Lewiatan Narodów_

gdzie przechodzili, wyrastały zbory, a krew męczenników świadczyła o prawdzie.
Potajemnie i w cichości Słowo Boże torowało sobie drogę do serc i domów chrześcijan, a
dzień sądu ostatecznego objawi bogate żniwo dusz pozyskanych przez pracę tych wiernych
ludzi. {WB 40.2}
Pismo Święte było dla waldensów nie tylko opisem działalności Bożej w przeszłości
oraz nakreśleniem odpowiedzialności i obowiązków teraźniejszości, lecz także objawieniem
niebezpieczeństw i wspaniałości przyszłych dni. Wierzyli, że koniec wszechrzeczy nie jest
daleki. Gdy z modlitwą i ze łzami studiowali Biblię, wypowiedzi Pisma Świętego
wywierały na nich głębokie wrażenie i przez to lepiej rozumieli swe obowiązki względem
bliźnich, którym winni byli ogłosić zbawienne prawdy. Pismo Święte ukazywało im plan
zbawienia. W wierze w Jezusa Chrystusa znajdowali pociechę, nadzieję i pokój. Im więcej
światło prawdy rozjaśniało ich rozum i radowało serce, tym bardziej pragnęli zwrócić
promienie tego światła na tych, którzy trwali w ciemnościach błędów papieskich. {WB
40.3}
Widzieli, jak wielu ludzi pod wpływem nauk papieża i kleru na próżno stara się
otrzymać odpuszczenie grzechów przez umartwianie ciała. Ludzie nauczeni, że na
zbawienie trzeba zasłużyć dobrymi uczynkami, polegali na sobie samych, wciąż myśleli o
swym grzesznym stanie, czuli się narażeni na gniew Boży, dręczyli swe dusze i ciała, lecz
nie znajdowali ulgi. Takie były rezultaty stosowania się do papieskich doktryn. Tysiące
ludzi opuszczało przyjaciół i krewnych, by spędzić życie w klasztornych celach. Tysiące
wiernych na próżno starało się zdobyć spokój sumienia przez częste posty, bezlitosne
biczowanie się, nocne czuwania, wielogodzinne klęczenie na zimnych i wilgotnych
posadzkach swych nędznych mieszkań, dalekie pielgrzymki, praktyki pokutne i straszliwe
męki. Przygnieceni świadomością grzechu i przerażeni gniewem „mściwego” Boga, ludzie
cierpieli, aż wyczerpani nałożoną na siebie pokutą, schodzili do grobu bez promyka
nadziei. {WB 40.4}
Waldensi pragnęli nakarmić tych cierpiących ludzi chlebem żywota, przynieść im w
obietnicach Bożych poselstwo pokoju i ukazać Chrystusa — jedyną nadzieję zbawienia.
Twierdzili, że nauka, iż dobrymi uczynkami można zadośćuczynić przestępstwom prawa
Bożego, jest oparta na fałszu i że wiara w ludzkie zasługi przysłania nieskończoną miłość
Chrystusa. Jezus umarł jako ofiara za grzechy, ponieważ upadła ludzkość sama nie może nic
uczynić, aby pojednać się z Bogiem. Zasługi ukrzyżowanego i zmartwychwstałego
Zbawiciela są podstawą chrześcijańskiej wiary. Zależność człowieka od Chrystusa jest tak
oczywista, a jego zespolenie przez wiarę z Jezusem musi być tak ścisłe, jak związek
poszczególnych członków z ciałem lub latorośli z winnym krzewem. {WB 41.1}
Nauki papieży i księży doprowadziły do tego, że ludzie uważali charakter Boga, a nawet
Chrystusa, za surowy, ponury i groźny. Zbawiciela przedstawiano jako pozbawionego
42