humanistika - Sarajevske Sveske

koliko naslova: “Države i gradovi u slovenačkoj poeziji”, “Vremenska strukturiranost
i tematizacija vremena u slovenačkoj lirici”, “Pomeranje vizuelne imaginacije
u slovenačkoj poeziji”, itd. Ovde će me posebno zanimati tekst “Savremena poezija
slovenačkih pesnikinja”, nastao 1997., uz napomenu da je autorka uredila trotomnu
antologiju slovenačkih pesnikinja Antologija slovenskih pesnic koje obuhvataju periode
1825 – 1941., 1941 – 1980. i 1980 – 2000.
Tekst o savremenoj poeziji slovenačkih pesnikinja počinje rečima:
“Pisati odvojeno o ženskoj poeziji je delikatan postupak jer unapred rizikuje
identifikaciju sa pretpostavkama feminističkog separatizma: zauzimanje
za žensku autonomiju i odvajanje od patrijarhalnih društvenih
struktura i praksi, kritika i problematizacija dominantnih vrednosti i interesa,
alternative i menjanje istorijski uslovljenih kulturnih uslova. Ako
se tog istraživanja lati žena, lako sklizne u samozadovoljno pristrasno
preterivanje, koje podseća na donkihotovski sukob sa samorazumljivim
tvrđavama moći. Zato moja namera nije posebno problematizirati pitanje
ko i u čijem interesu stvara književne vrednosti. Svesna sam da su reči u
delima žena društveno-diskurzivno uslovljene, jer žene usled svoje nemoći
( još) nisu (bile) vredan predmet istraživanja.” (Novak Popov 250)
Ona ističe da su ženske studije u Zapadnoj Evropi i Americi više desetleća
prisutne na univerzitetima, da nauku o književnosti bogate dekonstruisanjem patrijarhalnih
hijerarhija značenja, otkrivajući značaj ženskog pisma i ženskog subjekta.
Ta tendencija je došla i do Slovenije u kojoj se u tom smislu obavljaju “arheološka”
istraživanja. Polazeći od toga da pesnikinje teško ulaze u kanon (gledajući
retrospektivno, Slovenija je bila fenomen u jugoslovenskom socijalizmu po emancipovanosti
u raznim pravcima od svakodnevnog života do nauke i poezije kao profesionalnog
polja bavljenja, ali je u politici roda bila među najkonzervativnijim pesničkim
scenama). Razmatrajući metodološke pristupe koji bi se mogli primeniti
u proučavanju autorki, Novak Popov piše da joj je smislenije da se o pesnikinjama
raspravlja ili kao o ženskim glasovima u okviru muških pesničkih formacija ili u
smislu autonomnog kontinuiteta, koji povezuje generacije baka sa majkama, kćerima
i unukama. Ginokritički kontekst na koji se poziva (teoretičarke poput Elaine
Showalter, Chris Weedon, Sandra M Gilbert i Susan Gubar) dovodi je do zaključnih
reči ovog teksta da postoji obrazac koji se može generacijski uočiti ako se ženska
tradicija shvata kao jedinstven kontinuitet: bake su prihvatale dominantne obrasce
stvaranja, kćeri su protestvovale protiv majki, a unuke konačno nalaze vlastiti
identitet. (Novak Popov 285)
Kanon slovenačke poezije je u ‘80-im uključio gej pesnika Braneta Mozetiča,
što je bio jedinstveni slučaj u socijalističkim jugoslovenskim kulturama. Danas je
zanimljivo da je Josip Osti, bosanskohercegovački pesnik, prevodilac sa slovenačkog,
postao deo slovenačkog pesničkog kanona (Kolšek 2007: 193).
340 | SARAJEVSKE SVESKE Nº 32/33