tutaj - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności
tutaj - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności tutaj - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności
Barbara Goryńska - Bittner Sieć Współpracy „Barka” DIAGNOZA SKALI I CHARAKTERU ZJAWISKA BEZDOMNOŚCI POLAKÓW POZA GRANICAMI POLSKI W EUROPIE Przystąpienie do Unii Europejskiej nowych państw z Europy Środkowo-Wschodniej spowodowało istotne zmiany skali i kierunków migracji ich obywateli. Migracje obywateli polskich po II wojnie światowej do roku 1989 mały charakter głównie polityczny, natomiast po roku 1990 przeważały migracje o zdecydowanie zarobkowym charakterze, generujące jednak – adekwatne do ich skali - koszty społeczne, do których zaliczyć należy wykluczenie społeczne, w tym szczególnie dotkliwą bezdomność. W dobie kryzysu gospodarczego jest to dla Polski, ale i europejskich społeczeństw „przyjmujących”, szczególnie ważki problem społeczny, którego skutki zarówno politycy jak i reprezentanci polskich i zagranicznych organizacji pozarządowych starają się zminimalizować dostępnymi sobie środkami. Autorka opracowania dokonuje analizy przepływów migracyjnych z punktu widzenia prowadzenia krajowej polityki społecznej na tle procesów integracyjnych w Europie, wskazując na trzy fazy procesów migracyjnych: od 1 maja 2004 r. do połowy 2007 r. nastąpił największy odpływ migrantów z Polski, w 2007 r. nastąpiło lekkie ograniczenie migracji z nasileniem się powrotów do kraju, natomiast w latach 2008-2009 proces ten się pogłębił. Sytuacja ta może ulec zmianie po otwarciu w 2011 r. rynków pracy w Niemczech i Austrii, co obecnie stanowi przedmiot wielu prognoz i analiz, poszukujących odpowiedzi na pytanie o możliwość powtórzenia się sytuacji z lat 2004-2005. Chociaż Polacy „za chlebem” migrowali do wielu krajów świata, to najbardziej atrakcyjnymi kierunkami migracji okazały się dla nich zamożne państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej, do których napłynął największy strumień polskiej emigracji zarobkowej. Niezwykle prędko jednak okazało się, że skala zjawiska migracji zarobkowej przekroczyła oczekiwania państw, które jako pierwsze otwarły swoje rynki pracy. Z punktu widzenia prawa, polscy migranci realizowali swoje prawo bycia obywatelami UE, jednak skala migracji okazała się tak znacząca, że władze państw „przyjmujących” zmuszone zostały do podejmowania wielu działań umożliwiających ich adaptację do nowych warunków. Jak podaje prof. J. Carby-Hall (2008) w roku przedakcesyjnym przebywało w Europie ok. 900 tys. imigrantów z Europy Wschodniej, z czego ponad połowę stanowili Polacy, natomiast tuż po akcesji: w latach 2004-2005 poza granicami kraju w UE przebywało ponad 1 mln
Polaków. Liczba ta w latach 2007-2008 uległa podwojeniu, natomiast szacunki za rok 2009 wskazują na ok. 2,5 mln migrantów z Polski, z czego – jak podaje J. Kochanowski (2009) 80% wyruszyło do Europy, w większości (ok. 1,9 mln) do krajów członkowskich UE. Mimo znaczącego wzrostu ilościowego, powoli stabilizowała się dynamika polskiej emigracji. Dane GUS trendy te potwierdzają, jednak ze względu na stosowanie innej metodologii, szacunki są na znacznie niższym poziomie. Dopiero w roku 2008 po raz pierwszy od przystąpienia Polski do UE, liczba Polaków przebywających na emigracji – wg Carby-Halla - zmalała do poziomu 2,21 mln osób, wg danych GUS osiągnęła 1,8 mln osób (Rocznik Demograficzny 2009) 8 . Fali nowej, europejskiej migracji towarzyszyły dwa podejścia: poczucie zagrożenia oraz świadomość wyzwań i szans, jakie stoją przed europejską społecznością. Państwa „starej” Europy w obawie przed masowym napływem imigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej, broniły się przed spodziewanym spadkiem płac i wzrostem rodzimego bezrobocia poprzez odsunięcie w czasie obowiązku otwarcia swoich rynków pracy, choć naukowe analizy nie potwierdzały tych obaw (por.: Boeri i Brücker 2000, Kaczmarczyk 2008). Przewaga tego podejścia spowodowała, że w pierwszym okresie swoje rynki pracy dla obywateli nowych państw UE otworzyły tylko: Wielka Brytania, Irlandia i Szwecja. Pozytywne ekonomicznie – z wyjątkiem Szwecji - doświadczenia tych państw zachęciły wiele krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego do podjęcia bardziej liberalnej polityki odnośnie zatrudniania obywateli nowych państw - członków UE (Szczepański, 2008). W raporcie z badań nad sytuacją emigrantów ekonomicznych z Polski i innych krajów A8 w państwach członkowskich UE, przeprowadzonych na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich, prof. J. Carby- Hall zaprezentował profil statystyczny Polski, jako najbardziej mobilnego i o największej liczbie ludności państwa A8. Okazuje się, że obywatele RP wyemigrowali do wszystkich państw członkowskich UE (od Cypru na wschodzie UE, po Maltę na południu, Finlandię na północy, Portugalię i Hiszpanię na zachodzie)(Carby-Hall, 2008). Polacy okazali się niezwykle mobilni, zdolni do przemieszczania się w obrębie państw przyjmujących do rejonów, gdzie zapotrzebowanie na pracowników było jeszcze niezaspokojone, łatwo integrowali się z lokalną społecznością, wywierając często - poprzez elastyczne podejście i łatwą adaptację - znaczący wpływ na tamtejszy rynek pracy. Mimo jednak, iż nowa imigracja znacząco przyczyniła się do wzrostu gospodarczego w państwach przyjmujących, imigranci (szczególnie w dużych aglomeracjach) spotykali się z niechęcią wielu społeczeństw „przyjmujących”, co wynikało z obaw przed konkurencją taniej siły roboczej, stanowiącej zagrożenie ich pracowniczych interesów. Okazało się, że migracja zarobkowa przekroczyła gotowość państw „przyjmujących” i wiązała się z utratą lub niemożnością uzyskania pracy, co przy braku świadczeń socjalnych niejednokrotnie prowadziło do degradacji społecznej. 8 Szczegółowy wykaz najbardziej popularnych krajów migracji i szacunki migrujących tam Polaków zaprezentowała autorka opracowania w Diagnozie Zespołu Badawczego.
- Page 1 and 2: PROBLEM BEZDOMNOŚCI W POLSCE WYBRA
- Page 4 and 5: Spis treści Wstęp ...............
- Page 6 and 7: dotykają także problemów, które
- Page 9 and 10: Sławomir Mandes Instytut Socjologi
- Page 11 and 12: na ulice. Wśród argumentów przec
- Page 13 and 14: Aleksander Pindral Towarzystwo Pomo
- Page 15 and 16: ezdomny to człowiek który odrzuci
- Page 17 and 18: Raport z Fazy Diagnozy, 2010. Proje
- Page 19 and 20: jego otrzymywania, radykalne zmniej
- Page 21 and 22: Oliwa-Ciesielska, M., 2006, Piętno
- Page 23 and 24: M. Sochocki podkreśla, że przyję
- Page 25: Przymeński, A., 2001. Bezdomność
- Page 29 and 30: europejskich państw narodowych. St
- Page 31 and 32: krajów, co potwierdza przypuszczen
- Page 33 and 34: Piotr Olech Pomorskie Forum na rzec
- Page 35 and 36: tworzenia przekonanie, że wszyscy
- Page 37 and 38: Literatura: FEANTSA, 2010a. Ending
- Page 39 and 40: ) Krajowy Program Wychodzenia z Bez
- Page 41 and 42: socjalnych, noclegowni, domów dla
- Page 43 and 44: zła nie tylko z powodu zwątpienia
- Page 45 and 46: mieszkań socjalnych (dla osób z w
- Page 47 and 48: tworzenia mieszkań społecznych; c
- Page 49 and 50: systemów monitorowania zjawiska. D
- Page 51 and 52: Szczegółowa analiza strategii roz
- Page 53 and 54: z wielu dziedzin teorii i praktyki
- Page 55 and 56: h) na szczeblu województwa uprawni
- Page 57 and 58: najpilniejsze potrzeby osoby bezdom
- Page 59 and 60: Maciej Dębski Instytut Filozofii,
- Page 61 and 62: M. Dębski - w oparciu o analizę n
Barbara Goryńska - Bittner<br />
Sieć Współpracy „Barka”<br />
DIAGNOZA SKALI I CHARAKTERU ZJAWISKA BEZDOMNOŚCI POLAKÓW POZA<br />
GRANICAMI POLSKI W EUROPIE<br />
Przystąpienie do Unii Europejskiej nowych państw z Europy Środkowo-Wschodniej<br />
spowodowało istotne zmiany skali i kierunków migracji ich obywateli. Migracje obywateli polskich<br />
po II wojnie światowej do roku 1989 mały charakter głównie polityczny, <strong>na</strong>tomiast po roku 1990<br />
przeważały migracje o zdecydowanie zarobkowym charakterze, generujące jed<strong>na</strong>k – adekwatne do ich<br />
skali - koszty społeczne, do których zaliczyć <strong>na</strong>leży wykluczenie społeczne, w tym szczególnie<br />
dotkliwą bezdomność. W dobie kryzysu gospodarczego jest to dla Polski, ale i europejskich<br />
społeczeństw „przyjmujących”, szczególnie ważki problem społeczny, którego skutki zarówno<br />
politycy jak i reprezentanci polskich i zagranicznych organizacji pozarządowych starają się<br />
zminimalizować dostępnymi sobie środkami.<br />
Autorka opracowania dokonuje a<strong>na</strong>lizy przepływów migracyjnych z punktu widzenia<br />
prowadzenia krajowej polityki społecznej <strong>na</strong> tle procesów integracyjnych w Europie, wskazując <strong>na</strong><br />
trzy fazy procesów migracyjnych: od 1 maja 2004 r. do połowy 2007 r. <strong>na</strong>stąpił <strong>na</strong>jwiększy odpływ<br />
migrantów z Polski, w 2007 r. <strong>na</strong>stąpiło lekkie ograniczenie migracji z <strong>na</strong>sileniem się powrotów do<br />
kraju, <strong>na</strong>tomiast w latach 2008-2009 proces ten się pogłębił. Sytuacja ta może ulec zmianie po<br />
otwarciu w 2011 r. rynków pracy w Niemczech i Austrii, co obecnie stanowi przedmiot wielu prognoz<br />
i a<strong>na</strong>liz, poszukujących odpowiedzi <strong>na</strong> pytanie o możliwość powtórzenia się sytuacji z lat 2004-2005.<br />
Chociaż Polacy „za chlebem” migrowali do wielu krajów świata, to <strong>na</strong>jbardziej atrakcyjnymi<br />
kierunkami migracji okazały się dla nich zamożne państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej, do<br />
których <strong>na</strong>płynął <strong>na</strong>jwiększy strumień polskiej emigracji zarobkowej. Niezwykle prędko jed<strong>na</strong>k<br />
okazało się, że skala zjawiska migracji zarobkowej przekroczyła oczekiwania państw, które jako<br />
pierwsze otwarły swoje rynki pracy. Z punktu widzenia prawa, polscy migranci realizowali swoje<br />
prawo bycia obywatelami UE, jed<strong>na</strong>k skala migracji okazała się tak z<strong>na</strong>cząca, że władze państw<br />
„przyjmujących” zmuszone zostały do podejmowania wielu działań umożliwiających ich adaptację do<br />
nowych warunków. Jak podaje prof. J. Carby-Hall (2008) w roku przedakcesyjnym przebywało w<br />
Europie ok. 900 tys. imigrantów z Europy Wschodniej, z czego po<strong>na</strong>d połowę stanowili Polacy,<br />
<strong>na</strong>tomiast tuż po akcesji: w latach 2004-2005 poza granicami kraju w UE przebywało po<strong>na</strong>d 1 mln
Change language