Lewiatan Narodów_

Rozdział 5 — Mistrz Prawdy
Przed reformacją Biblia była dostępna tylko dla nielicznych, ale Bóg nie pozwolił na to,
by Jego prawdy na zawsze pozostały w ukryciu. Z tą samą łatwością, z jaką otwierał drzwi
więzienia i odsuwał rygle żelaznych bram, by wybawić sługi Boże, mógł też uwolnić z
więzów słowo żywota. W wielu krajach Europy Duch Boży pobudził ludzi do szukania
prawdy jako ukrytych skarbów. Dzięki Opatrzności zetknęli się oni z Pismem Świętym i z
wielkim zainteresowaniem badali jego treść. Za wszelką cenę starali się przyjąć zawarte w
nim światło. Choć nie wszystko dobrze rozumieli, byli jednak zdolni dostrzec zapomniane
prawdy. Jako posłowie zesłani niemalże z nieba rozrywali więzy zabobonu i błędu oraz
nawoływali ludzi, by powstali i zażądali wolności. {WB 44.1}
Przez wiele stuleci Słowo Boże, nie przetłumaczone na języki narodów europejskich,
dostępne było jedynie wyższym warstwom duchowieństwa, tylko waldensi posiadali je we
własnym języku. Nadszedł jednak czas, gdy Biblię zaczęto tłumaczyć i podano ją ludziom z
różnych krajów w ich mowie ojczystej. Minęła już północ dla świata. Szybko mijały
godziny ciemności i w wielu krajach poczęły ukazywać się zwiastuny jutrzenki. {WB 44.2}
W czternastym wieku taka „jutrzenka” reformacji pojawiła się w Anglii. Jan Wiklif był
pierwszym zwiastunem reform nie tylko dla Anglii, lecz dla całego chrześcijańskiego
świata. Protest wobec Rzymu, zapoczątkowany przez Wiklifa, nigdy już nie miał być
stłumiony, stając się początkiem walki, która miała doprowadzić do uwolnienia z więzów
duchowej ciemności zarówno pojedyncze osoby, jak i Kościoły, i całe narody. {WB 44.3}
Wiklif otrzymał staranne wychowanie, a bojaźń Pańska była dla niego początkiem
mądrości. Na uniwersytecie znany był ze swej żarliwej pobożności, niezwykłych zdolności i
gruntownej wiedzy. Żądny nauki starał się zapoznać z każdą jej dziedziną. Znał dokładnie
filozofię scholastyczną, dogmaty wiary Kościoła i prawo cywilne, szczególnie swego kraju.
W późniejszej działalności Wiklifa ujawniła się wartość jego studiów. Gruntowna
znajomość ówczesnej, bardzo spekulatywnej, filozofii scholastycznej pozwoliła mu
wykazać jej błędy, a studia praw państwowych i kościelnych przygotowały go do walki o
religijną i osobistą wolność. Umiejąc się posługiwać bronią Słowa Bożego, zdobył należyte
zasoby intelektu, zrozumiał też metody walki scholastyków. Zarówno zdolności, jak i zakres
oraz gruntowność jego wiedzy, wzbudzały respekt przyjaciół i wrogów. Zwolennicy Wiklifa
z zadowoleniem spoglądali na niego jako na wybitnego męża narodu, a nieprzyjaciele, nie
znajdując w obrońcy reformacji żadnych uchybień, nie mogli wydać o nim ujemnej
opinii. {WB 44.4}
Wiklif, będąc już na uniwersytecie, rozpoczął studiowanie Pisma Świętego. W owych
czasach, gdy Biblia istniała jedynie w języku łacińskim i greckim, tylko uczeni mogli
47