Owrzodzenia żylne – od diagnostyki do leczenia ... - mojarana.pl
Owrzodzenia żylne – od diagnostyki do leczenia ... - mojarana.pl
Owrzodzenia żylne – od diagnostyki do leczenia ... - mojarana.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
<strong>Owrz<strong>od</strong>zenia</strong> <strong>żylne</strong><br />
<strong>–</strong> <strong>od</strong> <strong>diagnostyki</strong><br />
<strong>do</strong> <strong>leczenia</strong><br />
Wia<strong>do</strong>mo, że owrz<strong>od</strong>zenia <strong>żylne</strong> stanowią<br />
poważny problem o charakterze: zdrowotnym,<br />
leczniczym, społecznym i ekonomicznym.<br />
Dlatego <strong>pl</strong>anowanie <strong>leczenia</strong> owrz<strong>od</strong>zeń<br />
żylnych goleni wg obowiązujących<br />
rekomendacji Polskiego<br />
Towarzystwa Leczenia Ran zawsze<br />
powinno być poprzedzone szczegółową<br />
diagnostyką potwierdzającą lub<br />
wykluczającą etiologię żylną oraz<br />
określającą wpływ innych, ogólnych<br />
i miejscowych czynników związanych<br />
z owrz<strong>od</strong>zeniem. P<strong>od</strong>jęcie decyzji<br />
o leczeniu wymaga <strong>do</strong>kładnego<br />
poznania wszystkich występujących<br />
zaburzeń. Standardem diagnostycznym<br />
jest badanie ultrasonograficzne<br />
(du<strong>pl</strong>ex scan), dające wgląd<br />
w morfologię naczynia i hem<strong>od</strong>ynamikę<br />
przepływu krwi. Badanie to<br />
umożliwia <strong>do</strong>kładne obrazowanie<br />
i mapowanie układu naczyniowego.<br />
Ponadto, mając świa<strong>do</strong>mość częstego<br />
występowania czynników ryzyka<br />
i wielu innych chorób towarzyszących,<br />
związanych także z wiekiem chorych,<br />
równolegle ocenia się np. wy<strong>do</strong>lność<br />
układu tętniczego. Obecność wyczuwalnego<br />
tętna (np. tętnica grzbietowa<br />
stopy, tętnica piszczelowa) nie jest<br />
wystarczającym wskaźnikiem <strong>do</strong>brego<br />
ukrwienia kończyny. Rekomenduje<br />
się wykonywanie badań <strong>do</strong>p<strong>pl</strong>erowskich<br />
i obliczanie wartości wskaźnika<br />
kostka-ramię (WKR) u wszystkich<br />
chorych. Jego wartość, utrzymana<br />
w granicach fizjologii, tj. WKR = 9,0-<br />
1,3, pomaga wykluczyć nie<strong>do</strong>krwienie<br />
kończyn <strong>do</strong>lnych (WKR < 0,9) lub<br />
występowanie angiopatii cukrzycowej<br />
(WKR > 1,3). Chory z owrz<strong>od</strong>zeniem<br />
żylnym i innymi chorobami współistniejącymi<br />
będzie także wymagał<br />
d<strong>od</strong>atkowej <strong>diagnostyki</strong> i wykonania<br />
badań specjalistycznych.<br />
Na kończynie wokół owrz<strong>od</strong>zenia,<br />
w zależności <strong>od</strong> stopnia zaawansowania<br />
niewy<strong>do</strong>lności <strong>żylne</strong>j, występują<br />
liczne zmiany skórne. Należą <strong>do</strong> nich<br />
przebarwienia i nadmierna pigmentacja<br />
skóry, tzw. hemosyderoza, zmiany<br />
zanikowe skóry i tkanki p<strong>od</strong>skórnej<br />
z towarzyszącym rozrostem tkanki<br />
łącznej (lip<strong>od</strong>ermatosclerosis), czasami<br />
miejscowy zanik naczyń krwionośnych<br />
w postaci bladych <strong>pl</strong>amek, określane<br />
mianem atrophie blanche. Zmianom<br />
troficznym często może towarzyszyć<br />
proces zapalny skóry (dermatitis)<br />
i <strong>od</strong>czyny alergiczne lub zapalenie<br />
naczyń chłonnych. Owrz<strong>od</strong>zenie<br />
o etiologii <strong>żylne</strong>j najczęściej charakteryzuje<br />
typowy wygląd, umiejscowienie<br />
i przebieg procesu gojenia. W ocenie<br />
łożyska rany należy uwzględnić<br />
głębokość uszk<strong>od</strong>zenia tkanek i fazę<br />
procesu gojenia. Wraz z pomiarami<br />
powierzchni są to parametry najpełniej<br />
<strong>od</strong>zwierciedlające postęp procesu<br />
gojenia. Zmiany pola powierzchni<br />
owrz<strong>od</strong>zenia można monitorować<br />
z zastosowaniem <strong>pl</strong>animetrii cyfrowej<br />
lub obliczeń pola obrysowanej na folii<br />
powierzchni rany. Fazę procesu gojenia<br />
można również określić przy wykorzystaniu<br />
kolorowej skali klasyfikacji<br />
ran przewlekłych. Poszczególne kolory<br />
<strong>od</strong>powiadają zmianom zach<strong>od</strong>zącym<br />
w łożysku rany. M<strong>od</strong>el „kolorowy” np.<br />
opisuje kolejne etapy gojenia owrz<strong>od</strong>zeń:<br />
oczyszczanie z martwicy suchej <strong>–</strong><br />
czarnej lub rozpływnej <strong>–</strong> żółtej (w tym<br />
również tkanki zakażonej), czerwone<br />
ziarninowanie i różową epitelizację.<br />
Wymienionym zaledwie po części konsekwencjom<br />
przewlekłej niewy<strong>do</strong>lności<br />
Bezpłatna linia informacyjna: 800 120 093<br />
dr hab. med. Maria T. Szewczyk<br />
prof. UMK<br />
oraz: Arkadiusz Jawień, Paulina Mościcka,<br />
Justyna Cwajda-Białasik, Elżbieta Hancke<br />
<strong>żylne</strong>j można zapobiegać, można je<br />
ograniczyć <strong>–</strong> przygotowując np. specjalistyczne<br />
szkolenia i usystematyzowane<br />
działania oparte na standardach<br />
postępowania.<br />
Do najważniejszych elementów wielokierunkowej<br />
terapii zachowawczego<br />
<strong>leczenia</strong> owrz<strong>od</strong>zeń żylnych należy<br />
zaliczyć:<br />
1. Leczenie przyczynowe:<br />
• kompresjoterapię <strong>–</strong> obniżenie<br />
nadciśnienia <strong>żylne</strong>go poprzez<br />
bezpośrednie przyłożenie<br />
ciśnienia zewnętrznego/międzypowierzchniowego;<br />
W leczeniu aktywnych owrz<strong>od</strong>zeń żylnych<br />
najbardziej <strong>od</strong>powiednim materiałem<br />
kompresyjnym są bandaże.<br />
Natomiast w chorobach żył i w owrz<strong>od</strong>zeniach<br />
o małej powierzchni, w profilaktyce<br />
pierwotnej, wtórnej i trzeciorzę<strong>do</strong>wej<br />
praktyczniejsze będą p<strong>od</strong>kolanówki<br />
kompresyjne, krótkie i długie<br />
pończochy oraz rajstopy.<br />
Materiał kompresyjny określają następujące<br />
terminy:<br />
1. Siła <strong>–</strong> potrzebna <strong>do</strong> osiągnięcia<br />
danego rozciągnięcia na długość.<br />
2. Dostosowanie <strong>–</strong> z<strong>do</strong>lność bandaża<br />
<strong>do</strong> <strong>do</strong>stosowania się <strong>do</strong><br />
kształtów kończyny.<br />
3. Rozciągliwość <strong>–</strong> zmiana długości<br />
w <strong>od</strong>powiedzi na przyłożoną siłę.<br />
4. Elastyczność <strong>–</strong> z<strong>do</strong>lność bandaża<br />
<strong>do</strong> rozciągnięcia i powrotu <strong>do</strong><br />
wyjściowej długości.<br />
• zabiegi fizykoterapeutyczne <strong>–</strong><br />
sekwencyjny masaż pneumatyczny/masaż<br />
ręczny <strong>–</strong> redukcja<br />
obrzęku;<br />
• aktywność fizyczna <strong>–</strong> eliminuje<br />
zastój żylny;<br />
• ogólny styl życia <strong>–</strong> przeciwdziałanie<br />
zastojowi krwi <strong>żylne</strong>j.
Change language