tutaj - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności

Również interpretacja dróg prowadzących do bezdomności M. Oliwy-Ciesieskiej
jednoznacznie zaprzecza tezie, że możliwa jest tzw. bezdomność z wyboru. Jak wskazuje autorka w
jednym ze swoich artykułów, bezdomnych nie można traktować jak nonkonformistów, którzy na
pewnym etapie swojego życia postanowili w sposób drastyczny i jednoznaczny zaprzeczyć
rzeczywistości, w której dotychczas funkcjonowali, ponieważ ich sprzeciw wobec dotychczasowego
życia nie jest sprzeciwem świadomym. Innymi słowy można powiedzieć, że osoby bezdomne jawią
się jako jednostki, które nie tyle odrzuciły zastany ład oraz porządek społeczny i moralny, co nie
przyswoiły go w sposób wystarczająco odpowiedni. Jak wskazuje M. Dębski, różnorodność i
wieloaspektowość problematyki bezdomności poddaje pod wątpliwość pomysł tworzenia naukowych
(teoretycznych) schematów wchodzenia w stan bezdomności przy jednoczesnym wyjaśnieniu, w jaki
sposób osoba bezdomna trwa w stanie wykluczenia. W takim ujęciu stawanie się osobą bezdomną to
pewnego rodzaju droga złożona z jasno określonych etapów, których granice wyznaczone są przez
życiowe zwroty, stanowiące prawdziwe przyczyny bezdomności. I choć można określić typowe cechy
społeczno-demograficzne osób bezdomnych uważa, że bezdomność jest równie dotkliwa dla
wszystkich i jako taka, może stać się udziałem każdego z nas.
Przegląd literatury przedmiotu ujawnia podjęte przez wielu badaczy odważne próby
tworzenia pewnego rodzaju „schematów” stawania się osobą bezdomną. Odnaleźć je można w pracach
L. Stankiewicza (2002) i M. Oliwy-Ciesielskiej (2006), których koncepcje M. Dębski szczegółowo
omawia w dalszych partiach tekstu. L. Stankiewicz wskazuje, że istnieje pięć etapów wchodzenia w
stan bezdomności: załamanie się planu życiowego i rozpad rodziny, ubóstwo, stawanie się osobą
bezdomną w jednocześnie różnych wymiarach, przystosowanie do bezdomności oraz jej utrwalenie.
M. Oliwa-Ciesielska wspomina o czterech schematach wchodzenia w stan bezdomności:
wyizolowanie na poziomie ekonomicznym, społecznym, indywidualnym oraz instytucjonalnym.
Autor opracowania zdaje sobie sprawę z wielu problemów, z jakim musi zmierzyć się badacz
zjawiska bezdomności i wielu ograniczeń, jakie niesie subiektywność postrzegania i oceny przyczyn
bezdomności oraz jak w świadomości samych osób wykluczonych - wraz z upływem lat spędzonych
w bezdomności – one ewoluują. Odróżnienie przyczyn bezdomności od jej skutków sprawia zresztą
kłopot nie tylko osobom bezdomnym ale często także badaczom problematyki bezdomności.
Literatura:
Retowski, S., Dębska-Cenian, A., 2008a. Bezpośrednie i pośrednie przyczyny bezdomności w
retrospektywnej ocenie osób bezdomnych – w poszukiwaniu konsekwencji psychologicznych. W:
Dębski, M., Retowski S., 2008. Psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście, Gdańsk
Stankiewicz, L., 2002, Zrozumieć bezdomność, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-
Mazurskiego, Olsztyn