Lewiatan Narodów_

Fryderyk natychmiast odesłał reformatora do Rzymu lub wygnał go z Saksonii. Broniąc się
Luter nalegał, by legat lub papież wykazał mu jego błędy, a on ze swej strony
najuroczyściej przyrzeka odwołać swe nauki, jeśli tylko udowodnią mu, że sprzeciwiają się
one Słowu Bożemu. Wyraził też wdzięczność Bogu, że uznał go godnym znoszenia cierpień
dla świętej sprawy. {WB 73.3}
Elektor saski dotychczas mało słyszał o nowych naukach, lecz szczerość, jasność i moc
słów Lutra uczyniły na nim tak wielkie wrażenie, że zdecydował się ochraniać reformatora,
dopóki nie zostaną mu udowodnione jego błędy. W odpowiedzi na żądanie legata napisał:
„Ponieważ Doktor Marcin stanął przed Wami w Augsburgu, powinniście być zadowoleni.
Nie oczekiwaliśmy, że bez wykazania mu błędów będziecie go zmuszać do odwołania
swych nauk. Żaden uczony w naszym księstwie nie uważa, by nauki Doktora Marcina były
niezbożne, niechrześcijańskie lub heretyckie”. Ponadto książę odmówił wysłania Lutra do
Rzymu, a także usunięcia go z kraju. — D’Aubigné IV, 10. {WB 73.4}
Elektor widział wszędzie ogólny upadek moralności. Potrzeba było wielkiego dzieła
reformacji. Skomplikowane i kosztowne sposoby konieczne dla utrzymania społeczeństwa
w ryzach i karania przestępstw byłoby niepotrzebne, gdyby tylko ludzie postępowali
zgodnie z przykazaniami Bożymi i głosem odrodzonego sumienia. Fryderyk widział, że
Luter pracuje dla osiągnięcia tego celu i w skrytości cieszył się, że w Kościele daje się
odczuć wpływ reformatora. {WB 73.5}
Widział też, że działalność Lutra jako profesora uniwersytetu przynosi doskonałe
rezultaty. Zaledwie rok upłynął od czasu, gdy reformator przybił swe tezy na drzwiach
kaplicy zamkowej, a już liczba pielgrzymów przybywających tam na dzień Wszystkich
Świętych znacznie zmalała. Rzym tracił czcicieli i dary, a miejsce pielgrzymów adorujących
święte relikwie zajęli żądni prawdziwej wiedzy studenci, licznie przybywający do
Wittenbergi. Prace Lutra wszędzie wzbudzały zainteresowanie Pismem Świętym i nie tylko
z Niemiec, ale także z innych krajów napływali studenci na uniwersytet, gdzie reformator
wykładał. Młodzieńcy, którzy po raz pierwszy zbliżali się do Wittenbergi „podnosili ręce ku
niebu chwaląc Boga, że tak jak kiedyś na Syjonie, tak teraz tutaj zapalił światło prawdy,
które dociera do najbardziej odległych krajów świata”. — Tamże IV, 10. {WB 74.1}
W tym czasie Luter tylko częściowo porzucił błędy papiestwa. Gdy jednak porównywał
Słowo Boże z papieskimi dekretami, napełniało go zdziwienie. „Studiuję dekrety papieskie
— pisał — i nie wiem, czy sam papież jest antychrystem, czy też jego apostołem, bowiem
Chrystus jest w tych dokumentach przedstawiony w fałszywym świetle i zaiste powtórnie
ukrzyżowany”. — Tamże V, 1. Luter nadal jednak był zwolennikiem Kościoła rzymskiego i
nie myślał o odłączeniu się od niego. {WB 74.2}
Pisma i nauki reformatora dotarły do wszystkich narodów chrześcijańskich. Reformacja
rozprzestrzeniła się w Szwajcarii, Hiszpanii i Polsce. W Anglii przyjęto jego nauki jako
86