humanistika - Sarajevske Sveske

pisati da veliki broj ljudi veruje da je makedonska poezija “evropska pojava”, i da su
Makedonci “pesnička nacija”. Taj mit se ne reflektuje samo na planu kreacije, već i
na recepciju. Kao i u mnogim drugim postjugoslevenskim nacijama i makedonske
autorke ističu da njihova poezija pripada evropskom kontekstu. O generaciji rođenoj
između 1948. i 1954, koja je samostalnim zbirkama ili objavljivanjem pesama po
časopisima na književnu scenu stupila 70-ih godina 20. stoleća, Kapuševska-Drakulovska
je pisala:
“To je generacija za koju se kaže da je definitivno raskrstila sa folklorom i
sa nacionalnom tradicijom koja, za razliku od prethodnika (treća po redu
generacija savremenih makedosnkih pesnika – modernistička) živi u mirnijem
vremenu i stvara poeziju koja je već u svojoj davnašnjoj osnovi, kosmopolitski
obojena.” [iz rukopisa]
Ona ističe i interdisciplinarnost u poeziji ovih pesnika i pesnikinja koji nemaju
kompleks velikih kultura i njihovih književnosti, i spremni su da uđu u globalizacijske
kulturne procese. U ovom kontekstu važno je spomenuti i fenomen makedonske
poezije, koju Kapuševska-Drakulovska imenuje ženskim pesničkim diskursom,
jer jednu trećinu u ovoj generaciji čine pesnikinje. One su radikalno raskinule sa
tradicijom i sa stereotipnim modelom ženskog sentimentalnog (neoromantičarskog)
pisma. Ova generacija je revolucionarna, jer je korektiv u odnosu na sliku
makedonske poezije i književnosti u celini, kao tradicionalno dominantno muškog
polja bavljenja. Time se, smatra ona, demokratizovao sam književni ambijent
i ublažila se rodna diskrepancija. Oni ne deluju samo kao pesnici/pesnikinje, već i
kao esejisti, kritičari, prevodioci, pa se u toj činjenici vidi polivalentnost interesa
i vokacija. Opšta odrednica koja bi po ovoj kritičarki mogla da se primeni na ove
autorke i autore je postmodernizam, “dominantna stilska tendencija u celokupnoj
makedonskoj (ali i u evropskoj i svetskoj) književnosti od kraja 60-ih godina 20.
stoleća do sada. Postmodernizam u poeziji se manifestuje u vidu semantičkog i formalnog
pluralizma. (...) - pluralizam u pogledima na svet, u ideološkim konceptima,
u čuvstvima i govoru (heteroglosija)” (iz rukopisa). Pluralizam podrazumeva da ne
postoji jedan dominantni model ili trend u novoj makedonskoj poeziji. Noseći stilogen
faktor u poeziji je orijentacija prema takozvanoj stvarnosnoj poeziji, koja se
zanima sa diskurse koji konstruišu realnost. To podrazumeva usredsređivanje na
poetike koje se bave prizemnim, koje kontaminiraju ono što smo navikli da shvatamo
da je poetski tekst. Postoji i poezija naučnog jezika, koja funkcioniše kao simbioza
lirskog i racionaliziranog, naučno-objektivnog iskaza. Pominju se i poezija esejiziranog
teorijskog jezika, semiološka poezija i intertekstualizirana poezija. Kao i u
većini drugih postjugoslovenskih poezija, dominantni tok se može opisati na način
kako je Kapuševska-Drakulovska opisala poeziju pesnikinja i pesnika ove generacije:
U pitanju je poezija koja je “spoj tradicionalne i savremene retorike ili sinteza
potencijala makedonskog folklora i evropskog pesničkog iskustva, sa vidljivim ličnim
diskursom” (iz rukopisa).
U tekstu “Kome je i kakva pesma oporuka?” teoretičarka Elizabeta Šeleva će
zapisati da se u poslednjoj dekadi 20. veka u makedonskoj književnosti “reflektuju
352 | SARAJEVSKE SVESKE Nº 32/33