji stworzony jest z iluzji, 

z zachcianek, niekontrolowanych namiętności i nieprawdopodobnych 

uczuć, które mogą istnieć tylko w świecie marzeń. W 

rezultacie, w krótkim czasie uczucia, które były jedyną psychologiczną 

podstawą małżeńskiej stabilności zaczynają gasnąć. Naturalnie 

ci, którzy znajdą się w takiej sytuacji życiowej, nie sięgają 

do sedna problemu. Nie rozumieją, dlaczego ich pragnienia były 

całkowicie nieosiągalne i szczerze dochodzą do prostego wniosku, 

że popełnili błąd. Nie znaleźli jeszcze tego szczęścia. Małżeństwo 

go im nie dało. Przyzwyczajeni do życia tylko wyłącznie 

dla siebie, szukając szczęścia swojego, a przyzwyczajeni do 

postrzegania szczęścia jako zaspokojenia sentymentalnych pragnień, 

będą sądzić, że ich życie zostało nieodwracalnie zrujnowane 

- o ile oczywiście nie będą się starali zaspokoić tych iluzji 

w inny sposób. 

Co więcej, będą 

sądzić podobnie o życiu 

wielu innych osób, 

które popełniły ten sam 

"błąd". Dlatego też 

rozwód będzie się jawił 

jako coś zupełnie 

koniecznego, jak 

powietrze, bez którego 

nie można żyć. 

Stąd, w tym stanie 

ducha i umysłu, jakie 

wrażenie może zrobić 

na nich poważna 

argumentacja sprzeciwiająca 

się rozwodom 

poparta suchym językiem statystyk? 

Taka osoba, przyzwyczajona do mentalnych wędrówek, ale 

nie do myślenia, nie zniesie jakiejkolwiek formy argumentacji, a 

zwłaszcza tej bardzo poważnej. Prosty język liczb wydaje się jej 

śmieszny. 

Stąd widać, że ci, którzy zgodnie z tradycyjnym naucza- 


-24- 

niem Kościoła dotyczącym nierozerwalności 

związku małżeńskiego, nie trafiają do właściwych 

odbiorców używając argumentacji 

opartej na moralności czy zdrowym rozsądku, 

mówiąc o tym do osób, które są zainteresowane 

jedynie osiągnięciem własnego 

szczęścia w świecie marzeń i fantazji. 

I tutaj zmierzamy do końca. 

W końcowej analizie romantyzm jawi 

się jako czysty egoizm. 

Romantyk szuka jedynie własnego 

szczęścia. Myśli o miłości w takim znaczeniu, 

że ktoś inny jest instrumentem do osiągnięcia 

jego własnego szczęścia. Pragnie 

tego emocjonalnego szczęścia tak bardzo, że jeśli popuści wodze 

sentymentom, to jest on w stanie dopuścić się najgorszego zła, 

nie zważając na hamulce moralne i to, co podpowiada zdrowy 

rozsądek. Pragnie w brutalny sposób zaspokoić swoje instynkty. 

A przecież niczego nie można zbudować na egoizmie, w szczególności 

zaś rodziny. 

Dlatego koniecznie należy rozpocząć ogromną antyromantyczną 

ofensywę. Należy wytłumaczyć fundamentalną różnicę 

między miłością chrześcijańską a romantycznym sentymentalizmem, 

wciąż będącym w modzie. Należy tłumaczyć, że miłość 

chrześcijańska jest przeniknięta nadprzyrodzonością, jest pełna 

zdrowego rozsądku i równowagi; głęboko święta, autentyczna i 

szlachetna. Ona triumfuje nad dzikimi wędrówkami wyobraźni i 

zbuntowanymi zmysłami, i nad zmysłową, egoistyczną miłością 

niepohamowanych namiętności. 

Tak długo jak sentymentalno- romantyczna koncepcja 

wpływa na punkt widzenia zaręczonych par, każde małżeństwo 

będzie niepewne, 

ponieważ będzie ono 

zbudowane na 

niepewnej, trzęsącej 

się wulkanicznej podstawie 

ludzkiego 

egoizmu. 

Powszechnie 

twierdzi się, że rodzina 

jest podstawą 

społeczeństwa. Ale 

św. Augustyn naucza, 

że istnieją dwie 

społeczności: Państwo 

Szatana, zbudowane 

na miłości własnej, 

pozbawione Boga, 

oraz Państwo Boga 

oparte na miłości Bożej i pozbawione miłości własnej. 

Małżeństwa oparte na romantycznych sentymentach 

i egoizmie nie są fundamentami Państwa Bożego. 

Prof. Plinio Corrêa de Oliveira 

Tłum. Agnieszka Stelmach 

Krzyżowiec 2/2010

Czy święci w niebie współczują niedoli potępionych? 

Zdaje się, że święci w niebie współczują niedoli potępionych, 

bo: 

1. Współczucie pochodzi z miłości Boga. Lecz święci ci będą 

płonąć najdoskonalszą miłością. Będą więc w największym stopniu 

współczuć niedoli potępionych. 

2. Święci w niebie nigdy nie będą bardziej dalecy od współczucia 

niż sam Bóg. Lecz Bóg w jakiś sposób współczuje naszej 

niedoli; przecież zwiemy Go miłosiernym. Tak samo 

i aniołowie nam współczują. A więc święci w niebie będą współczuć 

niedoli potępionych. 

Wbrew temu: Każdy, kto współczuje drugiemu, ma poniekąd 

udział w jego niedoli. Lecz święci 

w niebie nie mogą mieć udziału w 

cudzej niedoli. A więc nie współczują 

niedoli potępionych. 

Odpowiedź: Dwojako można żywić 

w sobie miłosierdzie lub 

współczucie: po pierwsze, na sposób 

uczucia; po drugie, na sposób 

wyboru. Otóż u świętych w niebie 

może znaleźć się w niższej części 

ich jestestwa tylko takie uczucie, 

które wypływa z wyboru rozumu. 

Będzie zatem u nich jedynie to 

współczucie lub miłosierdzie, które 

wypływa z wyboru rozumu. 

Wtedy zaś tym sposobem z wyboru 

rozumu rodzi się miłosierdzie 

lub współczucie, gdy ktoś chce oddalić 

zło od drugiego. Toteż nie 

żywimy współczucia wobec tych, 

od których według sądu rozumu 

nie chcemy zła oddalić. Otóż 

grzesznicy, jak długo są na tym 

świecie, mogą bez uszczerbku dla 

Boskiej sprawiedliwości być przeniesieni 

ze stanu niedoli i grzechu 

w stan szczęśliwości. I dlatego 

święci w niebie mogą żywić dla 

nich współczucie i to zarówno na 

sposób wyboru woli: tak jak o Bogu, aniołach i zbawionych 

mówi się, że im współczują przez to, iż chcą ich zbawienia, jak i 

na sposób uczucia: tak jak współczują im dobrzy ludzie żyjący 

na tym świecie. Lecz w życiu przyszłym grzesznicy nie będą 

mogli być przeniesieni ze swojej niedoli [do szczęśliwości]. Stąd 

też nie może być współczucia dla ich niedoli na sposób rozumnego 

wyboru. I dlatego święci, którzy będą w niebie, nie będą mieć 

żadnego współczucia dla potępionych. 



Dlaczego święci radują się 

z męki potępionych? 

-25- 

Na 1. Wtedy miłość do Boga jest zarzewiem współczucia, kiedy 

powodowani nią chcemy usunięcia czyjejś niedoli. Lecz święci 

w niebie nie mogą z miłości chcieć usunięcia niedoli z potępionych, 

bo to sprzeciwia się Boskiej sprawiedliwości. A więc argumentacja 

zarzutu zawodzi. 

Na 2. W tym znaczeniu mówi się o Bogu, że jest miłosierny, ponieważ 

przychodzi z pomocą tym, którym — zgodnie z porządkiem 

swojej mądrości i sprawiedliwości — przysługuje uwolnienie 

od niedoli, a nie w tym, żeby litował się nad potępionymi, 

chyba karząc mniej niż na to zasługują. 

Czy święci w niebie cieszą się z kar ponoszonych przez 

bezbożnych? 

Zdaje się, że święci w niebie 

nie cieszą się z kar ponoszonych 

przez bezbożnych, bo: 

1. Cieszyć się z cudzego 

nieszczęścia świadczy o nienawiści. 

Lecz u zbawionych nie będzie 

żadnej nienawiści. Nie będą więc 

cieszyć się z niedoli potępionych. 

2. Święci w niebie będą 

w najwyższym stopniu podobni 

do Boga. Lecz „Bóg nie cieszy się 

z naszych kar". A więc również 

i święci nie będą się cieszyć z kar 

potępieńców. 

3. Żadnym sposobem nie może 

znaleźć się u świętego w niebie 

to, co jest godne nagany u człowieka 

żyjącego na ziemi. Otóż w 

człowieku żyjącym na ziemi najbardziej 

godne nagany jest, gdy 

cieszy się z kar ponoszonych 

przez innych, zaś najbardziej jest 

mu zalecone, żeby nad nimi bolał. 

W żaden więc sposób święci w 

niebie nie cieszą się z kar potępieńców. 

Wbrew temu: 

1. Psalmista powiada: „Sprawiedliwy się cieszy, kiedy widzi 

karę" 

2. Izajasz pisze: „Wszelka istota patrzeć będzie na trupy ludzi 

aż do sytości widzenia". Lecz ta sytość oznacza zadowolenie duszy. 

A więc zbawieni będą cieszyć się z kar ponoszonych przez 

bezbożnych. 

Odpowiedź: Dana rzecz może sprawić radość w dwojaki

sposób: po pierwsze, sama przez się; 

gdy sprawia radość właśnie dlatego, 

że jest taką. I w ten sposób święci 

nie cieszą się z kar ponoszonych 

przez bezbożnych. Po drugie, przez 

przypadłość, tj. z powodu czegoś 

dołączonego. I w ten sposób święci 

będą radować się z kar ponoszonych 

przez bezbożnych: dostrzegając 

w nich porządek sprawiedliwości 

Boskiej i swoje uwolnienie, z którego 

będą się cieszyć. Tak więc 

sprawiedliwość Boska i swoje uwolnienie 

będą same przez się przyczyną 

radości świętych w niebie, a kary 

potępionych — przez przypadłość. 

Na 1. Cieszyć się z cudzego 

nieszczęścia jako takiego świadczy o 

nienawiści. Nie świadczy o niej, gdy 

cieszymy się z cudzego nieszczęścia 

z powodu czegoś dołączonego. 

W ten sposób bowiem niekiedy ten 

i ów cieszy się nawet z własnego 

nieszczęścia, np. gdy cieszy się 

z doznawanych utrapień, jako że one 

są pożyteczne do zasługi na życie 

wieczne, stosownie do słów Jakuba: 

„Za pełną radość poczytujcie to 

sobie, bracia moi, ilekroć spadają na 


-26- 

nas różne doświadczenia". 

Na 2. Wprawdzie Bóg nie cieszy się 

z kar jako takich, to jednak cieszy 

się z nich, o ile są wymierzone przez 

Jego sprawiedliwość. 

Na 3. W człowieku żyjącym na 

ziemi nie jest godne pochwały, gdy 

cieszy się z cudzych kar samych 

w sobie. Jest jednak godne pochwały, 

jeżeli cieszy się z nich z powodu 

czegoś łączącego się z nimi. 

— Inaczej przedstawia się człowiek 

żyjący na ziemi, a będący w niebie. 

W pierwszym często powstają uczucia 

bez sądu rozumu. Niekiedy są 

one godne pochwały: gdy wskazują 

na dobre usposobienie duszy, np. 

wstyd, litość i żal za popełnione zło. 

W drugim może powstać jedynie 

takie uczucie, które następuje po 

sądzie rozumu. 

Św. Tomasz z Akwinu, 

fragment z Sumy Teologicznej, 

Tom 34 Rzeczy Ostateczne, 

s.106-109. 

o. Jacek Woroniecki 

Sentymentalizm zagrożeniem dla wiary 

(...) Stokroć niebezpieczniejszy jest w chwili obecnej ten nieuświadomiony sentymentalizm, który 

panuje wszechwładnie nad naszą umysłowością i wciska się do wszystkich jej dziedzin; jest on niewątpliwie 

największą zaporą w pracy wychowawczej mającej na celu rozwój tężyzny ducha. 

Miałem już sposobność zwrócić uwagę na to, jak zgubne skutki musi wywrzeć na umysły i charaktery 

młodzieży to systematyczne wpajanie jej sentymentalizmu przez niektóre podręczniki używane 

w naszych szkołach średnich. Tą drogą hoduje się ten nastrój biernego sentymentalizmu, tak fatalnie odbijający 

się następnie na całym naszym życiu społecznym. Cóż dziwnego, że następnie najważniejsze 

zjawiska życia duchowego sprowadzane bywają do funkcji uczuciowych! (...) 

Wobec tak przesadzonych mniemań o roli uczuć w naszym życiu moralnym nie sposób się dziwić, 

że i życie religijne jest u nas pogrążone w sentymentalizmie i że nie tylko ci, co stoją poza Kościołem i 

przejęli się nowożytnymi poglądami na genezę religii, wyprowadzają je z dziedziny uczuciowej psychiki 

ludzkiej, ale że nawet i wierzący, i praktykujący katolicy są przekonani, iż najważniejszą rzeczą w praktykach religijnych jest 

wzbudzenie w sobie uczuć. (...) 

Gorzej jest znacznie, gdy to błędne przekonanie o uczuciowej podstawie religijności spotykamy w życiu praktycznym osób 

wierzących, gdy ktoś sądzi, że nie można dostąpić rozgrzeszenia, jeśli się nie "czuje" skruchy, że "bez wzruszenia uczuciowego" 

nie warto się modlić, że miłość bliźniego polega na uczuciowej sympatii itd. To są gorsze objawy, bo nie z książek zaczerpnięte, ale 

z codziennego życia, które strasznie zostało zanieczyszczone tymi miazmatami sentymentalizmu. (...) 

Nie potrzeba chyba długo się rozwodzić nad koniecznością otrząśnięcia się z sentymentalizmu i uwolnienia odeń naszego życia 

religijnego. Póki tego nie uczynimy, będzie ono zawsze nosiło na sobie te cechy jakiejś bierności i niezdarności, które często 

paraliżują najlepsze poczynania. (...) 

Sentymentalizm może być zatrzymany i opanowany jedynie przez wysuwanie na pierwszy plan naszego życia moralnego 

woli, przez zrozumienie centralnej roli, jaką ma ona w nim do odegrania i przez ześrodkowanie około niej wszystkich wysiłków 

wychowawczych i samowychowawczych. (...) 

Fragment książki o. Jacka Woronieckiego OP, U podstaw kultury katolickiej, Lublin 2002. 

Krzyżowiec 2/2010

Z każdej strony placu paradnego, ze zwyczajnym i dość 

naturalnym entuzjazmem, wielki tłum obserwuje przemarsz 

Królewskich Grenadierów w ceremonialnych mundurach. 

Nowe taktyki walki dawno temu zepchnęły te mundury 

w zapomnienie. Jednak czarne spodnie, czerwone marynarki 

z białymi pasami, rękawiczki i ornamenty oraz wyróżniające 

się czapki z niedźwiedziej skóry są zachowane dla wyższych 

celów moralnych: kontynuowania tradycji sił zbrojnych i 

okazywania ludziom splendoru wojskowego życia. 

Chwała musi się wyrażać w symbolach. Rzeczywiście 

Bóg używa symboli, by pokazać człowiekowi swą wielkość. 

W tym, jak i we wszystkim innym, musimy naśladować 

Boga. Dlatego też istnieją mundury Królewskich Grenadierów 

oraz ich nieskazitelnie rytmiczny i równy marsz. Czuje się dumę, 

z którą żołnierz niesie narodową flagę, a dowódca oddziału nadaje 

kierunek paradzie. Niemal słyszymy warkot bębnów i odgłos 

trąbek. Wszystkie te symbole wyrażają moralne piękno właściwe 

życiu wojskowemu: wzniosłość uczuć, wolę oddania życia, zdolność 

do wysiłku, ryzyka i wygrywania; 

dyscyplinę, powagę i bohaterstwo. 

Jest tutaj chwała i to prawdziwa 

chwała, wypływająca z tej atmosfery. 

*** 

Ale czy to jest właśnie prawdziwa 

chwała? Czy chwała składa się z anachronicznego 

ubioru, wykonywania manewrów 

nie mających nic wspólnego z nowoczesną 

bitwą, grania na bębnach i trąbkach oraz 

pewnego kroku, by wywołać na sobie i innych 

wrażenie, że jest się bohaterem? Czy 

chwała to „odważne” maszerowanie poprzez 

teren bez przeszkód i ryzyka lub atakowanie 

nieistniejącego przeciwnika, 

gdzie jedyną nagrodą są oszałamiające 

oklaski tłumów? Czy jest to chwała, czy 

też teatr? 

*** 

Młody amerykański żołnierz z wojny 

koreańskiej ilustruje kolejny aspekt wojskowej chwały. Całkowicie 

pogrążony w tragedii konfliktu zbrojnego, wydaje się nie 

mieć zdefiniowanego wieku; posiada wigor młodości, lecz zaginęły 

świeżość i blask. Skóra wzmocniona niekończącymi się 

dniami prażącego słońca oraz nocami pełnymi wiatru i burz, zdaje 

się mieć moc tej zwierzęcej. Nie ma on najmniejszej obawy o 

elegancję swojego ubioru. Strój służy mu do ochrony przed surową 

przyrodą oraz ułatwia szybkie i sprawne ruchy w błocie, poprzez 

gąszcz, czy strome wzgórza – wszystko to w trakcie nieubłaganego 

tempa bitwy. Wszystko w tym człowieku jest zorientowane 

na walkę, stawianie oporu i atakowanie. Światło uśmiechu 

rzadko gości na jego twarzy. Wzrok zdaje się być przestawiony 

na nieprzerwaną czujność wobec ludzi i żywiołów. Ten 



Prawdziwa chwała 

rodzi się tylko w bólu 

-27- 

człowiek nie zajmuje się szlachetnymi ruchami czy teatralnymi 

gestami. Koncentruje się natomiast na tysiącu detali, charakteryzujących 

prawdziwe, codzienne życie żołnierza. Nie chce grać 

wielkiej roli poprzez prezentowanie się przed sobą i innymi. Interesuje 

go jedynie zwycięstwo wspaniałej sprawy. To właśnie 

tłumaczy jego powagę, godność i wolę oporu. Chodź do cna 

przesiąknięty potwornym wycieńczeniem i 

cierpieniem, swym nieugiętym uporem duszy 

i ciała pokonuje zmęczenie. Wyraźnie 

odczuwa ból, lecz akceptuje go aż do ostatecznych 

konsekwencji, z miłości dla sprawy, 

o którą walczy. Jest to bolesna i być 

może tragiczna strona wojskowego życia, 

ale tutaj leży zasługa; tutaj rodzi się chwała. 

Piękne mundury, lśniąca broń, rytmiczny 

marsz, świetne parady z trąbkami i bębnami, 

niekończący się aplauz zachwyconych 

tłumów – wszystko to stanowi słuszną, a nawet 

konieczną aparycję, lecz tylko dopóty, 

dopóki wyraża pragnienie walki i poświęcenia 

dla wspólnego dobra. Te rzeczy zredukowałyby 

się do udawania, gdyby nie autentyczna 

i udowodniona odwaga – taka jak u 

Królewskich Grenadierów. 

Są to przemyślenia o naturalnym porządku. 

Jednak z tego poziomu możemy 

wyciągnąć wnioski sięgające wyżej. Życie 

Kościoła oraz życie duchowe każdego wierzącego 

katolika stanowią ciągłą walkę. 

Czasem Bóg daje duszom godne podziwu chwile wewnętrznego 

lub zewnętrznego pocieszenia, a czasem obdarza swój Kościół 

dniami wspaniałej, widocznej i namacalnej wielkości. Lecz 

prawdziwa chwała Kościoła oraz wiernych pochodzi z cierpienia 

i walki. Jest to gorzka walka, pozbawiona dotykalnego piękna i 

wyrazistej poezji. Bywa, że poruszamy się podczas nocy anonimowości, 

w błocie obojętności lub niezrozumienia, w trakcie 

burz i bombardowań dokonywanych poprzez zjednoczone siły 

świata, ciała oraz diabła. Lecz ta walka napełnia anioły podziwem 

i przyciąga Boże błogosławieństwo. 

Plinio Corrêa de Oliveira

W 1950 r. pewien amerykański żołnierz, biorący 

udział w wojnie w Korei, napisał list do matki. Nie byłoby 

w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że list zawierał 

wyznanie, które obiegło cały świat. W 1951 r. kapelan 

wojskowy odczytał go w obecności pięciu tysięcy żołnierzy 

w bazie Marynarki Wojennej w San Diego w stanie 

Kalifornia. Kapłan wyjawił, że rozmawiał z żołnierzem 

rannym na polu bitwy w Korei, z jego matką oraz 

sierżantem, który stał na czele patrolu. Tym kapelanem był 

ks. Walter Muldy. A oto treść listu napisanego przez rannego 

żołnierza do matki. 

Kochana Mamo! 

Nie ośmieliłbym się o tym napisać do nikogo innego jak 

tylko do Ciebie, ponieważ nikt inny nie uwierzyłby w to, co zamierzam 

opisać. Być może i Tobie trudno będzie w to uwierzyć, 

ale ja muszę o tym komuś powiedzieć. 

Przede wszystkim piszę do Ciebie z łóżka szpitalnego. Nie 

martw się! Zostałem ranny, ale już czuję się dobrze. Lekarze mówią, 

że wrócę do zdrowia w ciągu miesiąca. Ale nie o tym chciałem 

Ci opowiedzieć. 

Pamiętasz, jak rok temu wstępowałem do armii? Pamiętasz, 

jak opuszczałem dom i mnie przestrzegałaś, żebym każdego 

dnia modlił się do św. Michała Archanioła? Wcale nie musiałaś 

mi o tym przypominać. Odkąd tylko sięgam pamięcią, zawsze mi 

powtarzałaś, żebym się modlił do tego Archanioła. Nawet dałaś 

mi imię na jego cześć. No cóż, mogę Cię zapewnić, że zawsze 

o tym pamiętałem. 

Kiedy trafiłem do Korei, modliłem się nawet jeszcze więcej. 

Czy pamiętasz tę modlitwę, której mnie nauczyłaś?: Św. Michale 

Archaniele, który w brzasku swego istnienia wybrałeś 

Boga… Resztę sama znasz. Zawsze ją odmawiałem. Czasami nawet, 

gdy maszerowaliśmy albo zatrzymywaliśmy się na odpoczynek, 

uczyłem jej moich towarzyszy broni. 

Pewnego razu wysłano nas na zwiad w poszukiwaniu komunistów. 

Było bardzo zimno. Z ust wychodziły nam kłęby pary, 

jakbyśmy palili cygara. Myślałem, 

że znam wszystkich chłopaków 

z patrolu. A tymczasem, nagle 

obok mnie pojawił się jakiś żołnierz, 

którego nigdy wcześniej nie 

widziałem. Był większy od 

wszystkich marines, których kiedykolwiek 

spotkałem. (…) Czułem 

się bezpiecznie, mając go 

u swojego boku. W każdym razie 

maszerowaliśmy razem obok siebie, 

a reszta patrolu się rozproszyła. 

Zagadnąłem go: 

– Zimno dzisiaj, nieprawdaż? 

– I zacząłem się śmiać. Czyż 


Pewna opowieść 

z wojny w Korei 

-28- 

nie jest absurdalnemówienie 

o pogodzie, 

kiedy 

w każdej 

chwili można 

być trafionym? 

Mój kolega 

wydawał 

się rozumieć, 

co mam na 

myśli. Słyszałem 

jak się śmiał, ale nie tak głośno jak ja. Spojrzałem na niego 

i powiedziałem: 

– Nigdy Cię wcześniej nie widziałem. Myślałem, że znam 

wszystkich z naszego oddziału. 

– Właśnie dopiero co dołączyłem – odrzekł. – Jestem Michał. 

– Coś takiego?! – zdziwiłem się. – To tak jak ja. 

– Wiem – odparł i zaczął się modlić: – Św. Michale Archaniele, 

który w brzasku swego istnienia wybrałeś Boga… 

Byłem tak zaskoczony, że przez chwilę milczałem. Zastanawiałem 

się, skąd znał moje imię i modlitwę, której mnie nauczyłaś? 

Potem jednak uśmiechnąłem się sam do siebie. Pomyślałem 

sobie, że przecież każdy chłopak w oddziale mnie znał. 

Czyż nie recytowałem jej każdemu, kto tylko chciał jej słuchać? 

Dlaczego teraz nie mieliby jej kojarzyć ze mną? 

Przez moment szliśmy nic nie mówiąc, po czym Michał 

przerwał milczenie: 

– Za chwilę będziemy mieli kłopoty. 

Z jego twarzy zniknął uśmiech. Pomyślałem sobie, że to 

żadna rewelacja, przecież wiadomo było, że wszędzie są komuniści 

i że w każdej chwili mogliśmy 

się na nich natknąć. Śnieg zaczął 

sypać mocniej, tworząc wkoło 

wielkie zaspy. W chwilę później 

cała okolica pokryła się grubą warstwą 

białego puchu. Zrobiło się 

ciemniej i pojawiła się mgła. Maszerowałem 

dalej, ale już nie widziałem 

mego towarzysza broni. 

– Michał! – nagle zawołałem 

przestraszony i poczułem jego 

mocną dłoń na plecach. 

– Wkrótce się przejaśni – zapewnił 

mnie donośnym głosem. 

Jego przewidywania się 

Krzyżowiec 2/2010

sprawdziły. Niebawem, w ciągu kilku 

minut śnieg przestał sypać i wyszło 

słońce. Rozejrzałem się dookoła. 

Mało serce mi nie zamarło! Przed 

nami stało siedmiu komunistów 

w swoich śmiesznych kufajkach, 

spodniach i czapkach. Ale wcale nie 

było mi do śmiechu. Stali z karabinami 

wycelowanymi prosto w nas! 

– Michał, padnij! – krzyknąłem 

i sam osunąłem się na ziemię. Słyszałem 

jak komuniści bez przerwy strzelali. 

Słyszałem jak świstały kule. 

A Michał wciąż stał! Mamo, ci faceci 

nie mogli spudłować. Spodziewałem 

się, że ciało Michała podziurawią dosłownie 

jak sito. Ale on wciąż stał 

i nawet się nie bronił. Nie strzelał. 

Był sparaliżowany strachem. To się 

czasami zdarza, nawet najdzielniejszym 

żołnierzom. Był jak ptak zahipnotyzowany 

przez węża. W końcu 

sam podniosłem się z ziemi i doskoczyłem 

do niego, by go powalić. 

Wtedy poczułem ciepło w piersi. Zawsze 

chciałem wiedzieć, jak to jest, 

gdy się zostanie trafionym. Teraz już 

to wiem. Poczułem jeszcze silne ramiona, 

które mnie objęły i delikatnie 

położyły na ziemi. 

Otwarłem oczy, by jeszcze raz spojrzeć na świat. Byłem 

umierający. 

Być może promienie słoneczne 

mnie oślepiły, albo po prostu byłem 

w szoku, ale wydaje mi się, że 

widziałem Michała wciąż stojącego, 

a jego twarz jaśniała niewypowiedzianym 

pięknem. 

Jak już mówiłem, być może to 

światło słoneczne odbijające się 

w moich oczach sprawiło, że widziałem 

Michała, jak się zmieniał. 

Stawał się coraz większy. Jego ramiona 

jakby się rozrastały. Przypominał 

anioła. W dodatku w ręku 

trzymał miecz. Miecz, który rozbłysnął 

milionem świateł. 

Cóż, to wszystko, co zapamiętałem, 

zanim zemdlałem. Później 

podbiegli do mnie kompani. Nie 

mam pojęcia, jak długo byłem nieprzytomny. Teraz i wtedy nie 

czułem gorączki ani bólu. Pamiętam, jak opowiadałem im o wrogu, 

który znajdował się tuż przed nimi. W końcu zapytałem ich: 

– Gdzie jest Michał? – Widziałem jak się dziwili. – Kto? – 

spytał któryś z moich kumpli. 



Święty Michale Archaniele, 

który w brzasku swego istnienia wybrałeś Boga 

i całkowicie oddałeś się spełnianiu Jego świętej woli. 

Wstaw się za mną do Stwórcy, abym dzisiaj, 

za Twoim przykładem, na początku nowego dnia, 

otwierając się na działanie Ducha Świętego, 

w każdej chwili dawał się Bogu, 

wypełniając z miłością Jego świętą wolę. 

Niech razem z Tobą wołam bez ustanku: 

Któż jak Bóg! Przez Chrystusa Pana naszego. 

Amen. 

-29- 

– Michał, taki wielki żołnierz, 

który szedł obok mnie, zanim nas 

spotkała ta zamieć – powiedziałem. 

– Chłopcze – odparł sierżant. – 

Nikt nie szedł obok ciebie. Obserwowałem 

cię. Za bardzo się od nas oddaliłeś. 

Właśnie miałem cię zawołać, 

gdy zniknąłeś mi we mgle. 

Spojrzał na mnie. Widać było, 

że coś go trapi. Po chwili łagodnie 

zapytał: 

– Jak tego dokonałeś chłopcze? 

– Czego?! – spytałem trochę 

zły i zacząłem od nowa dociekać, 

gdzie jest Michał. 

– Synu – przerwał delikatnie 

sierżant. – Znam wszystkich żołnierzy 

ze swojego oddziału. Ty jesteś jedynym 

Michałem w naszej grupie. Nie 

ma w niej żadnego innego Michała. 

Przerwał na moment i po chwili 

ponownie spytał: 

– Jak tego dokonałeś synu? Słyszeliśmy 

strzały. To nie były strzały 

wystrzelone z twojego karabinu. Kul 

nie znaleźliśmy także w ciałach siedmiu 

zabitych tam na wzgórzu. 

Nie odezwałem się na te słowa. Bo co miałem powiedzieć? 

Mogłem tylko patrzeć na nich zdziwiony, tak samo jak oni patrzyli 

na mnie. 

Sierżant ponownie przemówił: 

– Chłopcze – powiedział delikatnie 

– każdy z tych siedmiu komunistów 

zginął od uderzenia mieczem. 

To wszystko, Mamo. Jak już 

wspominałem, być może promienie 

słoneczne mnie oślepiły i to wszystko 

mi się zdawało, a być może zimno 

to sprawiło. Sam nie wiem, ale 

musiałem o tym komuś powiedzieć. 

Całuję Cię, 

Twój kochający syn 

Michał. 

* * * 

Kapelan Muldy oraz sierżant stojący na czele patrolu zapewniali, 

że historia ta jest prawdziwa. Jest ona także dobrze 

znana wśród amerykańskich żołnierzy. 

Oprac. Agnieszka Stelmach

Kościół naucza, że Bóg stworzył anioły daleko lepszymi od 

ludzi. Jako czyste duchy posiadające najjaśniejszą inteligencję i 

wielką moc, z natury przewyższają one nawet najbardziej utalentowanych 

ludzi. W konsekwencji rewolty, upadłe anioły straciły 

cnotę ale nie inteligencję czy moc. Wedle swojej opatrzności, 

Bóg powstrzymuje ich aktywność. Jednak, nadal pozostają z natury 

daleko potężniejsze w stosunku do człowieka. 

Zgodnie z tym, Kościół zawsze aprobował artystyczne 

przedstawienia demona jako inteligentnego, bystrego, chytrego i 

potężnego istnienia, lecz pełnego złośliwości we wszelkich swo- 

ich planach. Nawet sankcjonował jego wizerunek jako stworzenia 

o zniewalających wdziękach, odbijających jakości, których 

duch ciemności używa by się zamaskować dla uwiedzenia człowieka. 

Nasz pierwszy obrazek jest przykładem takiego przedstawienia 

demona. Diaboliczny i złośliwy, chytry i penetrujący oraz 

podstępny, demon podsuwa, w przebiegły sposób, myśli potępienia 

drzemiącemu Dr. Faustowi. To jest klasyczne ukazanie diabła. 

Ciężko jest nam go sobie inaczej wyobrazić. 

Lecz jak się dziś przedstawia wierne anioły? Są ukazane 

jako byty o czystych intencjach, wesołe i niewinne. To się zgadza 

z ich wybitną świętością, błogością, czystością. 


Czy anioł stróż 

jest mniej inteligentny od 

demona? 

-30- 

Niemniej 

jednak, takie 

wizerunki tracą 

właściwą równowagę,poprzezpodkreślanie 

dobra i 

czystości wiernych 

aniołów 

przy braku 

ukazania ich 

godnej podziwu 

inteligencji, 

siły i majestatu. 

Zamiast tego, 

zazwyczaj są 

namalowane 

jako słabe 

stworzenia bez 

cienia odwagi. 

Nasz drugi 

obrazek pokazuje dziecko przechodzące przez chwiejny most. 

Chroni je anioł stróż. 

Naturalnie, idea dziecka kontynuującego swój beztroski 

spacer pod czułą opieką niebiańskiego Księcia jest dosyć wzruszająca. 

Jednak, jeśli się bliżej przyjrzymy temu Księciu, szczególnie 

jego fizjonomii, czyż nie dostrzeżemy braku siły, inteligencji, 

bystrości i zwinności właściwej anielskiej naturze, które 

spotykamy na każdym wizerunku Księcia Ciemności? 

Przyjrzyj się ciału dobrego anioła na obrazie. Zauważ delikatną, 

nieinteligentną i ospałą postawę. Porównaj ją do giętkiej 

zwinności i czujności demona. 

Czy kontrast może być ostrzejszy? Czy to ma sens? 

Jakie wrażenie jest przekazane oglądającym poprzez uporczywe 

reprezentowanie demona jako inteligentnego, żywotnego 

i zdolnego; a dobrego anioła jako delikatnego, bezwyrazowego i 

niemal głupiego? 

Otóż, że praktykowanie cnoty ma miejsce u stworzeń bez 

kręgosłupa i zmysłów, podczas gdy nałóg* jest właściwy silnym 

i inteligentnym istotom. 

Tak oto widzimy jeszcze jeden przykład oszustwa, które 

poprzez romantyzm nadal wnika głęboko w wiele religijnych 

środowisk. 

*nałóg – stała skłonność do popełniania tych samych grzechów 

Plinio Corrêa de Oliveira 

Krzyżowiec 2/2010

Na zdjęciu 

widzimy 

piękną Torre 

de Belém – Wieżę Betlejemską w 

Lizbonie. Góruje ona nad ujściem 

rzeki Tag do oceanu. Nikt nie zaprzeczy, 

że widać w niej delikatność 

i zarazem szlachetność. 

Przywodzi na myśl wspaniałe 

karty historii Portugalii, małego 

kraju, który wydał wielkich i godnych 

podziwu żeglarzy odkrywających 

przez wieki nowe lądy. Na 

pokładzie ich statków z widniejącym 

na żaglach znakiem Krzyża 

Chrystusowego znajdowali się 

również misjonarze, których zadaniem 

było szerzenie Ewangelii 

wśród ludów Nowego Świata. 

Któż z nas Drogi Czytelniku, 

gdyby tylko miał taką możliwość, 

nie tylko dla odpoczynku, ale i dla zapoznania się z historią 

zmagań portugalskich marynarzy na bezkresnych oceanach, 

odmówiłby przyjemności spędzenia jakiegoś czasu w tej wieży? 

Jest to miejsce przeniknięte symboliką. Stąd wypływały 



Dwie wieże 

-31- 

niezliczone 

zastępy marynarzy 

ze śmiałym 

zamiarem zdobycia 

nowych 

lądów dla Chrystusa. 

I gdyby 

ktoś w szaleńczym 

akcie 

zbombardował 

albo wysadził 

w powietrze tę 

wieżę, czyż nie 

wyrządziłby w 

ten sposób olbrzymiej 

straty 

całej Europie? 

I czyż naszym 

pierwszym odruchem 

nie byłoby wówczas pragnienie odbudowania utraconej 

budowli? 

Spójrzmy teraz na drugą fotografię, która ukazuje współczesną 

wieżę. Czy nie jest prawdą, że gdyby jakiś szaleniec-terrorysta 

spowodował zawalenie się tego gmaszyska, oczywiście 

cierpielibyśmy z powodu tragedii ewentualnych ofiar i wielkiej 

straty, jednak nieliczni tylko tęskniliby za tym molochem? Jakież 

bowiem wartości duchowe wyraża egalitarny styl tego budynku 

w porównaniu z pięknem i wspaniałą harmonią Wieży Betlejemskiej? 

Iluż turystów garnie się do oglądania tego dziwoląga, którego 

w różnych odmianach można „podziwiać” od Nowego Jorku 

po Tokio, od Toronto po Buenos Aires? 

Przeciwnie zaś, gościnna Wieża Betlejemska stale zaprasza 

wszystkich, którzy chcieliby tam spędzić kilka godzin, aby wyobrazili 

sobie ruch wioseł zanurzanych w morskich falach i poczuli 

ów wiatr historii, który dął w napięte i dumne żagle portugalskich 

armad. 

Leonard Przybysz 

"Rycerze Chrystusa, przeciwnie, mogą bez trwogi walczyć 

orężem w obronie Pana, nie lękając się grzechu, gdy zabiją 

wroga, ani potępienia, jeśli sami polegną. Czy dotknie 

ich śmierć, czy zadadzą ją innym, zawsze będzie to śmierć w 

imię Chrystusa; nie ma ona w sobie nic występnego, jest bardzo 

chwalebna. W jednym wypadku służy Chrystusowi; w 

drugim pozwala dotrzeć do samego Chrystusa, ten bowiem 

pozwala pomścić go zabijając wrogów i sam z tym większą 

ochotą niesie rycerzowi otuchę. Tak więc jak mówiłem, rycerz 

Chrystusa może zadawać śmierć bez obaw, a umierać z jeszcze 

większą pewnością, gdyż osobiście odnosi korzyść z własnej 

śmierci, a Chrystus ze śmierci, którą on zadaje." 

Św. Bernard z Clairvaux, De laude novae militie

Waleczny lew TFP - Krucjata - Młodzi w Życiu Publicznym

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?