pobierz Informator (pdf - 6,3 MB) - Shiuz.com
pobierz Informator (pdf - 6,3 MB) - Shiuz.com
pobierz Informator (pdf - 6,3 MB) - Shiuz.com
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
INFORMATOR Nr 50/3/2011<br />
ze zmiennością w genie kalpastatyny<br />
(CAST).<br />
Inną metodą wytypowania<br />
takich konkretnych genów jest<br />
metoda poszukiwania genów<br />
kandydujących. Na podstawie<br />
znajomości procesów fizjologicznych<br />
i przemian metabolicznych<br />
kształtujących daną<br />
cechę możliwe jest wytypowanie<br />
genów, których produkty<br />
potencjalnie uczestniczą w tych<br />
przemianach. W ostatnich latach<br />
w wielu ośrodkach naukowo-badawczych<br />
całego świata<br />
nastąpiło nasilenie badań polegających<br />
na poszukiwaniu genów<br />
kandydujących. Firmy komercyjne<br />
w Europie, a przede<br />
wszystkim w USA już od lat<br />
dziewięćdziesiątych ubiegłego<br />
wieku starają się wdrożyć<br />
pewną grupę genów do swoich<br />
programów hodowlanych.<br />
Przykładem mogą być geny<br />
związane z otłuszczeniem tuszy<br />
jak leptyna (LEP), melanokortyna<br />
(MC4R) czy gen białka<br />
wiążącego kwasy tłuszczowe<br />
(HFABP); z jakością mięsa –<br />
jak gen kwaśnego mięsa RN,<br />
czy też związane z rozrodem –<br />
ESR, PRLR, FSHB. Przykładem<br />
zastosowania w praktyce elementów<br />
genetyki molekularnej<br />
jest między innymi monitorowanie<br />
w genomie świni obecności<br />
niekorzystnego wariantu<br />
genu RYR1 (zwanego również<br />
genem halotanowym lub genem<br />
wrażliwości na stres).<br />
Występowanie tego wariantu<br />
w populacji powodowało znaczne<br />
straty związane z upadkami<br />
zwierząt oraz pojawianiem się<br />
technologicznych wad jakości<br />
mięsa wieprzowego. Badania<br />
te stały się elementem programu<br />
hodowlanego trzody chlewnej<br />
również w Polsce.<br />
20<br />
Mikromacierze<br />
Obecnie kompleksową metodą<br />
pozwalającą na analizę<br />
całego genomu jest technologia<br />
mikromacierzy DNA. Mikromacierz<br />
to płytka szklana<br />
lub plastikowa z naniesionymi<br />
w regularnych pozycjach mikroskopowej<br />
wielkości polami<br />
zawierającymi różniące się<br />
od siebie sekwencją fragmenty<br />
DNA. Technikę tę stosuje<br />
się z powodzeniem do badania<br />
struktury genów w przypadku<br />
mikromacierzy SNP, czyli polimorfizmu<br />
pojedynczego nukleotydu.<br />
Jest to zjawisko zmienności<br />
sekwencji DNA, która<br />
polega na zmianie pojedynczego<br />
nukleotydu (A, T, C lub G)<br />
w łańcuchu DNA. Charakterystyczne<br />
cechy SNP to przede<br />
wszystkim ich mnogość i równomierne<br />
rozproszenie w genomie.<br />
Pojedynczy SNP charakteryzuje<br />
się stosunkowo małą<br />
informatywnością, ale zrekompensowane<br />
jest to ilością analizowanych<br />
SNP u pojedynczego<br />
osobnika. Technologia<br />
mikromacierzy DNA umożliwia<br />
oznaczanie jednocześnie<br />
dużej liczby SNP rozmieszczonych<br />
w genomie. Mikromacierze<br />
pozwalają na identyfikację<br />
szeregu wariantów SNP o mierzalnym<br />
wpływie na zmienność<br />
cechy fenotypowej. Po wybraniu<br />
zestawu takich wariantów<br />
o znanych efektach, możliwe<br />
jest szacowanie wartości hodowlanej<br />
zwierzęcia. Podejście<br />
takie, jeśli okaże się wystarczająco<br />
wiarygodne, może zrewolucjonizować<br />
procedurę oceny,<br />
która tradycyjnie jest prowadzona<br />
na podstawie informacji<br />
o użytkowości danego osobnika<br />
lub potomstwa. W odniesieniu<br />
do genomu świni w Stanach<br />
Zjednoczonych jest w tej chwili<br />
opracowana mikromacierz<br />
SNP zawierajaca 60 000 markerów<br />
genetycznych. Stworzenie<br />
takiej macierzy było<br />
możliwe dzięki projektowi poznania<br />
sekwencji genomu świni.<br />
W Polsce natomiast, korzystając<br />
z bazy jednonukleotydowych<br />
polimorfizmów SNP dla<br />
świń, prof. Stanisław Kamiński<br />
z Katedry Genetyki Zwierząt<br />
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego<br />
w Olsztynie wraz ze<br />
współpracownikami, również<br />
skonstruowali mikromacierz<br />
SNP dla tego właśnie gatunku<br />
pod nazwą SNiPORK. Działanie<br />
to otworzyło możliwość badań<br />
zmierzających do określenia<br />
wpływu wybranych SNP na cechy<br />
użytkowości tucznej i rzeźnej,<br />
a także cechy jakości mięsa<br />
wieprzowego.<br />
Omawiana wcześniej problematyka<br />
mieściła się w ramach<br />
tematów związanych z genomiką<br />
strukturalną. W obecnej<br />
dekadzie króluje genomika<br />
funkcjonalna, zajmująca się<br />
funkcjonowaniem genomów<br />
przy zastosowaniu nowoczesnych<br />
metod molekularnych.<br />
Ta nowa dziedzina wiedzy obejmuje<br />
zjawiska związane z ekspresją,<br />
czyli działaniem genów.<br />
Stosunkowo niedawno wprowadzono<br />
metodę mikromacierzy<br />
ekspresyjnych, która pozwala<br />
na jednoczesne monitorowanie<br />
działania wielu genów,<br />
nawet kilkudziesieciu tysięcy<br />
jednocześnie. Technologia<br />
ta umożliwia poznanie funkcji<br />
biologicznych wielu powiązanych<br />
ze sobą genów, białek<br />
oraz szlaków metabolicznych,<br />
co pozwala na bardziej globalne<br />
badania aktywności komórkowej.<br />
Na podstawie analizy<br />
wyników tych badań możliwe
Change language