Lewiatan Narodów_

święty i nieomylny autorytet oraz przyjmować bez cienia wątpliwości jego nauki i obyczaje
nagromadzone przez stulecia. Wiklif jednak odwrócił się od nich, uznając tylko naukę
Pisma Świętego. Ono było najwyższym autorytetem, którego uznania przez ludzi tak bardzo
pragnął. Nie Kościół katolicki mówiący przez papieża, lecz głos Boży przemawiający z
Pisma Świętego był dla niego jedynym prawdziwym autorytetem wiary. Nauczał, że Biblia
jest doskonałym objawieniem woli Bożej, a Duch Święty — jej jedynym nauczycielem.
Każdy więc, kto bada nauki Pisma Świętego, musi zrozumieć wynikający z tego obowiązek.
W ten sposób odwrócił umysły ludzi od papieża i Kościoła rzymskiego, kierując je na
Słowo Boże. {WB 50.8}
Wiklif był jednym z największych reformatorów i niewielu dorównało mu pod
względem wielkości intelektu, jasności myśli, stanowczości w wyznawaniu prawdy i
odwagi w jej bronieniu. Czystość życia, miłość i wierność w służbie cechowały pierwszego
reformatora pomimo intelektualnej ciemności i moralnego zepsucia czasów, w których
żył. {WB 50.9}
Charakter Wiklifa jest dowodem kształtującej i odradzającej mocy Pisma Świętego. To
Biblia uczyniła go tym, kim był. Dążenie do zrozumienia wielkich prawd Biblii dodaje
świeżości i siły do posiadanych zdolności, rozszerza horyzonty myślowe, zaostrza
spostrzegawczość i przyczynia się do dojrzałości w ocenie. Badanie Biblii, jak żadne inne
studia, uszlachetnia myśli, uczucia i dążenia, daje wytrwałość w postanowieniach,
cierpliwość, odwagę i moc ducha, uszlachetnia i uświęca charakter. Gorliwe i poważne
studiowanie Pisma Świętego, łączące umysł badającego z Nieskończonym Umysłem,
dałoby światu ludzi o silniejszych i aktywniejszych intelektach oraz szlachetniejszych
zasadach, niż to osiągnięto na skutek najlepszych metod kształcenia, jakie ludzie wymyślili.
„Wykład słów twoich oświeca — mówi psalmista — daje rozum prostaczkom”. Psalmów
119,130. {WB 51.1}
Prawdy, głoszone przez Wiklifa, docierały coraz dalej. Jego zwolennicy, znani jako
wiklifici i lollardowie, działali nie tylko w Anglii, lecz także w innych krajach. Gdy
zabrakło przywódcy, pracowali z jeszcze większą gorliwością, a tłumy gromadziły się, by
słuchać ich nauk. Wśród nawróconych było wiele osób ze szlachty, a nawet sama królowa.
W wielu miejscowościach pod wpływem nauk Wiklifa nastąpiła zmiana obyczajów ludu,
bałwochwalcze symbole papiestwa usuwano z kościołów. Wkrótce jednak zaczęły się nowe
prześladowania tych, którzy odważyli się przyjąć Biblię za swego przewodnika. Angielscy
monarchowie, pragnący wzmocnić swą władzę przez poparcie ze strony Rzymu, nie wahali
się poświęcić w tym celu reformatorów. Wtedy właśnie po raz pierwszy w historii Anglii
wystawiono stos dla głosicieli ewangelii. Męczennicy ginęli jedni po drugich.
Prześladowani i torturowani obrońcy prawdy mogli jedynie wołać o pomoc do Pana
Zastępów. Ścigani jako nieprzyjaciele Kościoła i zdrajcy kraju, głosili ewangelię w
56